Saç Koparma Hastalığı Trikotillomani Nedir, Nasıl Tedavi Edilir?

Bazen hayatımızda “saç baş yolduran” olaylar ve kızdığımız durumlar olur. Bu deyimi tam anlamıyla karşılayan bir hastalık da var. Hastalığın tıptaki ismi “Trikotillomani (TTM)”. “Saç yolma bozukluğu”, “saç çekme bozukluğu”, “saç koparma hastalığı” olarak da bilinir. 

Kişinin saç tellerini, kaşlarını, kirpiklerini veya vücudundaki herhangi bir kılı çekmek için güçlü bir dürtü hissetmesi anlamına gelir. Kişi gözle görülebilecek şekilde saç kaybı yaşar, buna rağmen tekrar tekrar saçlarını koparmaya devam eder. Bazen kıllar ve saçların yenmesi sonucu mide ve bağırsakta biriktiği de olur.

Takıntılı olan kişilerde rastlanan bu durum, bir tür obsesif-kompulsif bozukluktur. Saç dökülmesine yol açar.

Obsesif-kompulsif bozukluk, bir tür anksiyete bozukluğudur. Kişi rahatlamak için tekrarlayan, istenmeyen hareketler yapar. Bu şekilde rahatlayarak endişelerini gidermeye çalışır. 

Ölümcül bir durum olmasa da saç dökülmesine neden olduğundan, kişinin görünümünü etkiler. Özgüveninin azalmasına, toplum içinde birtakım sorunlar yaşamasına neden olur.

Saç koparma hastalığının nedenleri nelerdir? 

Bu rahatsızlığın kesin nedeni hala bilinmiyor. “Sinirden saç baş yolmak” deyiminde olduğu gibi stres ve kaygı ana neden olarak kabul ediliyor. 

Stresten ve kronik kaygıdan dolayı kişinin, rahatlamak veya olumsuz duygularla başa çıkmak için saçlarını çektiği düşünülüyor. 

Stres ve kaygı şu nedenlerden kaynaklanıyor; 

Beyin yapılarında işlev bozukluğu: Bir çalışma, serebellar hacimlerin azalmasının ve sağ alt frontal girusun (biliş, dikkat, görüntü ve konuşma ile ilgili beyin kısmı) kalınlaşmasının, saç koparma hastalığına yol açabileceğini göstermiştir.

Genetik anomaliler: Bir çalışma, saç koparma hastalığının üç kuşak aile üyelerine kadar uzanabileceğini göstermiş. Obsesif kompulsif bozukluğu olan kişilerde saç koparma hastalığını tetikleyebilen SLITRK1 genindeki nadir varyasyonlarla bağlantılı olduğu tespit edilmiş. 

Gri madde değişikliği: Saç koparma hastalığı olan hastaların beyninde yapısal gri madde değişikliği olabiliyor. 

Beyin nörotransmitterlerinin disfonksiyonu: Bazı araştırmalar, dopamin, serotonin ve GABA gibi nörotransmitterlerdeki değişikliklerin saç koparma hastalığına yol açabileceğini belirtiyor.

Diğer: Can sıkıntısı, olumsuz duygular, depresif belirtiler uyuşturucu kullanımı veya tütün ürünleri kullanımı da bu hastalığın nedenleri olabilir.

Uzmanlar, bu rahatsızlığın esas olarak yukarıda belirtilen faktörlerin kombinasyonu ile tetiklendiğini söylüyor. 

Saç koparma hastalığının belirtileri nelerdir?

Saç koparma hastalığını ayırt etmeye yardımcı olabilecek bazı semptomlar var;

  • Saçları çekmek için güçlü bir dürtü hissetmek.
  • Bilinçsizce saç çekmek.
  • Dokunduktan sonra saçı çekme isteği. 
  • Saçı çekmeye direnmeye çalışırken gergin hissetme. 
  • Rahatlayana kadar bir veya iki saat boyunca saç çekme.
  • Bazen, çektikten sonra düşen saçları ağza atmak.
  • Saç çektikten sonra rahatlama veya başarı hissi, hemen ardından utanç duygusu. 

Saç koparma hastalığı için risk faktörleri nelerdir? 

Bu rahatsızlığı tetikleyebilecek bazı faktörler var: 

Yaş: Saç koparma hastalığı genellikle 10-13 yaşlarında başlar. Uzmanlar, yaş sınırı olmadığını dört yaşında veya 30’lu yaşlardan sonra da başlayabileceğini belirtiyor.

Cinsiyet: Saç koparma hastalığı teşhisi konan kişilerin çoğu kadındır. 

Aile öyküsü: Ailesinde obsesif kompulsif bozukluk veya saç yolma hastalığı öyküsü olan kişilerin bu durumdan etkilenme olasılığı daha yüksektir. 

Stres: Şiddetli stres, genetik anomali olmasa bile bu bozukluğu tetikleyebilir. 

Saç koparma hastalığının komplikasyonları nelerdir?

Uzun süre tedavi edilmezse, saç koparma hastalığı aşağıdaki gibi yan etkilere neden olabilir: 

  • Kalıcı saç dökülmesi. 
  • Trikobezoar, koparılan saçları yutma sonucunda mide ve bağırsaklarda biriken saçların yumak haline gelmesi.
  • Alopesi, bir tür saç dökülmesi durumu. 
  • Yaşam kalitesinin düşmesi.
  • Dış görünüşle ilgili sorunlar. 

Saç koparma hastalığı nasıl teşhis edilir? 

Saç koparma hastalığı olan kişiler, bir doktorun rahatsızlığını anlamayacağını düşünür. Bu nedenle sorun için çare aramazlar. Çare aramamanın diğer nedenleri arasında utanma, durumun farkında olmama ve doktorun tepkisinden korkma sayılabilir. 

Saç koparma hastalığının teşhisi, saç dökülmesi gibi belirtilere bakılarak konur. Doktor hastalığın, obsesif kompulsif bozukluktan mı, genetik faktörlerden mi ya da uyuşturucu kullanımdan mı kaynaklandığını tespit etmeye çalışır. 

Saç koparma hastalığı nasıl tedavi edilir? 

Saç koparma hastalığını tedavi etmek için tedavi yöntemleri şöyledir: 

İlaçlar: Endişeyi ve olumsuz duyguları tedavi etmek için seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar) gibi ilaçlar kullanılır. 

Alışkanlığı tersine çevirme eğitimi: Hastalara saç çekme dürtüsünü nasıl kontrol edecekleri öğretilir.

Uyaran kontrolü: Hastaya, dürtünün tetiklenmesini önlemek için ellerini başından uzak tutabilecekleri yollar öğretilir. 

Hastalığa bir doktor tarafından teşhis konur ve buna göre tedavisi yapılırsa, hastalık iyileşir. Burada önemli olan durumu tetikleyen kaygı ve stresi önlemedir.

Yazıyı Paylaşın!!!

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir