Kombu Çayı Nedir, Nasıl Yapılır? Faydaları ve Zararları

Kombu çayı, binlerce yıldır tüketilen fermente yani mayalanmış bir çaydır. Türkiye’de en çok tüketilen siyah çay ile aynı sağlık faydalara sahiptir aynı zamanda eşsiz yararlar sağlayan probiyotikler açısından da zengindir.

Kombu çayının bir diğer önemli faydası ise, antioksidanlar içermesidir, bu antioksidanlar zararlı bakterileri öldürür ve çeşitli hastalıklarla mücadeleye yardımcı olur.

“Kombu çayının faydaları nelerdir”, “kombu çayının zararları”, “kombu çayı kanser ilişkisi”, “kombu çayı yapımı”, “kombu çayı nasıl içilir”, “kombu çayı nasıl kullanılır” sorularının cevapları, bu yazının içeriğini oluşturmaktadır. 

Kombucha Çayı Nedir?

Çin menşeli olduğu düşünülen fermente bir içecektir. Siyah veya yeşil çayın içine belirli bakteri, maya ve şeker suşlarının eklenmesiyle üretilir. Bu karışım oda sıcaklığında birkaç hafta süreyle mayalanmaya bırakılır.

Fermantasyon sırasında, bakteri ve maya çayın yüzeyinde mantar benzeri bir tabaka oluşturur. Bu tabakaya, SCOBY olarak bilinen canlı bir simbiyotik koloni ve maya adı verilir.

Fermantasyon, çaya eşsiz özellikler kazandırır, çünkü karbondioksit, alkol, asetik asit ve diğer asidik bileşiklerin yanı sıra probiyotik bakteriler ekler.

Kombucha Çayının Yararları Nelerdir?

Zengin probiyotik kaynağıdır

Kombu çayının fermentasyonu sırasında büyük miktarda probiyotik bakteri üretilir. Probiyotikler bağırsağa sağlıklı bakteriler sağlar. Bu bakteriler, sindirim, inflamasyon ve hatta kilo kaybı gibi yararlara sahiptir.

Bu nedenle, kombu gibi probiyotik gıdaları tüketmek, sağlığa pek çok yönden fayda sağlar.

Yeşil çay ile aynı faydalara sahiptir

Yeşil çay, en sağlıklı içeceklerden biridir. Vücutta güçlü antioksidanlar olarak işlev gören polifenoller gibi birçok biyoaktif bileşikler içermektedir.

Yeşil çaydan hazırlanan kombu çayı, aynı kimyasal özelliklere sahiptir ve bu nedenle yeşil çay ile aynı yararları sağlamaktadır.

Araştırmalar, düzenli olarak yeşil çay içmenin, yakılan kalori miktarını artırdığını, göbek yağını azalttığını, kolesterol düzeylerini iyileştirdiğini, kan şekeri kontrolü sağladığını gösteriyor.

Çalışmalar aynı zamanda yeşil çay içenlerin prostat, göğüs ve kolon kanseri risklerinin azaldığını da belirtiyor.

Antioksidanlar içerir

Antioksidanlar serbest radikallerle savaşan maddelerdir. Gıdalardan ve içeceklerden sağlayabileceğimiz antioksidanlar, sağlığımıza çok faydalıdır.

Kombu çayı, özellikle yeşil çay ile yapıldığında, karaciğer üzerinde güçlü antioksidan etkilere sahiptir.

Bakterileri öldürür

Fermantasyonu sırasında üretilen ana maddelerden biri asetik asittir ve asetik asit sirkede bol miktarda bulunur. Çaydaki polifenoller gibi asetik asit de potansiyel olarak zararlı mikroorganizmaları öldürür.

Siyah veya yeşil çaydan yapılan kombu çayı, özellikle enfeksiyona neden olan bakterilere ve Candida maya mantarına karşı güçlü antibakteriyel özelliklere sahiptir.

Kalp hastalığı riskini azaltır

Kalp hastalığı dünyanın önde gelen ölüm nedenidir. Sıçan çalışmaları, kombu çayının bu hastalıkların, LDL ve HDL kolesterolün iki belirtecini 30 gün gibi kısa bir sürede iyileştirebileceğini bulmuştur.

Daha da önemlisi, çay (özellikle yeşil çay), LDL kolesterol parçacıklarını, kalp hastalığına katkıda bulunduğu düşünülen oksidasyona karşı korur.

Tip 2 diyabet kontrolüne yardımcı olur

Tip 2 diyabet dünya çapında 300 milyondan fazla kişiyi etkilemektedir. Yüksek kan şekeri seviyeleri ve insülin direnci ile karakterizedir.

Diyabetik sıçanlarda yapılan bir araştırma, kombu çayının karbonhidratların sindirimini yavaşlattığını ve bunun da kan şekeri düzeylerini düşürdüğünü bulmuştur. Ayrıca karaciğer ve böbrek fonksiyonlarını geliştirdi.

Kanserden korunmaya yardımcı olur

Kanser dünyanın önde gelen ölüm nedenlerinden biridir. Hücre mutasyonu ve kontrolsüz hücre büyümesi ile karakterizedir.

Test tüpü çalışmalarında, kombu çayı, yüksek poliüretan ve antioksidan konsantrasyonundan dolayı kanserli hücrelerin büyümesini ve yayılmasını önlemeye yardımcı oldu.

Çay polifenollerinin anti-kanser özelliklerinin nasıl çalıştığı belli değildir. Bununla birlikte, polifenollerin gen mutasyonunu ve kanser hücrelerinin büyümesini engellediği, aynı zamanda kanser hücresi ölümünü de teşvik ettiği düşünülmektedir.

Bu nedenle, çay içenlerin çeşitli kanser türlerine yakalanma olasılıklarının daha düşük olduğunu görmek şaşırtıcı değildir.

Hepatoprotektif özelliklere sahiptir

Karaciğer, tüm eylemin gerçekleştiği vücudunuzun merkezidir.

Karaciğerde yağ asitleri ve lipitler parçalanır, ilaçlar da öyledir – bu yüzden karaciğer en çok hasara uğrayan ve çok fazla bakıma ihtiyaç duyan organlardan biridir.

Kombu çayındaki mayalarla birlikte Asetobakter gibi bakteri türleri olağanüstü hepatoprotektif özellikler göstermiştir.

Bu bakteriler, asetik asidi güçlü bir antioksidan olan glukuronik aside dönüştürür.

Ayrıca, yeşil ve siyah çay yaprakları, theaflavinler, thearubiginler ve bunların türevleri gibi flavonoidlere sahiptir; bunlar, glukuronik asidin serbest radikalleri ve doku hasarını tetikleyen toksik ara maddeleri temizlemesine yardımcı olur.

Kombu çayı ayrıca hepatotoksisiteye ve kronik inflamasyona yol açan linolenik asit ve lipid peroksidasyonunu da inhibe eder.

Bağırsağı korur ve sindirime yardımcı olur

Yeşil çay yapraklarıyla demlenmiş kombu çayı içmek GI kanalını rahatlatır ve eşit derecede enerji verir.

Bunun nedeni, kombudaki scoby kültürünün yüksek probiyotik değere sahip olması, hızlı ve temiz sindirime, asimilasyona ve ayrıca bağırsak hareketine yardımcı olmak için bağırsağa sağlıklı bakteriler katmasıdır. 

Bu nedenle, bu çay bazen kabızlıktan ve irritabl bağırsak sendromundan (IBS) muzdarip kişiler için tavsiye edilir. 

Kombu özleri, mide dokularının müsin içeriğini koruma özelliğinin yanı sıra yüksek antioksidan aktiviteye sahiptir.

Bu bağırsak dostu içecek, mide asidi salgılanmasını azalttığı ve hızlı ülser iyileşmesine yardımcı olduğu için anti ülseratif özelliklere de sahiptir.

Zayıflamaya yardımcı olur

Scoby kültürü kombu çayını fermente ettiğinden, Gluconacetobacter, Acetobacter ve Lactobacillus gibi bağırsak dostu bakteriler ve Zygosaccharomyces, Candida gibi mantar türleri açısından zengindir.

Bu tür simbiyotik kültürler, etkili sindirim için bağırsakta ideal biyokimyasal koşulları korumaya yardımcı olur.

Bu mikroskobik canlılar, vücutta birikme eğiliminde olan kompleks lipitleri, yağ asitlerini ve zararlı türevleri metabolize etmeye yardımcı olur.

Doğru üretildiğinde çok sağlıklıdır

Kombu çayının faydasından biri probiyotik açısından zengin bir çay olmasıdır. Kontamine olmuş veya fazla fermente edilmiş ise, ciddi sağlık problemlerine ve hatta ölüme sebep olabilir.

kombu çayı zararları

Kombucha Çayının Zararları Nelerdir?

Yukarıda belirtildiği gibi kombu çayının faydaları saymakla bitmeyecek kadar etkileyicidir. Bu kadar faydalı olan bir içeceğin hiç zararı yok mu? Faydalı olsa da çok fazla içtiğinizde bazı yan etkiler gösterebilir. Aşağıda kombu çayını fazla tüketmenin zararları anlatılmıştır.

Fazla kalori tüketimine neden olur

Hazır olarak çok çeşitli kombu çayları bulunmaktadır. Bazılarının kalorisi düşükken, bazıları şişe başına 120 kaloriye kadar içerebilir.

Eğer bu çayı gün içinde aşırı derecede içerseniz, kilo alımına neden olabilecek, aşırı miktarda kalori almış olursunuz. Sık sık yüksek kalorili içecek tüketenlerin fazla kilolu veya obez olma ihtimali daha fazladır.

Bunun nedeni, sıvı kalorilerin tüketilmesinin kolay olması ve katı gıdalardan alınan kalorilerden daha az tok tutmasıdır.

Şişkinliğe ve sindirim sorunlarına neden olabilir

Kombu çayının probiyotikler veya yararlı bakteriler nedeniyle sindirim sağlığına faydalı olduğu bilinmektedir. Ancak, çok fazla tüketmek yan etkilere neden olabilir.

Kombu karbonatlaştığından, çok fazla şişkinliğe yol açabilir. Gazlı içecekler içmek sindirim sistemine karbondioksit (CO2) verir ve bu da şişkinliğe ve aşırı gaza neden olur.

Buna ek olarak, kombu çayı, özellikle IBS olanlarda sindirim sıkıntısına neden olabilen karbonhidrat türlerinden FODMAP adı verilen bileşikler içerir.

Son olarak, çok fazla kombu çayı içmek, aşırı şeker tüketimine yol açar, bu da bağırsaklardan su çekilmesine neden olarak ishal yapabilir. Bu nedenlerden dolayı, bazı insanlar çok fazla içtiğinde şişkinlik, gaz ve ishal yaşayabilir.

Fazla miktarda şeker içerir

Kombu çayı, tüketiciye daha çekici bir ürün sunmak için meyve suyu veya şeker kamışı ile tatlandırılır. Bu, lezzet verse de içeceğin şeker içeriğini arttırır.

Özellikle şekerle tatlandırılmış içecekler fazla tüketildiğinde, sağlığı birçok yönden olumsuz etkiler. Örneğin, şekerli içecekler, diyabet, obezite, yağlı karaciğer ve kalp hastalığı riskini artırır.

Markaya bağlı olarak, sadece bir kombu porsiyonu, 7 çay kaşığı eşdeğerinde 28 gram şeker içerebilir.

Bazı insanlar için tehlikelidir

Kombu çayı, çoğu insan için güvenli iken, bazılarında ciddi yan etkilere neden olabilir. 

Pastörize edilmediği ve farklı bakteri ve maya türleri içerdiği için, bazı insanlarda enfeksiyonlara yol açabilecek fırsatçı bakterilerin gelişimini destekler.

Örneğin, kanser, böbrek hastalığı veya HIV gibi kişilerde bağışıklık sistemi zayıflamış olanlar, bu çayı içtiğinde ciddi komplikasyonlar geliştirebilir.

Nadir olsa da, potansiyel olarak kontamine kombu çayı tüketimi nedeniyle ciddi alerjik reaksiyonlar, asidoz ve karaciğer komplikasyonları bildirilmiştir.

Bu çay pastörize edilmediğinden ve az miktarda kafein ve alkol içerdiğinden, hamile ve emziren kadınların içmesi tavsiye edilmez.

Fazla kafein alımına neden olabilir

Kombu çayı genellikle her ikisi de kafein içeren siyah veya yeşil çay ile yapılır. Demlenmiş çaydan çok daha az kafein içeriyor olsa da, aşırı içerseniz, çok fazla kafein almış olursunuz.

Kafein etkilerine duyarlı insanlar, çok fazla içerlerse, kendilerini huzursuz hissedebilir. Ayrıca, uyumaya yakın içerseniz uyku bozuklukluğuna neden olabilir.

Bazı çeşitler pastörize edilmez

Pastörizasyon, sıvıların veya gıdaların yüksek ısı uygulandığı bir süreçtir. Bu süreç zararlı bakterileri öldürmek için tasarlanmıştır ve tüberküloz, difteri, listeriyoz ve diğer birçok hastalık riskini önemli ölçüde azaltır.

Bazı tür kombu çayları – özellikle evde mayalananlar – pastörize edilmez ve potansiyel olarak zararlı bakterilere ev sahipliği yapabilir.

Bağışıklık sistemi zayıf olanlar, yaşlı yetişkinler, çocuklar ve hamile kadınlar, evde yapılan kombu çayından kaçınmalıdır çünkü zararlı bakteriler taşırsa ciddi zarar verebilir.

Baş ağrısı veya migrene neden olabilir

Kombu çayı gibi fermente gıdalar ve içeceklerde doğal olarak oluşan bir amino asit olan “tiramin” yüksektir. Neden olduğu belli olmamakla birlikte, bazı araştırmalar bazı insanlarda tiramin kullanımını baş ağrısına ve migrene bağlamaktadır.

Eğer kombu çayı içtiğinizde baş ağrısı veya migren yaşarsanız, tüketmeyi bırakın.

Evde yapılanlar tehlikeli olabilir

Evde mayanalan kombu çayı, satın alınanlardan daha riskli kabul edilir. Bunun nedeni, evde mayalananın ciddi sağlık problemlerine ve hatta ölüme neden olabilen daha yüksek bir kontaminasyon olasılığına sahip olmasıdır.

Evde yapılan çeşitlerin % 3 oranında alkol içerebileceğini unutmayın. Evde kombu çayı yaparsanız, doğru şekilde hazırladığınızdan emin olun. 

Günde ne kadar kombu çayı içmelisiniz?

Kombu çayı, çoğu insan için güvenli olsa da, birkaç nedenden dolayı tüketimini sınırlamak gerekir. Kombu çayını yan etkilere neden olmadan günde 250 ml kadar içmek güvenlidir.

Koyu cam kaplarda saklanan yüksek kaliteli, düşük kalorili, düşük şeker oranına sahip ürünleri tercih edin. Bu ambalaj probiyotikleri hafif hasarlardan korur.

Kombu çayı alkol içerir mi?

Kombu çayı biraz tatlı, hafif asitli bir içecektir. Sağlığa birçok fayda sağlar, fazla tüketildiğinde ise zararlı olabilir.  Bununla birlikte, bazı insanlar potansiyel alkol içeriğinden endişe duymaktadır.

“Peki kombu çayı alkol içerir mi?”

Fermantasyon şekerin alkole ve karbondioksite dönüşmesini sağlar. Sonuç olarak, kombu çayı az miktarda alkol içerir.

Ticari kombu çayları “alkolsüz” olarak adlandırılır çünkü % 0,5’ten az alkol oranına sahiptir. Ancak evde mayalanan kombu çayları, önemli ölçüde daha yüksek alkol içeriğine sahiptir. Aslında, bazı evde mayalanan çaylar % 3 kadar alkol oranına sahip olabilir.

Ticari çeşitlerindeki alkol oranı çok kişi için tolere edilebilir seviyededir ve sorun teşkil etmez ancak evde mayalananların alkol içeriğinden dolayı hamile ve emzirenler tarafından içilmemesi gerekmektedir. 

Kombu çayı için güvenlik ipuçları

Kombu çayını evde hazırlarken, bazı güvenlik noktalarına dikkat etmelisiniz. Yanlış mayalanmış çay ciddi sağlık riskleri oluşturabilecek kontamine bir ürüne dönüşebilir.

Örneğin, seramik veya kurşun içeren kaplardan gelen kimyasallar kombu çayını kirletebilir, bu nedenle bu içecek sadece cam kaplarda saklanmalı ve hazırlanmalıdır.

İlk defa deneyecekseniz, yapmadan önce nasıl hazırlanıp mayalanacağını öğrenin, bu şekilde potansiyel güvenlik risklerinden kaçınmış olursunuz.

kombu çayı nasıl yapılır

Kombu Çayı Tarifi

– Üç litre temiz suyu çelik veya cam tencereye alın ve kaynatın.

– Su kaynamaya başlayınca içine 1.5 su bardağı toz şeker ekleyin ve 5 dakika daha kaynatın.

– Ateşi kapatın ve kaynamış suyun içine on poşet siyah çay atın.

– Çayı 15 dakika kadar demlemeye bırakın, daha sonra çay poşetlerini suyun içinden alın ve oda sıcaklığına gelinceye kadar soğutun.

– Çayı iyi temizlenmiş, ağzı geniş bir cam kavanoza boşaltın. Yüzey ne kadar geniş olursa, çay o kadar hızlı fermente olur ve zaman kazandırır.

– Eğer daha önceden fermente edilmiş çay varsa az miktarda bu çaydan karıştırabilirsiniz, mayalama işlevi görecek ve hızlı bir fermantasyon sağlayacaktır. Bunu yapmak zorunlu değil.

– Mantar oluşmaya başladıktan sonra dikkat edilmesi gereken bazı noktalar var. Mantar oluştuktan sonra; her zaman mantarın açık renkli kısmının yukarı bakması gerekmektedir. Bazen mantar kavanozun altına doğru çöker daha sonra kendi kendine yüzeye doğru hareket eder. Eğer yüzeye hareket yoksa mantarın tersyüz olup olmadığını kontrol edin ve tekrar yüzeye yerleştirin.

– Kavanozu bir tülbentle örtün ve çevresine lastik geçirin.

– Kavanoz oda sıcaklığında bırakılmalı. Çok soğuk veya çok sıcak olmamalı. Direk güneş ışığı alması zarar verecektir. 19-29 derece arası ideal sıcaklık aralığıdır.

– Lezzet tercihine göre çayı 4-10 gün fermantasyona bırakın. 4 günlük fermantasyon sonrası üzüm şırası lezzetinde bir tat elde edilecektir, 1 haftalık fermantasyon sonrası ise içecek sirke lezzeti alır ve daha güçlü tıbbi özellikler kazanır.

Yazıyı Paylaşın!!!

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir