Liken Planus Bitkisel Tedavi Yöntemleri – 15 Etkili Çözüm

Bu hastalığın ismini bile ilk defa duyan pek çok insan var. Nerden mi biliyorum? Ben liken planus hastasıyım dediğim zaman insanlar uzaydan gelmişim gibi bakıyor. Oysa ki dünya nüfusunun %2’sini etkileyen bir hastalık. Azımsanacak kadar az bir rakam değil aslında. Bu yazıyı okuduğunuza göre siz ya liken planus hastasısınız ya da adını bir yerlerden duyup araştırmak için yazıyı okuyorsunuz.

liken planus bitkisel tedavi yöntemler
Liken planus bitkisel tedavi yöntemleri

Adı daha çok yosunu çağrıştırsa da liken planus bir cilt hastalığıdır. Ciltte kaşıntı ve yayılan kırmızı, mor veya mavimsi lezyonlarla kendini gösterir. Aslında doktorlar hastalığın nedenini tam olarak bilmiyorlar. Alerjilerin, kimyasalların ya da stresin hastalığı tetiklediği düşünülüyor. Bu hastalık, strese, alerjenlere veya viral bir enfeksiyona yanıt olarak bağışıklık sistemi tarafından tetikleniyor.

Cilt, saç derisi ve tırnakların yanı sıra liken planus, ağız ve genital organları da etkileyebiliyor. Rahatsızlık, hafif ila şiddetli gibi farklı şekillerde kendini gösteriyor. Liken planus kesin çözümü olan bir hastalık değil. Hastalığın tedavisi semptomları hafifletmeye ve iyileşmeyi kolaylaştırmaya yardımcı oluyor.

Tıp camiasında, bu hastalığın özellikle 30-60 yaşları arasındaki kişileri etkilediği tahmin edilmektedir.(Ben bu hastalıkla tanıştığımda 20 yaşındaydım.) Aslına bakılırsa, liken hastalığı hem kadınları hem de erkekleri etkilemektedir, ancak çoğunlukla perimenopoz dönemindeki kadınlarda görülür.

Liken Planus Nedir?

Liken planus otoimmün bir hastalık mı yoksa vücudun bir alerjene karşı doğal reaksiyonu mu olduğu üzerinde bir anlaşmazlık vardır. Otoimmün bozukluk olduğu ağırlık kazanmaktadır. Hastalığın tanımlanma biçimini tıpçılara bırakalım ve şunu bilelim. Liken planus vücudun hemen her bölümünü etkileyebilen inatçı ve yayılım gösteren döküntülerden oluşan bir hastalıktır. Deride lezyonların oluşması sonucu ortaya çıkan, deri ve ağız içini etkileyen inflamatuar bir hastalıktır.

Cildin aşırı derecede kaşınmasına neden olur. Yavaş yavaş ve kademeli bir şekilde başlayabileceği gibi hızlı bir şekilde de başlayabilir.

Hastalıkla yeni tanışanların “Liken planus bulaşıcı mıdır?” veya “liken planus kanser midir?” gibi sorular akıllarını kurcalar. Liken planus nedeni bilinmeyen bir hastalıktır ama bulaşıcı değildir. Yani kişiden kişiye geçmez ve bir kanser türü de değildir.

Genellikle deriyi etkileyen bu rahatsızlık bazı kişilerde ağız içinde olabilir. Hastalığın farklı tipleri vardır. Şimdi liken planus tiplerine göz atalım.

Liken Planus Tipleri

  • Retiküler: Resimlerinde ayırt edilmesi kolay beyaz bir örümcek ağı benzeri desen özelliklerine sahip liken hastalığıdır. Bu desene “Wickham Stria” denir.
  • Eroziv: Ağız ve genital bölgeler gibi mukoza zarlarını etkileyen parlak kırmızı döküntüdür. Daha ciddi vakalarda ülserasyon oral liken meydana gelebilir.
  • Büllöz: Ağızda, genital bölgelerde, alt bölgelerde ve gövdede oluşabilen sıvı dolu kabarcıklar ve lezyonlardır.
  • Atrofik: En nadir görülen liken planus çeşitlerindendir ve tipik olarak gövdeyi ve bacakları veya diğer liken planus tiplerinden birinin yaşandığı alanları etkiler. Kızarıklık, atrofiye veya parçalanmış bir merkeze sahip beyazımsı mavi kabarcıklardan oluşur.

Oral Liken Planus

Oral liken planus ağızda oluşur. Baharatlı yiyecekler ve asidik içecekler rahatsızlığı daha da kötüleştirir. Aşırı soğuk veya sıcak yiyecekler ve içecekler de sıkıntıya neden olur.

Retiküler ağızda görülen en yaygın tiptir. Ancak eroziv, büllöz ve atrofik tipler de ortaya çıkabilir. Retiküler ile, yanakların içi beyaz örümcek ağı benzeri bir desen şeklinde iken, eroziv liken planus, diş etleri, yanaklar veya dilde, parlak kırmızı ve iltihaplı görünür. Ayrıca, yanak, dil, ağız ve diş etlerinin çatlaklarında sıvı dolu lezyonlar ve büllöz liken kabarcıkları görülebilir.

Genital Liken Planus

Yukarıda tarif edilen bu hastalığın dört tipi genellikle genital bölgede ve çevresinde gelişir. Erkeklerde, penisin etrafında döküntüler görülür.

Kadınlarda, cinsel organların yanı sıra vulva ve vajina çevresindeki cildi de etkileyebilir. Bazı çalışmalar, oral liken planus olan kadınların yüzde 50’sinin genital bölgede de bu rahatsızlığı yaşadığını göstermektedir.

Saç ve Tırnaklarda Liken Planus

Liken planus tırnaklarda hem el hem de ayak tırnaklarında görülebilir. Bazı kişilerde bir veya iki tırnağı etkilerken, bazılarında tüm tırnaklar etkilenir, tırnağa geçici veya kalıcı zarar verir.

Kafa derisinde bir döküntü göründüğünde (liken planopilaris olarak bilinir), alopesi veya saç dökülmesine neden olan kalıcı skar oluşumuna neden olabilir.

Liken Planus Neden Olur?

Liken planus sebepleri belirlenememiş olsa da, birçok tıbbi durum ve çevresel faktörün bu hastalığın gelişiminde rol oynadığı düşünülmektedir. Hastalığa neden olabilecek risk faktörleri şunlardır;

  • Genetik:  Eğer yakın bir aile üyenizde varsa liken hastalığı geliştirme riskiniz daha fazladır.
  • Hepatit C:  Bir araştırma, hepatit C ve liken arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulmuştur.
  • Alerjenler:  Bazı yapay boyalar ve kimyasallar gibi alerjenlere maruz kalmak bu rahatsızlığa neden olabilir.
  • İlaçlar:  Bazı insanlarda bazı ilaçlar liken planusa neden olur. Antibiyotikler, diüretikler, grip aşısı, diyabet, sıtma için ilaçlar da dahil olmak üzere arsenik, bizmut, altın veya kinidin içeren belirli ilaçlar yüksek tansiyon ve kalp hastalığı ilaçları gibi.
  • Yaş:  Orta yaşlı yetişkinlerde en sık görülür; perimenopozal kadınlar daha büyük bir risk altındadır.
  • Amalgam Dolgular:  Dolgular bu hastalığa yol açan bir alerjen olarak hareket eder.

Liken Planus Belirtileri

İlk belirti, bilek, gövde veya bacaklarda retiküler döküntü görünümüdür. Ancak, vücudun herhangi bir yerinde başlayabilir. Liken planus belirtileri şunlardır:

  • Morumsu görünen renkli lezyon veya şişlikler
  • Beyazımsı-mavi renkli sıvı dolu kabarcıklar ya da patlayan ve yayılan lezyonlar
  • Küçük lezyonların kırmızı döküntüsü üzerinde gözüken ağ benzeri bir görünüm oluşturan ince beyaz çizgiler
  • Deri döküntülerinde orta ve şiddetli kaşıntı
  • Beyaz tebeşirli bir görünüşe sahip olan tırnaklar
  • Bir döküntü ile birlikte kafa derisinde kaşıntı ve ağrı
  • Temizlendikten sonra bile döküntüden gelen garip bir koku
  • Vajinal akıntı, yanma, kaşıntı ve ağrılı ilişki
  • Penis üzerinde lezyonlar veya kabarcıklar, kronik kaşıntı ve ağrılı ilişki

Liken Planus Tedavisi

Liken planus hastalığının tedavisi için dermatoloğa gitmek gerekir.

Oral liken planus varsa, doktor veya diş hekimi kızarıklığın belirli bölgelerini biyopsi yapabilir, kültür alabilir, hepatit C için test isteyebilir ve liken planus nedenlerini belirlemek için alerji testleri yapabilir.

Liken planus tedavisi olmayan bir hastalıktır. Tedavi lezyonların kontrol altında tutulmasını, kaşıntı gibi belirtilerin hafiflemesini hedefler. Liken planus tedavisinde kullanılan ilaçlar şunlardır:

  • İnflamasyonu azaltmak için kortikosteroidler (topikal, oral veya enjeksiyon).
  • Kaşıntıyı, iltihabı ve genel rahatsızlığı azaltmak için antihistaminikler.
  • Bağışıklık sistemini baskılayan reçeteli ilaçlar.
  • Akne tedavisinde yaygın olarak kullanılan retinoid ilaçlar.
  • Işık tedavisi (PUVA).
  • Lidokain içeren ağız gargaraları.
  • Ağrı kesici ilaçlar.
Liken Planus Bitkisel Tedavi Yöntemleri

Liken planusun tedavisi olmadığını söylemiştik. Bazı kişilerde tedavi sonucunda hastalık tamamen iyileşir. Bu nadir olur. Çünkü çoğu hastada tetikleyiciler ortaya çıktığında alevlenmeler yaşanır. Hastalığın durağanlaştığı, belirtilerin görülmediği zamanlar da olur. Bu durumda hastalık remisyona girmiş demektir.

Şunu net bir şekilde söylemek istiyorum. Hastalığın tekrarlayacağını ve tamamen geçmeyeceğini kabullenin. Hatta kendi doktorunuz kendiniz olun. Herkeste işe yarayan bir tedavi siz de işe yaramayabilir ya da tam tersi. Bu nedenle size neyin iyi geldiğini bulmaya çalışın ve hastalık alevlendiğinde buna göre davranın.

Şimdi liken planus bitkisel tedavi yöntemlerine bakalım. İçinden birini seçip uygulayın. İyi gelirse yolunuza o yöntemle devam edin. İşe yaramazsa diğer yöntemleri deneyin.

1)Zerdeçal

Zerdeçalla hazırlanan bir merhem liken planus hastalığına iyi gelir. Bu konuda küçük bir pilot çalışma yapılmış. Zerdeçalın inflamasyonu kontrol etmede kortikosteroidler, antihistaminikler ve reçeteli ağrı kesici ilaçlar kadar ağrıyı azaltma yeteneği olduğu belirlenmiştir.

Derideki liken hastalığı için, etkilenen bölgelere toz zerdeçal ve su ile hazırlanan bir macun şeklinde bir merhem uygulayın. 15 dakika sonra yıkayın.

2)Epsom Tuz Banyosu

İngiliz tuzu olarak da bilinen Epsom tuzu, liken planus hastalığının belirtilerini rahatlatır. Stresi azaltır, toksinleri yok eder, ağrı ve iltihabı azaltır.

Sıcak bir banyo hazırlayın ve 2 bardak Epsom tuzu ekleyin ve karıştırın. En iyi sonuç için en az 30 dakika bu suda kalın. Ayrıca, sevdiğiniz bir esansiyel yağ da ekleyebilirsiniz. Stresi hafifleten bir yağ tercih edin.

3)Çay Ağacı Yağı

Çay ağacı yağı saç derisindeki liken planus tedavisinde kullanılabilir. Saç derisi şampuanı olarak kullanıldığında kaşıntıyı hafifletir.

Oral liken planus için, çay ağacı yağı bazlı gargara kullanmak, özellikle eroziv ve büllöz tiplerle iyileşmeye yardımcı olur. Ancak bazılarında, ağzı daha da tahriş edebilir. Rahatsızlık yaşarsanız bu yöntemi uygulamayın.

Çay Ağacı Yağı Ağız Gargarası Nasıl Yapılır?

Malzemeler

  • 2 yemek kaşığı çay ağacı yağı
  • 2 yemek kaşığı kabartma tozu
  • İki yemek kaşığı nane yağı
  • Yarım bardak su

Nasıl yapılır?

  • Tüm malzemeleri karıştırın ve bir cam kavanozda saklayın.
  • Ağzınızı bu su ile günde bir kez yıkayın.
4)Zencefil

Zencefil iltihap için kullanılabilecek bir diğer yöntemdir. Çalışmalar zencefilin anti-inflamatuar ve antioksidan yararları olduğunu kanıtlamıştır. Yalnızca bu da değil. Zencefil ayrıca, alerjilerin tedavisinde kullanılan bir antihistamindir. Bazen, alerjik bir reaksiyon vücudun bazı bölgelerinde liken hastalığına neden olabilir. Zencefil ise alerjinin belirtilerini azaltmaya yardımcı olacaktır. Zencefili liken planus tedavisinde şu şekilde kullanabilirsiniz;

  • Etkilenen bölgelere zencefil suyu sürün.
  • Zencefil çayını düzenli olarak için.
5)Aloe Vera Jeli

Aloe veranın sayılamayacak kadar çok faydası vardır. Birçok çalışma, aloe veranın inflamasyonu, ağız ülserlerini, yaraları ve yanıkları tedavi etmek için harika olduğunu ortaya koymaktadır.

9 ay boyunca aloe vera suyu içmek ve aloe vera jeli uygulamak liken planusu önemli ölçüde iyileştirebilir. Bir çalışma, aloe veranın yanma hissi, şiddetli ağrı ve cilt lezyonları gibi bu hastalığın tüm semptomlarını azalttığını ortaya koymuştur. 9 ay içinde hastalarda hiçbir olumsuz belirti görülmemiştir. Aloe verayı şu şekilde kullanabilirsiniz;

  • Her sabah güne bir bardak aloe vera suyuyla başlayın.
  • Cildin etkilenen bölgelerine aloe vera jel uygulayın.
  • Oral liken için aloe vera gargara yararlı olabilir.
6)Hindistan Cevizi Yağı

Oral liken planus için günde iki kez uygulanan hindistan cevizi yağı, semptomları iyileştirebilir ve rahatlama sağlayabilir.

Ağızda yağ çekme işlemi, toksinleri emerek ağzı temizlemeye yardımcı olur. Faydaları arasında kötü kokan nefesi gidermek, ağız kuruluğunu yatıştırmak, inflamasyonu azaltmak ve bağışıklık sistemini güçlendirmek sayılabilir.

Bu hastalık ciltte bulunduğunda, etkilenen bölgelere hindistan cevizi yağı uygulamak kaşıntıyı, yanma hissini ve ağrıyı en aza indirmeye yardımcı olacaktır. Günde birkaç kez veya istediğiniz şekilde uygulayın.

7)Yulaf

Doğal güzellik bakımlarında genellikle cildi yumuşatmak için yulaf kullanılır. Lezyonlar ve kabarcıklar hastalığın seyri boyunca dönüştükçe, ölü deriyi sararken yulaf kaşıntıyı hafifletebilir ve görünümü iyileştirebilir.

1 ölçü yoğurdun içine 1 ölçü yulaf ekleyin. Oda sıcaklığında 20 dakika bekletin ve daha sonra çeyrek ölçü ham balla karıştırın. Etkilenen alanlar üzerine yayın. 10 ila 15 dakika kadar bekleyin. Ilık su ile yıkayın ve kurulayın.

8)Kedi Otu Çayı

Kedi otu, yatıştırıcı bir bitkidir. Anksiyete ve uyku ile ilgili sorunları tedavi etmek için kullanılır. Bu hastalığı tetikleyen unsurlardan biri strestir. Bu bitki zihin üzerinde sakinleştirici bir etki yapar. Stresi gidermeye yardımcı olur. Haftada birkaç kez kedi otu çayı için.

9)Fesleğen

Fesleğen, anti-inflamatuar ve anti-bakteriyel özelliklere sahiptir ve liken planus tedavisinde kullanılabilir. Fesleğen yapraklarının suyunu, lezyonlar üzerine sürün. Taze fesleğen yaprağını günlük olarak çiğneyin. Yemeklerinizde fesleğen yaprakları ya da tohumları kullanabilirsiniz.

10)Soğuk Kompres

Lezyonların bulunduğu bölgeye soğuk buz torbası ya da soğuk suya batırılmış bir bez koyarsanız kaşıntının rahatladığını fark edeceksiniz. İstenen sonucu elde etmek için torbayı 5-10 dakika lezyonlara tutun. Bu tedaviden sonra bir cilt losyonu uygulayın.

11)Yumurta akı

Yumurta akı, kakao yağı ve elma sirkesini karıştırıp lezyonlu bölgeye uygulayın. Bu karışım kaşıntıyı azaltmak için kullanılır.

12)Güneş ışığı

Liken planus tedavisinde -fototerapi ışık tedavisi – kullanılmaktadır. Fototerapide lezyonların olduğu bölgelere güneşte bulunan UVB ışınları verilir. Bu nedenle doğrudan güneş ışığına maruz kalmak da aynı etkiyi yapabilir. Her gün en az 15 dakika, doğrudan güneş ışığında zaman geçirmeyi öncelik haline getirin. En uygun güneşlenme zamanı günün ortasıdır.

13)Stresten uzak kalmaya çalışın

Kolay olmadığını biliyorum. Stres gerçekten başa bela bir illet. Ama başka çare yok. Stres liken planusu şiddetlendiriyor. Stresi hafifletmeye yardımcı olmak için zihninizi ve ruhunuzu rahatlatan aktiviteler yapın. Örneğin, meditasyon, yoga, bir hobi edinmek gibi…

14)A vitamini

Liken hastalığının belirtilerini hafifletmek için retinoid bazlı yani A vitamini içeren ilaçlar kullanılır. A vitamini, cildi ve mukoza zarlarını sağlıklı tutmaya yardımcı olur. Hastalığın alevlendiği dönemde et, çiğ havuç, tatlı patates, lahana, ıspanak, kabak ve sığır karaciğeri gibi A vitamini yönünden zengin gıdalar yiyin. A vitamini bağışıklık sistemini destekler ve bu hastalık ile savaşmasını kolaylaştırır.

15)Folat

Bir araştırma oral liken planus hastalarının % 44’ünün folat eksikliği olduğunu tespit etmiş. Bakla, kuşkonmaz, avokado ve sığır karaciğerinin yanı sıra mercimek gibi baklagil ailesinden folat bakımından zengin gıdalar tüketebilirsiniz.

Liken Planus Hastaları Ne Yemeli?
  • B vitamini açısından zengin besinler cilde faydalıdır. Yeşil sebzeler, susam, baklagiller ve tam tahıl tüketin.
  • Sarı turuncu meyveler, sebzeler, tahıllar gibi A vitamini açısından zengin gıdalar yiyin.
  • A ve D vitamini içeren morina balığı karaciğeri yağı takviyeleri de çok faydalıdır.
  • Keten tohumu, zeytinyağı, ceviz ve mısırda cilde iyi gelen omega 3 yağ asitleri bulunur.
  • Yeşil sebzeler gibi folik asit bakımından zengin besinler cildin kurumasını önler.
  • Az yağlı yoğurt yiyebilirsiniz.
  • Oral liken planus durumunda yumuşak gıdalar tüketin.
  • Zerdeçal, sarımsak, soğan, fesleğen, kekik, çemen otu bağışıklığı destekler.
  • Yeterli su içmek önemlidir.
Liken Planus Hastaları Ne Yememeli?

Liken planus hastaları kaşıntıyı ve diğer semptomları kötüleştirebileceği için şu yiyeceklerden uzak durmalıdır:

Kızarmış yiyecekler: Kızartmalar, açık yaralar varsa bunları daha da kötüleştirebilir. Kızarmış ekmek cips, patates kızartması gibi yiyeceklerden uzak durmaya çalışın.

Kafeinli içecekler: Kafein içeren yiyecek ve içecekler bu hastalığı kötüleştirmektedir. Kahve, siyah çay, yeşil çay, kola, çikolata gibi kafein kaynaklarını tüketmemeye dikkat edin. Arıca alkolden de uzak durmalısınız.

Baharatlı, asitli yiyecekler ile narenciye meyveleri: Acı biber, domates, limon, portakal ve greyfurt hastalığın seyrini olumsuz etkiler.

Liken Planus ile ilgili Bilinmesi Gerekenler
  • Birçok sağlık uzmanı, liken planusu ciddi bir hastalık olarak düşünmez. Ancak Dünya Sağlık Örgütü kişinin yaşam kalitesi için doğru tedavi ve bakımın hayati olduğunu vurgulamaktadır.
  • Bu hastalığın komplikasyonları arasında oral kanser, vulva kanseri, skuamöz hücreli karsinom ve penis kanseri bulunur.
  • Oral liken tanısı konan kadınların vajinal muayeneyi düzenli yaptırması gerekir. Çünkü kadınların yüzde 50’si aynı zamanda genital organlarında kızarıklık yaşar ve bu da vulva kanseri riskini artırır.
  • Liken planus hastalığının tedavisi yoktur; tedaviler rahatsızlığı hafifletmeye odaklanır ve bazı insanlar için, döküntü aylar hatta yıllar sonra kendi kendine kaybolur.
  • Sigara içmek, ağız kanseri geliştirmek için daha büyük bir risk oluşturduğundan, sigarayı hemen bırakın.
  • Lezyonların veya kabarcıkların renginde veya dokusunda meydana gelen ve vücudun başka bir bölümüne yayılan herhangi bir değişiklik, hemen bir doktor tarafından değerlendirilmelidir.
  • Soğuk kompres uygulamak, kaşıntıyı anında rahatlatır. Kaşırken deriyi çizmemeye çalışın.
  • Liken planus genital bölgede ise, bu bölgenin temizliği için sabun kullanmayın. Sadece su yeterlidir.

Liken planus tedavisi ne kadar sürer bilinmez ama liken planus kesin çözümü olan bir hastalık değildir ve bununla baş etmek zordur. Fakat güçlü olun, sağlıklı ve stressiz yaşamaya çalışın.

Kaynakça: 1

Yazıyı Paylaşın!!!

One comment

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

  1. Bom dia, eu tenho líquen plano, já passei em vários dermatologista, e nenhum , consegue mim dar um medicamento a aliviei os sintomas da coceira. Cada dia as bolhas se expande pelo meu corpo, não sei mas o q fazer.