Laktik Asit Nedir, Nelerde Var? Vücutta Laktik Asit Birikmesi

Laktik asit, gıdalar fermantasyona uğradığında bakteriler tarafından üretilen bir organik asittir. Bozulmayı önlemek ve işlenmiş gıdaların lezzetini arttırmak için gıda koruyucusu olarak kullanılır.

Laktik asit nedir?

Laktik asit bir organik asittir (C” 3 H 6 O 3). Özellikle gıda ve tıp alanında kullanılır. Yorucu bir egzersiz sırasında kaslarda ve kırmızı kan hücrelerinde üretilen doğal bir asittir.

İnsan vücudunda bulunmasına ek olarak, yoğurt gibi fermente süt ürünlerinde oluşan renksiz, şuruplu bir asittir. Laktik asit fermantasyonu, sağlıklı probiyotik bakteriler içeren gıdalar oluşturmaya yardımcı olur.

Laktat ve laktik asit arasındaki fark nedir?

Bu iki terim genellikle birbirinin yerine kullanılır ancak farklıdır. Laktat vücut tarafından aerobik egzersize yanıt olarak üretilir. İkisi arasındaki fark, kimyasal bileşimlerindedir. Laktat, bir protonu eksik olan laktik asittir.

Laktik asit nasıl üretilir?

Vücudun oksijen seviyesi düşük olduğunda, örneğin yoğun egzersiz sırasında, vücut enerji için karbonhidratları parçalar. Bu işlem laktik asit üretir. 

Yoğun fiziksel aktivite kasların daha fazla oksijene ihtiyaç duymasına neden olduğundan, zorlu aerobik egzersiz sırasında laktik asit normalden daha yüksek miktarda üretilir. 

Egzersiz, akciğerlerin ve kalbin karşılayamayacağı yüksek bir oksijen talebine neden olacak kadar şiddetli olduğunda, kanda laktik asit birikir.

Aşağıdaki durumlardan bazılarında laktik asit seviyeleri artar:

• Yorucu egzersiz sırasında
• Kalp yetmezliği, karaciğer yetmezliği veya pulmoner emboli durumunda.
• Sepsis gibi ciddi bir enfeksiyon geliştiğinde.
• Şiddetli dehidrasyona tepki olarak.
• Şiddetli anemi veya lösemi gibi kanı etkileyen durumlar nedeniyle.
• Antifriz (etilen glikol) gibi kimyasalların tüketiminden kaynaklanan karbon monoksit zehirlenmesi, alkol zehirlenmesi nedeniyle.
• Besin eksiklikleri nedeniyle.

Laktik asit yüksekliği

Egzersiz sonucu oluşan yüksek laktik asit, vücudun normal bir reaksiyonudur. Geçicidir ve çoğu zaman zararlı değildir.

Laktik asit seviyeleri önemli ölçüde yükseldiğinde buna laktik asidoz adı verilir ve yaşamı tehdit eden bir durumdur.

Laktik asidoz, vücut çok fazla laktat ürettiğinde veya vücut laktatı yeterince hızlı temizleyemediğinde ortaya çıkar. Bu, aşağıdakileri içeren birçok farklı faktörden kaynaklanır:

• İlaç kullanımı
• Çok yoğun egzersiz
• Solunum yetmezliği
• Kalp hastalığı
• Anemi
• Laktik asidoz belirtileri şöyledir:
• Nefes almada zorluk
• Aşırı terleme
• Karın ağrısı
• Mide bulantısı
• Kusma
• Bilinç bulanıklığı

Laktik asit hangi yiyeceklerde bulunur?

Laktik asit çeşitli gıdalarda bulunur. Fermantasyon sonucu doğal olarak üretilir veya belirli bileşenlere koruyucu olarak eklenir. Doğal olarak laktik asit içeren bazı gıdalar şunlardır:

• Turşuluk sebzeler
• Kefir
• Yoğurt
• Peynir
• Lahana turşusu
• Ekşi mayalı ekmek

Koruyucu olarak laktik asit içerebilecek yiyecekler şunlardır:

• Salata sosu
• Zeytin
• Peynir
• Dondurulmuş tatlılar
• Soda gibi gazlı içecekler

Laktik Asit Faydaları Nelerdir?

Bağırsak sağlığı

• Lactobacillus dahil olmak üzere laktik asit üreten birçok bakteri türü probiyotiktir. 
• Bu faydalı bakteriler, sağlıklı bağırsak mikrobiyomunu destekler ve çeşitli sağlık yararlarına sahiptir.
• Probiyotikler, iltihaplanmayı azaltır ve bağışıklık fonksiyonunu destekler.

Besin emilimi

• Laktik asit vücudun belirli besin maddelerinin emilimini artırır.
• Örneğin, bir insan ve test tüpü çalışması, laktik asitle fermente edilmiş sebzeleri yemenin vücudun demiri emme yeteneğini arttırdığını buldu.

Antioksidan görevi

• Laktik asit üreten bakteriler, antioksidan aktiviteye sahiptir.
• Antioksidanlar, serbest radikaller olarak adlandırılan zararlı molekülleri etkisiz hale getiren ve iltihabı azaltmaya yardımcı olan bileşiklerdir. 
• Kanser, diyabet ve Alzheimer hastalığı gibi nörodejeneratif bozukluklara karşı koruma sağlarlar.

Yiyeceklerdeki laktik asidin zararları nelerdir?

Laktik asit, güvenli kabul edilse ve sağlıkla ilgili çeşitli yararları olsa da, bazı kişilerde yan etkilere neden olabilir.

• Özellikle, fermente gıdalar ve probiyotikler geçici gaza ve şişkinliğe neden olabilir.
• Araştırmalar, probiyotiklerin, bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde bağışıklık fonksiyonunu farklı şekilde etkilediğini gösteriyor.
• Bu yan etkiler, laktik asitli fermente gıdalar gibi probiyotik içeren yiyecekleri yiyenlerde değil, probiyotik takviyeleri kullananlarda soruna neden olmaktadır.

Vücutta laktik asit birikimi nasıl önlenir?

Vücutta laktik asit seviyelerini kontrol altında tutmak için şunlara dikkat edin:

• Egzersiz yoğunluğunu kademeli olarak artırın: Egzersiz yoğunluğu ani şekilde artırılırsa, çok fazla kas yorgunluğuna neden olur.

• Dengeli beslenin: Kompleks karbonhidrat, protein gibi vücudun ihtiyaç duyduğu besinlerle kasları ve organları besleyin. Elektrolitler, egzersiz sırasında kas yorgunluğunu önlemede yararlıdır. 

• Dinlenin: Kendinizi yorgun hissediyorsanız, yüksek yoğunluklu egzersiz yapmayın. Vücudunuzu dinleyin ve haftada en az bir veya daha fazla günü dinlenmeye ayırın.

• Esneyin: Egzersizden önce ve sonra esnemek, kan akışını ve esnekliği artıracaktır.
• Dehidrasyonu önleyin: Yorgunluk, baş dönmesi ve kramplara neden olan dehidrasyonu önlemek için yeterince su için.