Vegemite nedir? Vegemite, artık biranın mayasından yapılan ekmeğe sürülen bir ezme yiyecektir. Böyle söylediğimizde bize pek bir şey ifade etmiyor ama Avustralyalılar bu lezzete bayılıyor. Vegemite yemeden geçirdikleri bir gün yok diyebiliriz.
Tuzlu bir tadı olan vegemite Avustralya’nın ulusal yiyeceğidir. Görünüşü bizim kavanozda ekmeğe sürmek için kullandığımız çikolataya benziyor. Ama tadında kesinlikle bir benzerlik yok. Çünkü aşırı tuzlu. Avustralyalılar kahvaltıda tostun üzerine sürerek yiyorlar. Hızlı bir atıştırmalık olarak krakeri içine batırarak yemeyi seviyorlar.
Avustralya’da her yıl 22 milyondan fazla vegemite kavanozu tüketiliyor. Avustralyalı doktor ve diyetisyenler bile B vitamini kaynağı olarak vegemite yemeyi tavsiye ediyor. Ancak Avustralya dışında yaşayan pek çok insan vegemitenin ne olduğunu pek bilmiyor. Bu yüzden biz de yazımıza “vegemite nedir” diye başlayalım. Ardından Avustralya’da çok meşhur olan bu yiyeceğin faydalarına bakalım.
Vegemite Nedir?
Vegemite, artık bira mayasından elde edilen kalın, siyah, tuzlu bir ezmedir. Mayalar, bitkisel özütün yanı sıra, tuz, malt ekstresi, B vitaminlerinden tiamin, niasin, riboflavin ve folat ile karıştırılır. Bu karışım vegemiteye Avustralyalıların bu kadar çok sevdiği eşsiz lezzetini verir.
Vegemite nedir?
1922’de Cyril Percy Callister, Avustralyalılara İngiliz Marmite sosuna yerel bir alternatif sağlamak amacıyla Avustralya’nın Melbourne kentinde vegemiteyi geliştirdi. Vegemitenin popülaritesi II. Dünya Savaşı sırasında yükseldi. İngiliz Tabipler Birliği tarafından zengin bir B vitamini kaynağı olarak onaylandıktan sonra çocuklar için sağlıklı bir gıda olarak tanıtıldı.
Sağlıklı bir gıda oluşu bugün bile geçerli olsa da, günümüzde Avustralyalılar vegemiteyi sadece tadı için yiyor. Genellikle sandviç, tost ve krakerlerin üzerine sürülerek tüketiliyor. Avustralya’daki bazı fırınlar hamur işleri ve diğer fırınlanmış ürünlerde bir dolgu malzemesi olarak kullanıyor.
Vegemite Besin Değeri
Avustralyalıların yemeden duramadığı bu yiyecek sadece lezzeti için tüketilmez şüphesiz. İnanılmaz besleyici bir yiyecektir. 1 çay kaşığı vegemitenin (5 gram) besin içeriği şu şekildedir:
Kalori: 11
Protein: 1.3 gram
Yağ: 1 gramdan az
Karbonhidrat: 1 gramdan az
B1 vitamini (tiamin): RDI’nın % 50’si
B9 vitamini (folat): RDI’nın % 50’si
B2 vitamini (riboflavin): RDI’nın % 25’i
B3 vitamini (niasin): RDI’nın % 25’i
Sodyum: RDI’nın % 7’si
Orijinal versiyonun dışında, vegemitenin, Cheesybite, Reduced Salt ve Blend gibi 17 farklı lezzeti vardır. Bu farklı tiplerin içeriği besin profillerine farklılık olarak yansır. Örneğin, tuzu azaltılmış vegemitede, daha az sodyum bulunur. Bununla birlikte günlükB6 vitamini veB12 vitamini ihtiyacının dörtte birini sağlar.
Vegemite Faydaları
B vitamini bakımından zengindir
Vegemite, B1 vitamini, B2 vitamini, B3 vitamini ve B9 vitamini kaynağıdır. B vitaminleri genel sağlık için çok önemlidir. Örneğin; sinir sistemini güçlendirir ve kırmızı kan hücrelerinin işlevlerini destekler.
Beyin sağlığını geliştirir
B vitaminleri beyin sağlığı için çok önemlidir. B vitaminlerinin kanda düşük olması, beyin fonksiyonunu zayıflatır ve sinir hasarına neden olur. Örneğin, B12 vitamini seviyesinin düşük olması, öğrenmeyi güçleştirir ve hafızayı kötüleştirir. Ayrıca, B1 vitamini eksikliği olan kişilerde hafıza zayıflığı ve öğrenme güçlüğü ile birlikte kafa karışıklığı ve hatta beyin hasarı olabilir. Yani bu vitaminlerin yeterli düzeyde alınması beyin sağlığını önemli ölçüde geliştirir.
Yorgunluk, sık sık başımıza gelen bir sorundur. Altında yatan nedenlerden biri, B vitaminlerinden birinin eksik olmasıdır. Çünkü B vitaminleri, yemeği yakıta dönüştürür. Bu nedenle yorgunluğun B vitamini eksikliğinde ortaya çıkması şaşırtıcı değil. Eğer eksiklik giderilirse, yorgunluk da ortadan kalkar.
Kaygı ve stresi azaltır
B vitaminlerini daha fazla almak, stres ve anksiyetenin azalmasını sağlar. Serotonin gibi ruh halini düzenleyen hormonlar üretmek için de çeşitli B vitaminleri kullanılır.
Kalp hastalığından korur
Vegemitede bulunan B3 vitamini, kötü kolesterolü düşürdüğü ve yüksek trigliserid seviyesini en aza indirdiği için kalp hastalıklarından korur.
Vegemitenin kalorisi düşüktür
Piyasadaki benzer ürünlerle karşılaştırıldığında vegemitenin kalorisi düşüktür. 1 bir çay kaşığı (5 gram) sadece 11 kalori içerir. Bu miktar 1.3 gram protein sağlar ve neredeyse hiç yağ veya şeker içermez. Ayrıca, neredeyse hiç şeker içermediğinden, vegemite kan şekeri seviyesini etkilemez.
Vegemite Nasıl Yenir?
Vegemite Avustralya’da sağlıklı bir yiyecek olarak tanıtılıyor. Bu tuzlu ezme dilimlenmiş ekmek üzerine sürülerek yenir. Ama işin püf noktası çok fazla sürmemektir. Ayrıca ev yapımı pizza, hamburger, çorbalara tuzlu bir lezzet katmak için de kullanılıyor.
İlk defa bu lezzeti deneyecek olanlar, sakın bizim yediğimiz sürme çikolatalar gibi kaşık kaşık yemeye kalkmayın. Benden söylemesi…
Vegemitenin Zararı Var mı?
Vegemitenin sağlık için zararlı olmadığı belirtiliyor. Bu konudaki tek endişe, vegemitenin fazlaca tuz içermesi. Bildiğiniz gibi fazla tuzlu yemek kalp hastalıkları, yüksek tansiyon ve mide kanserlerine davetiye çıkarabiliyor. Ama vegemiteyi üreten firmanın buna da bir çaresi var. Tuzu azaltılmış vegemite tüketicilere bir seçenek olarak sunuluyor.
