Orşit, testislerden birinin veya her ikisinin iltihaplanması ile ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. 15 ila 29 yaş arasındaki erkekler bu duruma daha yatkındır.
Testisler, ana erkek cinsiyet hormonu olan testesteronun yapımında ve sperm üretiminde etkili olan erkek üreme organlarıdır.
Orşit hastalığı, semptomatik ve akut ya da asemptomatik ve kronik olabilir. Orşit hastalığına çoğunlukla, spermi depolayan ve onları testislerden taşıyan sarmal ve uzun bir tüp olan epididim enfeksiyonu eşlik eder.
Orşit, cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon olabileceği gibi bakteriyel bir enfeksiyondan da kaynaklanabilir. Bazı durumlarda kabakulak virüsü orşite neden olur.
Orşit, ağrılı bir süreçtir ve doğurganlığı etkiler. İlaç tedavisi, bakteriyel orşiti ortadan kaldırır ve viral orşitin bazı belirti ve semptomlarını hafifletir.
Orşit hastalığının nedenleri nelerdir?
Orşitin ana nedeni bakteriyel veya viral enfeksiyonlardır. Bu enfeksiyonlar şunlardır:
Kabakulak ve kızamıkçık virüsü, orşit hastalığına neden olan en yaygın virüstür.
Staphylococcus, E.coli ve K. pneumoniae gibi bakteriler.
N. gonorrhoeae (gonore), C. trachomatis (klamidya) ve T. pallidum (sifiliz) gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklara neden olan bakteriler.
Cinsel olarak aktif insanlar, orşit hastalığına yakalanma riski altındadır. Hastalık için diğer riskler şunlardır:
Birden fazla kişiyle cinsel ilişkide bulunmak
Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonu olan kişiyle ilişkide bulunmak
Cinsel yolla bulaşan hastalık geçmişi
Korunmasız cinsel ilişki
Sık sık idrar yolu enfeksiyonu geçirmek
Cinsel organlarda cerrahi
Kabakulağa karşı aşılanmamış olmak
İdrar yollarında doğuştan oluşan anormallik
Orşit hastalığının komplikasyonları nelerdir?
Orşit, testis iltihabı olarak da bilinmektedir. Orşit, tedavi edilmezse ya da tedavi için geç kalınırsa bazı komplikasyonlar oluşabilir. Tedavi edilmeyen orşit, aşağıdaki gibi durumlara neden olabilir:
Kısırlık veya düşük testosteron üretimi (özellikle her iki testis de etkilenmişse)
Testis atrofisi yani testislerin küçülmesi.
Skrotumda kabarcık oluşumu.
Orşit hastalığı nasıl teşhis edilir?
Fizik muayene: Şişliğin derecesini belirlemek için fiziksel muayene yapılır. Cinsel yolla bulaşan hastalıkların geçmişi ile ilgili de bilgi edinilir.
İdrar tahlili: Enfeksiyon türünü belirlemek için idrar tahlili istenir.
Ultrason: Testis torsiyonu gibi diğer durumları dışlamak için ultrason muayenesi yapılır. Çünkü bu durumda oluşan ağrı orşite benzer.
İlaçlar: Enfeksiyon tipine bağlı olarak antiviral, antibakteriyel, antifungal ilaçlar kullanılabilir.
Reçetesiz kullanılan ilaçlar: Şişliği, ağrıyı ve ateşi azaltmak için ağrı kesiciler kullanılabilir.
Cerrahi: Orşiektomi (enfekte olan testisin alınması) ve epididimektomiyi (epididimin alınması) içerir. Bu seçenek doktor tarafından yalnızca ilaçlar veya diğer tedavi yöntemleri işe yaramadığında önerilir.
Orşit nasıl önlenir?
Doğuştan gelen idrar yolu sorunları önlenemez. Orşiti önlemenin en iyi yolu kabakulak aşısı olmak ve güvenli cinsel ilişkidir.
Orşitin iyileşmesi ne kadar sürer?
Viral orşit hastalığının iyileşmesi genellikle 10 gün veya iki hafta sürer. Durumun ciddiyetine ve tedavinin ne kadar erken başladığına bağlı olarak iyileşme süreci değişiklik gösterecektir.
Orşiti olan erkeklerin çoğu, kalıcı bir etki olmaksızın tamamen iyileşir. Orşit hastalığı, nadiren kısırlığa neden olur.
