Tanen Nedir, Neye Yarar? Tanen İçeren Bitkiler ve Faydaları

Tanenler, çay içerisinde bulunan bir grup bileşiktir. Farklı lezzetleri ve ilginç kimyasal özellikleri ile bilinir ve sağlık yararları vardır. 

Tanen Nedir?

Tanenler, polifenoller adı verilen daha geniş bir bileşik grubuna ait bir tür kimyasal bileşiktir.

Molekülleri tipik olarak diğer polifenol tiplerinde bulunanlardan çok daha büyüktür, proteinler ve mineraller gibi diğer moleküllerle kolayca birleşebilme özelliğine sahiptir. 

Tanenler doğal olarak ağaç kabuğu, yapraklar, baharatlar, kuruyemişler, tohumlar, meyveler ve baklagiller dahil olmak üzere çeşitli yenilebilir ve yenmeyen bitkilerde bulunur. 

Bitkiler onları zararlılara karşı doğal bir savunma olarak üretir. Tanenler ayrıca bitkisel gıdalara renk ve tat kazandırır.

En zengin ve besinlerden en yaygın alınan tanen kaynaklarından bazıları çay, kahve, şarap ve çikolatadır.

Tanen seviyeleri farklı çay türleri arasında değişiklik gösterir

Çay, genellikle en zengin tanen kaynağı olarak kabul edilmekle birlikte, miktarı çay çeşitleri arasında değişkenlik gösterir. 

Hepsi Camellia sinensis adlı bitkinin yapraklarından yapılan beyaz, siyah, yeşil ve oolong çayı dört temel çay türüdür. 

Her bir çay türü tanen içerir, ancak konsantrasyon, üretilme şeklinden ve hazırlanırken ne kadar süre demlendiğinden etkilenir.

Bazı kaynaklar siyah çayın en yüksek tanen konsantrasyonuna sahip olduğunu, yeşil çayın ise genellikle en düşük olduğunu söylüyor. Beyaz ve oolong çayları bu ikisinin arasında bir değere sahiptir. 

Genel olarak, düşük kaliteli çaylar daha yüksek tanen seviyesine sahiptir ve çayı ne kadar uzun süre demlerseniz, bardağınızdaki tanenlerin konsantrasyonu o kadar yüksek olur.

Tanen Faydaları Nedir?

Çayda bulunan birçok farklı tanen türü vardır ve bunların insan vücudunu nasıl etkiledikleri hala tam olarak anlaşılamamıştır.

Bazı, erken araştırmalar, bazı çay tanenlerinin, diğer polifenollerinkilere benzer özelliklere sahip olduğunu, antioksidan ve antimikrobiyal faydalar sağlayarak, hastalıkların önlenmesine yardımcı olduğunu göstermektedir.

Antioksidanlar içerir

Tanik asit, oksidatif stresi ve hücrelerimize verilen serbest radikal hasarını azaltmak için çalışan bir polifenoldür.

European Journal of Nutrition’da yayınlanan bir hayvan araştırması, beslenmedeki tanik asidin kemirgenlerin gastrointestinal sistemindeki hasarı modüle edebileceğini buldu. 

Araştırmacılar, polifenol ve tanen tüketmenin oksidatif hasara bağlı durumlarda koruyucu ve terapötik potansiyele sahip olabileceğini belirlediler.

Tanik asit oksidatif stresi azalttığı için, iltihabı azaltmak ve iltihaplı durumların semptomlarını iyileştirmek için de işe yarayabilir.

Bazı çalışmalar, tanenlerin antioksidatif özellikleri ve hücreleri oksidatif hasardan koruma yetenekleriyle ilişkili olabilecek antikarsinojenik potansiyele sahip olduğunu göstermektedir.

Antimikrobiyal ve antiviral etkilere sahiptir

Tanenler, antimikrobiyal aktiviteleriyle tanınırlar ve bağışıklık tepkisini artırabilir. Memphis Üniversitesi’nde yapılan araştırmaya göre, birçok mantar, maya, bakteri ve virüsün büyümesi tanik asit tarafından engelleniyor.

Araştırmalar ayrıca bitkilerdeki tanenlerin gıda kaynaklı ve suda yaşayan bakterileri engelleyebildiğini gösteriyor. Bu, meyvelerdeki tanenlerin mikrobiyal enfeksiyonlara karşı doğal bir savunma mekanizması görevi görmesini sağlar.

Tanik asit, gıda işlemede raf ömrünü uzatmak için de kullanılır.

Diyabette önemli bir rol oynayabilir

Tanen kullanımı, kan şekeri seviyelerini dengelemeye yardımcı olma özelliğini içerir. Current Medicinal Chemistry’de yayınlanan bir 2018 araştırmasına göre, tanik asit, tip 2 diyabetin önlenmesi ve yönetimi için yararlı olabilir.

Araştırmacılar, tanen içeren 41’den fazla tıbbi bitkiyi ve 19 izole tanen ve tanen bakımından zengin ham özütleri toplayarak tanik asidin terapötik etkilerini analiz ettiler. Bu numuneleri içeren farmakolojik çalışmalar, bileşiklerin glikoz düşürücü etkilere sahip olduğunu gösterdi.

Yüksek kan basıncını iyileştirir

Hipertansif sıçanlar üzerinde yapılan bir 2015 araştırması, tanik asidin kan basıncı değerlerini düşürebildiğini buldu. Araştırmacılar, tanik asidin antihipertansif ve vazodilatör etkileri olduğunu tespit edebildiler.

Bu, tanenli gıdalar tüketmenin kalp sağlığını iyileştirmeye yardımcı olabileceği anlamına gelir ancak kardiyovasküler sistem için tanik asidin tam potansiyelini belirlemek için insan çalışmalarına ihtiyaç vardır.

Kan pıhtılaşmasını teşvik eder

Tanik asit ve diğer polifenoller kanın pıhtılaşmasını destekleyebilir ve bu da yara iyileşmesini hızlandırmaya yardımcı olabilir.

Kanıta Dayalı Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp’ta yayınlanan bir çalışmada, tanik asitte yüksek yeşil çay özütünün diş çekimlerinin neden olduğu yuva kanamasında önemli bir düşüşe katkıda bulunduğu bulundu. Ayrıca işlemden sonra sızıntıyı azaltmaya da yardımcı oldu.

Epigallokatekin galat

Yeşil çayda bulunan ana tanenlerden biri, epigallocatechin gallat (EGCG) olarak bilinir. EGCG, kateşinler olarak bilinen bir grup bileşiğe aittir. Yeşil çayın sağlık yararlarının çoğu bu tanenden kaynaklanır. 

Hayvan ve test tüpü çalışmaları, EGCG’nin, iltihabı azaltmada ve hücresel hasara, kalp hastalığı ve kanser gibi bazı kronik hastalıklara karşı korunmada rol oynayabileceğini göstermektedir.

Theaflavinler ve thearubiginler

Çay ayrıca, theaflavin ve thearubigin adı verilen iki grup tanenden bol miktarda içerir. Siyah çaylar, bu tanenlerin özellikle yüksek seviyelerini içerir ve ayrıca siyah çaya koyu rengini veren ise bu tanenlerdir. 

Theaflavin ve thearubigin ile ilgili araştırmalar, güçlü antioksidanlar olarak işlev gördüklerini ve serbest radikallerin neden olduğu hücresel hasarlara karşı koruma sağlayabileceklerini göstermektedir. 

Elajitannin

Çay ayrıca, yüksek düzeyde ellagitannin denilen tanen içerir. Araştırmalar, ellagitannenin, faydalı bağırsak bakterilerinin büyümesini ve aktivitesini desteklediğini öne sürmektedir. 

Ellagitannin ayrıca kanser tedavisi ve önlenmesi üzerinde etkisi için de öneme sahip.

Diğer besin polifenolleri gibi ellagitannin de güçlü antioksidan ve anti-inflamatuar etkiler gösterir. Test tüpü çalışmaları, kanserli hücrelerin büyümesini ve yayılmasını azaltmada da rol oynayabileceğini göstermiştir.

Tanen Zararları Nelerdir?

Çay tanenlerinin birçok yararı olsa da, aşırı tüketim olumsuz yan etkilere neden olabilir. Tanenler diğer bileşiklerle kolayca bağlanma yeteneğine sahiptir. Bu özellik, çaya hoş, acı bir kuru tat verir, ancak bazı sindirim süreçlerini de bozabilir.

Demir emilimini azaltır

Bunlarla ilgili en büyük endişelerden biri, demir emilimini engelleme potansiyelleridir.  Sindirim kanalında,  bitki bazlı yiyeceklerde bulunan demir ile kolayca bağlanabilir, bu da onları, emilim için kullanılamaz hale getirir.

Araştırmalar, bu etkinin sağlıklı demir düzeyleri olan insanlara önemli bir zarar vermeyeceğini, ancak demir eksikliği olanlar için sorunlu olabileceğini göstermektedir.

Demir oranınız düşük ancak çay içmek istiyorsanız, demir açısından zengin gıdalarla birlikte çay içmeyin. Çayınızı öğün aralarında için. 

Mide bulantısına neden olabilir

Boş mideye çay içerseniz, çaydaki yüksek tanen seviyeleri mide bulantısına neden olabilir. Bu, özellikle daha hassas sindirim sistemine sahip insanları etkileyebilir.

Sabahları bir bardak çayınızı bir miktar yiyecek ile birlikte alarak veya bir bardak süt ekleyerek bu etkiden kaçınabilirsiniz. Yiyeceklerden elde edilen proteinler ve karbonhidratlar, bazı tanenlerle bağlanabilir, bu da sindirim sisteminizi tahriş etme kabiliyetlerini en aza indirir.

Tanen Nelerde Bulunur?

Tanenler en çok şarapta bulunur. Şarap tanenleri kırmızı renkli olanlarda en yüksektir ancak bazı beyaz şaraplarda da polifenol bulunur.

Şaraptaki tanenlere ek olarak, polifenoller aşağıdaki besin kaynaklarında da bulunabilir:

– Yeşil çay

– Siyah çay

– Kahve

– Kırmızı şarap

– Bira

– Kakao

– Üzüm

– Nar

– Acai berry

– Kızılcık

– Ravent

– Badem

– Ceviz

– Kuruyemişler

– Kırmızı fasulye

Sonuç olarak;

Tanenler, çeşitli bitki ve yiyeceklerde bulunan, kimyasal bileşiklerdir. Çaya kuru, biraz acı tadı  ve bazı çay türlerine renk vermekten sorumludurlar.

Erken araştırmalar, çay tanenlerinin, antioksidan ve anti-inflamatuar etkileri nedeniyle yarar sağlayabileceğini göstermektedir.

Bunlar, özellikle aç karnına tüketilirse, mide bulantısına neden olabilir. Ayrıca vücudun bazı yiyeceklerden demiri emmesini de engelleyebilir.