Sakatat Nedir, Çeşitleri Nelerdir? Faydaları ve Zararları

Sakatat ya da diğer adıyla organ etleri, hayvanın, çoğu insan tarafından tercih edilmeyen fakat oldukça besleyici kısımlarıdır. Sakatatların besin içeriği, hayvanın yemeye alışkın olduğumuz kas etlerinden çok daha yüksektir.

Sakatat Nedir?

Sakatat, hayvanların organlarıdır. En yaygın olarak tüketilen organlar inek, kuzu, keçi, tavuk ve ördekten elde edilenlerdir. Hayvanların çoğu et olarak yemeye alışkın olduğumuz kaslı dokusu için yetiştirilir ve sakatat kısmı hep göz ardı edilir.

Aslında sakatatlar, hayvanın en besleyici kısmıdır. B12 vitamini ve folat gibi besinleri çok yüksek miktarda içerir ve aynı zamanda mükemmel bir demir ve protein kaynağıdır.

Sakatat Türleri Nelerdir?

En yaygın tüketilen sakatat türleri şunlardır:

Karaciğer

Karaciğer sakatatların besinsel güç merkezidir. Yüksek miktarda A ve B12 vitamini içeriğinden dolayı besleyici süper bir yiyecektir. 

Dil

Dil daha çok bir kastır. Bu sert yüzeyli organ, niasin, riboflavin ve çinko gibi diğer mikro besinlerle birlikte B12 vitamini bakımından zengindir.

Kalp

Kalbin rolü vücudun etrafına kan pompalamaktır. Yenilebilir görünmeyebilir, ancak aslında yalın ve lezzetlidir. B12 vitamini, riboflavin ile birlikte önemli miktarda niasin, demir, fosfor, bakır ve selenyum sağlar.

Böbrekler

Bir inek böbreği her gün ihtiyacınız olan B12 vitamini miktarının beş katından fazlasını ve riboflavin değerinin neredeyse iki katını sağlar.

İnek böbreği, selenyum için önerilen günlük değerin yüzde 228’ini de içerir. Bu eser mineral, belirli kanser türlerinin önlenmesi, oksidatif stresin azalması ve bağışıklık fonksiyonunun artması gibi güçlü yararlar da sağlar.

Beyin

Beyin birçok kültürde bir incelik olarak kabul edilir ve zengin bir omega 3 yağ asitleri kaynağıdır.

Uykuluk

Timus bezi ve pankreastan yapılır. Besinsel açıdan çok değerli değildir ve yüksek oranda yağ içerir. Buna rağmen yüksek oranda C vitamini içeriği sayesinde bağışıklığı güçlendirmek ve kanser riskini azaltmak için idealdir.

İşkembe

İşkembe, hayvan midesinin astarıdır. 

Sakatat Yemek Besleyicidir

Sakatatın besin profili, hayvanın kaynağına ve organ tipine bağlı olarak değişir. Ancak organların çoğu son derece besleyicidir. Aslında, çoğu kas etinden daha yoğun besin sağlar.

Özellikle B12 vitamini ve folat gibi B vitaminleri açısından zengindirler. Ayrıca demir, magnezyum, selenyum ve çinko gibi mineraller ve A, D, E ve K vitaminleri gibi yağda çözünen önemli vitaminler de içerirler.

Ayrıca, sakatat mükemmel bir protein kaynağıdır. Pişmiş dana karaciğerinin 100 gramının besin içeriği şöyledir:

ciğer sakatat mı

Kalori: 175

Protein: 27 gram

B12 Vitamini: RDI’nın % 1,386’sı

Bakır: RDI’nın % 730’u

A Vitamini: RDI’nın % 522’si

Riboflavin: RDI’nın % 201’i

Niasin: RDI’nın % 87’si

B6 Vitamini: RDI’nın % 51’i

Selenyum: RDI’nın % 47’si

Çinko: RDI’nın % 35’i

Demir: RDI’nın % 34’ü

Sakatat Yemenin Faydaları Nelerdir?

Mükemmel demir kaynağıdır

Sakatatlar hayvansal gıdalardan elde edilen yüksek oranda heme demir içerir, heme demir vücut tarafından bitkisel gıdalardan alınan heme olmayan demirden daha iyi emilir. Bundan dolayı sakatat yiyenlerin demir eksikliğine bağlı anemi riski düşüktür.

Uzun süre tok tutar

Birçok çalışma, yüksek proteinle beslenmenin iştahı azaltabileceğini ve tokluk hissini artırabileceğini göstermiştir. Ayrıca metabolizma hızını artırarak zayıflamaya yardımcı olur.

sakatat olumsuz etkileri

Kas kütlesinin korunmasına yardımcı olur

Sakatatlar, kas kütlesini oluşturmak ve tutmak için önemli olan yüksek kaliteli protein kaynağıdır.

Büyük bir kolin kaynağıdır

Sakatatlar, birçok insanın yeterince alamadığı beyin, kas ve karaciğer sağlığı için temel bir besin olan dünyanın en iyi kolin kaynakları arasındadır.

Ucuzdur

Sakatatlar hayvanın çok tüketilen kısmı değildir, bu nedenle bunları genellikle ucuz bir fiyata alabilirsiniz. Hayvanın bu kısımlarını yemek, yiyecek israfını da azaltır.

A vitamini bakımından yüksektir

A vitamini çoğu sakatatta yüksek miktarda bulunur. Serbest radikal hasarı ile savaşmak için bir antioksidan görevi gördüğünden, vücutta oksidatif stres ve iltihap ile ilişkili çeşitli hastalıklara karşı koruma sağlar.

A vitamini aynı zamanda optimal göz sağlığının korunmasında önemli bir bileşendir. Düzenli olarak tüketildiğinde yaşla ilgili bir bozukluk olan maküler dejenerasyon riskini düşürür. 

Aynı zamanda, cilt sağlığının korunmasına da yardımcı olur.

B vitaminlerinin iyi kaynağıdır

Sakatatlarda bulunan tüm B vitaminleri (B12 vitamini, niasin, B6 vitamini, riboflavin) kardiyoprotektif etki ile ilişkilidir, yani kalp hastalığından korur.

Ayrıca sağlıklı kan basıncı seviyelerini koruduğu, yüksek kolesterolü düşürdüğü, kan trigliseritlerini düşürdüğü ve sağlıklı kan damarlarının oluşumuna yardımcı olduğu bilinmektedir.

Yüksek B vitaminleri içeriği nedeniyle sakatat yemek, beynin sağlıklı kalmasına yardımcı olur. Bu besinler, Alzheimer hastalığı ve bunama riskini azaltmaya, öğrenmeyi ve hafızayı artırmaya, ruh halini iyileştirmeye, depresyon veya anksiyete gibi bozukluklara karşı korumaya yardımcı olur.

Koenzim Q10 sağlar

Birçok sakatatta bulunan bir diğer önemli besin maddesi, CoQ10 olarak da bilinen koenzim Q10’dur.

Bir vitamin olarak kabul edilmese de, vücut tarafından küçük miktarlarda üretildiği için, bir antioksidan işlevi görür ve belirli hastalıkları önlemek ve tedavi etmek için doğal bir yöntem olarak kullanılmaktadır.

Sağlıklı hamileliği destekler

Sakatatta bulunan vitaminlerin birçoğu sağlıklı bir hamileliği teşvik etmek için çok önemlidir.

Örneğin B6 vitamini, adet kramplarına verilen ağrı tepkilerini azaltır ve ayrıca gebeliğin “sabah bulantısı” evresinde genellikle görülen bazı bulantıların giderilmesine yardımcı olur.

Folat ayrıca fetal büyüme ve gelişme için çok önemlidir, bu yüzden hemen hemen tüm doğum öncesi takviyelerde bulunur.

Hamilelik sırasında folat seviyeleri düşük olduğunda özellikle spina bifida, anensefalus ve kalp komplikasyonları gibi nöral tüp kusurları gelişebilir.

Ancak çoğu sakatat türünün A vitamini açısından çok yüksek olduğunu ve bu vitaminin de fazla tüketildiğinde doğum kusurlarına neden olabileceğini unutmayın. Bu nedenle, özellikle de A vitamini içeren başka takviyeler kullanıyorsanız, sakatat yemek konusunda dikkatli olun.

Sakatat kolesterolü yükseltir mi?

Sakatatlar, hayvan kaynağından bağımsız olarak kolesterol bakımından zengindir.

Örneğin; 100 gram sığır beyni kolesterol için RDI’nin % 1,033’ünü içerirken, böbrek ve karaciğer sırasıyla % 239 ve % 127’ye sahiptir. Bunlar yüksek değerlerdir.

Kolesterol, karaciğer tarafından üretilir ve karaciğer de kolesterol üretimini vücudun besinlerden aldığı miktara göre ayarlar.

Kolesterol açısından zengin gıdalar yediğinizde, karaciğer daha az üreterek yanıt verir. Bu nedenle, kolesterolü yüksek gıdaların toplam kan kolesterol seviyeleri üzerinde sadece küçük bir etkisi vardır.

Yiyeceklerden elde edilen kolesterol miktarının, kalp hastalığı riski olanlarda küçük bir etkisi olduğu tespit edilmiştir.

Sakatat Yemenin Zararları Nelerdir?

Gut olanların ölçülü tüketmesi gerekir

Gut, yaygın bir artrit türüdür. Kandaki yüksek seviyelerdeki ürik asit sebebiyle oluşur, bu da eklemlerin şişmesine ve hassaslaşmasına neden olur.

Besinlerden alınan pürinler vücutta ürik asit oluşturur. Sakatatlar özellikle pürin bakımından yüksektir, bu nedenle gut hastası olanlar, bu yiyecekleri dikkatli yemelidir hatta uzak kalmalıdır.

Hamile kadınlar dikkatli tüketmelidir

Sakatatlar, özellikle karaciğer olmak üzere zengin A vitamini kaynaklarıdır. Hamilelik sırasında, A vitamini fetal büyüme ve gelişmede önemli bir rol oynar.

Fakat Ulusal Sağlık Enstitüleri, aşırı alımlar ciddi doğum kusurları ve anormalliklerle ilişkili olduğundan, günlük 10.000 IU A vitamini üst alım seviyesini önermektedir.

Bu tür doğum kusurları arasında kalp, omurilik ve nöral tüp defektleri, göz, kulak ve burun anormallikleri ve sindirim sistemi ve böbreklerdeki defektler bulunur.

Bu nedenle, özellikle A vitamini içeren takviyeler alıyorsanız, hamilelik sırasında sakatat tüketimini sınırlamalısınız.

Deli dana hastalığı

Sığır spongiform ensefalopati (BSE) olarak bilinen deli dana hastalığı, sığırların beyin ve omuriliğini etkiler.

Hastalık, kontamine beyinlerde ve omuriliklerde bulunan prion adı verilen proteinler aracılığıyla insanlara yayılabilir.

Yeni versiyonu, Creutzfeldt-Jakob hastalığı (vCJD) adı verilen nadir bir beyin hastalığına neden olur.

Neyse ki, 1996 yılında bir beslenme yasağı getirildiği için deli dana hastalığı vakalarında bir azalma olmuştur. Çoğu ülkede, enfekte sığırlardan vCJD geliştirme riski çok düşüktür. Bununla birlikte, eğer endişeleniyorsanız, sığırların beynini ve omurilik kordonlarını yemeyebilirsiniz.

Sonuç olarak;

Sakatatlar, diğer gıdalardan elde edilmesi zor olan birçok vitamin ve mineral bakımından zengin kaynaklardır. Size ek besinler sağlamanın yanı sıra, cüzdanınıza da kolaylık sağlayacaktır. Çevreye faydaları da cabası…

Yazıyı Paylaşın!!!

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir