Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu Nedir, Nasıl Tedavi Edilir?

Çoğu insan, özellikle bayramlarda veya kutlamalarda ara sıra aşırı yemek yer. Bu, aşırı yeme bozukluğunun bir işareti değildir. Aşırı yeme, düzenli olarak ortaya çıktığında bir bozukluk haline gelir ve kişi, yeme alışkanlıkları konusunda utanç ve gizlilik arzusu hissetmeye başlar. Zevk için yemekten farklı olarak, çözülmemiş bir duygusal veya zihinsel sağlık sorunundan veya bazen tıbbi bir durumdan kaynaklanır.

tıkınırcasına yeme bozukluğu
Tıkınırcasına yeme bozukluğu nedir?

Tıkınırcasına yeme bozukluğu (BED), tıp dilindeki adıyla “Binge Eating Disorder” önemli derecede olumsuz etkilere neden olabilen ciddi bir hastalıktır. Yeme bozuklukları arasında en yaygın görülen türdür. Dünya genelindeki insanların neredeyse % 2’sini etkiler ancak yeterince tanınmamaktadır.

Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu Nedir?

Tıkınırcasına yeme bozukluğu, obezite ve psikolojik sorunlara yol açabilen ciddi bir yeme bozukluğudur. Kişinin belirli bir sürede normalden çok daha fazla yiyecek tüketmesi olarak tanımlanır. Ancak bu durumu sadece tatmin edici bir açlık duygusuyla açıklamak yanıltıcı olabilir. Tıkınırcasına yemeyi sürdüren kişilerin genellikle kontrol edilemez bir şekilde yemek yediklerini görmekteyiz.

Tıkınırcasına Yeme Bozukluğunun Nedenleri

Bu durumu tetikleyen birkaç faktör vardır. 

  • Bunlardan ilki, psikolojik stres ve duygusal zorluklardır. Kişi, sorunlu bir ilişki, çalışma stresi, finansal zorluklar veya depresyon gibi yaşamın zorluklarıyla karşılaştığında, yiyeceklerle rahatlama ya da kendini avutma amacıyla aşırı yeme eğilimi gösterebilir.
  • Diğer bir önemli etken, çevresel faktörlerdir. Özellikle yiyeceklerin sürekli olarak erişilebilir ve cazip olduğu bir ortamda bulunmak, tıkınırcasına yeme bozukluğunu tetikleyebilir. Aynı zamanda, sosyal etkileşimler, kutlamalar veya grup yemekleri gibi durumlar da aşırı yeme davranışını teşvik edebilir.
  • Biyolojik faktörler de tıkınırcasına yeme bozukluğunun oluşumunda rol oynar. Beyindeki kimyasal dengelerde meydana gelen değişiklikler, iştahın kontrol edilmesinde sorunlara neden olabilir. Ayrıca, hormonal düzensizlikler de kişinin iştahını etkileyebilir ve aşırı yeme eğilimini artırabilir.
  • Son olarak, genetik miras da tıkınırcasına yeme bozukluğunun nedenleri arasında sayılabilir. Bir aile üyesinde tıkınırcasına yeme bozukluğu olan kişilerin, bu bozukluğa yakalanma olasılığı diğerlerine göre daha yüksektir. Genetik faktörler, kişinin metabolik hızını ve iştah kontrolünü etkileyerek bu bozukluğun gelişimine katkıda bulunabilir.

Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Tıkınırcasına yeme bozukluğu (BED), kontrolsüz aşırı yemek yeme atakları ve aşırı utanç ve sıkıntı hissi ile karakterizedir.  Genellikle her yaşta ortaya çıkabilir ancak ergenliğin son dönemlerinde yani yirmili yaşlarda başlar. Kronik bir hastalıktır ve uzun yıllar sürebilir.

Diğer yeme bozukluklarında olduğu gibi, bu da erkeklere oranla kadınlarda daha yaygın rastlanır. Aşırı yemek yeme olayı, nispeten kısa bir sürede normal gıda miktarından daha fazla yemek demektir.  Tıkınırcasına yeme bozukluğunda bu davranışa, sıkıntı ve kontrol yetersizliği eşlik eder. Tıkınırcasına yeme bozukluğunun belirtileri şunlardır;

  1. Kontrolsüz yeme nöbetleri

BED hastaları, yiyecek tüketme sürecini kontrol altında tutmakta zorlanırlar. Kontrolsüz yeme nöbetleri sırasında, kişi hızlı bir şekilde büyük miktarda yiyecek tüketir ve kendini durduramaz.

  1. Gizlice yeme

Tıkınırcasına yeme bozukluğu olan kişiler, başkalarının gözleri önünde yemek yemekten kaçınır ve yiyecekleri gizlice tüketirler. Bu, yeme davranışlarını gizlemek ve utanç veya suçluluk duygularını azaltmak için yapılan bir stratejidir.

  1. Aşırı yemek

BED hastaları, fiziksel açlık veya iştahını karşılamak için değil, duygusal tatmin veya rahatlama arayışıyla yiyecek tüketirler. Bu, aşırı miktarda ve hızlı bir şekilde yemek yeme eğilimi olarak belirir.

  1. Suçluluk ve utanç

BED hastaları, kontrolsüz yeme nöbetlerinden sonra suçluluk ve utanç duyguları yaşarlar. Bu, düşük benlik saygısı ve değersizlik hissiyle sonuçlanabilir.

Tıkınırcasına yeme bozukluğu olan insanlar sıklıkla aşırı yorulmak, vücut şekli ve kilosu hakkında aşırı mutsuzluk ve sıkıntı duyarlar. Bu hastalığın teşhisini koymak için, kişi en az üç ay boyunca haftada en az bir kez aşırı yemek yemelidir. 

Hastalığın bir diğer önemli özelliği ise uygunsuz telafi davranışlarının bulunmamasıdır. Bulimia nervozanın aksine, tıkınırcasına yeme bozukluğu olan kişi, yeme atağında kilo almamak ve yediklerini vücuttan atmaya çalışmak için müshil almak ya da kusmak gibi davranışlar içine girmez.

Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?

Hastalığın tedavisinde kullanılan yöntemler şunlardır;

  1. Psikoterapi

Tıkınırcasına yeme bozukluğunun tedavisinde psikoterapi etkili bir yöntemdir. Bilişsel davranışçı terapi (CBT), BED semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir. Bu terapi şeklinde, kişinin yeme alışkanlıklarının arkasındaki duygusal ve psikolojik faktörleri anlaması, düşünce kalıplarını değiştirmesi ve sağlıklı bir ilişki kurması teşvik edilir.

  1. İlaç Tedavisi

Tıkınırcasına yeme bozukluğunun tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar vardır. Antidepresanlar, obsesif-kompulsif bozukluk ve depresyon semptomlarını yönetmeye yardımcı olabilir. Ancak, ilaç tedavisi herkes için uygun olmayabilir ve bir uzmana danışmak önemlidir.

  1. Beslenme Terapisi

Sağlıklı ve dengeli bir beslenme planı, BED hastalarının semptomlarını yönetmelerine yardımcı olabilir. Beslenme uzmanları, kişiye uygun bir beslenme planı oluşturarak, sağlıklı beslenme alışkanlıklarını teşvik ederler.

  1. Destek Grupları

Tıkınırcasına yeme bozukluğu tedavisi için destek grupları, kişinin diğer insanlarla deneyimlerini paylaşmasını sağlar. Bu gruplar, motivasyonu arttırabilir ve doğru yönlendirme sağlayabilir.

Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu Komplikasyonları
  • Tıkınırcasına yeme bozukluğu olan kişilerin % 50’ye yakını obezdir. Obezite kalp hastalığı, felç, tip 2 diyabet ve kanser riskini arttırır.
  • Bu yeme bozukluğu ile ilişkili diğer sağlık riskleri arasında uyku sorunları, kronik ağrı koşulları, astım ve irritabl bağırsak sendromu bulunmaktadır.
  • Kadınlarda bu durum, doğurganlık sorunları, gebelik komplikasyonları ve polikistik over sendromu (PCOS) gelişim riski ile ilişkilidir.
  • Tıkınırcasına yeme bozukluğuna sahip insanlar, sosyal ortamlarda bulunmakta zorlanır.
Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu ile Başa Çıkmak

Bu yeme bozukluğu, kişinin sağlığı üzerinde ciddi etkilere sahiptir. Bu nedenle, profesyonel yardım almak önemlidir. Bir terapist veya diyetisyen, kişiye uygun tedavi planı oluşturabilir ve onu doğru bir şekilde yönlendirebilir.

Tedavide davranışsal terapi ve bilişsel davranışçı terapi gibi yöntemler kullanılmaktadır. Bu tedaviler, kişinin düşünce kalıplarını ve davranışlarını değiştirmesine yardımcı olur. Aynı zamanda, duygusal zorluklarla başa çıkmak için alternatif stratejiler sunarak tıkınırcasına yemenin yerini alabilecek daha sağlıklı alışkanlıkları geliştirmeye odaklanır.

Tıkınırcasına yeme bozukluğu ile yaşayan kişilerin destekleyici bir çevreye ihtiyacı vardır. Aile ve arkadaşlar, kişinin tedavi sürecinde yanında olmalı ve onu motive etmelidir. Onların anlayış ve desteği, tıkınırcasına yeme bozukluğuyla mücadelede önemli bir rol oynar.

Sonuç olarak;

Tıkınırcasına yeme bozukluğu, tedavi gerektiren bir sorundur. BED semptomlarının yönetilmesi ve iyileştirilmesi için uygun bir tedavi planı gereklidir. Psikoterapi, ilaç tedavisi, beslenme terapisi ve destek gruplarının kombinasyonu, BED hastalarının sağlıklı bir şekilde başa çıkmasına yardımcı olabilir. Uygun bir tedavi planı ve profesyonel yardım ile BED’i aşmak mümkündür.

Kaynakça: 1, 2

Yazıyı Paylaşın!!!

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir