Patatesin Faydaları – Patatesin Besin Değeri ve Zararları

Patatesin faydaları arasında kan basıncını düşürme, bağışıklığı güçlendirme, iltihabı azaltma ve sindirimi iyileştirme bulunur.

Patates, “Solanum tuberosum adı verilen bir bitkinin köklerinde yetişen yeraltı yumrusudur. Güney Amerika’ya özgü bir bitkidir. 16. yüzyılda Avrupa’ya getirilmiş oradan da dünyaya yayılmıştır. Artık dünya çapında sayısız çeşitte yetiştirilmektedir.

Kabuğuyla pişmiş patates, potasyum ve C vitaminini yüksek oranda içerir. Genellikle kahverengi tonlarında olur. Ancak sarı, kırmızı ve mor da dahil olmak üzere renkli çeşitleri de vardır. Her çeşit patatesin faydaları da birbirinden farklıdır.

Patates kaç kalori?

100 gram kabuklu patatesin kalorisi 87, çiğ patates 77, haşlanmış patates 93, patates kızartması 312 kaloridir.

patatesin faydaları
Patatesin faydaları

Patatesin besin değeri

Kabuklu bir orta boy fırınlanmış patatesin (yaklaşık 173 gram) besin değeri şöyledir:

  • 161 kalori
  • 36.6 gram karbonhidrat
  • 4.3 gram protein
  • 0.2 gram yağ
  • 3.8 gram lif
  • 16.6 miligram C vitamini (yüzde 28 DV)
  • 0,5 miligram B6 vitamini (günlük değerin yüzde 27’si)
  • 926 miligram potasyum (günlük değerin yüzde 26’sı)
  • 0,4 miligram manganez (yüzde 19 DV)
  • 2,4 miligram niasin (günlük değerin yüzde 12’si)
  • 48,4 mikrogram folat (günlük değerin yüzde 12’si)
  • 48,4 miligram magnezyum (günlük değerin yüzde 12’si)
  • 121 miligram fosfor (günlük değerin yüzde 12’si)
  • 1,9 miligram demir (yüzde 10 DV)
  • 0,2 miligram bakır (yüzde 10 DV)
  • 0,1 miligram tiamin (yüzde 7 DV)
  • 0,7 miligram pantotenik asit (yüzde 7 DV)
  • 0,1 miligram riboflavin (günlük değerin yüzde 5’i)
  • 3,5 mikrogram K vitamini (günlük değerin yüzde 4’ü)
  • 0,6 miligram çinko (günlük değerin yüzde 4’ü)

Patates karbonhidrat değeri

Patates esas olarak karbonhidrattan oluşur. Nişasta şeklindeki karbonhidratlar kuru ağırlığın % 66-90’ını oluşturur. Sükroz, glukoz ve fruktoz gibi basit şekerler az miktarda bulunur.

Patatesin glisemik indeksi yüksektir. Bu nedenle şeker hastaları için uygun bir besin değildir. Glisemik indeks, yiyeceklerin bir yemekten sonra kan şekeri artışını nasıl etkilediğinin bir ölçütüdür.

Ancak pişirme yöntemine bağlı olarak glisemik indeksi düşürülerek, orta aralığa çekilebilir. Patatesi pişirdikten sonra soğutmak, kan şekeri üzerindeki etkisini azaltır. Glisemik indeksi % 25-26 oranında düşürür.

Patatesin lif içeriği

Sebze yüksek lifli bir gıda olmasa da, düzenli olarak yiyenler için önemli bir lif kaynağı olabilir. Kuru patatesin kabuğu yaklaşık % 50 liftir. Patates lifleri esas olarak pektin, selüloz ve hemiselüloz gibi çözünmeyen liflerden oluşur. Ayrıca kolondaki dost bakterileri besleyen ve sindirim sağlığını geliştiren bir lif türü olan dirençli nişasta içerir.

Dirençli nişasta, kan şekeri kontrolü sağlar. Pişirildikten sonra sıcak haliyle karşılaştırıldığında, soğuk patates yemeği daha yüksek miktarda dirençli nişasta barındırır.

Patates protein değeri

Protein bakımından düşük bir besindir. Tazeyken % 1-1,5 ve kuruyken % 8-9 arasında değişir. Protein miktarı düşük olmasına rağmen, sebzenin protein kalitesi soya fasulyesi ve diğer baklagillerden daha yüksektir. Bu sebzedeki ana protein, bazı insanlar için alerjik olabilen patatin olarak adlandırılır.

Patates vitamin değeri

Sebze, potasyum ve C vitamini başta olmak üzere çeşitli vitamin ve minerallerin iyi bir kaynağıdır. Bazı vitaminler ve minerallerin seviyeleri pişirildiğinde azalır.

  • C vitamini: Patateste bulunan ana vitamin C vitaminidir. C vitamini seviyeleri pişirme ile önemli ölçüde azalır.
  • Potasyum: Patatesteki bu baskın mineral, kabuğunda yoğunlaşır. Potasyum alımı kalp sağlığına yararlıdır.
  • Folat: Kabuğun içinde yoğunlaşan, en yüksek folat konsantresi, renkli etli patateste bulunur.
  • B6 vitamini: Kırmızı kan hücrelerinin oluşumunda rol oynayan B6 vitamini çoğu gıdada bulunur ve eksikliği nadir görülür.

Patatesteki bitki bileşikleri

Sebze çoğunlukla kabukta yoğunlaşan biyoaktif bitki bileşikleri bakımından zengindir. Mor veya kırmızı çeşitleri polifenol adı verilen en yüksek miktarda antioksidan içerir.

  • Klorojenik asit: Patatesteki ana polifenol antioksidan klorojenik asittir.
  • Kateşin: Toplam polifenol içeriğinin yaklaşık üçte birini oluşturan bir antioksidandır. Mor patateste konsantrasyonu en yüksektir.
  • Lutein: Sarı patateste bulunan lutein, göz sağlığı için önemli olan bir karotenoid antioksidandır.
  • Glikoalkaloidler: Patates tarafından böcekler ve diğer tehditlere karşı doğal bir savunma olarak üretilen, çoğunlukla solanin olmak üzere zehirli bir besin maddeleri sınıfı. Büyük miktarlarda zararlı etkileri olabilir.

Patatesin Faydaları

Antioksidanlar içerir

  • Patatesin faydalarından biri flavonoidler, karotenoidler ve fenolik asitler gibi bileşikler açısından zengin olmasıdır. 
  • Bu bileşikler, serbest radikaller gibi zararlı molekülleri nötralize eder. Bu özelliği ile vücutta antioksidan olarak hareket eder. 
  • Serbest radikaller biriktiğinde, kalp hastalığı, diyabet ve kanser gibi kronik hastalık riskini artırır.
  • Çalışmalar mor patates gibi renkli çeşitlerin, beyaz patatesten üç ila dört kat daha fazla antioksidan içerdiğini belirlemiştir.

Kan şekeri kontrolü sağlar

  • Patates, özel bir nişasta türü olan dirençli nişasta içerir. 
  • Bu nişasta, vücut tarafından tamamen parçalanmaz. Yani tam olarak emilmez. 
  • Bunun yerine, bağırsaktaki yararlı bakteriler için besin kaynağı haline geldiği kalın bağırsağa ulaşır.
  • Araştırmalar, dirençli nişastanın insülin direncinin azalttığını belirtmektedir. Bu da kan şekerinin ani iniş çıkışlarını önleyerek, kontrolünü sağlar.

Sindirim sağlığını geliştirir

  • Patatesin faydalarından bir diğeri de sindirimi desteklemesidir. Bunu sağlayan dirençli nişastadır.
  • Dirençli nişasta kalın bağırsağa ulaştığında, yararlı bağırsak bakterileri için gıda haline gelir.
  • Bu bakteriler onu sindirir ve kısa zincirli yağ asitlerine dönüştürür. Dirençli nişasta, bütirata dönüştürülür.
  • Bütirat, Crohn hastalığı, ülseratif kolit ve divertikülit gibi inflamatuar bağırsak bozuklukları olan hastalara faydalıdır.

Kalp sağlığına faydalıdır

  • Kolesterol içermemesi patatesin faydalarından bir diğeridir.
  • Kalp sağlığı için harika olan lif, potasyum, C ve B6 vitaminleri içerir. 
  • Sebzedeki lif, kandaki aşırı kolesterol seviyelerini düşürmeye yardımcı olur.
  • Potasyum da kalbi korur.

Kanseri önler

  • Araştırmalar, patatesi kızartma hariç diğer şekillerde yemenin kansere neden olmadığını ortaya koymuştur.
  • Patatesi kızartmak, kansere neden olan akrilamid adı verilen bir kimyasalın sentezine yol açar.
  • Patates, kansere neden olmamasının yanı sıra, bir araştırmaya göre kanser riskini de azaltır. 
  • Bu da sebzedeki C vitamini içeriğine bağlanır.
  • Fırında mor patatesin kolon kanseri riskini azalttığı bulunmuştur mesela.

Beyin sağlığına faydalıdır

  • Beyni destekleyen patatesin faydaları bir koenzim olan alfa lipoik asit içeriğine bağlanır. 
  • Alfa lipoik asit, Alzheimer hastalığındaki hafıza sorunlarını iyileştirir. Hatta bazı hastalarda bilişsel gerilemeyi azaltır.
  • Sebzedeki C vitamini de depresyon tedavisinde rol oynar. Beyinde hücre hasarını önlemeye yardımcı olur.

Kemikleri güçlendirir

  • Patatesin faydaları kemikleri güçlendirmekte de etkil olmaktadır. Çünkü kemikler için gerekli magnezyum ve potasyum içeriğine sahiptir. 
  • Her iki mineral hem erkeklerde hem de kadınlarda kemik kaybını önlemeye yardımcı olur.

İltihabı azaltır

  • Sarı ve mor patates iltihaplanmayı azaltır. 
  • Artrit ve romatizma gibi iltihaplı hastalıklara karşı koruma sağladığı anlamına gelir.

Bağışıklığı güçlendirir

  • Araştırmalar, patatesin faydalarının bağışıklık sistemini güçlendirmede yararlı etkileri olabileceğini belirtmektedir.

Kan kolesterolünü düşürmeye yardımcı olur

  • Patatesin kolesterol düşürücü özelliği lif içeriğinden gelir. 
  • Sebze, hem çözünür hem de çözünmez lif sağlar. Çözünür lif kötü kolesterolü düşürmeye yardımcı olur. 

PMS belirtilerini azaltır

  • Bir araştırmaya göre patates suyu içmek, adet öncesi sendromu olarak da bilinen PMS semptomlarını hafifletmeye yardımcı olur. 

Uyumaya yardımcı olur

  • Patatesteki potasyum, daha iyi uyumaya yardımcı olan bir kas gevşetici görevi görür.

İskorbüt tedavisine destektir

  • İskorbüt hastalığı aşırı C vitamini eksikliğinden kaynaklanır. C vitamini içeriği yüksek olan patatesin faydaları bu hastalığın tedavisinde etkisini göstermektedir.

Patates zayıflatır mı?

  • Patates müthiş tok tutar.  Tok tutan besinler, açlığı bastırdığı için kilo vermeye yardımcı olur.
  • Bazı kanıtlar, proteinaz inhibitörü 2 (PI2) olarak bilinen patates proteininin iştahı azalttığını göstermektedir.
  • Bu protein, tokluk hissi veren bir hormon olan kolesistokinin (CCK) salınımını artırır. 
  • Patates ile zayıflamada önemli nokta kızartma veya cips gibi yüksek kalorili çeşitlerini tüketmemektir.

Patatesin Cilde Faydaları

  • Göz altlarına patates sürmek göz altı morluklarını gidermeye yardımcı olur.
  • Özellikle kırışıklıklar olmak üzere yaşlanma belirtilerini yavaşlatmada etkilidir.
  • Koyu lekelerin giderilmesine yardımcı olur.
  • Sivilcenin giderilmesini sağlar.
  • Cilde patatesin faydalarından biri güneş yanıklarını geçirmesidir.
  • Doğal olarak cildi aydınlatır.
  • Kuru cildin nemlenmesine yardımcı olur.
  • Ciltten ölü deri hücrelerini kaldırır.
  • Morluk, kızarıklık ve ülserlerin neden olduğu iltihabı azaltır.
  • Gözlerdeki şişliği giderir.

Patates cilde nasıl kullanılır?

Patatesi ciltte kullanmanın yolu her türlü soruna iyi gelen patates yüz maskelerinden geçmektedir. Şimdi farklı sorunlar için etkili olabilecek patates maskesi tariflerine bakalım.

Patates maskesi tarifleri

Cildi beyazlatmak için

  • 3 yemek kaşığı patates suyu ile 2 yemek kaşığı balı karıştırın.
  • Yüzünüze ve boynunuza uygulayın.
  • 10 ila 15 dakika bekleyin ve ardından yıkayın.
  • Bu maskeyi her gün yapın.

Cildin parlaması için

  • 2 çay kaşığı patates suyu ile 2 çay kaşığı limon suyunu karıştırın.
  • Karışıma yarım çay kaşığı bal ekleyin ve karıştırmaya devam edin.
  • Tüm yüzünüze ve boynunuza uygulayın.
  • 15 dakika bekledikten sonra yıkayın.
  • Bu maskeyi iki günde bir uygulayabilirsiniz.

Sivilceleri gidermek için

  • 1 yemek kaşığı patates suyu ile 1 yemek kaşığı domates suyunu karıştırın.
  • Karışıma bal ekleyin ve pürüzsüz bir macun elde edene kadar karıştırın.
  • Sivilce bulunan bölgelere uygulayın.
  • Sivilce yok olana kadar günde bir kez uygulayabilirsiniz.

Koyu lekeler için

  • 1 çay kaşığı patates suyu, 1 çay kaşığı pirinç unu, 1 çay kaşığı limon suyu ve 1 çay kaşığı balı kalın bir macun haline gelene kadar karıştırın.
  • Yüzünüze ve boynunuza uygulayın. Kurumaya bırakın. 
  • Yüzünüzü dairesel hareketlerle suyla temizleyin.
  • Haftada iki kez yapabilirsiniz.

Yağlı ciltler için

  • 3 adet haşlanmış ve soyulmuş patatesi ezin. Üzerine 2 yemek kaşığı süt, 1 yemek kaşığı yulaf ezmesi, 1 çay kaşığı limon suyu ekleyin.
  • Pürüzsüz bir macun elde edene kadar karıştırın.
  • Bu macunu yüzünüze uygulayın. Yaklaşık 30 dakika bekleyin.
  • Ilık suyla yıkayın.
  • Haftada iki kez uygulayabilirsiniz.

Kırışıklıkları gidermek için

  • 1 adet rendelenmiş patates, 2 yemek kaşığı çiğ süt ve 3-4 damla gliserini karıştırın.
  • Yüzünüze uygulayın.
  • 15 dakika bekledikten sonra yıkayın.
  • Bu maskeyi haftada iki kez uygulayın.

Ölü deriyi kaldırmak için

  • Rendelenmiş 1 adet patates ile püre haline getirilmiş 2 adet çileği karıştırarak macun haline getirin.
  • İçine yarım çay kaşığı bal ekleyin.
  • Yüzünüze ve boynunuza uygulayın. 
  • 15-20 dakika bekledikten sonra yıkayın.
  • Haftada iki veya üç kez yapabilirsiniz.

Gözenekleri açmak için

  • Yarım adet rendelenmiş patatese yarım çay kaşığı zerdeçal ekleyin ve karıştırın.
  • Macunu yüzünüze ve boynunuza uygulayın.
  • 15 dakika bekledikten sonra yıkayın.
  • Haftada iki veya üç kez uygulayabilirsiniz.

Cildi sıkılaştırmak için

  • Yarım patatesin suyunu 1 adet yumurtanın akıyla karıştırın.
  • Karışımı yüzünüze ve boynunuza uygulayın.
  • Kurumasını bekleyin ve ardından yıkayın.
  • Bu maskeyi haftada iki veya üç kez kullanın.

Ciltteki kızarıklıkları gidermek için

  • 1 küçük patatesi rendeleyin. 1 yemek kaşığı bal ve 1 yemek kaşığı badem yağı ile karıştırın.
  • Bir macun yapın ve yüzünüze uygulayın.
  • 30 dakika bekledikten sonra yıkayın.
  • Haftada iki kez yapabilirsiniz.

Yaşlanma karşıtı patates maskesi

  • Yarım rendelenmiş patates ile 2 yemek kaşığı sade yoğurdu karıştırın. 
  • Maskeyi yüzünüze uygulayın. Gözlerle temasından kaçının.
  • Yaklaşık 15 dakika kurumasını bekleyin ve ardından yıkayın.
  • Bu maskeyi haftada iki kez uygulayın.

Patatesin Saça Faydaları

Saçın erken beyazlamasını önler

Patatesin faydalarından biri saçın erken beyazlamasını önlemesidir. Bunun için aşağıdaki yöntemi kullanın:

  • Patates kabuklarını bir tencerede haşlayın. Su seviyesi kabukları örtecek kadar olmalıdır.
  • Haşlandıktan sonra suyunu bir bardağa süzün.
  • Saçınızı şampuanladıktan sonra durulamak için bu suyu kullanın. Saçınızın doğal rengini geri kazandıracaktır.

Saç dökülmesini önler

Patates ve baldan oluşan bir saç maskesi saç dökülmesini önlemeye yardımcı olur.

  • Patatesi soyun ve suyunu çıkarın.
  • 2 yemek kaşığı patates suyu, 2 yemek kaşığı aloe vera ve 1 yemek kaşığı bal ile karıştırın.
  • Bu karışımı köklere uygulayın ve saç derinize masaj yapın.
  • Saçınızı boneyle kapatın ve birkaç saat bekleyin.
  • Ardından şampuanla yıkayın.
  • En iyi sonucu almak için bu maskeyi haftada iki kez uygulayabilirsiniz.

Patatesin Zararları

Patatesin faydalarına değindik. Şimdi de patatesin zararlarına göz atalım.

Kilo aldırabilir

  • Çalışmalar, patatesi farklı şekillerde pişirmenin kilo almaya neden olduğunu tespit etti. 
  • Bu çalışmalar, patates kızartması ve cipsi gibi işlenmiş ürünlerin bel çevresini kalınlaştırdığını belirledi.
  • Bunlar işlenmiş patates ürünleridir. Haşlanmış, buğulanmış veya kavrulmuş olanlara göre daha fazla kalori ve yağ içerir. Bundan dolayı aşırı kalori kilo alımına neden olur.
  • Ilımlı miktarda ve dengeli beslenmenin parçası olarak yendiği zaman, işlenmemiş patates kilo aldırmaz.

Sık tüketim kan basıncını artırabilir

  • Bazı çalışmalar, bu kök sebzenin kan basıncında artışa neden olduğunu göstermiştir.
  • Fırında pişmiş, haşlanmış ve püresi yapılmış olanların yanı sıra kızartma gibi işlenmiş patates tüketiminin yüksek tansiyon geliştirme riskini artırdığı bulundu.
  • Bu patatesin yüksek glisemik yüküne bağlıdır. Glisemik yük, belirli gıdaların kan şekerini arttırma derecesini ölçer.
  • Çalışmalar, yüksek glisemik beslenmenin yüksek tansiyona bağlı olabileceğini gösteriyor. Üstelik, obezite, yüksek tansiyon riskini de artırır.

Glikoalkaloid içerir

  • Glikoalkaloidler, bitkilerde bulunan kimyasal bileşiklerin toksik bir ailesidir. Bu kök sebze, solanine ve chaconine adı verilen iki spesifik türü içerir. 
  • Yeşil patates, özellikle glikoalkaloidler bakımından yüksektir.
  • Bu sebze, ışığa maruz kaldığında klorofil denilen bir molekül üretir ve yeşil renk alır. Klorofilin üretilmesi mutlaka bozulma olduğunu göstermez. Fakat ışığa maruz kalma, glikoalkaloid konsantrasyonunu artırır.
  • Yüksek miktarda tüketildiğinde, glikoalkaloidler toksiktir ve sağlığı olumsuz etkiler.
  • Ancak normal miktarda tüketildiğinde, glikoalkaloidler olumsuz etkilere neden olmaz.
Patates alerjisi
  • Patates alerjisi nispeten nadirdir ancak bazı insanlar sebzedeki ana proteinlerden biri olan patatine karşı alerjik olabilir.
  • Lateks alerjisi olan bazı kişiler, aynı zamanda alerjik çapraz reaktivite olarak bilinen bir olay olarak patatine duyarlı olabilir.

Akrilamidler

  • Akrilamidler, kızartma, fırınlama ve kavurma gibi çok yüksek sıcaklıklarda pişirildiğinde karbonhidrat açısından zengin gıdalarda oluşan kirleticilerdir.
  • Kızarmış, fırınlanmış veya kavrulmuş patateste bulunurlar. Taze, haşlanmış veya buğulandıklarında olmazlar. Kızartma gibi yüksek sıcaklıklarda akrilamid miktarı artar.
  • Diğer gıdalara kıyasla, patates kızartması ve cipsi, akrilamidlerde çok yüksektir.
  • Gıdalardaki akrilamid miktarı düşük olsa da uzmanlar uzun süre bu maddeye maruz kalmanın olumsuz etkilerinden endişelidir. Hayvan çalışmaları akrilamidlerin kanser riskini artırabildiğini göstermektedir.
  • İnsanlarda, akrilamidler kanser için olası bir risk faktörü olarak sınıflandırılmıştır. Birkaç çalışma akrilamidleri meme kanseri, yumurtalık, böbrek, ağız ve özofagus kanseri riskini artırmasıyla ilişkilendirmiştir. 
  • Genel sağlık için, patates kızartması ve cipsi tüketimini sınırlamakta fayda var.

Yeşil Patates

Çuvaldan çıkan yeşil patatesleri atar mısınız yoksa kullanır mısınız? Bazıları yeşil patatesleri hiç kullanmadan atar çöpe. Bazıları da yeşil kısımlarını keser ve geri kalanını kullanır. Ancak, yeşil patatesler tehlikeli olabilir. Aslında, patateste zaman zaman oluşan yeşil renk ve acı tat, bir toksinin varlığını gösterir. 

Patates neden yeşile döner?

Patatesin yeşillenmesi doğal bir süreçtir. Işığa maruz kaldığında birçok bitki ve yosuna rengini veren yeşil pigment olan klorofil üretmeye başlar. 

Bu da, açık renkli olanların sarı veya açık kahverengiden yeşil renge dönmesine neden olur. Bu süreç koyu renkli patateslerde de gerçekleşir ancak koyu pigmentler onu gizler.

Klorofil, bitkilerin fotosentez yoluyla güneş enerjisini toplamasına izin verir. Bu işlem sayesinde, bitkiler güneş ışığı, su ve karbondioksitten, karbonhidrat ve oksijen üretir.

Bazı patateslere yeşil renk veren klorofil tamamen zararsızdır. Aslında, her gün yediğimiz bitkilerin çoğunda bulunur. Ancak, patateste yeşillenme arzu edilen bir durum değildir. Potansiyel olarak zararlı olan – solanine adı verilen zehirli bir bitki bileşiği – üretiminin sinyalini verir.

Yeşil patates zehirli olabilir

Işık maruziyeti, patatesin klorofil üretmesine neden olduğunda, böcekler, bakteri, mantar veya aç hayvanların zarar görmesini önleyen bazı bileşiklerin üretimini de teşvik eder. Ne yazık ki, bu bileşikler insanlar için toksik olabilir. Patatesin ürettiği ana toksin “solanine” bazı nörotransmitterleri parçalamaya dahil olan bir enzimi engeller.

Aynı zamanda zararlı hücre membranları tarafından etkilenir ve bağırsağın geçirgenliğini olumsuz şekilde etkileyebilir.

Solanin, normalde patatesin kabuğunda ve etinde düşük seviyelerde bulunurken bitkide daha yüksek seviyelerinde bulunur. Yine de, güneş ışığına maruz kaldığında veya hasar gördüğünde, patates daha fazlasını da üretir.

Klorofil bir patateste yüksek seviyede solanin varlığının bir göstergesidir. Ancak mükemmel bir ölçü değildir. Aynı koşullar hem solanin hem de klorofil üretimini teşvik etse de birbirlerinden bağımsız olarak üretilmektedirler.

Aslında, türüne bağlı olarak, patates yeşil renge çok hızlı dönüşebilir. Bununla birlikte, yeşillenme, bir patatesin daha fazla solanin üretmeye başlayabileceğinin bir işaretidir.

Patatesin yeşillenmesi nasıl önlenir?

Kabul edilemez düzeydeki solanin içeren patatesler genelde pazarda veya marketlerde satılmaz. Yine de, eğer düzgün bir şekilde saklanmazsa, patatesler bir süpermarkete teslim edildikten sonra veya mutfakta saklanırken de solanin üretebilir.

Bu nedenle, uygun koşullarda saklanması, yüksek düzeylerde solaninin üretimini önlemek için önemlidir. Fiziksel hasar, ışığa maruz kalma, yüksek veya düşük sıcaklık, patatesi solanin üretmeye teşvik eden başlıca faktörlerdir.

Patatesi satın almadan önce hasar görmemiş veya yeşillenmeye başlamamış olması için mutlaka kontrol edin. Evde, serin, karanlık bir yerde, örneğin bir kiler veya bodrumda saklayın. Işıktan korumak için opak torba veya plastik poşetlere koyabilirsiniz. Patates buzdolabında saklanmaz. Bu şekilde solanin içeriği daha da artar.

Ortalama bir mutfak veya kiler uzun süreli depolama için çok sıcak olabilir. Patatesi depolayabilecek kadar serin bir yeriniz yoksa, yalnızca kullanmayı planladığınız miktarda satın alın.

Patates Çeşitleri

Şu anda renk, boyut ve besin içeriği aralığında 1500-2000 farklı türe sahip çeşitleri bulunmaktadır ve 160 ülkede yetiştirilmektedir. Dünya çapında yetiştirilen farklı patates cinsleri vardır. En çok bilinenler şunlardır; 

Russet: Bu klasik çeşididir. Pişirme için idealdir, ayrıca kızartma ve püresi de yapılır.

Fingerling: Bunlar parmak şeklinde ve küçüktür. Doğal olarak küçük yetişir.

Kırmızı patates: Mumsu bir yapıya sahip, bu yüzden etleri pişirme sürecinin tamamı boyunca sert kalır. İnce ama canlı kırmızı kabukları vardır.

Beyaz patates: Pişirdikten sonra bile şeklini korur. En yaygın olarak salatalarda kullanılır.

Sarı patates: Altın rengi kabuğu, sarı ila altın rengi eti vardır. Izgara ya da fırında pişirmek için daha uygundur.

Mor patates: Nemli ve sert etleri vardır ve salatalara canlı bir renk katar. Bu tür patatesin mor rengi en iyi mikrodalga fırında ​​korunur.

Patates Nasıl Seçilir?
  • Patates satın alırken, pürüzsüz ve kabukları sert olanları tercih edin.
  • Buruşuk, kabuğu solmuş, yumuşamış, koyu lekeleri olan, filizlenmiş, kesikli, bereli ve yeşil lekeli olanları almayın.
  • Işığa maruz kalma nedeniyle oluşan solanin gibi zehirli alkaloidler nedeniyle yeşil patatesten özellikle uzak durmak gerekir.
  • Filizlenmiş patatesler eskidir.
  • Taze patates daha ince kabuklu ve daha sert olduğu için haşlama ve salatalarda kullanılmalıdır.
Patates nasıl saklanır?
  • Patates serin, karanlık, kuru ve uygun şekilde havalandırılan bir yerde saklanmalıdır. Daha yüksek sıcaklık ve hatta oda sıcaklığı patatesin filizlenmesine ve susuz kalmasına neden olur.
  • Işık, solanin oluşumunu tetiklediğinden güneş ışığına maruz bırakılmamalıdır.
  • İçeriğindeki nişastanın şekere dönüşmesine yol açacağından ve tadını değiştireceğinden buzdolabında saklanmamalıdır.
  • Ayrıca yaydıkları gazlar her iki sebzenin de bozulmasına neden olacağından soğanın yanında bulundurulmamalıdır.
  • Patates, çuval bezi veya kese kağıdı içinde saklanmalıdır.
  • Olgun patatesin raf ömrü 2 aydır.
  • Daha çabuk bozulan yeni patatesler bir haftaya kadar saklanabilir.
  • Pişmiş patates, buzdolabında birkaç gün saklanabilir. Ancak yeniden ısıtıldıktan sonra sulanacağı için dondurulmamalıdır.

Yemek yaparken patates kullanımı ile ilgili ipuçları
  • Patatesi pişirmeden önce soğuk suyla yıkayın.
  • Üzerindeki morlukları bıçakla alın.
  • Patatesi sebze soyucu kullanarak soyun. Kabuğunun altındaki besinlerin kalması için ince soyun.
  • Patatesi daha kolay soymak için 10 dakika sıcak suda bekletebilirsiniz.
  • Soyulmuş ve kesilmiş patates, renginin solmaması için havaya maruz bırakılmamalıdır.
  • Kestikten sonra hemen pişirmeyecekseniz, içine biraz limon suyu kattığınız soğuk su dolu bir kasede bekletin. Bu hem kararmalarını önleyecek hem de pişirme sırasında şeklini korumasına yardımcı olacaktır.
  • Ayrıca demir veya alüminyum tencerelerde pişirilmemeli veya karbon çelik bıçakla kesilmemelidir. Çünkü bazı metallere karşı hassastır ve bu da renginin solmasına neden olur.
  • Bütün besin maddeleri kabuğunda bulunur. Bu yüzden kabuklarıyla birlikte pişirmeniz tavsiye edilir.
  • Patates pişirirken, pişirme suyuna bir kaşık sirke koyun. Hem rengi sapsarı kalır, hem de daha lezzetli olur.
  • Fırında pişirirken, lezzetli olması için taze yerine eski patates kullanın. Çünkü eski olanlar yenisine göre daha az su içerir. Fırına koymadan önce çatal batırarak üzerinde delikler açın. Böylece pişme esnasında patatesin içindeki nem dışarı çıkar ve piştikten sonra daha tok tutup lezzetli olur.
  • Haşlarken, haşlama suyunun içine bir kaşık margarin katarsanız, vitaminini kaybetmez ve daha çabuk pişer.
  • Kızartmasının gevrek olması için patatesleri una buladıktan sonra tavaya atın.

Patates vitaminler, mineraller ve antioksidanlar bakımından zengindir, bu da onları çok sağlıklı bir besin yapar.

Patatesin faydaları arasında kan şekeri kontrolünü geliştirme, kalp hastalığı riskini azaltma ve bağışıklığı güçlendirme bulunur. Ayrıca sindirimi iyileştirir ve yaşlanma belirtilerini azaltır.

Oldukça tok tutar yani açlığı bastırarak, iştahı azaltır ve kilo vermeye yardımcı olur. Ancak fazla tüketildiğinde kilo alımı ve kan basıncını artırma gibi bir takım olumsuz etkileri vardır.

Önemli olan bu kök sebzeyi dengeli beslenmenin parçası olarak, sağlıklı pişirme yöntemleri ile tüketmektir.

Kaynakça: 1, 2, 3, 4

Yazıyı Paylaşın!!!

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir