Raynaud Hastalığı Nedir, Neden Olur? Belirtileri ve Tedavisi

Raynaud hastalığı, vücudun bazı bölgelerinin – el ve ayak parmakları gibi – soğuğa veya strese tepki olarak uyuşuk ve soğuk hissedilmesine neden olur. Raynaud hastalığında, cilde kan sağlayan küçük arterler daralır, etkilenen bölgelere kan dolaşımı sınırlanır (vazospazm).

Raynaud fenomeni veya Raynaud sendromu olarak da bilinen bu hastalığa kadınların yakalanma riski erkeklerden daha fazladır. Daha soğuk iklimlerde yaşayan insanlarda daha yaygın görülür.

Raynaud hastalığının tedavisi, ciddiyetine ve başka sağlık durumlarının olup olmadığına bağlı olarak değişmektedir. Çoğu insan için bu hastalık tehlikeli değildir ancak yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.

Raynaud Sendromu Nedir? 

Raynaud fenomeni, kalpten vücudun çeşitli bölgelerine kan taşıyan kan damarlarını etkileyen nadir bir durumdur.

Bu durumu yaşayan kişiler, kan damarlarının daralmasına ve uzuvlara kan akışının azalmasına neden olan kısa vazospazm atakları yaşarlar.

Durum ilk olarak 1862’de Maurice Raynaud adlı bir Fransız doktor tarafından tanımlandı. Kan damarları daraldığında ve uzuvlara kan akışını kestiğinde ortaya çıkan “üç renkli değişimi” açıkladı.

İlk başta el ve ayak parmakları soluk veya beyaz görünür ve daha sonra oksijen eksikliği nedeniyle hızla mavimsi hale gelir. Daha sonra, kan bu bölgelere ulaştığında kırmızıya döner.

raynaud sendromu tedavisi nedir

Raynaud Hastalığı Nedenleri

Bu hastalığa neden olan durum belirsizliğini korumaktadır ancak sempatik sinir sisteminin hiperaktivasyonunun, vazokonstriksiyon olarak bilinen kan damarlarının aşırı daralmasına neden olduğu bilinmektedir.

Kişi soğuk bir yere girdiğinde, bir dondurucuyu açtığında veya ellerini soğuk suya dokundurduğunda olabilir. Bazı insanlar stres yaşadığında, sıcaklıkta bir düşüş olmasa bile semptom gösterir.

Sağlıklı bireylerde, el ve ayak parmakları gibi ekstremitelerde dolaşım sistemi soğuk koşullara, ısıyı korumak için tepki verir.

Cilde oksijen sağlayan küçük arterler, maruz kalan cilt yüzeyinden kaybedilen ısı miktarını en aza indirgemek için daralır.

Raynaud hastalığı olan kişilerde, bu daralma aşırı şekilde meydana gelir. Kan damarlarının neredeyse kapanmasına bu daralma neden olur.

Raynaud Hastalığı Türleri

İki tip Raynaud hastalığı vardır: Birincil ve ikincil. Birincil Raynaud hastalığı daha yaygındır ve ikincil bir tıbbi durumu olmayan insanları etkiler.

İkincil Raynaud hastalığı, altta yatan bir tıbbi sorundan kaynaklanır. Daha az yaygındır ve daha ciddidir.

İkincil Raynaud hastalığının nedenleri

İkincil Raynaud hastalığının nedenleri arasında şunlar vardır:

Arter hastalıkları 

Ateroskleroz, kan damarlarında plak birikmesi veya el ve ayaklardaki kan damarlarının iltihaplandığı Buerger hastalığı, Raynaud semptomlarına neden olabilir. Primer pulmoner hipertansiyon da hastalıkla ilişkilendirilmiştir.

Bağ dokusu hastalıkları

Cildin sertleşmesine yol açan bir hastalık olan skleroderma hastalarının çoğunda Raynaud hastalığı vardır. Semptomlar genellikle lupus, romatoid artrit ve bezleri etkileyen otoimmün bir hastalık olan Sjögren sendromu ile bağlantılıdır.

Tekrarlayan eylem veya titreşim

Hobisi veya işi, gitar veya piyano çalmak gibi tekrarlayan hareketler gerektiren kişiler Raynaud hastalığı semptomlarını geliştirme riski altındadır. İşleri matkaplı çekiç gibi titreşimli aletlerle ilgili olanlar da risk altındadır.

Karpal tünel sendromu

Bu durum ele giden sinirlere baskı yapar ve Raynaud hastalığının semptomlarına duyarlılığı artırır.

İlaçlar

Raynaud hastalığını tetikleyen ilaçlar arasında beta blokerler, ergotamin veya sumatriptan içeren migren ilaçları, DEHB ilaçları, bazı kemoterapi ilaçları ve bazı soğuk algınlığı ilaçları bulunur.

Bazı maddelere maruz kalma

Sigara içmek kan damarlarını daraltır ve Raynaud sendromunun olası bir nedenidir. Vinil klorür gibi diğer kimyasallar da rol oynayabilir.

Yaralanmalar

Raynaud hastalığı soğuğa maruz kalma, bilek kırılması veya lokal cerrahi gibi yaralanmalardan sonra başlayabilir.

Raynaud hastalığı, kadınları erkeklerden daha fazla etkiler. Birincil Raynaud normalde 15 ila 25 yaşları arasında, ikincil Raynaud 35 ila 40 yaşları arasında başlar.

Durum genetik olabilir çünkü birinci derece akrabası bu rahatsızlığı olan bir kişinin, geliştirme olasılığı daha fazladır.

Raynaud Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Raynaud hastalığı bazı insanlar soğuğa maruz kaldıklarında, onları etkiler.

Sıcaklık azaldığında, kan damarları el veya ayak parmaklarında büzülür. Bu kasılma, etkilenen dokularda hipoksiye veya oksijen eksikliğine neden olur. El ve ayak parmakları soğuğa dokunduğunda muhtemelen uyuşacaktır.

Genellikle, etkilenen alan beyaza, daha sonra maviye döner. Alan ısındıktan ve kan akışı geri döndüğünde, o bölge kızarır ve muhtemelen şişlik eşlik eder. Ağrılı, zonklayan bir his de oluşabilir.

El ve ayak parmakları en sık etkilenen bölgelerdir ancak Raynaud sendromu burnu, dudakları ve kulakları da etkileyebilir.

Bazı kadınlar özellikle emzirme döneminde meme ucunda bu rahatsızlığı yaşayabilir. Yanlış tanıya neden olabilen bir mantar olan Candida albicans (C. albicans) enfeksiyonu ile benzer şekilde ciddi zonklamalara neden olur.

Durum, vücudun normalleşmesi için geçen süre de dahil olmak üzere yaklaşık 15 dakika sürer.

Raynaud Hastalığı Risk Faktörleri

Birincil Raynaud için risk faktörleri şöyledir:

Cinsiyet

Erkeklere göre kadınlar daha fazla etkilenir.

Yaş

Herkes durumu geliştirebilse de, birincil Raynaud genellikle 15 ila 30 yaşları arasında başlar.

İklim

Bu hastalık, daha soğuk iklimlerde yaşayan insanlarda daha yaygın şekilde görülür.

Aile öyküsü

Birinci derece akrabası – ebeveyn, kardeş veya çocuk – hastalığa sahip ise birincil Raynaud riski artar.

İkincil Raynaud için risk faktörleri şöyledir:

İlişkili hastalıklar

Bunlar skleroderma ve lupus gibi koşulları içerir.

Bazı meslekler

Bunlar, titreşen işletim araçları gibi tekrarlayan travmaya neden olan işleri içerir.

Bazı maddelere maruz kalma

Buna sigara içmek, kan damarlarını etkileyen ilaçlar almak ve vinil klorür gibi belirli kimyasallara maruz kalmak dahildir.

Raynaud Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Raynaud hastalığının tedavisi yoktur ancak semptomları yönetmenin yolları vardır.

Raynaud hastalığının hafif formları için, evden ayrılmadan önce maruz kalan cildi kapatmak yardımcı olacaktır. Bir saldırı meydana gelirse, etkilenen kısımları sıcak değil, sıcak su ile ıslatmak semptomları hafifletebilir ve kötüleşmesini önleyebilir.

Eğer stres bir faktörse, stresi azaltmanın yollarını bulmak gerekir. Orta ila şiddetli vakalar için ilaç gerekebilir.

Alfa-1 blokerleri, kan damarlarını daraltan norepinefrinin etkisine karşı koyabilir. Örnekler arasında doksazosin ve prazosin bulunur.

Dihidropiridin kalsiyum kanal blokerler, ellerin ve ayakların daralan kan damarlarını gevşetir. Örnekler arasında amlodipin, nifedipin ve felodipin bulunur.

Etkilenen bölgeye uygulanan topikal nitrogliserin merhem, kan akışını ve kardiyak çıktıyı iyileştirerek ve kan basıncını düşürerek semptomları hafifletir.

Diğer vazodilatörler, damarları genişletir ve semptomları hafifletir. Örnekler arasında losartan, sildenafil (Viagra), fluoksetin (Prozac) ve prostaglandin bulunur.

Sinir cerrahisi: Sempatektomi

Raynaud sendromuna neden olan vazokonstriksiyon, etkilenen bölgelerdeki sempatik sinirler tarafından kontrol edilir. Bir cerrah, atakların sıklığını veya şiddetini azaltmak için küçük insizyonlar yapabilir ve sinirleri kan damarlarından uzaklaştırabilir. Bu her zaman başarılı olmaz.

Kimyasal enjeksiyonlar

Sempatik sinir liflerinin vazokonstriksiyon yapmasını engelleyen bazı kimyasalların enjekte edilmesi etkili olabilir. Lokal anestezikler veya onabotulinumtoksin tip A veya Botoks, bazı insanlarda etkilidir. Bununla birlikte, etkisi zamanla azalacaktır ve tedavinin tekrarlanması gerekecektir.

Raynaud ile Yaşamak

Raynaud hastalığına yatkın insanlar bazı tetikleyicileri ortadan kaldırmak için önlem alabilir. İşte bu hastalıktan etkilenen kişilerin alması gereken önlemler :

– Vücudun etkilenen bölgelerini kapatmak ve evi sıcak tutmak.

– Mümkün olduğunca duygusal stresten kaçınmak.

– Sağlıklı bir yaşam tarzı geliştirmek ve stresi azaltmak için egzersiz yapmak.

– Semptomları tetikleyen ilaçlardan ve maddelerden kaçınmak

– Kafein ve alkol tüketimini sınırlamak

– Sigara içmemek

Sıcak bir ortamdan klimalı bir odaya geçmemeye çalışın. Mümkünse, marketlerin dondurulmuş gıda bölümlerinden kaçının.

Raynaud hastalığı ayak

Raynaud sendromu elleri veya ayakları veya her ikisini de etkileyebilir. Saldırı riskini azaltmak için, ayakları ve elleri sıcak tutmak, sigara içmekten kaçınmak ve yeterli egzersiz yapmak yardımcı olabilir.

Bir saldırı başlarsa, elleri ve ayakları aynı anda ısıtarak, örneğin onlara masaj yaparak durum azaltılabilir veya önlenebilir.

Ayaklar ve eller mümkün olduğunca kesilme, çürük ve diğer yaralanmalara karşı korunmalıdır, çünkü dolaşım eksikliği iyileşmelerini zorlaştırabilir. Cildin çatlamasını önlemek için losyon kullanın ve rahat ayakkabılar giyin.

Komplikasyonlar

Raynaud sendromu normalde yaşamı tehdit etmez ancak bazı komplikasyonlar ortaya çıkabilir.

Kızarıklık ve şişlik, kan dolaşımında bir sorun olduğunda ortaya çıkar ve Raynaud hastalığının olası bir nedenidir. Cilt kaşınır, kızarır veya şişerse sıcak, yanma ve hassaslık hissi oluşabilir.

Kızarıklık genellikle 1-2 hafta içinde düzelir ancak geri de gelebilir. Uzuvların sıcak tutulması durumu önlemeye yardımcı olabilir. Eller ve ayaklar soğursa, yavaşça ısıtın, çünkü çok fazla ısı, daha fazla hasara neden olabilir.

Semptomlar kötüleşirse ve kan akışı uzun süre önemli ölçüde azalırsa, el ve ayak parmakları deforme olabilir.

Oksijen bölgeden tamamen kesilirse, cilt ülserleri ve gangrenöz doku gelişebilir. Bu komplikasyonların her ikisinin de tedavisi zordur. Sonunda amputasyon gerektirebilir.

Durum geliştiğinde ne yapmak gerekir?

Ellerinizi, ayaklarınızı veya diğer etkilenen bölgeleri ısıtın. Parmaklarınızı ve ayak parmaklarınızı hafifçe ısıtmak için:

– İç mekanlara veya daha sıcak bir alana gidin.

– Parmaklarınızı ve ayak parmaklarınızı sallayın.

– Ellerinizi koltuk altına yerleştirin.

– Kollarınızla geniş daireler (yel değirmenleri) yapın.

– Ellerinize ve ayaklarınıza masaj yapın.

Stres bir saldırıyı tetiklerse, stresli durumdan çıkın ve rahatlayın. Sizde işe yarayan bir stres azaltma tekniği uygulayın ve saldırıyı azaltmak için ellerinizi veya ayaklarınızı suda ısıtın.

Raynaud Hastalığı Bitkisel Tedavi

Daha iyi dolaşımı teşvik eden yaşam tarzı değişiklikleri ve takviyeleri bu hastalığı yöntemeye yardımcı olabilir. Bu konuda yapılan çalışmaların etkin kanıtları yoktur ve daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

Eğer raynaud hastalığı için doğal çözümlerle ilgileniyorsanız aşağıdakileri denemeden önce doktora danışın:

Balık Yağı

Balık yağı takviyeleri almak soğuk toleransını artırmaya yardımcı olur.

Ginkgo

Ginkgo takviyeleri Raynaud sendromu saldırılarının sayısını azaltmaya yardımcı olabilir.

Akupunktur

Bu uygulamanın kan akışını iyileştirdiği görülüyor, bu yüzden Raynaud sendromu saldırılarını hafifletmede yardımcı olabilir.

Biofeedback

Zihninizi vücut sıcaklığını kontrol etmek için kullanmak, atakların şiddetini ve sıklığını azaltmaya yardımcı olabilir.

Biofeedback, ellerin ve ayakların sıcaklığını, derin nefes alma ve diğer gevşeme egzersizlerini artırmak için yönlendirilmiş görüntüler içerir.

Raynaud Sendromuna İyi Gelen Yiyecekler

Beslenme bu hastalığın tedavisinde birincil faktör değildir. Yine de durumu iyileştirmek için dikkat edilebilecek bazı noktaları bulunmaktadır;

– Kan damarlarını daraltabilecek kafeinden kaçının.

– Dolaşımı iyileştirmek için omega 3 tüketin – bol miktarda yağlı balık, ceviz, chia ve keten tohumu.

– Dolaşımı artırmak için zencefil, kakule, tarçın, sarımsak, acı, kırmızı biber ve bitter çikolata / kakao tozu gibi bol miktarda baharat tüketin.

– Kan damarlarını rahatlatmak için magnezyum (ıspanak, avokado, kabak çekirdeği, badem) açısından zengin yiyecekler tüketin.

– Daha fazla çiğ meyve ve sebze yiyerek C vitamini alımınızı artırın.

– Elma (kabuklu) ve karabuğday ürünleri gibi yiyecekleri yiyin. Bunlar kan damarlarını koruyan antioksidan içerir.

Sonuç olarak;

Raynaud sendromu, kalpten vücudun çeşitli bölgelerine kan taşıyan kan damarlarını etkileyen nadir bir durumdur. Kan damarları daralınca kan akışı azalır ve bu Raynaud hastalığı ataklarına yol açabilir.

Raynaud atakları genellikle el ve ayak parmaklarını etkiler. Uzuvlara kan akışı azaldıkça, el ve ayak parmakları muhtemelen beyaza ve sonra maviye döner.

Ayrıca kan akışı dönünceye kadar soğuk ve uyuşuk kalacaklardır. Kan akışı bu bölgelere döndüğünde, kırmızıya dönecek ve saldırı bitene kadar karıncalanmaya veya yanmaya başlayacaktır.

Soğuk, duygusal stres ve sigara içmek Raynaud ataklarını tetikleyebilir. Birincil Raynaud hastalığının bilinen bir nedeni yoktur, ancak ikincil Raynaud skleroderma gibi bağ dokusu hastalıkları ile ilişkili olabilmektedir.

Yazıyı Paylaşın!!!

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir