Oke ibu na-apụta dị ka otu n'ime nsogbu ahụike siri ike nke ụwa ọgbara ọhụrụ. Yabụ, nke a ọ bụ ahịrị mkpụrụ ndụ ihe nketa ma ọ bụ nsonaazụ nke nhọrọ ndụ? N'isiokwu a, anyị ga-atụle ihe na-akpata na mmetụta nke oke ibu na ahụ ike arọ ọnwụ okwu. Site n'inyocha njikọ dị n'etiti mkpụrụ ndụ ihe nketa, àgwà iri nri na ọkwa mmega ahụ na-adabere na data sayensị, anyị ga-ajụ ma ọ bụ naanị nhọrọ nke onye ọ bụla ma ọ bụ ihe mgbagwoju anya kpatara oke ibu. Na njem a, anyị ga-eleba anya nke ọma na ọrụ ọha mmadụ na ndị mmadụ n'otu n'otu nwere ike ịrụ n'ịgbochi na ijikwa oke ibu.
Gịnị ka oke ibu pụtara?
Oke ibu bụ ọnọdụ ahụike nke ejiri oke abụba na-achịkọta n'ime ahụ. N'ozuzu, ndị mmadụ nwere index mass index (BMI) nke 30 ma ọ bụ karịa ka a na-ekewa dị ka oke ibu. A na-agbakọ BMI site n'ikewa ịdị arọ site na square nke ịdị elu.
Ọnọdụ a na-etolite n'ihi ihe ndị dị ka àgwà iri nri nwere calorie dị elu na enweghị mmega ahụ. Ibu ibu na-ebute nsogbu ahụike dị iche iche dịka ọrịa shuga, ọrịa obi na ụfọdụ ụdị ọrịa kansa. Ya mere, igbochi na ịgwọ oke ibu dị oke mkpa maka ahụike ọha na eze.
Kedu ụdị oke ibu?
Oke ibu na-eme n'ụdị dị iche iche dabere na ihe dị iche iche. Nke a bụ ụdị oke oke ibu na njirimara ha bụ isi:
mkpụrụ ndụ ihe nketa oke ibu: O nwere ike ịbụ na ị chọpụtala na n’ezinụlọ ụfọdụ, ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ onye ọ bụla buru ibu. Nke a na-egosi na ihe mkpụrụ ndụ ihe nketa nwere mmetụta dị ukwuu na oke ibu.
Ihe oriri na-eri oke ibu: Nke a bụ ụdị a kacha mara amara ma na-etolitekarị n'ihi àgwà iri nri nwere calorie dị elu.
Oke ibu na-ebute site na metabolism na-ezighi ezi: Ọ bụ otu n'ime ụdị oke ibu kachasị sie ike ịgwọ, nke na-etolite n'ihi metabolism anaghị arụ ọrụ nke ọma.
akwara oke ibu: Omume iri nri na-enye ụfọdụ ndị ụtọ, na nke a iribiga nri ókè na-akpata omume. A na-akpọ ọnọdụ a oke ibu nke akwara ozi.
endocrine oke ibu: Nsogbu ndị a na-ahụkarị bụ hypothyroidism na hypocortisolism. Ụdị oke ibu a na-akpata site na ndabara nke hormonal.
thermogenic ibu ibu: Ọ na-akpata ya site na ike dị ala nke anụ ahụ iji ike mee ihe dị ka okpomọkụ.
Na mgbakwunye, a na-ekewa oke oke ibu site na nchịkọta anụ ahụ (BMI) wee kewaa ya na klaasị atọ:
Klas I Ibu oke: BMI dị n'etiti 30 na 35.
Klas II Oke ibu: BMI dị n'etiti 35 na 40.
Klas III oke ibu: BMI dị 40 na karịa, a na-akpọkwa ya "oke oke ibu."
Ụdị oke ibu ọ bụla nwere mmetụta dị iche iche na ahụike mmadụ na nhọrọ ọgwụgwọ ya.
Kedu ihe na-ebute oke ibu?
Ihe na-akpata oke ibu dị iche iche ma na-emekarị site na ọtụtụ ihe na-emekọrịta ihe. Nke a bụ isi ihe na-ebute oke ibu:
enweghị kalori: Ọ bụrụ na calorie ndị a na-ewe karịa kalori ejiri, a ga-echekwa ya dị ka abụba n'ime ahụ.
obere mmega ahụ: Ibi ndụ ịnọkarị otu ebe na-abawanye ohere nke oke ibu.
ụra ezughi oke: Ejikọtara usoro ihi ụra nke ọma na ogologo oge na oke ibu.
ihe mkpụrụ ndụ ihe nketa: Ndị nwere akụkọ ihe mere eme ezinụlọ nke oke oke ibu nwere ike ibu oke ibu.
ihe gbasara uche: Nchegbu, ịda mbà n'obi, na ọnọdụ mmetụta uche ndị ọzọ na-ebutekarị omume iribiga ihe ókè.
àgwà iri nri: Àgwà iri nri dị ka ịṅụbiga mmanya ókè, nri ndị a haziri ahazi na ihe ọṅụṅụ na-esi ísì ụtọ bụ otu n'ime ihe na-akpata ibu ibu.
Ihe ndị metụtara akụ na ụba: Ọnụ ego dị ala na ọkwa agụmakwụkwọ bụ ihe na-akpata àgwà iri nri na-adịghị mma.
ọnọdụ ahụike: Ụfọdụ ọnọdụ ahụike dị ka hypothyroidism na polycystic ovary syndrome na-ebute oke ibu.
Ọgwụ: Steroid, antidepressants na ụfọdụ ọgwụ mgbochi uche na-ebute ibu ibu.
ihe gbasara gburugburu ebe obibi: Ihe isi ike ịnweta nri ahụike na ụbara nri a na-edozi dịka nri ngwa ngwa bụ ihe na-akpata oke ibu n'ihi ihe ndị metụtara gburugburu ebe obibi.
Nke ọ bụla n'ime ihe ndị a na-emetụta ihe ize ndụ nke onye ọ bụla nwere ịmalite ibu ibu, na-emepụtakarị mmetụta jikọtara ọnụ. Iji luso oke ibu ọgụ, ọ dị mkpa ịmara ihe ndị a na-akpata ma jikwaa ha.
Kedu ihe bụ mkpụrụ ndụ ihe nketa na-ebute oke ibu?
N'ọnọdụ ụfọdụ, oke ibu na-esite na ọdịiche mkpụrụ ndụ ihe nketa dị n'etiti ndị na-ekere òkè n'ịhazi oke ahụ na nkesa abụba. Ihe ndị na-akpata oke ibu gụnyere:
Leptin na onye na-anabata leptin: Hormone Leptin na-achịkwa mmetụta nke satiety ma belata agụụ. Leptin ma ọ bụ mgbanwe mkpụrụ ndụ ihe nketa na ndị na-anabata ya na-eduga n'ibelata mmetụta nke afọ ojuju na omume iribiga ihe ókè.
Melanocortin usoro: Ụzọ a gụnyere usoro mkpụrụ ndụ ihe nketa na-achịkwa agụụ na mmefu ume. Mgbanwe na mkpụrụ ndụ ihe nketa ụzọ melanocortin na-eduga na oke ibu.
Monogenic oke ibu: Ọ bụ ụdị oke ibu nke a na-eji ngbanwe nke otu mkpụrụ ndụ ihe nketa na-amalitekarị nke ukwuu na mgbe ọ dị obere.
polygenic oke ibu: Ọ na-eme n'ihi nchikota obere mmetụta nke ọtụtụ mkpụrụ ndụ ihe nketa na ọ bụ ụdị oke ibu.
Syndromic oke ibu: Ụfọdụ ọrịa mkpụrụ ndụ ihe nketa, dị ka ọrịa Prader-Willi, na-ebute mgbaàmà dị iche iche, karịsịa oke ibu.
akụkọ ezinụlọ: Oke ibu na-emekarị n'ezinụlọ. Nke a bụ ihe na-egosi predisposition mkpụrụ ndụ ihe nketa.
ihe na-akpata metabolic: Mgbanwe nke mkpụrụ ndụ ihe nketa na-achịkwa metabolism na-eduga n'ịhazighị ike ike ya mere ibu ibu.
njikwa agụụ: Ọdịiche dị na mkpụrụ ndụ ihe nketa na-achịkwa agụụ na-emetụta omume iri nri na ya mere ibu ahụ.
Ihe mkpụrụ ndụ ihe nketa ndị a na-emetụta ihe ize ndụ nke mmadụ nwere ike ịmalite ibu ibu ma na-arụkarị ọrụ na mmekọrịta ya na ihe gburugburu ebe obibi.
Kedu ihe bụ Hormonal akpata oke ibu?
Hormones, nke na-arụ ọrụ dị mkpa n'ịhazi oke ahụ na nkesa abụba, bụ ihe na-akpata oke ibu n'ọnọdụ ụfọdụ. Nke a bụ ihe ị kwesịrị ịma gbasara ihe kpatara oke ibu nke homonụ:
Leptin: Hormone leptin nke mkpụrụ ndụ abụba na-emepụta na-abawanye mmetụta nke afọ ojuju ma na-ebelata agụụ. N'ime ndị buru oke ibu, nguzogide leptin amalitela, nke na-eduga n'ibelata mmetụta nke izu oke.
insulin: Insulin, nke pancreas zoro ezo, na-achịkwa shuga ọbara ma na-akwalite nchekwa abụba. Nguzogide insulin bụ ihe dị mkpa na njikọ dị n'etiti oke ibu na ụdị ọrịa shuga 2.
Ghrelin: nke afọ na-emepụta ghrelin homonụ, na-akpalite mmetụta nke agụụ. Ọkwa Ghrelin dị obere na ndị buru oke ibu, nke na-emetụta mmetụta nke afọ ojuju.
cortisol: Cortisol, nke a maara dị ka hormone nchekasị, na-abawanye nchekwa abụba na agụụ n'ime ahụ. N'ihe banyere nrụgide na-adịghị ala ala, ọkwa cortisol na-abawanye ma na-ebute oke ibu.
homonụ thyroid: Arụghị ọrụ nke thyroid gland (hypothyroidism) na-ebelata metabolism ma na-ebute ibu ibu.
homonụ mmekọahụ: Mgbanwe nke homonụ mmekọahụ dị ka estrogen na androgen na-emetụta nkesa abụba anụ ahụ na uru bara uru.
Hormone uto: Mbelata nke ọkwa homonụ na-eto eto na-abawanye mkpokọta abụba ma na-ebelata oke anụ ahụ.
Hormone ndị a na-enye aka na mmepe nke oke ibu site na-emetụta nguzozi ike nke anụ ahụ na nchekwa abụba.
Kedu ihe na-akpata oke ibu nke Endocrine?
Ihe kpatara Endocrine nke oke ibu na-emetụta homonụ nke na-achịkwa mkpokọta abụba na nguzozi ike n'ime ahụ:
hypothyroidism: Obere ọkwa nke homonụ thyroid na-ebelata metabolism ma na-eduga n'ịba ibu
Ọrịa Cushing: Ọkwa cortisol dị elu na-abawanye mkpokọta abụba anụ ahụ na agụụ.
Polycystic ovary syndrome (PCOS): Ọnọdụ a, nke a na-ahụ na ụmụ nwanyị, jikọtara ya na nguzogide insulin na ibu ibu.
insulin iguzogide: Mbelata nke anụ ahụ na insulin na-eme ka shuga dị n'ọbara rịa elu yana ịchekwa abụba.
Nguzogide Leptin: Leptin na-achịkwa mmetụta nke satiety. Ndị buru ibu na-etolite nguzogide leptin, nke na-eduga n'ibelata mmetụta nke afọ ojuju.
Ọkwa ghrelin: Ghrelin, nke a maara dị ka homonụ agụụ, na-abawanye agụụ. Ọkwa Ghrelin dị obere na ndị buru oke ibu.
homonụ mmekọahụ: Mgbanwe nke homonụ mmekọahụ dị ka estrogen na testosterone na-emetụta nkesa abụba anụ ahụ na uru bara uru.
erughi homonụ nke uto:Hormone utoNzuzo nke obere ihe oriri na-eme ka ụba abụba na-ebelata ma belata oke anụ ahụ.
Hormone ndị a na ndị na-ahụ maka usoro endocrine na-arụ ọrụ dị mkpa n'ịhazi oke ahụ na nkesa abụba. Ọgwụgwọ oke ibu na-achọ imezi ahaghị nhata nke homonụ ndị a.
Kedu ihe na-ebute oke ibu na ụmụaka?
Ihe na-akpata oke ibu na ụmụaka na-esite n'ọtụtụ ihe, gụnyere mkpụrụ ndụ ihe nketa, ihe gburugburu ebe obibi na nhọrọ ndụ. Nke a bụ isi ihe na-ebute oke ibu na ụmụaka:
Akụkọ ezinụlọ nke oke ibu: Ọ bụrụ na ndị nne na nna nwere oke ibu, enwere ike ibute oke ibu na ụmụaka.
obere mmega ahụ: Ọ bụrụ na ụmụaka anaghị emegharị ahụ nke ọma, ha na-eri calorie karịa ka ha na-emefu ma na-enwekarị oke ibu.
Nri dị elu kalori: Iri oke nri ngwa ngwa, ihe ọṅụṅụ na-esi ísì ụtọ na nri edoziri na-ebute oke ibu na ụmụaka.
ihe gbasara uche: Nchegbu ma ọ bụ nsogbu mmetụta uche na-eduga n'omume iribiga ihe ókè.
Ihe ndị metụtara akụ na ụba: Ọkwa obere ego na-emetụta ịnweta nri ahụike, si otú a na-abawanye ohere ụmụaka nwere oke ibu.
Ụdị ihi ụra: Ebe ọ bụ na usoro ihi ụra na-emetụta metabolism, ibu ibu bụ ihe a na-apụghị izere ezere na ụmụaka ndị na-adịghị ehi ụra nke ọma.
enweghị agụmakwụkwọ: Enweghi ozi zuru oke gbasara nri na-edozi ahụ na mmega ahụ na-egosikwa dịka ihe na-ebute oke ibu na ụmụaka.
Mgbasa ozi na ire ahịa: Mgbasa ozi nri na ihe ọṅụṅụ na-ezubere ụmụaka na-eduga ha ime nhọrọ na-adịghị mma.
gburugburu ụlọ akwụkwọ: Ụlọ akwụkwọ ụfọdụ nwere ike ịnye nhọrọ nri na ihe ọṅụṅụ na-adịghị mma.
Ihe mkpụrụ ndụ ihe nketa na homonụ: Ụfọdụ mkpụrụ ndụ ihe nketa na ọnọdụ hormonal na-akwado ibu ibu na ụmụaka.
Nke ọ bụla n'ime ihe ndị a na-enye aka na mmepe nke oke ibu na ụmụaka, na-emekarị ka ọ bụrụ ihe jikọrọ ọnụ.
Kedu ihe mgbaàmà nke oke ibu?
Mgbaàmà nke oke ibu na-agụnye mmetụta dị iche iche nke anụ ahụ na nke uche metụtara oke abụba n'ime ahụ. Nke a bụ ụfọdụ mgbaàmà nkịtị nke oke ibu:
ngafe ahu abụba: Mkpokọta abụba dị ukwuu, ọkachasị gbadoro ụkwụ n'úkwù.
Iku ume ọkụ ọkụ: Na-enweta mkpụmkpụ ume n'oge mmega ahụ ma ọ bụ mgbe ị na-ezu ike.
ụbara ọsụsọ: Ọsụsọ na-agba karịa ka ọ dị na mbụ, ọkachasị n'oge mgbatị ahụ.
nsogbu ihi ụra: Nsogbu ihi ụra dị ka apnea nke ihi ụra na-ejikọta oke ibu.
nsogbu akpụkpọ: Ọrịa akpụkpọ ahụ na mgbakasị ahụ na-eme n'ihi mmiri na-akwakọba na mpịachi akpụkpọ ahụ.
ike ọgwụgwụ: Mmetụta ike ọgwụgwụ sitere na nwayọọ ruo nke siri ike.
Ihe mgbu na nkwonkwo: Mgbu na ahụ erughị ala na-eme na nkwonkwo na-ebu ibu, karịsịa ikpere.
Mmetụta uche: Nsogbu uche dị ka enweghị ùgwù onwe onye na-adịghị mma, ịda mbà n'obi, ihere na ikewapụ mmadụ.
Mgbaàmà ndị a na-emetụta nke ukwuu ihe omume onye ahụ na-eme kwa ụbọchị na ndụ ndụ.
Ụzọ eji na ọgwụgwọ oke ibu
Oke ibu bụ nsogbu ahụike na-ahụkarị gburugburu ụwa, a na-etinyekwa ụzọ dị iche iche maka ọgwụgwọ ya. Nke a bụ ụzọ ụfọdụ a na-ejikarị agwọ oke ibu:
Mgbanwe ụdị ndụ
Mgbanwe ụdị ndụ bụ otu n'ime isi nkuku ọgwụgwọ oke ibu. Ọ gụnyere ihe ndị dị ka nri, mgbatị ahụ, na ọgwụgwọ omume.
nri: Inweta àgwà iri nri nke ọma, ịmepụta usoro nri na-edozi ahụ mgbe niile na njikwa ibu na-ekere òkè dị mkpa na ọgwụgwọ oke ibu. Ebumnuche bụ ibelata oriri ume kwa ụbọchị yana mejuputa usoro nri kwesịrị ekwesị.
Mmega: Mmega ahụ mgbe niile na-enyere aka ịchịkwa ibu ahụ ma mee ka metabolism dịkwuo ngwa. A na-eji ụdị mmega ahụ dị iche iche, dị ka mgbatị ahụ aerobic, ọzụzụ mgbochi na mgbatị mgbatị, na ọgwụgwọ oke ibu.
omume ọgwụgwọ: Na ọgwụgwọ oke ibu, a na-etinye nkwado nke mmụọ na usoro mgbanwe omume iji gbanwee omume iri nri nke onye ahụ ma na-akwado nhọrọ ibi ndụ dị mma.
Ọgwụ
N'ọnọdụ ụfọdụ, n'okpuru nlekọta na nkwenye nke dọkịta, a na-etinye ọgwụgwọ ọgwụ iji chịkwaa agụụ ma ọ bụ belata mmịnye abụba.
Ụzọ ịwa ahụ
Ịwa ahụ oke ibu bụ usoro kachasị mma mgbe usoro ọgwụgwọ ndị ọzọ ezughị oke ma ọ bụ na-adabaghị. A na-etinye ọgwụgwọ ịwa ahụ n'ahụ ndị nrịbama ahụ ha (BMI) karịrị otu uru ma nwee nnukwu ihe egwu na ahụike.
Ekwesịrị ịhazi ọgwụgwọ oke ibu dabere na mkpa onye ahụ ma bụrụ onye ọkachamara ahụike ọkachamara ga-eduzi ya. N'oge usoro ọgwụgwọ, a na-echebara ihe ndị dị ka ọnọdụ ahụike nke onye ahụ, ndụ ya na mkpali. Ọgwụgwọ oke ibu ejedebeghị na naanị ifelata. Ọ na-achọkwa ịnakwere na ịnọgide na-ebi ndụ dị mma.
Ọgwụgwọ ọgwụ nke oke ibu
Ọgwụgwọ ọgwụ na-arụ ọrụ dị mkpa na njikwa oke ibu ma na-ejikarị ya na mgbanwe ndụ ndụ. Nke a bụ ụfọdụ ọgwụ ọgwụ eji agwọ oke ibu na akụrụngwa ha:
Lorcaserin: Ọgwụ a, onye na-anabata ihe na-anabata serotonin, na-enyere aka na ọnwụ dị arọ site n'ibelata agụụ.
Liraglutide: A na-enye ya site na ịgba ọgwụ kwa ụbọchị, ọgwụ a na-arụ ọrụ dị ka glucagon-dị ka peptide-1 (GLP-1) agonist na-anabata ya ma na-abawanye mmetụta nke afọ ojuju.
Orlistat: Ọ na-arụ ọrụ site n'ibelata nnabata abụba, nke na-enye ohere ka ịwepụ ụfọdụ calorie ndị a na-eri na-enweghị mgbari.
Phentermine-Topiramate: Ngwakọta ọgwụ a na-enye aka na mbelata ibu site n'ịkwụsị agụụ na ịba ụba ume ike.
Naltrexone-Bupropion: Ọgwụ a na-ejikọta ọnụ na-enyere aka ịchịkwa agụụ site na-emetụta usoro nhụjuanya nke etiti.
Nke ọ bụla n'ime ọgwụ ndị a nwere ụfọdụ egosi, contraindications na mmetụta. Dịka ọmụmaatụ, orlistat nwere ike ibute mgbu afọ, stool mmanu mmanu, yana mbelata nnabata vitamin na-agbaze abụba, ebe liraglutide. pancreatitis na-abawanye ihe ize ndụ. Ya mere, ọ dị mkpa ịkpọtụrụ ọkachamara ahụike tupu ịmalite ọgwụgwọ ọgwụ ọ bụla.
Ojiji nke ndị na-ahụ maka ọgwụ na-agwọ oke ibu kwesịrị ịbụ onye ọ bụla, na-eburu n'uche ọnọdụ ahụike onye ọrịa ugbu a, nchịkọta anụ ahụ (BMI), na nsogbu ahụike ọ bụla na-eso ya. A na-enwekwa ọmụmụ ihe gbasara ụlọ ọgwụ na-aga n'ihu iji mụtakwuo banyere ịdị irè na nchekwa nke ọgwụ ndị a.
Ọgwụgwọ oke ibu chọrọ ụzọ dị mgbagwoju anya na ọtụtụ akụkụ. Ọgwụgwọ ọgwụ nwere ike ịbụ ngwá ọrụ dị mkpa na usoro a, ma a na-enwetakarị nsonaazụ kacha mma mgbe ejikọtara ya na mgbanwe ndụ dịka nri, mmega ahụ, na mgbanwe omume. Ọ dị mkpa maka onye ọrịa ọ bụla ka ya na ndị ọkachamara ahụike na-arụkọ ọrụ iji mepụta atụmatụ ọgwụgwọ nke dabara na mkpa ha.
Ọgwụgwọ oriri na-edozi oke ibu
Oke ibu bụ ọnọdụ ahụike siri ike nke a na-eji na-achịkọta oke abụba nke anụ ahụ ma na-ebutekarị ya site na ahaghị nhata n'etiti oriri caloric na mmefu ume. Usoro ọgwụgwọ na-edozi ahụ bụ ụzọ dị mkpa maka njikwa oke ibu ma e mere ya iji nyere onye ahụ aka ịnọgide na-enwe ahụ ike. Nke a bụ akụkụ ndị bụ isi nke ọgwụgwọ oriri na-edozi oke ibu:
Nri zuru oke na nke ziri ezi: Ọ dị mkpa ịnweta nri niile nke ahụ chọrọ n'ụzọ zuru oke. Nke a gụnyere carbohydrates, protein, abụba, vitamin na mineral.
njikwa calorie: Iji felata, calorie ndị e riri ga-abụrịrị ihe na-erughị kalori emefuru. A na-enweta nke a site na njikwa akụkụ yana ịhọrọ nri nwere obere kalori.
nri mgbe niile: Iri nri mgbe niile na-achịkwa metabolism ma na-ebelata ọchịchọ nke iribiga ihe ókè.
nri nri dị mma: Nri nri dị mma na-enyere aka ịnọgide na-enwe ike kwa ụbọchị ma na-echekwa agụụ.
Oriri mmiri: Iri mmiri zuru oke na-eme ka ọrụ ahụ dị mma ma gbochie akpịrị ịkpọ nkụ, nke na-enwe mgbagwoju anya mgbe ụfọdụ na mmetụta nke agụụ.
emega ahụ: Na mgbakwunye na ọgwụgwọ oriri na-edozi ahụ, mmega ahụ mgbe niile na-akwado usoro ịbelata ibu site na ịba ụba calorie ọkụ.
Ụfọdụ ndụmọdụ ị ga-atụle na ọgwụgwọ oriri na-edozi oke ibu bụ:
dum ọka: A ga-ahọrọ ngwaahịa ọka dum kama achịcha ọcha.
Nri dabere na akwụkwọ nri na mkpụrụ osisi: Akwukwo nri na nkpuru osisi kwesiri imesi ike na nri kwa ubochi.
abụba dị mma: Kama abụba siri ike mmanụ oliv Mmanụ dị mma dịka ekwesịrị iji.
Nri prebiotic: Ekwesịrị iri nri nwere prebiotics iji kwado ahụike nri nri.
rie nwayo: Iri nri nwayọọ nwayọọ na site n'ịta ya nke ọma na-abawanye mmetụta nke afọ ojuju ma gbochie iribiga ihe ókè.
Nri na ọgwụgwọ oke ibu kwesịrị ịhazi onwe ya dịka mkpa onye ọ bụla siri dị. Ya mere, iso onye na-ahụ maka nri ma ọ bụ onye na-ahụ maka nri na-arụ ọrụ dị mkpa iji mepụta atụmatụ ọnwụ dị mma na nke na-adịgide adịgide. Ebe ọ bụ na ụdị ndụ onye ọ bụla, ọnọdụ ahụike na ihe oriri na-edozi ahụ dị iche, ekwesịrị ịhazi atụmatụ ọgwụgwọ dịka ihe ndị a si dị.
Ọgwụgwọ oke ibu na ụmụaka
Oke ibu na ụmụaka bụ nsogbu ahụike na-arịwanye elu taa ma na-achọ usoro ọgwụgwọ dị irè. Nke a bụ atụmatụ ụfọdụ bụ isi maka ịgwọ oke ibu na ụmụaka:
Omume iri nri dị mma: Ekwesịrị ịgba ụmụaka ume ka ha nweta àgwà iri nri dị mma. Nke a na-agụnye usoro ndị dị ka ịba ụba nke mkpụrụ osisi na akwụkwọ nri, izere nri ndị edozichara, na ịṅụ mmiri ma ọ bụ mmiri ara ehi kama ịṅụ mmanya na-esi ísì ụtọ.
emega ahụ: Ọ dị mkpa ịbawanye ọkwa mmemme ụmụaka kwa ụbọchị. Ekwesịrị ime nke a site na mmemme ntụrụndụ dịka ịga ije, ịgba ígwè ma ọ bụ ịgba egwu.
mgbanwe omume: Ekwesịrị imepụta atụmatụ iji nyere ezinụlọ na ụmụaka aka ịgbanwe omume iri nri ha. Nke a na-agụnye okwu ndị dị ka njikwa akụkụ na ịhazi àgwà iri nri.
Ọzụzụ na nkwado: Ma ụmụaka na ezinụlọ ha kwesịrị ka a kụziere ha banyere oke ibu na ụzọ ndụ dị mma. Nkwado sitere n'aka ezinaụlọ dị oke mkpa maka ụmụaka ịmụta àgwà ahụike.
nlekọta ahụike: Ọ dị mkpa iji nyochaa uto na mmepe ụmụaka mgbe niile ma tinye usoro ọgwụgwọ ma ọ bụrụ na ọ dị mkpa.
N'ịgwọ oke ibu na ụmụaka, a naghị akwadokarị iji ọgwụ eme ihe ma na-atụle naanị n'ọnọdụ ụfọdụ na n'okpuru nlekọta nke dọkịta. Ndabere nke ọgwụgwọ bụ mgbanwe ndụ, gụnyere iri nri na mmega ahụ. Na mgbakwunye, ọ dị mkpa ịtụle mkpa uche na nke ọha ụmụaka. Ọgwụgwọ oke ibu kwesịrị ịbụ onye n'otu n'otu dabere na afọ nwata, okike na ọnọdụ ahụike n'ozuzu ya.
Kedu nri ndị na-ebute oke ibu?
Nri ndị na-ebute oke ibu na-enwekarị kalori ọdịnaya yana uru nri dị ala. Nri enwere ike inye dịka ọmụmaatụ bụ:
soda: Soda nwere nnukwu shuga ma bụrụ ogbenye na nri ndị dị mkpa. Tụkwasị na nke ahụ, ọ na-eduga n'ịba ụba mgbe a na-eri ya n'ọtụtụ buru ibu mgbe niile.
Kọfị na shuga: Kọfị, kafiin na ọgaranya na antioxidants, ma ọ bụrụ na agbakwunyere shuga ma ọ bụ sirop, ọ nwere nnukwu ọdịnaya shuga dị ka soda. Ụdị ihe ọṅụṅụ ndị a bụ isi ihe na-ebute ibu ibu.
Ihe nracha: ice cream ndị a na-emepụta n'ahịa na-enwekarị nnukwu shuga na abụba.
Pizza: Pizza na-aghọ nri nwere kalori dị elu, karịsịa ma e jiri anụ edozichara na chiiz nwere nnukwu abụba mee ya.
Kuki na donuts: Nri nri ndị a na-atọ ụtọ na-enwekarị ọtụtụ shuga, abụba na calorie.
French fries na ibe: Nri ndị a nwere oke abụba na nnu ma na-ebute oke ibu mgbe riri oke.
Mkpụrụ nri ụtụtụ na-esi ísì ụtọ: Ụfọdụ ọka nri ụtụtụ nwere nnukwu shuga ma ọ naghị edozi ahụ.
chocolate: N'ihi nnukwu shuga na abụba dị n'ime ya, ọ na-ebute oke ibu, karịsịa ma a rie ya nke ukwuu.
Nke ọ bụla n'ime ihe oriri ndị a na-enye aka na ibu ibu na ya mere oke ibu, karịsịa mgbe a na-eri ya na nnukwu ego. Maka nri dị mma na njikwa ibu, ọ dị mkpa ịkwụsị iri nri ndị dị otú ahụ ma họrọ ihe ndị ọzọ na-edozi ahụ.
Kedu ọrịa ndị na-ebute oke ibu?
Ụfọdụ ọrịa na ọnọdụ ahụike nwere ike ibute oke ibu gụnyere:
hypothyroidism: Mmepụta nke homonụ thyroid ezughị ezu na-ebelata metabolism ma na-ebute ibu ibu.
Ọrịa Cushing: Na-ebute oke cortisol n'ime ahụ Ọrịa Cushing Ọ na-abawanye mkpokọta abụba na agụụ.
Polycystic ovary syndrome (PCOS): Ọnọdụ a, nke a na-ahụ na ụmụ nwanyị, na-ebute oke ibu n'ihi nkwụsị insulin.
Mgbochi microbiome: Microbiome nke eriri afọEnweghị ahaghị nhata ya na-emetụta metabolism ike ma na-ebute oke ibu.
Ọnọdụ ahụike ndị a na-emetụta iji ike anụ ahụ na nchekwa abụba, na-eduga n'ịba ụba. Nlekọta nke ọrịa ndị a na-ekere òkè dị mkpa n'ọgụ megide oke ibu.
Ọrịa na-ebute oke ibu
Ọ bụ ezie na ọrịa ụfọdụ nwere ike ịkpata oke ibu, enwerekwa ọrịa ụfọdụ na-ebute n'ihi oke ibu. Ọrịa ndị oke ibu kpatara na-emetụta sistemu ahụ dị iche iche ma na-ebelata ogo ndụ. Nke a bụ ụfọdụ nsogbu ahụ ike nke oke ibu nwere ike ịkpata:
metabolic syndrome: Ibu ibu na-abawanye ohere nke ọrịa metabolic syndrome, ngwakọta nke ihe ndị dị ka ọbara mgbali elu, ọkwa shuga dị elu, ọkwa cholesterol na-adịghị mma na oke abụba afọ.
ọrịa obi: Ejikọtala ọrịa obi dịka ọrịa obi na ọrịa strok na oke ibu. Oke abụba anụ ahụ nwere mmetụta ọjọọ na ahụike obi.
ụdị ọrịa shuga 2: Ibu ibu na-enye aka na nguzogide insulin na n'ikpeazụ mmepe nke ụdị ọrịa shuga 2.
nsogbu iku ume: Nsogbu iku ume dị ka apnea na-ehi ụra na ụkwara ume ọkụ na-ejikọta na oke ibu. Anụ abụba karịrị akarị na-egbochi ụzọ ikuku, na-eme ka iku ume sie ike.
Nsogbu musculoskeletal: Oke ibu na-akpata mgbu na ahụ erughị ala na nkwonkwo na mọzụlụ. A na-emebi nkwonkwo ikpere na úkwù karịsịa n'ihi oke ahụ.
Ọrịa usoro nri nri: Ọrịa gastroesophageal reflux (GERD) na ọrịa gallbladder so na nsogbu usoro nri nri jikọtara ya na oke ibu.
Mmetụta uche: Oke ibu na-ebutekwa nsogbu uche dị ka ịda mbà n'obi na nchekasị. Ejikọtakwara ya na nsogbu mmekọrịta ọha na eze na nke mmetụta uche dị ka ikewapụ mmadụ na enweghị ntụkwasị obi onwe onye.
Kedu ka esi egbochi oke ibu?
Igbochi oke ibu ga-ekwe omume site n'inwe ụdị ndụ dị mma yana ịgbanwe àgwà onye ọ bụla. Nke a bụ ndụmọdụ ndị bụ isi maka igbochi oke ibu:
Nri edozi edozi: Nri dị mma na nke ziri ezi dị mkpa iji gbochie oke ibu. Ọ dị mkpa ilekwasị anya na mkpụrụ osisi, akwụkwọ nri, mkpụrụ osisi dum na isi mmalite protein.
emega ahụ: Imega ahụ mgbe niile dị mkpa maka ọkụ calorie na ịnọgide na-enwe ahụ ike. Ọ dị mkpa ịme mgbatị ahụ ma ọ dịkarịa ala minit 30 kwa ụbọchị.
Njikwa akụkụ: Ibelata akụkụ nri na ibelata ọsọ nke iri nri na-eme ka a na-achịkwa àgwà iribiga ihe ókè.
Oriri mmiri: Ịṅụbiga mmanya ókè na-eme ka mmetụta nke afọ ojuju na-egbochi ịṅụ calorie na-enweghị isi.
nri nri dị mma: Ịhọrọ ihe ndị ọzọ dị mma karịa nri shuga na abụba abụba na-enyere aka belata oriri calorie.
nri mmetụta uche: Kama ịmalite usoro iri nri iji nagide nrụgide ma ọ bụ ọnọdụ mmetụta uche, ọ dị mkpa ịzụlite ụzọ dị mma isi nagide nsogbu.
Ụdị ihi ụra: Ụra zuru oke na nke dị mma nwere mmetụta dị mma na njikwa agụụ na metabolism.
ọzụzụ: Inweta mmụta gbasara nri siri ike na mmega ahụ́ na-enyere ndị mmadụ n'otu n'otu aka ime nhọrọ ziri ezi.
Igbochi oke ibu chọrọ nkwado na ọkwa mmekọrịta ọha na eze yana mgbalị onye ọ bụla. Amụma ahụike ọha kwesịrị ime ka ịnweta nri dị mma ma gbaa ume imega ahụ, na-enye nhọrọ ndụ dị mma n'ụlọ akwụkwọ na ebe ọrụ. Ịlụso oke ibu ọgụ ga-adị irè karị site na njikọ aka nke ndị mmadụ n'otu n'otu, ezinụlọ, ndị ọkachamara ahụike na ndị isi obodo.
Oke ibu bụ akara aka ka ọ bụ nhọrọ?
Oke ibu na-apụta n'ihi mmekọrịta dị mgbagwoju anya dị n'etiti mkpụrụ ndụ ihe nketa na nhọrọ ndụ.
Dị ka mkpụrụ na-ada n'ala, njem ndụ mmadụ na-amalite site na ọmụmụ. Ihe nketa mkpụrụ ndụ ihe nketa anyị na-ekpebi ụdị mkpụrụ a. Otú ọ dị, ihe ndị dị n'èzí dị ka ọmụmụ ala, ụbara mmiri na ụzarị ọkụ anwụ na-emetụta usoro uto ya na ọsọ ya. Ibu ibu na-enye ihe mgbagwoju anya yiri nke ahụ; Ọ bụ ezie na koodu mkpụrụ ndụ ihe nketa anyị na-egosi ihe egwu nwere ike ime, nhọrọ ndụ anyị na-ekpebi ka esi egosipụta koodu ndị a.
Maka ụfọdụ, oke ibu dị ka akara mkpụrụ ndụ ihe nketa. Ndị nwere akụkọ ihe mere eme ezinụlọ nke oke ibu nwere ike ịhụ ọnọdụ a na ndụ ha. Agbanyeghị, nke a abụghị njedebe a na-apụghị izere ezere. Sayensị na-egosi na mkpụrụ ndụ ihe nketa na-emepụta naanị ihe, mana ihe ga-esi na ya pụta dị n'aka onye ahụ.
Nhọrọ ụdị ndụ mejupụtara ọkara nke ọzọ nke nha oke oke ibu. Àgwà iri ahụ nke ọma, imega ahụ́ mgbe nile na ihi ụra nke ọma na-ekere òkè dị ukwuu n’igbochi oke ibu. N'ụwa nke oge a, ebe omenala nri ngwa ngwa na-agbasa ngwa ngwa na ibi ndụ nke ịnọkarị otu ebe aghọwo ihe a na-emekarị, ime nhọrọ dị mma aghọwo ihe ịma aka.
Ịlụso oke ibu ọgụ na-amalite site na nhọrọ nke onye ọ bụla mana ọ chọrọ mbọ ọha na eze. Amụma ahụike ọha kwesịrị ime ka ohere ịnweta nri dị mma, na-akwalite mmega ahụ na ịkwalite mmata ndị mmadụ n'otu n'otu. Usoro agụmakwụkwọ kwesịrị ikuziri ma kwado ụmụaka nwere àgwà ibi ndụ dị mma mgbe ha dị obere.
Ọfọn; Ibu ibu abụghị akara aka kpamkpam ma ọ bụ naanị nhọrọ. Ọ bụ egwu nke mkpụrụ ndụ ihe nketa na gburugburu ebe obibi; na nzọụkwụ ọ bụla nke ịgba egwu a na-akpụzi site na nhọrọ nke onye ahụ. Maka ọha mmadụ nwere ahụike, onye ọ bụla n'ime anyị ga-esonye na ịgba egwu a ma buru ibu ọrụ.
N'ihi ya;
Oke ibu bụ ọnọdụ dị mgbagwoju anya nke na-eme n'ihi mmekọrịta nke ọtụtụ mgbanwe dị iche iche, site na mkpụrụ ndụ ihe nketa na ihe ndị metụtara gburugburu ebe obibi, site na ndụ ndụ na ihe gbasara uche. Dị ka anyị na-ahụ n'isiokwu a; Ọ bụ ezie na e nwere ihe ndị mmadụ nwere ike ịchịkwa banyere oke ibu, e nwekwara ihe ndị a na-apụghị ịchịkwa dị ka mkpụrụ ndụ ihe nketa. Mana n'ọnọdụ ọ bụla, anyị nwere ike ịme nhọrọ dị mma na ịmepụta gburugburu ebe nkwado. Site n'ijikọta ọrụ onye ọ bụla na usoro nkwado mmekọrịta mmadụ na ibe ya n'ọgụ megide oke ibu, anyị nwere ike ịmepụta ọdịnihu dị mma na nke ziri ezi. Nke a bụ ego na-erite uru ọ bụghị naanị maka ndị mmadụ n'otu n'otu kamakwa maka ahụike ọha mmadụ dum.
