بیماری ام اس چیست؟ ام اس مخفف کلمه ام اس است. یکی از شایع ترین اختلالات عصبی است. در این شرایط، سیستم ایمنی به غلاف محافظ (میلین) که رشته های عصبی را می پوشاند حمله می کند و باعث ایجاد مشکلات ارتباطی بین مغز و بقیه بدن می شود.
علائم ام اس بسیار متنوع است. این بستگی به میزان آسیب عصبی دارد و اینکه کدام اعصاب تحت تأثیر قرار می گیرند. افراد مبتلا به ام اس شدید ممکن است توانایی راه رفتن مستقل را از دست بدهند. همچنین بیمارانی هستند که بهبودی طولانی مدت را بدون هیچ علامتی تجربه می کنند.
هیچ درمانی برای بیماری ام اس وجود ندارد. هدف از درمان مورد استفاده تسریع در بهبود حملات، تغییر مسیر بیماری و مدیریت علائم است.
بیماری ام اس چیست؟
بیماری ام اس چیست؟
مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک اختلال خود ایمنی است که به تدریج پوشش های محافظی را که رشته های عصبی را احاطه کرده اند از بین می برد. به این پوشش ها غلاف میلین می گویند.
با گذشت زمان، این بیماری برای همیشه به اعصاب آسیب می رساند و ارتباط بین مغز و بدن را تحت تاثیر قرار می دهد.
اکثر افراد مبتلا به ام اس دوره عود کننده و عود کننده بیماری دارند. طی چند روز یا چند هفته، بیماری ایجاد می شود. علائم جدید یا دوره های عود را به دنبال دارد که تا حدی یا به طور کامل بهبود می یابد.
در حداقل 50 درصد از بیماران مبتلا به ام اس عود کننده-روکش کننده، علائم به طور پیوسته، با یا بدون دوره بهبودی، طی 10 تا 20 سال پس از شروع بیماری پیشرفت می کنند. این به عنوان ام اس پیشرونده ثانویه شناخته می شود.
برخی از بیماران مبتلا به ام اس شروع تدریجی و بدون عود را تجربه می کنند. علائم به طور پیوسته پیشرفت می کنند. این ام اس پیشرونده اولیهآنها نامیده می شوند.
علائم بیماری ام اس
علائم مولتیپل اسکلروزیس از فردی به فرد دیگر و در طول دوره بیماری بسته به محل رشته های عصبی آسیب دیده متفاوت است. علائم بیماری ام اس اغلب بر حرکت تأثیر می گذارد، برای مثال؛
بی حسی یا ضعف در یک یا چند اندام در یک طرف بدن
احساس شوک الکتریکی با حرکات خاص گردن، به ویژه خم شدن گردن به جلو (علامت Lhermitte)
علت مولتیپل اسکلروزیس ناشناخته است. بیماری که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت های خود حمله می کندبیماری خودایمنی در نظر گرفته شده است. نقص سیستم ایمنی باعث از بین رفتن ماده چربی می شود که فیبرهای عصبی مغز و نخاع (میلین) را می پوشاند و از آن محافظت می کند.
میلین را می توان به پوشش عایق سیم های الکتریکی تشبیه کرد. هنگامی که میلین محافظ آسیب می بیند و فیبر عصبی در معرض دید قرار می گیرد، پیام هایی که در امتداد آن رشته عصبی حرکت می کنند کند یا مسدود می شوند.
عوامل خطر بیماری ام اس
عواملی که خطر ابتلا به مولتیپل اسکلروزیس را افزایش می دهند عبارتند از:
سن: اگرچه ام اس در هر سنی ممکن است رخ دهد، اما افراد بین 20 تا 40 سال بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند.
جنسیت: زنان دو تا سه برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به ام اس هستند.
ژنتیکی: افرادی که سابقه خانوادگی ام اس دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.
برخی عفونت ها: ویروس های مختلفی مانند اپشتین بار که باعث مونونوکلئوز عفونی می شوند، با ام اس مرتبط هستند.
ویتامین دی: افرادی که نور خورشید را نمی بینند و بنابراین سطح ویتامین D پایینی دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به ام اس هستند.
برخی از بیماری های خود ایمنی:بیماری تیروییدکم خونی خطرناکپسوریازیس,دیابت نوع 1 یا سایر اختلالات خود ایمنی، مانند بیماری التهابی روده، خطر ابتلا به ام اس را افزایش می دهد.
عوارض بیماری ام اس
افراد مبتلا به ام اس ممکن است به شرایط زیر مبتلا شوند:
سفتی یا اسپاسم عضلانی
فلج پاها
مشکلات مثانه، روده یا عملکرد جنسی
تغییرات ذهنی مانند فراموشی یا نوسانات خلقی
افسردگی
صرع
درمان بیماری ام اس
هیچ درمانی برای مولتیپل اسکلروزیس وجود ندارد. درمان معمولاً به دنبال رهایی از حملات، کند کردن پیشرفت بیماری وهدف آن مدیریت علائم است. برخی از افراد علائم آنقدر خفیف هستند که حتی نیازی به درمان ندارند.
بیماران ام اس چگونه باید تغذیه شوند؟
هیچ راهنمای رسمی رژیم غذایی برای بیماران ام اس وجود ندارد. زیرا هیچ دو نفری ام اس را به یک شکل تجربه نمی کنند.
اما دانشمندان بر این باورند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی و همچنین رژیم غذایی ممکن است بر پیشرفت این بیماری تأثیر بگذارد. بنابراین تغذیه نقش کلیدی در بهبود کیفیت کلی زندگی در بیماران ام اس دارد. تغذیه به پیشگیری و کنترل پیشرفت بیماری و کاهش عود کمک می کند.
بیماران ام اس باید آنتی اکسیدان های بالا برای از بین بردن التهاب، فیبر بالا برای کمک به حرکات روده، کلسیم و ویتامین D کافی برای مبارزه با پوکی استخوان دریافت کنند. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس بیشتر در معرض کمبود برخی مواد مغذی مانند ویتامین های A، B12 و D3 هستند.
بیماران ام اس چه بخورند؟
تغذیه در بیماری ام اس باید به کنترل پیشرفت بیماری و به حداقل رساندن تأثیر علائم بر کیفیت کلی زندگی کمک کند. غذاهایی که بیماران مبتلا به ام اس باید بخورند عبارتند از:
میوه ها و سبزیجات: همه میوه ها و سبزیجات تازه
غلات: غلات کامل مانند جو، برنج و کینوا
آجیل و دانه ها: تمام مغزها و دانه ها
ماهی:اسیدهای چرب امگا 3 veویتامین دی همه ماهی ها را می توان خورد زیرا سرشار از مواد مغذی است. به خصوص ماهی تازه، ماهی های روغنی مانند سالمون و ماهی خال مخالی
گوشت و تخم مرغ: تمام گوشت های تازه مانند تخم مرغ، گوشت گاو، مرغ، بره
محصولات لبنی: مانند شیر، پنیر، ماست و کره
روغن ها:چربی های سالم مانند روغن زیتون، بذر کتان، نارگیل و آووکادو
غذاهای غنی از پروبیوتیک: ماست، کفیر، کلم ترش…
نوشیدنی ها: آب، دمنوش های گیاهی
گیاهان و ادویه جات: همه گیاهان تازه و ادویه جات ترشی جات
آنچه بیماران ام اس نباید بخورند
گروه های غذایی خاصی وجود دارد که برای کنترل علائم ام اس باید از مصرف آنها پرهیز کرد.
کربوهیدرات های تصفیه شده: مانند نان سفید، پاستا، بیسکویت
غذاهای سرخ شده:مانند سیب زمینی سرخ کرده، مرغ سرخ شده
غذاهای ناسالم: مانند فست فود، چیپس سیب زمینی، غذاهای آماده و غذاهای منجمد
چربی های ترانس: مانند مارگارین، چربی ها و روغن های گیاهی تا حدی هیدروژنه.
نوشیدنی های شیرین شده با شکر: نوشیدنی های انرژی زا و ورزشی، مانند نوشابه
الکل: در صورت امکان، از مصرف تمام مشروبات الکلی خودداری کنید.
نکات تغذیه ای برای بیماری ام اس
بیماران ام اس باید به نکات تغذیه ای زیر توجه کنند.
مطمئن شوید که به اندازه کافی غذا می خورید. خوردن کالری کم باعث خستگی می شود.
وعده های غذایی خود را از قبل آماده کنید. اگر اغلب احساس خستگی می کنید، این به شما کمک می کند.
آشپزخانه خود را دوباره مرتب کنید مواد غذایی، ظروف و سایر تجهیزات را در مکان های نزدیک و آسان برای تمیز کردن قرار دهید. این به صرفه جویی در انرژی کمک می کند.
اگر در خوردن و بلع مشکل دارید، نوشیدنی های غلیظی مانند اسموتی تهیه کنید.
اگر جویدن زیاد شما را خسته می کند، از غذاهای نرم تری مانند ماهی پخته، موز و سبزیجات پخته استفاده کنید.
مراقب باشید از خوردن غذاهای خرد شده که در بلعیدن آن ها مشکل خواهید داشت، خودداری کنید.
فعال باش. اگرچه ورزش باعث می شود فرد مبتلا به ام اس احساس خستگی کند، اما کمک به مدیریت وزن و حفظ سلامتی بسیار مهم است. همچنین در پیشگیری از پوکی استخوان که در بین بیماران ام اس رایج است، مفید است.
زندگی با ام اس دشوار است. این بیماری به ندرت کشنده است. برخی از عوارض جدی، مانند عفونت مثانه، عفونت قفسه سینه و مشکل در بلع، می تواند منجر به مرگ شود.
مولتیپل اسکلروزیس همیشه منجر به سکته مغزی نمی شود. دو سوم افراد مبتلا به ام اس می توانند راه بروند. با این حال، بسیاری از آنها به پشتیبانی از ابزارهایی مانند عصا، صندلی چرخدار و عصا نیاز دارند.
میانگین طول عمر افراد مبتلا به ام اس 5 تا 10 سال کمتر از یک فرد عادی است. پیشرفت بیماری برای هر فردی متفاوت است. بنابراین، پیش بینی اینکه چه اتفاقی خواهد افتاد دشوار است. با این حال، اکثر افراد آسیب جدی را تجربه نمی کنند.
در سال های اخیر، دانشمندان پیشرفت سریعی در توسعه داروها و درمان های ام اس داشته اند. داروهای جدید بی خطرتر و موثرتر هستند. نویدبخش کاهش پیشرفت بیماری است.
