Havuç (Daucus carota) sağlıklı bir kök sebzedir. Çıtır, lezzetli ve son derece besleyicidir. Beta karoten, lif, K vitamini, potasyum ve antioksidanların iyi bir kaynağıdır.
Havucun bir dizi sağlık yararı vardır. Kilo vermeye ve kolesterolün düşürülmesine yardımcı olur ve göz sağlığına faydalıdır. İçeriğindeki karoten antioksidanları da kanser riskinde azalma sağlar.
Sarı, beyaz, turuncu, kırmızı ve mor gibi birçok renkte bulunur. Turuncu renkli havuç, vücutta A vitaminine dönüştürülen bir antioksidan olan beta karotenden dolayı parlak renklidir.
Yazının İçeriği
- Havucun Besin Değeri
- Havucun Yararları Nelerdir?
- Havuç göze iyi gelir mi?
- Havuç mideye iyi gelir mi?
- Kanser riskini azaltabilir
- Havuç şekere iyi gelir mi?
- Kalbe faydalıdır
- Havucun cilde faydaları
- Havucun saça faydaları
- Havuç zayıflamaya yardımcı olur
- Diyabet tedavisine yardımcı olabilir
- Bağışıklığı güçlendirir
- Kemikleri güçlendirebilir
- Diş ve diş etlerine iyi gelir
- PCOS’un tedavisine yardımcı olabilir
- Havucun Yan Etkileri Nelerdir?
Havucun Besin Değeri
Su içeriği % 86-95 arasında değişir ve yenilebilir kısım yaklaşık % 10 karbonhidrattan oluşur. Havuç çok az yağ ve protein içerir. Bir orta boy çiğ havuç (61 gram) kalori değeri 25’tir.
100 gram havuç besin içeriği
Miktar | |
Kalori | 41 |
Su | % 88 |
Protein | 0.9 g |
Karbonhidrat | 9.6 g |
Şeker | 4.7 g |
Lif | 2.8 g |
Yağ | 0.2 g |
Doymuş | 0.04 g |
Tekli doymamış | 0.01 g |
Çoklu doymamış | 0.12 g |
Omega-3 | 0 g |
Omega-6 | 0.12 g |
Trans yağ | ~ |
Havuçtaki Karbonhidrat
Havuç ağırlıklı olarak su ve karbonhidrattan oluşur. Karbonhidrat, sükroz ve glikoz gibi nişasta ve şekerlerden oluşur. Ayrıca, iyi bir lif kaynağıdır ve bir orta boy havuç (61 gram) 2 gram lif sağlar.
Havuç, yemekten sonra gıdaların kan şekerini ne kadar çabuk yükseldiğinin bir ölçütü olan glisemik indeks üzerinde düşük bir sıralamaya sahiptir.
Havucun glisemik indeksi, çiğ havuç için en düşük, pişmiş havuç için biraz yüksek ve saf havuç için en yüksek olan 16-60 aralığındadır.
Düşük glisemik indeksli gıdalar yemek, çok sayıda sağlık faydası sağlar ve diyabet için özellikle faydalıdır.
Havuç Lifi
Pektin, havucun çözünür lifinin ana formudur. Çözünür lifler şeker ve nişastanın sindirimini yavaşlatarak kan şekeri seviyelerini düşürür.
Aynı zamanda bağırsaktaki bakterilerin üremesini teşvik eder; bu da hastalık riskinde azalmayı sağlar. Bazı çözünür lifler kolesterolün sindirim kanalındaki emilimini azaltarak, kan kolesterolünü düşürür.
Çözünür olmayan lifler selüloz biçimindedir, hemiselüloz ve lignin. Çözünmeyen lifler kabızlık oluşturma riskini azaltır, düzenli ve sağlıklı bağırsak hareketlerini destekler.
Havuç İçindeki Vitaminler ve Mineraller
Havuç, birçok vitamin ve mineral, özellikle de A vitamini (beta-karoten’den), biyotin, K vitamini (filokinon), potasyum ve B6 vitamini için iyi bir kaynaktır.
Havuç A Vitamini
Havuç, vücutta A vitamini haline dönüştürülen beta karoten açısından zengindir. A vitamini, iyi görmeyi teşvik eder ve büyüme, gelişme ve bağışıklık fonksiyonu için önemlidir.
Biyotin
Eskiden H vitamini olarak bilinen B vitaminlerinden biri. Yağ ve protein metabolizmasında önemli rol oynar.
Havuç K Vitamini
K vitamini kan pıhtılaşması için önemlidir ve kemik sağlığını geliştirir.
Potasyum
Kan basıncının kontrolü için önemli olan bir mineral.
B6 Vitamini
Yiyeceklerin enerjiye dönüştürülmesiyle ilgili bir grup vitamin.
Diğer Bitki Bileşikleri
Havuç birçok bitki bileşiği içerir ancak karotenoidler en iyi bilinenleridir. Bunlar, güçlü antioksidan aktiviteye sahip olan maddelerdir ve gelişmiş bağışıklık fonksiyonu ve birçok hastalık riskinin azalması ile bağlantılıdır. Buna kardiyovasküler hastalık, çeşitli dejeneratif hastalıklar ve belirli kanser türleri dahildir.
Beta karoten, vücutta A vitamini haline dönüştürülebilir. Havuç ile yağ yemek, daha çok beta karoten emilimine yardımcı olur. Havuçta bulunan başlıca bitki bileşikleri şunlardır:
Beta-karoten
Turuncu havuç, beta karoten bakımından çok yüksektir. Havuç pişirilirse emilim daha iyi gerçekleşir. (en fazla 6,5 kat)
Alfa-karoten
Kısmen A vitaminine dönüştürülen bir antioksidan.
Lutein
Havucun en yaygın antioksidanlarından biri, çoğunlukla sarı ve turuncu havuçta bulunur ve göz sağlığı için önemlidir.
Likopen
Birçok kırmızı meyve ve sebzede kırmızı ve mor havuç da dahil olmak üzere parlak kırmızı bir antioksidan. Kanser ve kardiyovasküler hastalık riskini azaltır.
Poliasetilenler
Son yıllarda yapılan araştırmalar, havucun lösemi ve kanser hücrelerine karşı korunmasına yardımcı olabilecek bu biyoaktif bileşikleri tanımlamıştır.
Antosiyaninler
Koyu renkli havuçlarda bulunan güçlü antioksidanlar.
Havucun Yararları Nelerdir?
Havuç göze iyi gelir mi?
Havuç yemek, özellikle gece karanlıkta görme gücünü geliştirmek için faydalıdır çünkü havuç göz sağlığı için bazı etkili bileşikler içermektedir.
Havuç, serbest radikallerin neden olduğu göz hasarını önlemeye yardımcı olabilecek antioksidanlar olan beta karoten ve lutein bakımından zengindir.
Serbest radikaller, sayıları çok yükseldiğinde göz hastalıkları dahil hücresel hasara, yaşlanmaya ve kronik hastalıklara yol açabilen bileşiklerdir.
Beta karoten birçok kırmızı, turuncu ve sarı bitkiye renk veren bileşiktir. Turuncu havuç, özellikle vücudun A vitaminine dönüştürdüğü beta karoten bakımından oldukça yüksektir.
A vitamini eksikliği genellikle gece körlüğüne neden olur. Ancak takviye edilerek tedavi edildiğinde bu rahatsızlığın geri dönüşü vardır.
A vitamini, göz hücrelerinde geceleri görmeye yardımcı olan kırmızımsı-mor, ışığa duyarlı pigment olan “Rodopsin” oluşturmak için gereklidir.
Havuç çiğ yerine pişmiş olarak tüketildiğinde vücut, beta karoteni daha verimli şekilde emer ve kullanır. A vitamini yağda çözündüğü için yağ kaynağı ile havuç yemek, emilimi artırır.
En çok sarı havuç lutein içerir ve bu, görme gücünün bulanıklaştığı veya kaybolduğu bir durum olan yaşa bağlı makula dejenerasyonunu (AMD) önlemeye yardımcı olur.
Havuç mideye iyi gelir mi?
Havuçtaki lif oranı yüksektir ve kabızlığın önlenmesine yardımcı olur. Bir havuçta yaklaşık 2 gram lif bulunur. Havuç yemek, bağırsak bakterilerinin sağlığını destekler.
Kanser riskini azaltabilir
Havuç, antikanser özellikleri açısından iyi çalışılmış çok sayıda fitokimyasal içerir. Bu bileşiklerin birkaçı beta karoten ve diğer karotenoidleri içerir. Bu bileşikler, bağışıklığı geliştirir ve kanser hücrelerini inhibe eden belirli proteinleri aktive eder. Araştırmalar havuç suyunun lösemiyle savaşabileceğini gösteriyor.
Havuçta bulunan karotenoidler kadınlarda mide, kolon, prostat, akciğer ve meme kanseri riskini azaltabilir.
Havuç şekere iyi gelir mi?
Havucun glisemik indeksi (GI) düşüktür, bu da onları yerken kan şekerinde büyük bir yükselmeye neden olmadıkları anlamına gelir. Lif içeriği ayrıca kan şekeri seviyelerini dengelemeye yardımcı olur.
Kalbe faydalıdır
Kırmızı ve turuncu havuç kalp koruyucu bir antioksidan olan likopen bakımından yüksektir. Havuç ayrıca yüksek tansiyon ve kolesterol gibi kalp hastalığı risk faktörlerini de azaltır.
Havucun cilde faydaları
Havuç, karotenoidler açısından zengindir. Araştırmalar, bu bileşikler açısından zengin meyve ve sebzelerin cilt görünümünü iyileştirebileceğini ve ayrıca insanların nispeten daha genç görünmesine yardımcı olabileceğini belirtmektedir.
Bununla birlikte, fazla havuç (veya karotenoid bakımından zengin diğer yiyecekler) tüketmek, cildin sarı veya turuncu göründüğü karotenemi adı verilen bir duruma neden olabilir.
Havucun saça faydaları
Havuç, A ve C vitaminleri, karotenoidler, potasyum ve diğer antioksidanların güç merkezleridir. Anekdot niteliğindeki kanıtlar, sebzelerin saç sağlığına katkıda bulunabileceğini göstermektedir.
Havuç zayıflamaya yardımcı olur
Çiğ, taze havucun yaklaşık % 88’i sudur. Orta boy bir havuç sadece 25 kaloriye sahiptir. Bu nedenle, havuç yemek, fazla kalori almadan, doygunluk hissi sağlar.
Kan basıncını düzenler
Bir çalışma, havuç suyunun sistolik kan basıncında % 5’lik bir azalmaya katkıda bulunduğunu belirtmiştir. Havuç suyunda bulunan lif, potasyum, nitratlar ve C vitamini gibi besinlerin bu etkiye yardımcı olduğu bulunmuştur.
Diyabet tedavisine yardımcı olabilir
Sağlıklı ve dengeli beslenmek ve sağlıklı kiloyu korumak, tip 2 diyabet riskini azaltabilir. Çalışmalarda, diyabetli bireylerde düşük kan A vitamini seviyeleri bulundu. Glikoz metabolizmasındaki anormallikler, oksidatif stresle savaşma ihtiyacının artmasını gerektirecektir ve bu, antioksidan A vitamininin yardımcı olabileceği bir durumdur.
Havuç lif bakımından zengindir. Araştırmalar, artan lif tüketiminin, diyabetli bireylerde glikoz metabolizmasını iyileştirebileceğini göstermektedir.
Bağışıklığı güçlendirir
A vitamini, sistemin işleyişini düzenler ve enfeksiyonları önler. Bunu vücudun bağışıklığını güçlendirerek başarır. Havuç ayrıca, yara iyileşmesi için gerekli olan kolajen üretimine katkıda bulunan C vitamini içerir. Bu besin ayrıca güçlü bir bağışıklık sistemine katkıda bulunur.
Kemikleri güçlendirebilir
A vitamini kemik hücresi metabolizmasını etkiler. Karotenoidler, iyileştirilmiş kemik sağlığı ile ilişkilidir. Havucun kemik sağlığını iyileştirmeye yardımcı olabileceğini belirten doğrudan bir araştırma olmamasına rağmen, A vitamini içeriği yardımcı olabilir.
Kolesterol seviyelerini düşürebilir
Sıçan araştırmalarına göre havuç tüketimi kolesterol emilimini azaltabilir ve vücudun antioksidan durumunu artırabilir.
Bu etkiler aynı zamanda kardiyovasküler sağlığı da geliştirebilir. Çiğ havuç, kolesterolü düşürmeye yardımcı olabilecek pektin adı verilen bir lif açısından da zengindir.
Diş ve diş etlerine iyi gelir
Havuç çiğnemek ağız temizliği sağlar. Bazıları havucun nefesi tazeleyebileceğini düşünse de, bunu doğrulayacak bir araştırma yok.
Anekdot niteliğindeki kanıtlar, havucun genellikle ağzınızda geride kalan sitrik ve malik asitleri nötralize ederek ağız sağlığını geliştirebileceğini göstermektedir.
Karaciğere faydalıdır ve toksinleri ortadan kaldırır
Havuç, glutatyon içerir. Bu antioksidanın oksidatif stresin neden olduğu karaciğer hasarını tedavi etme potansiyeline sahip olduğu bulunmuştur.
Sebzeler, her ikisi de genel karaciğer fonksiyonunu uyaran ve destekleyen bitki flavonoidleri ve beta-karoten bakımından da yüksektir. Havuçtaki beta-karoten, karaciğer hastalıklarıyla da savaşabilir.
PCOS’un tedavisine yardımcı olabilir
Havuç, düşük glisemik indekse sahip nişastalı olmayan bir sebzedir. Bu özellikleri polikistik over sendromu için faydalıdır. Fakat havucun PCOS tedavisinde yardımcı olabileceğini belirten doğrudan bir araştırma yoktur.
Havucun Yan Etkileri Nelerdir?
A vitamini toksisitesine neden olabilir
Bir vaka raporunda, fazla havuç tüketen bir kişi, karın ağrısı nedeniyle hastaneye kaldırıldı. Karaciğer enzimlerinin anormal seviyelere yükseldiği bulundu. Hastaya hafif bir A vitamini toksisitesi teşhisi kondu. 10.000 IU’ya kadar A vitamini seviyeleri güvenli kabul edilir. Bunun ötesinde herhangi bir şey toksik olabilir. Yarım fincan havuçta 459 mcg beta karoten vardır, bu da yaklaşık 1.500 IU A vitamini demektir.
A vitamini toksisitesine hipervitaminoz A da denir. Semptomlar iştahsızlık, mide bulantısı, kusma, saç kaybı, yorgunluk ve burun kanaması şeklinde ortaya çıkar.
Toksisite, A vitamini yağda çözündüğü için oluşur. Vücudun ihtiyaç duymadığı fazla A vitamini, karaciğerde veya yağ dokusunda depolanır. Bu, zamanla A vitamini birikmesine ve sonunda toksisiteye yol açabilir.
Kronik A vitamini toksisitesi birden fazla organ sistemini etkileyebilir. Kemik oluşumunu engelleyerek daha zayıf kemiklere ve kırıklara neden olabilir. Uzun süreli A vitamini toksisitesi böbrek fonksiyonunu da etkileyebilir.
Alerjiye neden olabilir
Tek başına havuç alerjilerden nadiren sorumlu olsa da, diğer gıdaların bir parçası olarak tüketildiğinde reaksiyonlara neden olabilir. Bir raporda, dondurmanın içerdiği havucun yenmesi, alerjik reaksiyonlara neden oldu.
Havuç alerjisi, gıda alerjisi olan bireylerin % 25’inden fazlasını etkileyebilir. Bu, belirli havuç proteinlerine alerjileriyle ilişkilendirilebilir. Polen gıda sendromu olan bireylerin havuca alerjisi olma olasılığı en yüksektir.
Havuç alerjisinin semptomları arasında dudakların kaşınması veya şişmesi ile gözlerde ve burunda tahriş yer alır. Nadir durumlarda havuç alımı da anafilaksiye neden olabilir.
Şişkinliğe neden olabilir
Bazı kişiler havucu zor sindirir. Sindirim sorunu olanlarda durum daha da kötüleşebilir ve sonunda şişkinliğe veya mide gazına yol açabilir.
Cilt renginde değişikliğe neden olabilir
Çok fazla havuç yemek, karotenemi adı verilen zararsız bir duruma neden olabilir. Bunun nedeni, kan dolaşımında çok fazla beta-karoten bulunması, bunun da cildin turuncuya dönmesine neden olmasıdır.
Uzun süre çok fazla havuç yemediğiniz sürece karotenemi olasılığı çok düşüktür. Bir orta boy havuç, yaklaşık 4 miligram beta-karoten içerir. Birkaç hafta boyunca her gün 20 miligramdan fazla beta-karoten tüketmek ciltte renk değişikliğine neden olabilir.
Sonuç olarak;
Havuç, besin dolu, kalorisi az mükemmel bir atıştırmalıktır. Kalp ve göz sağlığı, gelişmiş sindirim ve kanser riskinde azalma ile bağlantılıdır.
Farklı renk, boyut ve şekillerde havuç çeşitleri vardır, bunların hepsi sağlıklı beslenme için mükemmel besinlerdir.