Shiitake Mantarı Nedir? Şitaki Mantarı Faydaları Nelerdir?

Şitaki mantarı dünya çapında en popüler mantarlardan biridir. Lezzetli bir tadı ve çeşitli sağlık yararları vardır.

Şitaki mantarında bulunan bileşikler, kanserle mücadeleye, bağışıklığı güçlendirmeye ve kalp sağlığını desteklemeye yardımcı olur.

Şitaki Mantarı Nedir?

Şitaki mantarı, Doğu Asya’ya özgü yenilebilir bir mantar türüdür. Koyu kahverengi renkte bronzdurlar ve şapkaları genellikle 5 ve 10 santimetre arasında büyür.

Genellikle sebze olarak kullanılırken, şitaki mantarı aslında çürümüş ağaç yapraklarında doğal olarak yetişen bir mantardır.

Ayrıca yaygın şekilde yetiştirilmektedir. Şitaki mantarının % 83’ü Japonya, ABD, Kanada, Singapur ve Çin’de yetiştirilmektedir.

Bu mantar çeşidini taze ve kuru şekilde veya çeşitli besin takviyelerinde bulabilirsiniz.

Şitaki Mantarının Besin Değeri

Şitaki mantarının kalorisi azdır. Ayrıca, iyi miktarda lif, B vitaminleri ve bazı mineraller içerir.

Kuru dört şitaki mantarının (15 gram) besin içeriği şöyledir:

Kalori: 44.

Karbonhidrat: 11 gram.

Lif: 2 gram.

Protein: 1 gram.

Riboflavin: RDI’nin % 11’i.

Niasin: RDI’nin % 11’i.

Bakır: RDI’nın % 39’u.

B5 Vitamini: RDI’nin % 33’ü.

Selenyum: RDI’nın % 10’u.

Manganez: RDI’nin % 9’u.

Çinko: RDI’nin % 8’i.

B6 vitamini: RDI’nin % 7’si.

Folat: RDI’nin % 6’sı.

D vitamini: RDI’nin % 6’sı.

Buna ek olarak, şitaki mantarı ette bulunan amino asitlerin çoğunu içerir.

Ayrıca polisakaritler, terpenoidler, steroller ve bağışıklık arttırıcı, kolesterol düşürücü ve anti kanser etkilerine bağlı lipidler bulunur.

Bu özelliklerin tümü mantarın nasıl ve nerede yetiştirildiği, depolandığı ve kullanıldığına bağlı olarak farklılık gösterebilir.

Şitaki Mantarı Nasıl Kullanılır?

Şitaki mantarının iki ana kullanım alanı vardır: yiyecek ve ilave olarak.

Yemeklerde Şitaki Mantarı

Kuru şitaki mantarı daha popülerdir ama taze olanlarını da pişirerek tüketebilirsiniz. Kuru şitakinin, taze olanından daha yoğun bir tadı vardır.

Hem kuru hem de taze şitaki mantarı, kızartma, çorba, sebze yemekleri ve diğer yemeklerde kullanılır.

Takviye olarak Şitaki Mantarı

Şitaki mantarı geleneksel Çin tıbbında uzun süredir kullanılmaktadır. Ayrıca Japonya, Kore ve Doğu Rusya’nın medikal geleneklerinin bir parçasıdır.

Çin tıbbında, şitaki mantarının dolaşımı geliştirmenin yanı sıra sağlık ve uzun ömürlülüğü artırdığı düşünülmektedir.

Modern araştırmalar, şitaki mantarının biyoaktif bileşiklerinin kansere ve inflamasyona karşı koruma sağlayabileceğini bulmuştur.

Bununla birlikte, çalışmaların birçoğu laboratuvar hayvanlarında veya insanlarla değil test tüplerinde yapıldı.

Şitake Mantarı Yararları Nelerdir?

Kalp sağlığına faydalıdır

Şitaki mantarının kalp sağlığı için birkaç avantajı olabilir. Örneğin, kolesterolü düşürmeye yardımcı olabilecek üç bileşiğe sahiptir:

Eritadenin

Kolesterol üretiminde rol oynayan bir enzimi inhibe eden bir bileşik.

Steroller

Bağırsakta kolesterol emilimini engelleyen moleküller.

Beta-glukan

Kolesterolü düşüren bir lif türü.

Genetik olarak yüksek tansiyonlu sıçanlarla yapılan bir çalışmada, şitaki mantar tozunun kan basıncında artışı önlediği bulundu.

Yüksek yağlı besin yiyen laboratuvar sıçanlarında yapılan bir çalışmada, şitaki mantarı verilen sıçanların karaciğerlerinde daha az yağ geliştirdikleri, arter duvarlarında daha az plak oluştuğu ve herhangi bir mantar takviyesi almayanlardan daha düşük kolesterol seviyesine sahip olduğu bulundu.

Bağışıklığı güçlendirir

Şitaki mantarı, bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olabilir.

2015 yılındaki bir araştırmada, insanlar bir ay boyunca günde yaklaşık iki kuru şitaki mantarı yediler. Genel olarak, bağışıklık belirteçleri düzeldi. Ayrıca, çalışmaya başlamadan önce olduğundan daha az iltihaplanma yaşıyorlardı.

Bu bağışıklık etkisi, kısmen, çiğ mantarda bulunan polisakaritlerden birine bağlı olabilir.

Ayrıca, bağışıklık sistemi yaşla birlikte zayıflar. Bununla birlikte, bir fare çalışması, şitaki mantarından türetilen bir takviyenin bağışıklık fonksiyonundaki yaşla ilişkili gerilemenin bazılarını tersine çevirmesine yardımcı olduğunu buldu.

Kanserle mücadele eden bileşikler içerir

Şitaki mantarındaki polisakkaritler anti-kanser etkisine sahiptir. Örneğin, polisakarit lentinan, bağışıklık sistemini aktive ederek tümörlerle savaşmaya yardımcı olur.

Lentinanın lösemi hücrelerinin büyümesini ve yayılımını inhibe ettiği belirtilmektedir.

Çin ve Japonya’da, gastrik kanserli kişilerde bağışıklık fonksiyonunu ve yaşam kalitesini iyileştirmek için kemoterapi ve diğer büyük kanser tedavilerinin yanı sıra enjekte edilebilir bir lentinan formu da kullanılmaktadır.

Antibakteriyel ve antiviral etkilere sahip

Şitaki mantarında bulunan çeşitli bileşikler anti-bakteriyel, antiviral ve antifungal etkilere sahiptir. Bunlar, oksalik asit, lentinan, centinamycins A ve B (antibakteriyel) ve eritadenin (antiviral) içerir.

Bazı bilim insanları antibiyotik direncinin artması karşısında, şitaki mantarının antimikrobiyal potansiyelini araştırmanın önemli olduğunu düşünüyorlar.

Kemikleri güçlendirmeye yardımcı olur

Mantar D vitamininin doğal bitki kaynağıdır.

Vücudumuz güçlü kemikler oluşturmak için D vitaminine ihtiyaç duyar ancak çok az gıdalar bu önemli besini içerir.

Mantardaki D vitamini seviyeleri, yetiştirilmesine bağlı olarak değişir. UV ışığına maruz kaldığında, yüksek D vitamini seviyeleri geliştirirler.

Bir çalışmada, düşük kalsiyum, düşük D vitamini diyeti ile beslenen fareler osteoporoz belirtileri geliştirdi. Buna karşılık, verilen kalsiyum ve UV ile güçlendirilmiş şitaki mantarı ile yüksek kemik yoğunluğuna sahipti.

Bununla birlikte, şitaki mantarının D2 vitamini içerdiğini unutmayın. Yağlı balıklarda ve diğer bazı hayvansal gıdalarda bulunan D3 vitaminine kıyasla bu düşük bir vitamin formudur.

Trombozu engeller

Tromboz, kan pıhtılarının oluştuğu, damarları tıkayan ve kanın doğru akışını engelleyen ciddi bir tıbbi durumdur. Durum çoğunlukla bacakları etkiler ve yoğun ağrı eşlik eder.

Araştırmalar, bu mantarları yağ şeklinde kullanmanın durumu hafifletebileceğini göstermektedir. Düzenli olarak kullanıldığında, şitaki yağı, trombozun başlamasıyla ilişkili riski engelleyebilir.

Demir eksikliğini önler

Özellikle kadınlarda demir eksikliği, aşırı yorgunluk ve anemiye neden olabilir. Şitaki mantarı, sağlık için mükemmel olan iyi demir ve mineral kaynaklarıdır. Yoğun ve ağır adetleri yaşayan kadınlar bu mantarı tüketmelidir. 

Çeşitli otoimmün bozukluklarla savaşır

Şitaki mantarının, hepatit B ve HIV dahil olmak üzere çeşitli virüslerin tetiklediği bir dizi otoimmün bozuklukla mücadele edecek kadar güçlü olduğu bilinmektedir.

Japonya’da test tüpü koşullarında yapılan araştırmalara göre, şitaki mantarı özleri, HIV ile enfekte olmuş hücrelere karşı, mevcut anti-HIV ilacı AZT’den daha güçlüdür.

Yine başka bir çalışma, bu mantarlarda bulunan LEM ligninlerinin HIV hücrelerinin çoğalmasını ve T hücrelerine zarar vermesini önleme potansiyeline sahip olduğunu göstermektedir.

Aynı ligninler ayrıca hücreleri Herpes simplex – tip I ve II’nin neden olduğu hasarlardan koruma potansiyeline sahiptir.

Şitaki Mantarının Cilde Faydaları

Genç görünümlü cilt sağlar

Bir araştırmaya göre, şitaki mantarı özünün cilde uygulanması, görsel çekiciliği iyileştirme ve geliştirme potansiyeline sahiptir.

Doğal hidrokinon ikamesi olan kojik asidin yoğun varlığı, yaşlılık lekelerini ve yara izlerini yok ederek cildi aydınlatır. Böylece yaşlanmayı geciktirir ve cildin genç ve parlak kalmasına yardımcı olur.

Cilt iltihaplanma durumlarını tedavi eder

Antioksidan özelliklerle dolu olan şitaki mantarı ayrıca cildi etkileyen iltihaplarla savaşma yeteneğine de sahiptir. Hatta rosacea, egzama ve akne gibi çeşitli anti-inflamatuar koşulları ortadan kaldırabilir ve hafifletebilir.

Antioksidanlarla birlikte D vitamini ve selenyumun varlığı, cildi çevresel koşulların tetiklediği hasarlardan korur. 

Şitaki Mantarının Zararları Nelerdir?

Çoğu kişi şitaki mantarını güvenle tüketebilir ancak bazı yan etkileri olabilir. Nadir durumlarda, insanlar çiğ şitaki yediğinde cilt kızarıklığı geliştirebilir.

“Şitaki dermatit” adı verilen bu duruma lentinanın neden olduğu düşünülmektedir.

Buna ek olarak, toz haline getirilmiş mantar ekstraktını uzun süre kullanmanız bazı yan etkilere neden olabilir. Bunlar arasında mide rahatsızlığı, güneş ışığına duyarlılık ve şitaki dermatit bulunur.

Bazıları, mantar yemeklerinin yüksek pürin içeriğinden dolayı gut hastalarında semptomlara neden olabileceğini iddia ediyor. Bununla birlikte, araştırmalar mantar yemeklerinin daha düşük bir gut riskiyle bağlantılı olduğunu ortaya koyuyor.

Şitaki Mantarı Nasıl Pişirilir?

Şitaki mantarı genellikle kuru olarak satılır. Onları sıcak suda bekletin, yumuşatın ve sonra mantar ve mantar suyu ile pişirin.

En iyi kurutulmuş şitaki mantarı için, dilimlenmiş yerine bütün olarak satılan mantarları alın. Şapkaları derin, beyaz fissürlü, kalın olmalıdır.

Şitaki mantarını diğer mantarlar gibi pişirebilirsiniz.

Sonuç olarak;

Şitaki mantarının, hem gıda hem de tıbbi takviyeler olarak uzun bir kullanım öyküsü vardır.

Şitaki mantarının sağlığa olan faydaları üzerine yapılan araştırmalar umut vaat ederken, çok az insan araştırması yapılmıştır.

Bununla birlikte, şitaki mantarı düşük kalorilidir ve birçok vitamin, mineral ve biyoaktif bitki bileşikleri içerir.

Yazıyı Paylaşın!!!

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir