Duvar kağıdı tutkalı ve salata sosunun ortak bir noktası var desem şaşırırsınız. Bu bir gıda katkı maddesi… Muhtemelen adını duymamış olabilirsiniz ama kendisini sık sık tüketiyorsunuz. Ksantan gum. Ksantan gum nedir? Bu katkı maddesi farklı isimlerle de tanınıyor. Xanthan gum, ksantan gam, ksantan sakızı, ksantan zamkı gibi. Glutensiz ürünlerde bir takviye olarak kullanılıyor. Kolesterolü ve kan şekerini düşürmek gibi faydaları olduğu belirtiliyor.
Birçok endüstriyel üründe bulunduğu için sağlıklı olup olmadığı merak ediliyor. FDA bunu bir gıda katkı maddesi olarak güvenli sayıyor.
Yazının İçeriği
Ksantan Gum Nedir?
Ksantam gum, bir gıda katkı maddesidir. Yaygın olarak bir kalınlaştırıcı veya stabilizatör(kimyasal reaksiyonun dengesini ya da hızını koruyucu madde), kıvam arttırıcı olarak gıdalara eklenir.
Ksantan gum tozu, bir sıvıya ilave edildiğinde, hızlı bir şekilde dağılır, kıvamlı bir çözelti oluşturur ve kalınlaşmasını sağlar.
1963’te bilim insanları tarafından keşfedilen katkı maddesi o zamandan beri, araştırılmış ve güvenli olarak belirlenmiştir. Bu nedenle, FDA bir gıda katkı maddesi olarak onaylamış ve bir gıdanın içerebileceği ksantan gum kullanım miktarına herhangi bir sınırlama getirmemiştir.
Laboratuvarda yapılmış olsa bile, çözünür bir lif. Çözünür lifler vücudumuzun parçalayamayacağı karbonhidratlardır. Suyu emerler ve sindirim sisteminde sindirimi yavaşlatan jel benzeri bir maddeye dönüşürler.
Ksantan Gum Nelerde Bulunur?
Ksantan gum, gıda, kişisel bakım ve sanayi ürünlerinde kullanılır. Bu katkı maddesi dokuyu, tutarlılığı, lezzeti, raf ömrünü artırır ve birçok gıdanın görünümünü değiştirir.
Aynı zamanda, gıdaları dengeler, belirli gıdaların farklı sıcaklıklara ve pH seviyelerine dayanmasına yardımcı olur. Ayrıca gıdaların ayrılmasını önler ve kaplarından sorunsuz akmalarını sağlar.
Glutensiz pişmiş ürünlere elastikiyet ve kabarıklık kazandırdığı için glutensiz yiyeceklerde sıklıkla kullanılır. Aşağıdakiler, ksantan gum içeren yaygın kullanılan gıdalardır:
- Salata sosu
- Unlu mamüller
- Meyve suları
- Hazır çorbalar
- Dondurma
- Şuruplar
- Glutensiz ürünler
- Az yağlı gıdalar
- Kişisel bakım ürünleri
Bu katkı maddesi, birçok kişisel bakım ve güzellik ürünlerinde de bulunur. Bu ürünlerin kalın olmasını sağlar. Ayrıca katı parçacıkların sıvılarda asılı kalmasına yardımcı olur. Ksantan gum içeren kişisel bakım ürünleri şunlardır:
- Diş macunu
- Kremler
- Losyonlar
- Şampuan
Ksantan gum içeren endüstriyel ürünler şunlardır:
- Mantar ilaçları, herbisitler ve böcek öldürücüleri
- Fayans, harç, fırın ve tuvalet klozet temizleyicileri
- Boyalar
- Petrol sondajında kullanılan sıvılar
- Yapışkanlar -duvar kağıdı tutkalı- gibi
Ksantan Gum Besin Değeri
Bir yemek kaşığı (yaklaşık 12 gram) ksantan gum aşağıdaki besin içeriğine sahiptir:
- 35 kalori
- 8 gram karbonhidrat
- 8 gram lif
Ksantan Gum Faydalı mı?
Bu konuda yapılan çalışmalara göre ksantan gum katkı maddesi şu faydalara sahiptir.
- Kan şekerini düşürür
Birçok çalışmada, ksantan gumun, kan şekerini düşürebildiği tespit edilmiştir. Mide ve ince bağırsaktaki sıvıları viskoz, jel benzeri bir maddeye dönüştürdüğü düşünülüyor. Bu, sindirimi yavaşlatır ve şekerin kan dolaşımına ne kadar çabuk girdiğini etkiler. Yemek yedikten sonra kan şekerini çok yükseltmez.
- Kolesterolü düşürür
Bir çalışmada beş erkek, 23 gün boyunca günde önerilen ksantan gum miktarının 10 katını tüketti. Daha sonra yapılan kan testleri, kolesterolün % 10 azaldığını tespit etti.
- Zayıflamaya yardımcı olur
Midenin boşaltmasını geciktirerek ve sindirimi yavaşlatarak tokluk hissini artırır. Bu da kilo vermeyi sağlar.
- Kabızlığı önler
Ksantan gum bağırsaklarda suyun hareketini artırarak, geçişi kolay, yumuşak, kaba bir dışkı yaratır. Çalışmalar, dışkının sıklığını ve miktarını önemli ölçüde artırdığını bulmuştur.
-
Sıvıları kalınlaştırır
Yaşlı yetişkinler veya nörolojik rahatsızlıkları olan kişiler gibi, yutma güçlüğü çekenler için sıvıları kalınlaştırmada kullanılır.
- Osteoartrit tedavisi
Osteoartrit, yaşlanan eklemlerin veya obezitenin neden olduğu ağrılı bir eklem hastalığıdır. Birçok hayvan araştırması, ksantan gum enjeksiyonlarının kıkırdak üzerinde koruyucu bir etkiye sahip olduğunu ve ağrıyı hafiflettiğini göstermiştir. Sonuçlar, insanlarla ilgili gelecekteki çalışmalar için umut vericidir.
- Diş çürüğü ile savaşır
Güçlü diş minesi diş sağlığının bir göstergesidir. Soda, kahve ve meyve suları gibi asidik yiyecekler diş minesine zarar verir. Ksantan gum, diş macununda kullanılan yaygın bir kıvamlaştırıcı maddedir. Dişler üzerinde koruyucu bir bariyer oluşturur. Böylece gıdalardan gelen asit saldırılarını engeller.
- Çölyak hastalığı
Ksantan gum, glutensiz olduğundan, normalde buğday unu veya gluten türevleri kullanılan gıdalarda bulunan bir bileşendir. Gluten intoleransı ile mücadele eden milyonlarca insan için, bu madde birçok gıdada bulunan hayati bir maddedir.
Ksantan Gum Zararları
- Sindirim sorunlarına neden olabilir
Bu gıda katkı maddesi bazı insanlarda sindirim sorunlarına neden olabilir. İnsan çalışmalarında büyük doz tüketimi sonucu aşağıdaki etkiler tespit edilmiştir:
- Aşırı bağırsak hareketlenmesi
- Gaz sorunu
- Bağırsak bakterilerinin değişmesi
Bu yan etkiler, en az 15 gram tüketilmedikçe ortaya çıkmaz. Bu miktarı beslenmeyle almak çok zordur.
- Herkesin tüketmemesi gerekir
Ksantan gum çoğu kişi için güvenlidir ancak bundan kaçınması gereken bazı kişiler vardır.
Bu katkı maddesi şekerden türetilmiştir. Şeker, buğday, mısır, soya ve süt gibi birçok farklı yerden gelebilir. Bu ürünlere şiddetli alerjisi olan insanlar, ksantan gumun hangi kaynaktan geldiğini belirlemezse, bu katkı maddesini içeren gıdalardan kaçınması gerekir.
Ksantan gum, kan şekeri seviyesini düşürür. Bu, düşük kan şekerine neden olabilecek bazı diyabet ilaçları alan insanlar için tehlikelidir. Yakında ameliyat planlayan insanlar için de sorunlara neden olabilir.
Ksantan Gum Kullanılmalı mı?
Çoğu kişide, ksantan gum içeren gıdaları yemek soruna neden olmaz. Birçok gıdada bulunmakla birlikte, sadece bir gıda ürününün yaklaşık % 0,05-0,3’ünü oluşturmaktadır. Dahası, bir kişi günde 1 gramdan daha az ksantan gum tüketir. Bu tutarın güvenli olduğu belirtilmektedir.
Ancak insanlar, ksantan gumu teneffüs etmekten kaçınmalıdır. Toz haliyle işleyen işçilerde gribe benzer belirtiler ve burun-boğaz tahrişi olduğu tespit edilmiştir.
Dolayısıyla, bu gıda katkı maddesini içeren yiyeceklerden o kadar küçük miktarlarda alıyoruz ki, faydaları ya da olumsuz yan etkileri yaşama olasılığı düşüktür.
Kaynakça: 1