Tirozin Nedir? Tirozin İçeren Besinler ve Faydaları

Tirozin, uyanıklık, ilgi ve odaklanmayı geliştirmek için kullanılan popüler bir besin takviyesidir. Sinir hücrelerinin iletişim kurmasına yardımcı olan ve hatta ruhsal durumu düzenleyen önemli beyin kimyasalları üretir.

Tirozin, nörotransmiterler ve epinefrin, norepinefrin ve dopamin gibi maddeler için önemli bir öncüdür, bu da tiroidin, enerji ve ruh halini destekleyen kimyasallar üretmesine yardımcı olur. Bu nedenle, bu amino asidi almanın metabolizmayı hızlandırmaya yardımcı olabileceği düşünülmektedir.

Tirozin Ne İşe Yarar?

Tirozin, vücutta fenilalanin adı verilen başka bir amino asitten doğal olarak üretilen bir amino asittir. Birçok gıdada, özellikle peynirlerde bulunur. Aslında, “tiros”, Yunanca’da “peynir” anlamına gelir. 

Ayrıca tavuk, hindi, balık, süt ürünleri ve diğer yüksek proteinli gıdalarda bulunur. Tirozin aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok önemli maddeye yardımcı olur :

Dopamin

Dopamin ödül ve eğlence merkezlerini düzenler. Bu önemli beyin kimyasal maddesi bellek ve motor becerileri için de önemlidir.

Adrenalin ve noradrenalin

Bu hormonlar, stresli durumlara karşı mücadele tepkisinden sorumludur. Vücudun, algılanan bir saldırı ya da zarardan korunmak için savaşmasına ya da kaçmasına hazırlanırlar.

Tiroid hormonları

Tiroid hormonları tiroid bezleri tarafından üretilir ve öncelikle metabolizmanın düzenlenmesinden sorumludur. 

Melanin

Bu pigment cilde, saça ve gözlere renk verir. Koyu tenli insanların derileri hafif tenli insanlara göre daha fazla melanine sahiptir.

Ayrıca bir besin takviyesi olarak da mevcuttur. Tek başına veya önceden hazırlanmış egzersiz takviyelerinde olduğu gibi diğer bileşenlerle harmanlanmış olarak satın alınabilir.

Tirozinle takviyenin, dopamin, adrenalin ve norepinefrin gibi nörotransmitter düzeylerini arttırdığı düşünülmektedir. Bu nörotransmitterleri arttırarak, stresli durumlarda bellek ve performansı iyileştirmeye yardımcı olabilir. 

Tirozin Yararları Nelerdir?

Stresli durumlarda zihinsel performansı artırabilir

Stres, herkesin yaşadığı bir durumdur. Stres, nörotransmitterleri azaltarak akıl yürütme, bellek, dikkati olumsuz yönde etkileyebilir.

Örneğin, soğuğa maruz kalmış kemirgenlerde (bir çevresel stres faktörü), nörotransmitterlerin azalması nedeniyle hafızada bozukluğa neden olmuştur. Bununla birlikte, bu kemirgenlere bir tirozin takviyesi verildiğinde, nörotransmitterlerdeki düşüş tersine dönmüş ve hafızaları eski durumuna gelmiştir.

Hayvanlardan elde edilen bu veriler, insanlara atfedilemez ancak insan çalışmaları da benzer sonuçlar vermiştir. 

22 kadında yapılan bir çalışmada, tirozin, zihinsel olarak zorlanılan bir görev sırasında, plaseboya kıyasla, çalışma belleğini önemli ölçüde geliştirdi. Çalışma belleği, konsantrasyon ve talimatları takip etmede önemli bir rol oynamaktadır. 

Benzer bir çalışmada, bilişsel esnekliği ölçmek için kullanılan bir testi tamamlamadan önce 22 katılımcıya tirozin takviyesi veya plasebo verildi. Plaseboya kıyasla, tirozunun bilişsel esnekliği arttırdığı belirlendi.

Bilişsel esneklik, görevler veya düşünceler arasında geçiş yapma yeteneğidir. Bir kişi görevleri ne kadar çabuk değiştirirse, bilişsel esnekliği o kadar artar.

Ek olarak, tirozin takviyesinin, uyku yoksunluğu çekenlere fayda sağladığı gösterilmiştir. Tek bir doz, gece uykusunu yitiren kişilerin aksine üç saat daha fazla uyumaya yardımcı oldu.

Dahası, iki inceleme, tirozin takviyesi ile kısa süreli, stresli veya zihinsel zorlayıcı durumlardaki zihinsel düşüşü tersine döndürebileceği ve bilinci geliştirdiği sonucuna varmıştır. 

Tirozin bilişsel faydalar sağlarken, insanlardaki fiziksel performansı arttırdığı konusunda hiçbir kanıt öne sürülmemiştir.

Fenilketonüri olanlara yardımcı olabilir

Fenilketonüri (PKU), fenilalanin hidroksilaz enzimi yaratmaya yardımcı olan gendeki bir kusurun neden olduğu nadir bir genetik hastalıktır. Vücut fenilalanini, nörotransmitter oluşturmak için kullanılan tirozine dönüştürmek için bu enzimi kullanır. 

Bununla birlikte, bu enzim olmadan, vücut fenilalanini parçalayamaz ve vücuda yapışmasına neden olur. PKU tedavisinin başlıca yolu fenilalanin içeren gıdaları sınırlandıran özel bir diyet uygulamaktır.

Bununla birlikte, tirozin fenilalaninden yapıldığı için, PKU’lu insanlarda davranış bozukluklarına katkıda bulunabilecek tirozin eksikliğine neden olabilir.

Bu semptomları hafifletmek için tirozin takviyesi kullanılabilir bir seçenektir ancak bu konuda araştırmalar karışık sonuçlar vermiştir.

Bir derlemede, araştırmacılar zayıflama, büyüme, beslenme durumu, mortalite oranları ve yaşam kalitesi üzerine bir fenilalanin kısıtlı diyetin yanında veya yerine tirozin takviyesi etkilerini araştırdılar.

Araştırmacılar, 47 kişiden oluşan iki çalışmayı analiz ettiler ancak tirozin ve plasebo takviyesi arasında fark bulamadılar.

56 kişinin de bulunduğu üç çalışmanın gözden geçirilmesi, ölçülen sonuçlarda plasebo ve tirozin takviyesi arasında önemli bir fark bulamamıştır.

Araştırmacılar, tirozin takviyelerinin PKU’nun tedavisinde etkili olup olmadığı konusunda herhangi bir öneride bulunulamayacağına karar verdiler.

Tiroid sağlığı ve metabolizmayı destekler

Bir tür tiroid hormonu olan tiroksin yapmak için kullanılır. Tiroksin, tiroid bezi tarafından kan dolaşımına salgılanan ana hormondur ve metabolizmayı düzenlemeye, T3 ve T4 tiroid hormon düzeylerini kontrol etmeye yardımcı olur.

Yeterince tiroksin üretmek önemlidir çünkü bu, metabolizmanın yavaşlamasına, yorgunluk, soğuğa duyarlılık, kilo alma, kabızlık, huysuzluk ve halsizlik gibi hipotiroidizmin semptomlarını azaltmaya yardımcı olur.

Öte yandan, hipertiroidizm ve Graves hastalığı da dahil olmak üzere aşırı aktif tiroid ile karakterize tiroid rahatsızlıkları olan kişiler tirozin almamalıdır çünkü tiroksin düzeylerini çok fazla artırabilir, bu da ilaçların rolünü etkileyebilir ve semptomları daha da kötüleştirebilir.

Depresyona etkisi

Tirozinin depresyona yardımcı olduğu söylenir. Depresyonun beyindeki nörotransmitterlerin dengesizleşmesi durumunda ortaya çıktığı düşünülmektedir. Antidepresanlar yaygın olarak dengelemeye yardımcı olmak için reçete edilir. 

Tirozin, nörotransmitterlerin üretimini artırabilir çünkü antidepresan olarak davranır. Bununla birlikte, erken araştırmalar bu iddiayı desteklememektedir.

Bir çalışmada, depresyonu olan 65 kişi, dört hafta boyunca her gün 100 mg / kg tirozin, 2.5 mg / kg ortak bir antidepresan veya plasebo aldı. Tirozinin antidepresan etkileri olmadığı bulundu.

Depresyon, karmaşık ve çeşitli bir hastalıktır. Büyük olasılıkla tirozin gibi bir takviye semptomlarla mücadelede etkisiz kaldı. Bununla birlikte, dopamin, adrenalin veya noradrenalin düzeyleri düşük olan depresif bireyler, tirozin takviyesinden yarar görebilir.

Aslında dopamin eksikliği bulunan kişilerde yapılan bir çalışmada tirozinin klinik olarak önemli yararlar sağlamıştır. Dopamine bağlı depresyon düşük enerjiyle ve motivasyon eksikliği ile karakterizedir.

Daha fazla araştırma yapılıncaya kadar, mevcut kanıtlar depresyon semptomlarını tedavi etmek için tirozin takviyesini desteklemez.

Tirozin Hangi Besinlerde Bulunur?

L-tirozin, et ve yumurta gibi protein sağlayan yiyeceklerde ve ayrıca bazı bitkisel yiyeceklerde daha az miktarda bulunur. En iyi tirozin sağlayan gıdalardan bazıları şunlardır:

– Çiğ süt, yoğurt veya kefir gibi organik süt ürünleri

– Otla beslenen hayvanlardan elde edilenn etler ve merada yetiştirilen kümes hayvanları

– Vahşi balık

– Yumurta

– Kuruyemiş ve tohumlar

– Fasulye ve baklagiller

– Kinoa, yulaf vb. kepekli tahıllar

– Protein tozları

Tirozinin nörotransmiterlere dönüştürülmesi için, B6 vitamini, folat ve bakır dahil olmak üzere diğer bazı besin maddelerini de yeterli miktarda tüketmek gerekir.

Tirozin Yan Etkileri Nelerdir?

Tirozin, güvenli olarak bilinir. Üç aya kadar günde vücut ağırlığının kilogramı başına 150 mg dozunda güvenle kullanılabilir. 

Fakat uzun süre büyük miktarlarda almak, diğer amino asitlerin emilimini engelleyebilir, bu nedenle en iyisi yalnızca ihtiyacınız olduğu kadar kullanmaktır.

Bazı kişilerin, mide bulantısı, baş ağrısı, yorgunluk ve mide ekşimesi gibi sindirim sorunlarını içerebilen bazı yan etkiler yaşaması mümkündür. 

Tirozin bazı ilaçlarla etkileşime girebilir. 

Monoamin Oksidaz İnhibitörleri (MAOI’ler)

Tiramin, kan basıncını düzenlemeye yardımcı olan ve tirozin parçalanmasıyla üretilen bir amino asittir. 

Tirozin ve fenilalanin, mikroorganizmalarda bir enzim tarafından tiramine dönüştürüldüğünde gıdalarda birikir. 

Kaşar gibi peynirler, tütsülenmiş etler, soya ürünleri ve bira yüksek seviyede tiramin içerir.

Monoamin oksidaz inhibitörleri (MAOIs) olarak bilinen antidepresan ilaçlar, vücuttaki aşırı tiramini parçalayan enzim monoamin oksidazı bloke eder. MAOI’leri yüksek tiramin içeren gıdalarla birlikte almak, kan basıncını tehlikeli bir seviyeye çıkarabilir.

Bununla birlikte, tirozin ile takviyenin vücutta tiramin oluşmasına neden olup olmayacağı bilinmediğinden, MAOI alanlar bu konuda dikkatli olmalıdır.

Tiroid hormonu

Tiroid hormon triiodotironin (T3) ve tiroksin (T4) vücudun büyüme ve metabolizmasını düzenler.

T3 ve T4 seviyelerinin ne çok yüksek ne de çok düşük olması gerekir. Tirozin ile takviye bu hormonları etkileyebilir. 

Tirozin, tiroid hormonları için bir yapı taşı olması nedeniyle takviye olarak almak, değerlerin çok yükselmesine neden olabilir.

Bu nedenle, tiroit ilaçları kullanan veya aşırı aktif tiroidi bulunan insanlar, tirozin takviyesi kullanırken dikkatli olmalıdır.

Tirozin Takviyesi Nasıl Kullanılır?

Takviye olarak, tirozin, serbest formdaki bir amino asit veya N-asetil L-tirozin (NALT) olarak bulunur.

NALT, serbest biçimli eşdeğerinden daha fazla suda çözünebilir ancak vücudun tirozine dönüştürme oranı düşüktür.

Bunun anlamı, aynı sonucu elde etmek için tirozinden daha fazla miktarda NALT’ye ihtiyaç duyacağınızdır. 

Tirozin egzersizden 30-60 dakika önce 500-2000 mg dozunda alınır, oysa egzersiz performansındaki faydalar net değildir. 

Fiziksel stresli durumlarda veya uykusuzluk dönemlerinde zihinsel performansı korumada, kilo başına 100-150 mg arasında değişen dozlarda alındığında etkili olabilmektedir. 68 kiloluk bir kişi için bu 7-10 gram olacaktır. 

Bu yüksek dozlar gastrointestinal rahatsızlığa neden olabilir. 

Sonuç olarak;

Tirozin çeşitli sebeplerden dolayı popüler bir besin takviyesidir. Vücutta, stresli veya zihinsel zorlayıcı dönemlerinde azalma eğilimi gösteren nörotransmitterleri yapmak için kullanılır.

Plaseboya kıyasla, tirozin takviyesi bu önemli nörotransmitterleri yeniler ve zihinsel fonksiyonu geliştirdiğini gösteren kanıtlar vardır.

Bununla birlikte, yüksek dozlarda bile güvenli olduğu bilinmektedir ancak bazı ilaçlarla etkileşime girme potansiyeline sahiptir ve dikkatli olunmalıdır.

Yazıyı Paylaşın!!!

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir