Halk arasında ala hastalığı, alaca hastalığı, deride beyaz leke hastalığı gibi adlarla bilinen vitiligo, derinin renginin kaybolmasına neden olan bir hastalık.
Yer yer çiğ beyaz renkte olan lekeler zamanla büyür. Vücudun herhangi bir yerinde olabileceği gibi saçın ve ağzın içinde de olur.
Saçımızın ve cildimizin rengini melanin belirler. Melanin üreten hücreler öldüğünde ya da çalışmadığında vitiligo ortaya çıkar. Vitiligo, her cilt tipinde ortaya çıkabilse de koyu tenli kişilerde lekeler daha fazla fark edilir.
Bulaşıcı bir hastalık değil hatta ölümcül de değil. Vitiligo görüntüsünden dolayı kişilerin özgüvenini kaybetmesine ve toplumsal sorunlar yaşamasına neden olur.
Vitiligo tedavisi ile cilt rengini geri kazanabilir, özellikle erken teşhis edilip, tedaviye başlandığında. Ancak cildin renginin kaybolmasını veya hastalığın tekrarlamasını engellemez.
Vitiligo hastalığı nedir?
Vitiligo (lökoderma), deride beyaz lekelerin ortaya çıktığı bir deri hastalığı. Bu lekeler vücudun farklı bölgelerinde görülür.
Vitiligo cilt hastalığı, melanin üreten hücreler olan melanositlerin işlevini yerine getirmemesi nedeniyle ortaya çıkar. Melanin cildin renginden sorumludur. Vitiligoda melanositler yok olur ve bu da melanin üretimini engeller.
Vitiligo, ağızda, burunda ve gözlerde bulunan mukoza zarları dahil vücudun pek çok bölgesini etkiler.
Vitiligo nasıl ilerler?
Vitiligo, birkaç ay içinde yavaş yavaş vücuda yayılan birkaç küçük beyaz leke ile başlar.
Öncelikle eller, önkollar, ayaklar ve yüzde başlar. Mukoza zarları (ağızın nemli astarı, burun, genital ve rektal alanlar), gözler ve iç kulaklar gibi vücudun herhangi bir yerinde gelişebilir.
Vitiligodaki beyaz lekelerin yaygınlığı kişiden kişiye değişir. Bazı kişilerde lekelerin yayıldığı alan daha sınırlıyken, bazı hastalarda renk kaybı daha fazla olur.
Vitiligo ne kadar yaygın?
Vitiligo, dünya genelinde nüfusun yaklaşık %1’inde görülür. Her iki cinsiyette de ortaya çıkar, daha koyu tenli kişilerde daha belirgindir.
Vitiligo hastalığı, her yaşta herkeste gelişebilse de, en sık 10-30 yaş arası kişilerde ortaya çıkar. Çok genç veya çok yaşlılarda nadir olur.
Vitiligo nedenleri
Vitiligonun nedeni tam olarak bilinmiyor. Vücutta melanin üretiminin neden durduğu belirgin değil. Vitiligonun sebeplerinin şu durumlar olabileceği öngörülüyor:
Otoimmün bozukluk: Hastalanan kişininbağışıklık sistemi, melanositleri yok eden antikorlar geliştirebilir.
Genetik faktörler: Vitiligo vakalarının yaklaşık %30’u ailelerde görülür. Genetik, vitiligonun riskini artırır.
Sinirsel faktörler: Derideki sinir uçlarında melanositler için toksik olan bir madde salınabilir.
Kendi kendini yok etme: Melanositlerde meydana gelen bir sorun, onların kendilerini yok etmelerine neden olur.
Vitiligo, fiziksel veya duygusalstres gibi bazı durumlar tarafından da tetiklenebilir.
Vitiligo ağrılı mıdır?
Vitiligo ağrılı değildir. Cildin açık renkli kısımlarında oluşan güneş yanıkları acıyabilir. Güneş kremi kullanmak, güneşin en kuvvetli olduğu saatlerde güneşten uzak durmak, koruyucu giysiler giymek gibi önlemler, durumu engelleyecektir.
Vitiligo genetik mi?
Vitiligo tamamen genetik değil, başka nedenlerden de kaynaklanabiliyor. Vitiligosu olan kişilerin yaklaşık %30’unun en az bir yakın akrabasında vitiligo vardır.
Vitiligo hastalığı belirtileri neler?
Vitiligo semptomları şu şekilde kendini gösterir:
İlk olarak eller, yüz, vücut açıklıkları ve cinsel organların etrafındaki alanlarda cilt renginin düzensiz olarak kaybolması.
Saç derisi, kirpikler, kaşlar veya sakal kısmındaki kılların, erken beyazlaması.
Ağzın ve burnun içini kaplayan dokularda (mukoza zarları) renk kaybı.
Vitiligo türüne bağlı olarak hastalık şu bölgeleri etkiler:
Neredeyse tüm cilt yüzeyleri: Evrensel vitiligo adı verilen bu tipte renk değişikliği neredeyse cildin bütün yüzeylerini etkiler.
Vücudun birçok parçası: Genelleştirilmiş vitiligo adı verilen bu en yaygın tip, simetrik olarak ilerler.
Vücudun sadece bir tarafı veya bir kısmı: Segmental vitiligo olarak adlandırılır ve genç yaşta ortaya çıkar, bir veya iki yıl ilerler ve sonra ilerlemesi durur.
Vücudun bir veya sadece birkaç bölgesi: Bu tip lokalize vitiligodur ve küçük bir alanla sınırlıdır.
Yüz ve eller: Akrofasiyal vitiligo adı verilen bu tip, yüz, eller, gözler, burun ve kulaklar gibi vücut açıklıklarının çevresini etkiler.
Hastalığın nasıl ilerleyeceğini tahmin etmek zor. Bazen lekeler tedavi edilmeden kendi kendine oluşmayı bırakır. Çoğu durumda, pigment kaybı yayılır ve sonunda cildin çoğunu kaplar.
Vitiligo komplikasyonları nelerdir?
Vitiligolu kişilerde hastalığın yan etkisi olarak aşağıdaki durumların riski yüksektir:
Sosyal veya psikolojik sıkıntı
Güneş yanığı
Göz problemleri
İşitme kaybı
Vitiligo aşağıdaki sorunlara da neden olabilir;
Beyaz lekelerin bulunduğu alanlar güneş ışığına daha duyarlıdır bu nedenle bronzlaşmak yerine yanar.
Vitiligolu kişilerin retinasında bazı anormallikler ve iris kısmında bazı renk farklılıkları olabilir.
Vitiligolu kişilerinhipotiroidizm, diyabet, pernisiyöz anemi,Addison hastalığı vealopesi areata gibi diğer otoimmün hastalıklara yakalanma olasılığı daha yüksek. Ayrıca, otoimmün hastalıkları olan kişilerin de vitiligo riski daha fazla.
Vitiligo teşhisi
Doktor, tanı koymak için hastanın tıbbi geçmişini sorgulayacaktır. Özel bir lamba ile cildi muayene edecektir. Gerekli gördüğü takdirde cilt biyopsisi ve kan testleri de isteyebilir.
Vitiligoya benzeyen başka koşullar
Cildin değişmesine veya rengini kaybetmesine neden olan başka durumlar da var. Bunlar vitiligo gibi ciltte renk değişikliğine neden olsa da, farklı durumlardır:
Kimyasal lökoderma: Bazı kimyasallara maruz kalmak, cilt hücrelerinde hasara neden olarak, ciltte lekeli beyaz alanlar oluşturur.
Tinea versicolor: Bu maya enfeksiyonu, açık ten üzerinde görünen koyu lekeler veya daha koyu ten üzerinde görünen açık noktalar oluşturur.
Albinizm: Bu genetik bir durum, ciltte, saçta veya gözlerde melanin seviyesi düşük olduğunda ortaya çıkar.
Pityriasis alba: Bu durum, cildin bazı bölgelerinin kızarması ve pul pul dökülmesiyle kendini gösterir.
Vitiligo türleri nelerdir?
Vitiligonun segmental ve segmental olmayan şeklinde sınıflandırılan iki türü var.
Segmental olmayan vitiligo: Segmental olmayan vitiligo, vakaların yüzde 90’ını oluşturan en yaygın tip. Simetrik beyaz lekeler oluşturur.
Genellikle yüz, boyun ve eller gibi güneşe maruz kalan kısımlarda ortaya çıkar. Bunların dışında şu bölgeler de etkilenir:
Ellerin arkası
Kollar
Gözler
Dizler
Dirsekler
Ayak
Ağız
Koltuk altı ve kasık
Burun
Göbek
Cinsel organlar ve rektal bölge
Segmental vitiligo: Segmental vitiligo daha hızlı yayılır ve görünümü diğer türe göre düzensizdir. Vitiligolu kişilerin sadece yüzde 10’unu etkiler.
Segmental vitiligo genellikle omurganın dorsal köklerinde ortaya çıkan sinirlere bağlı cilt bölgelerini etkiler. Topikal tedavilere daha iyi yanıt verir.
Vitiligo tedavisi nasıl yapılır?
Vitiligo tedavisi için dermatoloğa gitmek gerekir. Doktor, tedavi seçenekleri arasından en uygun olanının kişinin yaşına, cildin ne kadar kısmının etkilendiğine ve hastalığın ne kadar hızlı ilerlediğine bağlı olarak belirleyecektir. Vitiligo için tedavi seçenekleri şunlar;
Beyaz lekeleri azaltmaya yönelik verilecek ilaçlar
Fototerapi(Ultraviyole ışık tedavisi)
Lazer tedavisi
Depigmentasyon tedavisi
Doktor tedavi seçeneklerini sunacak ve en etkili tedaviyi önerecektir.
Vitiligoda kamuflaj yöntemi ile lekelerin bulunduğu yerlere makyaj yaparak, lekeli alanlar kamufle edilir. Bu bir tedavi yöntemi değil. Sadece kişinin özgüvenini sağlayarak, topluma daha kolay karışmasını sağlayan bir leke kapatma tekniği.
Vitiligo için Doğal Tedavi Yöntemleri
Vitiligo hastalığında başvurabileceğiniz doğal tedaviler de var. Bunlar hastalığı tamamen ortadan kaldırmaz. Sadece lekelerin belirginliğini azaltır.
Ginkgo biloba
Ginkgo biloba özü, bağışıklık fonksiyonunu destekler. Cildin rengini kaybettiği bölgelerde, normal rengine dönmesine yardımcı olur. Beyaz lekeler yavaş yavaş belirginliğini kaybeder. Ginkgo biloba özünü doktorun önerdiği şekilde kullanın.
Zerdeçal
Zerdeçal, vitiligoda rahatlatıcı etkiye sahip olan kurkumin içerir. Bir çay kaşığı zerdeçal tozu ile bir çay kaşığı hardal yağını karıştırın. Karışımı cildinize sürün. 30 dakika bekledikten sonra yıkayın. Haftada üç ya da dört kez uygulayabilirsiniz.
Zencefil suyu ve kırmızı kil
Zencefil suyu, renk bozulmasını azaltmaya yardımcı olabilecek zengin bir fitokimyasal kaynağıdır. Kırmızı kil ile birlikte uygulanınca, cilde kan akışını artırır ve renk verir.
Bir çay kaşığı kırmızı kili, bir yemek kaşığı zencefil suyuyla karıştırın ve lekelere uygulayın. Yarım saat sonra yıkayın. Haftada üç ya da dört kez uygulayabilirsiniz.
Turp tohumu ve elma sirkesi
Turp tohumunda ve sirkede bulunan biyoaktif bileşikler, renk bozulmasını ve beyaz lekeleri azaltır.
Bir yemek kaşığı turp tohumunu toz haline getirin ve iki yemek kaşığı elma sirkesiyle karıştırın. Bunu lekeler üzerine uygulayın ve yirmi dakika sonra yıkayın. Haftada üç kez uygulayabilirsiniz.
Nar yaprağı
Nar yaprağı, renk bozulmasını azaltmak için doğal bir çare olarak kullanılır.
Nar yapraklarını güneşte kurutun. Kurutulmuş yaprakları ezin ve bu tozun 8 gramını her gün su ile alın. Bunu her sabah tekrarlayın.
Çörek otu yağı
Çörek otu yağı, timokinon içerir. Bu biyoaktif bileşik oksidatif stresi önleyerek, vitiligo semptomlarını tedavi eder.
Pamuğa bir çay kaşığı çörek otu yağı damlatın. Beyaz lekelere sürün ve yarım saat sonra yıkayın. Bunu 3-4 ay boyunca her gün tekrarlayın.
Vitiligo ve Beslenme
Vitiligo yanlış beslenme sonucu ortaya çıkan bir hastalık değil. Bu nedenle vitiligo tedavisi için önerilen bir beslenme şekli yok. Yine de cilt uzmanları bağışıklık sistemini güçlendirmek için sağlıklı beslenmek gerektiğinin üzerinde ısrarla duruyorlar.
Vitiligo diyeti
Vitiligo, otoimmün bir hastalık olduğundan fitokimyasallar,beta-karoten ve antioksidanlar açısından zengin beslenmek gerekir. Böyle bir beslenme şekli, bağışıklık sistemini güçlendirecek, cildi sağlıklı tutacak ve cildin normal rengine dönmesinin önünü açacaktır.
Vitiligohastalığında,armut veyaban mersini yememeye dikkat edin. Bu meyveler, deri renginin kaybolmasına neden olduğu bilinen doğal hidrokinon kaynağıdır.
Bazı vitiligo hastalarında narenciye meyveleri yemek sorun oluştururken, bazı hastalarda zerdeçal tüketimi istenmeyen belirtilere neden olur.
Vitiligoya iyi gelen yiyecekler
Beslenmenin hastalığın başlangıcı ve ilerlemesinde net bir etkisi olmadığından dolayı vitiligo diyeti veya diyet listesi yok. Ancak dengeli ve besleyici yiyecekler yemek, hastalığın seyrini olumlu etkileyecektir.
Protein: Tavuk göğsü, yağsız hindi eti, yabani balık ve organik yumurta. Veganlar barbunya, nohut, mantar ve mercimek gibi protein kaynaklarını yiyebilir.
Süt: Süt ürünleri bazı hastalarda sorun olabilir. Sorun yaşamıyorsanız, süt ürünleri tüketilebilir.
Tam tahıllar: Yulaf, esmer pirinç, beyaz pirinç,kuskus, kinoa ve mısır.
Takviyeler: B12 vitamini, protein, kalsiyum, mineraller ve DHA vitiligo hastalarında eksik olabilir. Doktorun bilgisi dahilinde takviye alınabilir.
İçecekler: İzin verilen sebze ve meyvelerin suları içilebilir.
Otlar ve baharatlar: Biberiye, kekik, fesleğen, kişniş yaprağı, karanfil, karabiber, kakule, tarçın ve hindistan cevizi.
Vitiligoda uzak durulması gereken yiyecekler
Meyveler: Portakal, nektarin, kuru erik, şeftali, ananas, limon, misket limonu, kavun, karpuz, üzüm, papaya, guava, greyfurt, armut ve yüksek miktarda C vitamini içeren diğer meyveler
Sebzeler: Patlıcan, domates, yeşil biber, soğan ve sarımsak
Protein: Sığır eti ve balık
Süt: Süt, lor ve ayran
İçecekler: Gazlı ve şekerli içecekler, paketli meyve suları, kahve, C vitamini yönünden zengin taze meyve suları ve alkol.
Baharatlar:Zerdeçal(siz de sorun oluşturmuyorsa, tüketebilirsiniz)
Diğerleri: Yağlı, baharatlı, işlenmiş, paketlenmiş ve konserve gıdalardan kaçının. Gofret, turşu ve çikolata yememeye çalışın.
Vitiligoda dikkat edilmesi gerekenler
Vitiligo, stresli ve üzücü bir olaydan sonra ortaya çıkabilir. Bu nedenle stresten uzak kalmak önemlidir.
Güneş ışığına çıkın. YeterliD vitamini sağlamak, derinin renginin eski haline dönme sürecini uyarır. Derideki melanositler, güneş ışığında melanin üretir. Bu, lekelerin koyulaşmasını kolaylaştırır.
Yeterli uyuyun. Zihnin düzgün çalışması için her gün en az 7 saat uyuyarak dinlenmesi gerekir.
Lezzetli ve besleyici yiyecekler yiyin.
Hobi edinin.
Olumsuz insanlardan ve olumsuz düşüncelerden uzak durun.
Vitiligo ve egzersiz
Düzenli egzersiz, ruh halini iyileştiren hormonları tetikler. Bu, pozitif kalmaya ve vitiligonun yayılmasını önlemeye yardımcı olur.
Vitiligo nasıl önlenir?
Vitiligo önlenemez. Ancak lekelerin görünümü azaltılabilir. İşte bu noktada dikkat edilecekler…
Dışarı çıkmadan önce güneş kremi kullanın. Bu, cildi güneş yanığının hasarından koruyacaktır.
Cilt tonundaki zıtlığı azaltmak için dermatolojik olarak onaylanmış kapatıcı ürünler kullanabilirsiniz.
Dövme yaptırmayın. Vitiligo tedavisi ile ilgili değilse de yeni lekelerin ortaya çıkmasına neden olabileceğinden, cildinizi dövmeden kaynaklanan hasara maruz bırakmayın.
Uzun dönemde vitiligo
Vitiligolu kişilerin yaklaşık %10 ila %20’si ten rengini tamamen geri kazanır. Cilt rengini geri kazanma şansı en yüksek olanlar, vitiligosu altı aydan kısa sürede zirveye ulaşan ve esas olarak yüz bölgesi etkilenen genç kişilerdir.
Cilt rengini geri kazanma olasılığı düşük olanlar, dudaklarında ve uzuvlarında, özellikle de ellerinde vitiligo olanlardır.
