Zaman zaman sosyal medyada soğuk suda duş alanların, buz ve soğuk suyla dolu küvete girenlerin, dondurucu dağ göllerine dalanların videolarını görmüşsünüzdür. Bunları sadece sosyal medya trendi olarak düşünüyorsanız, yanılıyorsunuz. Vücudu kemikleri donduracak kadar soğuk suya sokmak aslında kriyoterapi olarak adlandırılan çok eski bir uygulamadır. Araştırmalara göre soğuk su terapisi, sağlığı geliştirmek ve hastalıkları yönetmek için suyun kullanılması olarak değerlendirilmektedir.
Soğuk su terapisi faydaları
Çok eski zamanlardan beri kullanılan bir tedavi yöntemidir. Öncelikle yaralanmalardan sonra iyileşmeyi hızlandırmak, eklem ve kas ağrılarını hafifletmek ve egzersizden sonra iyileşmeyi hızlandırmak için kullanılır. Soğuk su terapisi, gelişen bir alandır ve tamamlayıcı bir tedavi yöntemi olarak uygulanmaktadır. Araştırmalar ağrı ve kas yaralanmaları ile birlikte ruh halinin iyileştirilmesinde de etkili bir yöntem olduğunu belirtmektedir.
Soğuk Su Terapisi Nedir?
Dünyanın dört bir tarafında birçok kültür binlerce yıldır soğuk su terapisini kullanıyor. Örneğin, Avrupa Uygulamalı Fizyoloji Dergisi’nde Şubat 2022’de yayınlanan bir incelemeye göre, soğuk suya girmek, Antik Yunanistan’da tedavi ve rahatlama amacıyla kullanılıyordu.
Aynı incelemeye göre, doktor Edgar A. Hines, 20. yüzyılın başlarında, soğuk suya girmenin vücudu nasıl etkilediğini incelemiştir. Özellikle de kan basıncı ve otonom sinir sistemi üzerindeki etkilerini anlamamıza yardımcı olan bir araştırma ortaya çıkarmıştır. 2000’li yılların başında araştırmacılar soğuk suyun dolaşımı nasıl etkilediğini ve bunun egzersiz sonucunda oluşan kas hasarına neden olan bazı hücresel süreçlere nasıl etki ettiğini incelemişlerdir. Birçok profesyonel sporcu, egzersiz sonrası iyileşmeye yardımcı olmak için soğuk su terapisine yönelmeye başlamıştır.
Wim Hof son zamanlarda dikkatleri soğuk su terapisine çeken kişidir. Buz Adam olarak bilinen Hof, soğuğa maruz kalmayla ilgili dünya rekorlarını kırarak bu adı kazanan Hollandalı bir ekstrem atlettir. Kendi web sitesine göre, onun yetenekleri arasında yaklaşık 217 feet boyunca buzun altında yüzmek ve buz küpleriyle dolu bir kapta 112 dakikadan fazla durmak yer alıyor. Soğuk deneyimlerinden öğrendikleri ile nefes çalışması, soğuk terapisi ve bağlılık uygulamalarının birleşimi olan Wim Hof yöntemini geliştirdi. Bu yöntemin faydalı olduğunu savunanlar, enerji verdiğini, bağışıklık sistemini güçlendirdiğini, uykuyu iyileştirdiğini ve vücudun daha hızlı iyileşmesine yardımcı olduğunu söylemektedir.
Vücudu soğuk suya maruz bırakmak, su altındaki bölgelerdeki kan damarlarının daralmasına neden olur ve bunun sonucunda kan organlara yönlendirilir.Ayrıca bir araştırmaya göre su, vücuda basınç uygular. Bu da kalp, beyin ve akciğerler gibi ana organlara kan akışını artırır. Ana organlarımıza daha fazla kan hareket ettiğinde, daha fazla oksijen ve besin toplanır.
Soğuk sudan çıkar çıkmaz aynı kan damarları genişler. Bu gerçekleştiğinde, oksijen ve besin açısından zengin kan, dokulara geri pompalanır ve laktik asit gibi atık ürünlerin uzaklaştırılmasına ve inflamasyonun azaltılmasına yardımcı olur. Vücuttaki ağrıya inflamasyon neden olur. Bu nedenle soğuk su terapisi gibi inflamasyonu azaltan yöntemler birçok sağlık şikayetini azaltır.
Soğuk su terapisini düzenli olarak kullanmak, kalp ve kan damarları için uzun vadeli faydalar sağlar. Kan damarlarını güçlendirir. Zamanla kan damarları, kan dolaştırma yeteneğini geliştirir ve dolaşım hızlanır.
Soğuk su terapisi evde, doğal bir su kütlesinde, fizik tedavi kliniğinde yapılabilir. Fakat soğuk su terapisini yaralanmadan sonra iyileşmek, spor performansı için veya kronik ağrıya yardımcı olmak için kullanıyorsanız, bir fizyoterapist ya da sağlık uzmanından yardım almalısınız.
Soğuk Su Terapisi Çeşitleri
Soğuk suya girmek
Adından da anlayacağınız gibi bu yöntemde boynunuza kadar soğuk suya girersiniz. Bunun için buz banyoları kullanılabilir. Soğuk bölgelerde yaşayanlar buz gibi bir suyu olan göle girebilir. Suda ne kadar kalacağınız sizin soğuğa tahammül seviyenize göre değişse de 15 dakika yeterli bir süredir.
Kontrastlı su terapisi
Bu yöntemde de soğuk suya girersiniz. Farklı olan önce sıcak sonra soğuk suya girmektir. Bu konuyu araştıran çalışmalarda kullanılan yöntem şöyledir; Ağrıyan ya da tedavi edilmek istenen uzuv, 10 dakika boyunca sıcak suda durur. Ardından bir dakika boyunca soğuk suda kalır. Bu çalışmalarda kontrastlı su terapisi kas hasarını azaltmak için spor yaralanmalarında kullanılmıştır.
Soğuk duş almak, soğuk su terapisine alışmanın en kolay yoludur. Ancak soğuk suya girmek gibi bir faydası yoktur. Sadece soğuk su terapisine giriş olarak kullanılabilir.
Soğuk Su Terapisinin Faydaları
Egzersiz sonrası iyileşme sağlar
Yüksek yoğunluklu egzersiz, kasların performansını azaltabilir. İltihap oluşumuna ve ağrıya neden olabilir. Soğuk su terapisi, kan akışını iyileştirerek ve endokrin değişikliklerini normalleştirerek durumun hızla iyileşmesine yardımcı olur.
Ödemi azaltır
Bir araştırma, soğuk su tedavisinin epizyotomiye bağlı ödem, doğum sırasında vajinal bölgede yapılan cerrahi bir yırtık veya kesik tedavisinde etkili olduğunu göstermiştir. Bölgedeki kaşıntı hissini ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olur.
Kalp sağlığını iyileştirir
Bir araştırmaya göre, soğuk suya maruz kalmak, sağlıklı kişilerde koroner arter hastalığı, kalp yetmezliği ve yüksek tansiyon gibi kalp hastalıkları riskini azaltır. Terapi, düzenli egzersizle desteklendiğinde koroner kan akışını etkili bir şekilde iyileştirmeye yardımcı olur.
Ağrıyı giderir
Soğuk suya girmek, kalp hastalığı olan kişilerde göğüs ağrısını hafifletmeye yardımcı olur.
Kas spazmını azaltır
Soğuk su terapisi, kas spazmında azalma gibi çeşitli fizyolojik reaksiyonlara neden olur. Buz masajı uygulaması ile duyusal iletim veya motor sinir iletimi azalır ve ağrı reseptörleri engellenerek, kas spazmları hafifler.
Ayak bileği burkulmasını iyileştirir
Ezilmiş buz veya soğuk jellerin uygulanması, ayak bileği burkulması gibi akut kas-iskelet sistemi yaralanmalarının iyileşmesine yardımcı olur. Bir çalışma, günde en az bir kez 20-30 dakika boyunca doğrudan yaralı ayak bileğine buz uygulandığında, burkulmanın etkisinin azaldığını ve hücrelerin daha erken onarıldığını göstermiştir.
Astımı iyileştirir
Soğuk suya girmek, özellikle astımı ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan kişilerde solunum fonksiyonlarını iyileştirir. Terapi, metabolik hızı, oksijen tüketimini ve solunum kaslarının işleyişini iyileştirir. Bu nedenle astım semptomlarında da iyileşme yaşanır.
Kilo vermeyi sağlar
Bir araştırma, soğuğa maruz kalmanın, kahverengi yağ dokularını harekete geçirdiğini belirtmiştir. Böylece metabolizma hızı artar ve ardından vücut ağırlığı azalır. Haftada üç kez 1-8 saat soğuk maruziyeti bu anlamda etkilidir.
Soğuk su terapisinin ruh haline iyi geldiği bilinmektedir. Gevşeme, masaj ve aromaterapiler gibi diğer tamamlayıcı terapilerle birleştirilirse zihinsel rahatlama, zihinsel yorgunluk, kaygı ve depresyon iyileşir. Bunun sonucunda yaşam kalitesi artar.
İnflamasyonu azaltır
Soğuk su terapisinin antiinflamatuar etkisi vardır. Yüksek yoğunluklu egzersizler veya inflamatuar akciğer rahatsızlıkları gibi hem metabolik hem de mekanik olarak stresli durumlardan kaynaklanan iltihabı azaltma potansiyeline sahiptir.
Yorgunluğu azaltır
Soğuk su tedavisi, kas dokusunun iyileşme hızını artırır. Stresli bir olaydan sonra kas iyileşmesini artırarak ve kas ağrısını azaltarak yorgunluğun azalmasına yardımcı olur.
Ameliyattan hızlı iyileşme
Bir çalışmaya göre, soğuk terapisi ameliyattan sonra hızlı iyileşmeyi sağlar.
Soğuk Su Terapisinin Zararları
Vücudu şiddetli sıcaklık değişimlerine maruz bırakmak, kalp, kan damarları ve lenf sistemini kapsayan dolaşım sistemi için özellikle zordur. Bu nedenle kalp, tansiyon ve dolaşım sorunları olan kişilerin doktora danışmadan soğuk su terapisini denememeleri gerekir.
Vücudu aniden çok soğuk suya sokmak, hipotermi riskini artırır. Hipotermi vücut sıcaklığı çok düştüğünde gelişen tıbbi bir durumdur. Hipotermi suda daha hızlı gerçekleşir. Su sıcaklığı 70 derecenin altına düştüğünde meydana gelebilir. Soğuk suya girme uygulamasında 10-15 derece arası sıcaklıklar kullanılır. Sağlık durumunuzu ve hipotermi riskini de göz önüne alarak bu uygulamayı bir sağlık uzmanı eşliğinde yapmak gerekir.
Soğuk su terapisinde kullanılan sıcaklıklar donma derecesinde olmasa da ciltte kızarıklık ve tahrişe neden olabilir.
