Likopen Nedir, Nelerde Bulunur? Faydaları ve Zararları

Likopen, antioksidan özelliklere sahip bir bitki besinidir. Domates, karpuz ve pembe greyfurt gibi kırmızı ve pembe meyvelere rengini veren pigmenttir.

Likopen, kalp sağlığı, güneş yanığı ve bazı kanser türlerine karşı koruma gibi yararlara sahiptir. Aşağıda “likopen ne işe yarar”, “likopen hangi besinlerde var” sorularına cevap bulabilirsiniz.

Likopenin Yararları Nelerdir?

likopen hangi besinlerde bulunur

Güçlü antioksidan özelliklere sahiptir

Likopen, karotenoid familyasına ait bir antioksidandır. Antioksidanlar vücudumuzu serbest radikaller olarak bilinen bileşiklerin neden olduğu zararlardan korur.

Serbest radikal seviyeleri antioksidan seviyelerine çıktığında, vücudumuzda oksidatif stres oluşturabilirler. Bu stres, kanser, diyabet, kalp hastalığı ve Alzheimer gibi bazı kronik hastalıklara neden olabilir.

Araştırmalar, likopenin antioksidan özelliklerinin, serbest radikal seviyelerini dengede tutmaya yardımcı olabileceğini ve vücudumuzu bu koşullara karşı koruduğunu göstermektedir.

Ayrıca, test tüpü ve hayvan çalışmaları, bu antioksidanın vücudumuzu böcek ilacı, herbisit, monosodyum glutamat ( MSG ) ve bazı mantar türlerinin neden olduğu hasara karşı koruyabildiğini de göstermektedir.

Bazı kanser türlerine karşı koruma sağlar

Likopenin güçlü antioksidan etkisi, bazı kanser türlerinin ilerlemesini önleyebilir veya yavaşlatabilir.

Örneğin, test tüpü çalışmaları, bu bitki bileşiğinin, tümör büyümesini sınırlandırarak, meme ve prostat kanser hücrelerinin büyümesini yavaşlatabildiğini göstermektedir.

Hayvan çalışmaları ayrıca böbreklerde kanser hücrelerinin büyümesini önleyebileceğini bildirmektedir.

İnsanlarda gözlemsel çalışmalar, likopen de dahil olmak üzere yüksek oranda karotenoid alımını, % 32-50 daha düşük akciğer ve prostat kanseri riskine bağlamaktadır.

46.000’den fazla erkekle yapılan 23 yıllık bir çalışma, likopen ve prostat kanseri arasındaki bağlantıyı ayrıntılı olarak incelemiştir.

Haftada en az iki porsiyon likopen açısından zengin domates sosu tüketen erkeklerin, prostat kanserine yakalanma olasılığı, ayda bir porsiyon domates sosu tüketenlere göre % 30 daha azdır.

Kalp sağlığına faydalıdır

Likopen ayrıca kalp hastalığı gelişme veya kalp hastalığından erken ölüm riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

Kalp hastalığı risk faktörlerini azaltabilir çünkü serbest radikal hasarını, toplam ve “kötü” LDL kolesterol seviyelerini azaltabilir ve “iyi” HDL kolesterolü artırabilir.

10 yıllık çalışmada, bu besin açısından zengin beslenenler, % 17-26 daha düşük kalp hastalığı riskine sahipti.

Yakın zamanda yapılan bir gözden geçirme, yüksek kan likopen düzeylerini % 31 daha düşük inme riski ile ilişkilendirmektedir.

Bu antioksidanın koruyucu etkileri özellikle düşük kan antioksidan seviyeleri veya yüksek düzeyde oksidatif strese sahip olanlar için faydalıdır. Bu, yaşlı yetişkinleri, sigara içen veya diyabet veya kalp hastalığı olan kişileri içerir.

Beyin sağlığını iyileştirebilir

Likopen, Alzheimer’ın önlenmesinde ve tedavisinde rol oynayabilir. Alzheimer hastalarının daha düşük serum likopen seviyelerine sahip oldukları bulundu. Antioksidanın oksidatif hasarı hafiflettiği bulundu.

Araştırmalar, bu antioksidanın bozuk hücreleri düzelterek ve sağlıklı olanları koruyarak felci geciktirebileceğini bulmuştur.

Likopen ayrıca felç riskini de azaltabilir. DNA’ya ve diğer kırılgan hücre yapılarına zarar verebilecek serbest radikallerle savaşır. Hücreleri diğer antioksidanların yapamayacağı şekilde koruyabilir.

Çalışmalarda, kanlarında en yüksek miktarda likopen bulunan erkeklerin herhangi bir felç geçirme şansının % 55 daha düşük olduğu bulundu.

Likopen ayrıca sinirleri yüksek kolesterolün kötü etkilerinden koruyabilir.

göz sağlığını korumak için yapılması gerekenler

Görme yetisini geliştirebilir

Likopen, kataraktla ilgili oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olabilir. Hayvan çalışmalarında, likopen ile beslenen sıçanlar katarakt sorununda gözle görülür bir iyileşme gösterdi.

Antioksidan ayrıca yaşa bağlı makula dejenerasyonu riskini azaltabilir. Bu göz hastalığı olan hastaların serum likopen seviyelerinin düşük olduğu bulunmuştur.

Neredeyse tüm görme bozukluklarının ana nedeni oksidatif strestir. Likopen oksidatif stresle savaştığı için uzun vadeli görme sorunlarının önlenmesine yardımcı olabilir.

Kemikleri güçlendirebilir

Dişi sıçanlarda likopenin kemik mineral yoğunluğunu arttırdığı bulunmuştur. Antioksidan, oksidatif stresle savaşabilir ve kemik sağlığı üzerinde faydalı etkiler gösterebilir. Likopen alımı kemik oluşumunu kolaylaştırabilir ve kemik erimesini engelleyebilir.

Likopen ve egzersizi birleştirmek de kemik sağlığına katkıda bulunabilir.

Güneş yanığına karşı korur

Likopen güneşin zararlı etkilerine karşı da koruma sağlar.

12 haftalık bir çalışmada, katılımcılar, ya domates salçasından ya da bir plasebodan 16 mg likopen tüketmeden önce ve sonra UV ışınlarına maruz bırakıldılar.

Domates salçası grubundaki katılımcılar , UV maruziyetinde daha az ciddi cilt reaksiyonlarına sahipti.

Başka bir 12 haftalık çalışmada, yiyecek veya takviyelerden elde edilen 8–16 mg lik bir likopenin günlük alımı, UV ışınlarına maruz kalmanın ardından % 40-50 oranında cilt kızarıklığının şiddetini azaltmaya yardımcı oldu.

Bununla birlikte, likopenin UV hasarına karşı koruması sınırlıdır ve güneş koruyucusu olarak tek başına kullanılamaz.

Ağrıyı giderebilir

Likopenin, periferik sinir yaralanması durumunda nöropatik ağrıyı azalttığı bulunmuştur. Bunu, insan vücudunda iltihabı tetikleyen bir madde olan tümör nekroz faktörünün işleyişini tersine çevirerek başardı.

Likopen ayrıca sıçan modellerinde termal hiperaljeziyi zayıflatmıştır. Termal hiperaljezi, özellikle anormal derecede yüksek duyarlılıkta ısının ağrı olarak algılanmasıdır.

Likopen ayrıca ağrı reseptörlerinin hassasiyetini azaltmaya yardımcı olarak ağrıyı azaltır.

Kısırlığı tedavi edebilir

Likopenin sperm sayısını % 70’e kadar artırdığı bulunmuştur. Likopenin antioksidan özellikleri sperm kalitesini artırmaya yardımcı olabilir. Bileşik aynı zamanda prostat kanseri riskini de azalttığından, üreme sağlığını daha da geliştirebilir.

Ancak bu konuda yapılan çoğu çalışma gözlemseldir. Sonuçlandırmak için daha somut araştırmalara ihtiyaç vardır.

Likopen ayrıca erkeklerde priapizmi tedavi edebilir. Priapizm, penisin sürekli ağrılı ereksiyonları ile karakterize edilen bir durumdur. Erektil dokunun kurumasına ve sonunda erektil disfonksiyona yol açabilir.

Likopenin Cilde Faydaları

Likopen, fotokoruyucu özellikleriyle bilinen antioksidan sınıflarından biridir. Bu (beta-karoten ile birlikte) insan dokusunda baskın karotenoiddir ve cilt özelliklerinin modüle edilmesine yardımcı olur.

Bu bileşik ayrıca cilt dokularındaki oksidatif hasarı da azaltır.

Likopen ile takviye etmenin ayrıca cilt dokusunu iyileştirdiği ve kırışıklıkların görünümünü azalttığı bulunmuştur.

karpuz kabuğu

Likopen İçeren Besinler

Zengin pembe ve kırmızı renge sahip tüm doğal gıdalar genellikle bir miktar likopen içerir. Domates, en büyük besin kaynağıdır. 100 gramlık porsiyonu en fazla likopen içeren yiyeceklerin listesi aşağıdadır:

Kurutulmuş domates: 45,9 mg

Domates püresi: 21.8 mg

Guava: 5.2 mg

Karpuz: 4.5 mg

Taze domates: 3.0 mg

Konserve domates: 2.7 mg

Papaya: 1.8 mg

Pembe greyfurt: 1.1 mg

Pişmiş tatlı kırmızı biber: 0.5 mg

Şu anda likopen için önerilen günlük alım bulunmamaktadır. Bununla birlikte, mevcut çalışmalarda günde 8-21 mg arası alımların en faydalısı olduğu görülmektedir.

Likopen Takviyeleri

Likopen birçok gıdada olmasına rağmen, ek formda da alınabilir. Bununla birlikte, ek olarak alındığında, kan inceltici ve kan basıncı düşürücü ilaçlar da dahil olmak üzere bazı ilaçlarla etkileşime girebilir.

Bir yan not olarak, bazı araştırmalar bu besinlerin yararlı etkilerinin takviyelerden ziyade gıdalardan alındığında daha güçlü olabileceğini bildirmektedir.

Likopen Zararları

Likopen, özellikle gıdalardan alındığında güvenli kabul edilir.

Nadir görülen birkaç vakada, çok yüksek miktarda likopen açısından zengin gıdalar tüketmek, lenkopenodermi olarak bilinen bir rahatsızlık olan cilt renginin bozulmasına yol açmıştır.

Bununla birlikte, böyle yüksek seviyelerin genellikle sadece beslenme yoluyla elde edilmesi zordur.

Bir çalışmada, durum birkaç yıl boyunca günlük olarak 2 litre domates suyu içen bir adamda görüldü. Cilt renginin bozulması birkaç hafta boyunca likopen içermeyen bir beslenmenin ardından tersine çevrilebilir.

Likopen takviyeleri, hamile kadınlar ve belirli tipte ilaçları alan kişiler için uygun olmayabilir.

Sonuç olarak;

Likopen, güneş koruması, kalp sağlığını geliştirme ve belirli kanser türlerinin riskini azaltma gibi birçok sağlık yararı olan güçlü bir antioksidandır.

Takviye olarak bulunabilse de, domates ve diğer kırmızı veya pembe meyveler gibi gıdalardan tüketildiğinde etkisi çok daha yüksektir.

Yazıyı Paylaşın!!!

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir