Obesogen ဆိုတာဘာလဲ။ Obesogens များသည် အဝလွန်ခြင်းကို ဖြစ်စေသော အရာများ ?

Obesogens များအဝလွန်ခြင်းကို ဖြစ်စေသော ဓာတုပစ္စည်းအတုများဖြစ်သည်။ အစားအသောက်ပုံးများ၊ နို့ဗူးများ၊ အရုပ်များ၊ ပလတ်စတစ်များ၊ မီးဖိုချောင်သုံးပစ္စည်းများနှင့် အလှကုန်များတွင် တွေ့ရှိရသည်။

ဤဓာတုပစ္စည်းများသည် လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲသို့ ဝင်ရောက်လာသောအခါတွင် ၎င်းတို့သည် ၎င်း၏ပုံမှန်လုပ်ငန်းဆောင်တာများကို နှောက်ယှက်ခြင်းဖြင့် ချောဆီဖြစ်ပေါ်စေသည်။ Obesogen သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဓာတုပစ္စည်းပေါင်း 20 ကျော်ရှိပါတယ်။

Obesogen ဆိုတာဘာလဲ။

Obesogens များအစားအသောက်ပုံးများ၊ မီးဖိုချောင်သုံးပစ္စည်းများနှင့် ပလတ်စတစ်များတွင် တွေ့ရှိရသည့် ဓာတုအတုများဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် endocrine ကိုနှောက်ယှက်သောဓာတုပစ္စည်းများ၏အုပ်စုခွဲတစ်ခုဖြစ်သည်။

ဒီဓာတုပစ္စည်းတွေက ကိုယ်အလေးချိန်တက်စေတယ်လို့ ယူဆကြပါတယ်။ လူတစ်ဦးသည် ဖွံ့ဖြိုးဆဲကာလတွင် ဤဓာတုပစ္စည်းများနှင့် ထိတွေ့မိပါက၊ ၎င်းတို့၏ ပုံမှန်ဇီဝဖြစ်စဉ်များကို နှောင့်ယှက်ခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့၏ ဘဝတစ်လျှောက်လုံး ကိုယ်အလေးချိန်တိုးလာနိုင်သည်။

Obesogens များ ၎င်းသည် အဝလွန်ခြင်းကို တိုက်ရိုက်မဖြစ်စေဘဲ ကိုယ်အလေးချိန်တက်ရန် အာရုံခံနိုင်စွမ်းကို တိုးစေသည်။

လေ့လာမှုများ၊ obesogens များလေ့လာမှုများက ၎င်းသည် အစာစားချင်စိတ်နှင့် ကျေနပ်မှုထိန်းချုပ်မှုကို အနှောင့်အယှက်ပေးခြင်းဖြင့် အဝလွန်ခြင်းကို အားပေးကြောင်း လေ့လာမှုများက ဖော်ပြသည်။ တစ်နည်းဆိုရသော် ၎င်းသည် ဆာလောင်မှုနှင့် ပြည့်ဝသောခံစားချက်များကို ခန္ဓာကိုယ်က ထိန်းညှိပေးသည့်ပုံစံကို ပြောင်းလဲစေသည်။

Obesogens ဘယ်လိုအလုပ်လုပ်သလဲ

obesogens များဟော်မုန်းများကို အနှောင့်အယှက်ပေးသော endocrine disruptors များဖြစ်သည်။ အချို့သော endocrine disruptors များသည် အမျိုးသားရော အမျိုးသမီးပါ အန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်သော အီစထရိုဂျင် receptors များကို အသက်သွင်းသည်။ 

အချို့သော obesogens များ မွေးရာပါချို့ယွင်းချက်များ၊ မိန်းကလေးများတွင် အရွယ်မတိုင်မီ အပျိုဖော်ဝင်ခြင်း၊ ယောက်ျားလေးများတွင် မြုံခြင်း၊ ရင်သားကင်ဆာနှင့် အခြားရောဂါများကို ဖြစ်စေသည်။

ဤဆိုးကျိုးအများစုသည် သားအိမ်အတွင်း၌ ဖြစ်တတ်ပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးများသည် အဆိုပါဓာတုပစ္စည်းများနှင့် ထိတွေ့မိသောအခါတွင် ၎င်းတို့၏ကလေးများသည် ဘဝနှောင်းပိုင်းတွင် အဝလွန်နိုင်ခြေပိုများသည်။

Obesogens ဆိုတာ ဘာလဲ

ဘစ်ဖန်နို (အေ)

ဘစ်ဖန်နို (အေ)၎င်းသည် နို့ဗူးများ၊ ပလတ်စတစ် အစားအစာများနှင့် အဖျော်ယမကာဗူးများကဲ့သို့သော ထုတ်ကုန်များစွာတွင် တွေ့ရသည့် ဓာတုဒြပ်ပေါင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ စီးပွားဖြစ် ထုတ်ကုန်များတွင် နှစ်ပေါင်းများစွာ အသုံးပြုခဲ့သည်။

BPA ၏ဖွဲ့စည်းပုံသည် အီစထရိုဂျင်ဟော်မုန်း၏ အရေးကြီးဆုံးပုံစံဖြစ်သော estradiol နှင့် ဆင်တူသည်။ ထို့ကြောင့် BPA သည် ခန္ဓာကိုယ်ရှိ estrogen receptors များနှင့် ချိတ်ဆက်သည်။

BPA ကို အကြီးကျယ်ဆုံး အာရုံခံနိုင်သောနေရာသည် သားအိမ်အတွင်းဖြစ်သည်။ လေ့လာမှုများအရ BPA ထိတွေ့မှုသည် ကိုယ်အလေးချိန်တက်စေသည် ။ ဒါ့အပြင် အင်ဆူလင်ခုခံမှုနှလုံးရောဂါ၊ ဆီးချိုရောဂါ၊ အာရုံကြောဆိုင်ရာချို့ယွင်းမှု၊ သိုင်းရွိုက်ရောဂါဖြစ်စေသည်။

Phthalate

Phthalates သည် ပလတ်စတစ်များကို ပျော့ပြောင်းပြီး ပျော့ပြောင်းစေသော ဓာတုပစ္စည်းများဖြစ်သည်။ အစားအသောက်သေတ္တာများ၊ အရုပ်များ၊ အလှကုန်ပစ္စည်းများ၊ ဆေးဝါးများ၊ ရေချိုးခန်းနှင့် ဆေးသုတ်ခြင်းကဲ့သို့သော ကုန်ပစ္စည်းအမျိုးမျိုးတွင် တွေ့ရှိရသည်။ ဤဓာတုပစ္စည်းများသည် ပလတ်စတစ်များမှ အလွယ်တကူ စိမ့်ထွက်နိုင်သည်။ အစားအစာ၊ ရေနှင့် ကျွန်ုပ်တို့ရှူရှိုက်သောလေကိုပင် ညစ်ညမ်းစေသည်။

BPA ကဲ့သို့ပင်၊ phthalates များသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းရှိ ဟော်မုန်းမျှတမှုကို ထိခိုက်စေသည့် endocrine အနှောင့်အယှက်များဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဇီဝြဖစ်ပျက်မှုတွင် ပါဝင်သော PPARs ဟုခေါ်သော ဟော်မုန်း receptors များကို ထိခိုက်စေခြင်းဖြင့် ကိုယ်အလေးချိန်တိုးရန် အာရုံခံနိုင်စွမ်းကို တိုးစေသည်။ အင်ဆူလင်ခုခံမှုကို ဖြစ်စေသည်။

အထူးသဖြင့် အမျိုးသားများသည် ဤအရာများကို ပိုမိုခံစားလွယ်သည်။ phthalate ထိတွေ့မှုကြောင့် ဝှေးစေ့များ မဆင်းဘဲနှင့် တက်စတိုစတီရုန်းအဆင့် နိမ့်ပါးသွားကြောင်း လေ့လာမှုများက ဖော်ပြသည်။

Atrazine

Atrazine သည် အသုံးအများဆုံး ပေါင်းသတ်ဆေးများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ Atrazine သည် endocrine disruptor တစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။ လေ့လာချက်များအရ ၎င်းသည် လူသားများတွင် မွေးရာပါချို့ယွင်းချက်များနှင့် ဆက်စပ်နေပါသည်။

၎င်းသည် mitochondria ကို ပျက်စီးစေခြင်း၊ ဇီဝဖြစ်စဉ်နှုန်းကို ကျဆင်းစေပြီး ကြွက်များတွင် ဝမ်းဗိုက်အဝလွန်ခြင်းကို တိုးပွားစေသည်ဟု ဆုံးဖြတ်ထားသည်။

organotins

Organotins သည် စက်မှုလုပ်ငန်းတွင်အသုံးပြုသော ဓာတုပစ္စည်းအတုအမျိုးအစားဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့ထဲမှ တစ်ခုကို tributyltin (TBT) ဟုခေါ်သည်။

၎င်းကို မှိုသတ်ဆေးအဖြစ် အသုံးပြုပြီး အဏ္ဏဝါသက်ရှိများ ကြီးထွားမှုကို ဟန့်တားရန်အတွက် သင်္ဘောများနှင့် သင်္ဘောများတွင် အသုံးပြုသည်။ သစ်သားကို တာရှည်ခံဆေးအဖြစ် အသုံးပြုကြပြီး အချို့သော စက်မှုလုပ်ငန်းသုံး ရေစနစ်များတွင်လည်း အသုံးပြုကြသည်။ ရေကန်များနှင့် ကမ်းရိုးတန်းရေအများအပြားတွင် tributyltin ပါ၀င်သည်။

Tributyltin သည် အဏ္ဏဝါသက်ရှိများကို အန္တရာယ်ဖြစ်စေသည်။ tributyltin နှင့် အခြားသော organotin ဒြပ်ပေါင်းများသည် အဆီဆဲလ်များ တိုးပွားလာခြင်းဖြင့် endocrine disruptors အဖြစ် လုပ်ဆောင်နိုင်သည်ဟု သိပ္ပံပညာရှင်များက ယူဆကြသည်။

Perfluorooctanoic အက်ဆစ် (PFOA)

Perfluorooctanoic acid (PFOA) သည် ရည်ရွယ်ချက်အမျိုးမျိုးအတွက် အသုံးပြုသည့် ဓာတုဒြပ်ပေါင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ Teflon ကဲ့သို့သော တုတ်ချောင်းမဟုတ်သော မီးဖိုချောင်သုံးပစ္စည်းများတွင် အသုံးပြုသည်။

သိုင်းရွိုက်ရောဂါများ နာတာရှည် ကျောက်ကပ်ရောဂါကဲ့သို့သော ရောဂါအမျိုးမျိုးနှင့် ဆက်စပ်နေပါသည်။

ကြွက်များတွင် လေ့လာမှုတစ်ခုတွင် PFOA နှင့် ထိတွေ့မှု သည် အင်ဆူလင်နှင့် leptin ဟော်မုန်းတို့နှင့်အတူ ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန် တစ်သက်တာ တိုးလာစေသည်။

Polychlorinated biphenyls (PCBs)

PCB များသည် စက္ကူတွင် ဆိုးဆေးများ၊ သုတ်ဆေးများ၊ ပလတ်စတစ်နှင့် ရော်ဘာထုတ်ကုန်များနှင့် လျှပ်စစ်ပစ္စည်းများကဲ့သို့သော ရာနှင့်ချီသော စက်မှုလုပ်ငန်းနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး လုပ်ငန်းများတွင် အသုံးပြုသည့် လူလုပ်ဓာတုပစ္စည်းများဖြစ်သည်။ 

အရွက်များ၊ အပင်များနှင့် အစာများတွင် စုပုံပြီး ငါးနှင့် အခြားသက်ရှိများ၏ ခန္ဓာကိုယ်ထဲသို့ ဝင်ရောက်သည်။ ပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခုသို့ ဝင်ရောက်ပြီးနောက် ၎င်းတို့သည် အလွယ်တကူ ပြိုကွဲခြင်းမရှိပေ။

လက်ရှိဆေးဝါးဇီဝနည်းပညာတွင် ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ သုတေသနပြုချက်အရ PCBs တွေဟာ အဝလွန်ခြင်း၊ အင်ဆူလင် ခံနိုင်ရည်ရှိခြင်း၊ အမျိုးအစား ၁ ဆီးချိုရောဂါ နှင့် metabolic syndrome ၏ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု။

Obesogens နှင့် ထိတွေ့မှုကို မည်ကဲ့သို့ လျှော့ချနိုင်မည်နည်း။

ကျွန်ုပ်တို့နှင့်ထိတွေ့မိသော endocrine ကိုနှောက်ယှက်သောဓာတုပစ္စည်းများများစွာရှိသည်။ နေရာတိုင်းတွင် ရှိနေသောကြောင့် ၎င်းတို့ကို ကျွန်ုပ်တို့၏ဘဝမှ အပြီးတိုင်ဖယ်ရှားရန် မဖြစ်နိုင်ပေ။ သို့သော် ထိတွေ့မှုကို သိသိသာသာ လျှော့ချနိုင်သည်-

• ပလတ်စတစ်ဘူးများတွင် သိမ်းဆည်းထားသော အစားအစာများနှင့် အချိုရည်များကို ရှောင်ကြဉ်ပါ။
• ပလပ်စတစ်အစား Stainless Steel သို့မဟုတ် အရည်အသွေးမီ အလူမီနီယမ် ရေဘူးများကို အသုံးပြုပါ။
• သင့်ကလေးကို ပလပ်စတစ်ဗူးများဖြင့် မကျွေးပါနှင့်။ အဲဒီအစား ဖန်ပုလင်းကို သုံးပါ။
• တုတ်ချောင်းမဟုတ်သော မီးဖိုချောင်သုံးပစ္စည်းများအစား သွန်းသံ သို့မဟုတ် သံမဏိကို အသုံးပြုပါ။
• အော်ဂဲနစ်၊ သဘာဝအလှကုန်ပစ္စည်းများကို အသုံးပြုပါ။
• မိုက်ခရိုဝေ့ထဲမှာ ပလတ်စတစ်တွေကို မသုံးပါနဲ့။
• မွှေးရနံ့မပါသော ထုတ်ကုန်များကို သုံးပါ။
• စွန်းထင်းမှုဒဏ်ခံနိုင်သော သို့မဟုတ် မီးမလောင်နိုင်သော ကော်ဇော သို့မဟုတ် ပရိဘောဂများကို မဝယ်ပါနှင့်။
• လတ်ဆတ်သော အစားအစာများ (သစ်သီးများနှင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ) ဖြစ်နိုင်လျှင် အချိန်မရွေး စားပါ။