Kolajenin Faydaları ve Zararları – Kolajen Eksikliği

Kolajen vücudumuzda en bol bulunan proteindir. Cildimize yapı sağlamak ve kan pıhtılaşmasına yardımcı olmak gibi vücudumuzda kolajenin faydaları vardır. Şampuan, vücut losyonu, besin takviyesi gibi ürünlerde kullanılmaktadır.

kolajenin faydaları
Kolajenin faydaları

Kolajen Nedir?

Protein kompozisyonunun yaklaşık üçte birini oluşturan vücudumuzdaki en bol proteindir. Kemik, deri, kas, tendon ve bağların ana yapı taşlarından biridir. Ayrıca kan damarları, kornea ve dişler gibi diğer birçok vücut bölgelerinde bulunur. Kolajeni tüm bunları bir arada tutan tutkal olarak düşünebiliriz. Zaten kolajen kelimesinin kökeni Yunanca tutkal anlamına gelen “kólla” kelimesinden gelmektedir.

Kolajen Çeşitleri

En az 16 tip kolajen vardır. Dört ana tipi; tip I, II, III ve IV’tür. Bu dört ana kolajen türünün vücudumuzdaki rolleri şunlardır:

  • Tip I Kolajen: Bu tip vücut kolajeninin % 90’ını oluşturur ve yoğun liflerden yapılır. Cilt, kemikler, tendon, lifli kıkırdak, bağ dokusu ve dişlere yapı sağlar.
  • Tip II Kolajen: Bu tip daha gevşek bir şekilde bağlanmış liflerden yapılır, eklemler ve kıkırdakta bulunur.
  • Tip III Kolajen: Bu tip kasların, organların ve arterlerin yapısını destekler. 
  • Tip IV Kolajen: Bu tip filtrasyona yardımcı olur ve cildin katmanlarında bulunur. 

Yaşlandıkça, vücudumuz daha az ve daha düşük kalitede kolajen üretir. Bunun gözle görülür belirtilerinden biri cildimizin esnekliğini kaybederek, sertleşmesidir. Kıkırdak da yaşla birlikte zayıflar.

Kolajenin Faydaları

  • Kemikleri güçlendirir 

Yaşlandıkça kemiklerimizin yoğunluğu azalır ve daha kırılgan hale gelir. İyileşmesi uzun sürer. Bazı araştırmalar, günlük kolajen takviyesi almanın kemikleri daha yoğun hale getirmeye ve vücudun yeni kemik üretmesine yardımcı olabileceğini belirlemiştir.

  • Cildi nemlendirir ve esneklik kazandırır

Kolajenin faydalarından biri cildi nemlendirmesidir. Kolajen takviyesi almak cildi nemlendirir ve esneklik kazandırır. Ayrıca kırışıklıkları da azaltır.

  • Saçları kalınlaştırır

Kadınların ve erkeklerin ortak sorunu yaşlandıkça saç dökülmesinin artmasıdır. Bir çalışmada, saçları incelmiş bir grup kadın, günlük kolajen takviyeleri alırken saçlarının miktarında ve kalınlığında önemli artışlar yaşamıştır.

  • Tırnakları korur

Bazı insanların tırnakları diğerlerinden daha kolay kırılır. Bir grup kadın üzerinde yapılan bir çalışma, 4 haftalık günlük kolajen takviyesi kullanmasının ardından tırnakları daha hızlı büyümüş ve tırnaklarındaki kırılmalar azalmıştır.

  • Osteoartrit ağrısını azaltır

Kolajenin faydalarından biri ağrıyı azaltma görevini üstlenmesidir. Diz osteoartriti olan kişiler için, kolajen takviyesi almak, hafif bir ağrı kesici görevi görür ve eklemlerin işlevini iyileştirir.

  • Kas kütlesini artırır

Küçük bir çalışma, 12 haftalık bir kuvvet antrenmanı programı sırasında kolajen peptit takviyeleri alan erkeklerin, almayanlara göre kas kütlesi ve kuvvetinde daha fazla artış yaşadıklarını bulmuştur.

  • Kalp sağlığını geliştirir

Kolajen, atardamarların ve kan damarlarının şeklini korumaya yardımcı olur. Kollajen eksikliği olduğunda, atardamarlar zayıflayabilir. Bu durum, kalp krizi veya felce yol açan ateroskleroz riskini artırır. Sağlıklı insanlar üzerinde yapılan küçük bir çalışma, kolajen takviyesinin arterleri daha sağlıklı tuttuğunu ve ateroskleroz riskini azalttığını tespit etmiştir. 

Kolajen Üreten Besinler

Kollajen, prokollajen olarak başlar. Vücudumuz iki amino asidi birleştirerek prokollajen yapar; Bu amino asitler glisin ve prolindir. Bu işlem sırasında C vitamini kullanır. Aşağıdaki besinlerden bol miktarda yediğimizde, vücudumuzun bu önemli proteini üretmesine yardımcı olabiliriz: 

  • C vitamini: Turunçgiller, biber ve çilekte büyük miktarda bulunur. 
  • Prolin: Yumurta akı, buğday tohumu, süt ürünleri, lahana, kuşkonmaz ve mantarlarda büyük miktarda bulunur. 
  • Glisin: Tavuk derisi ve jelatinde büyük miktarda bulunur. 
  • Bakır: Büyük miktarda sakatat, susam, kakao tozu, kaju fıstığı ve mercimekte bulunur. 

Ek olarak, vücudumuzun yeni proteinler yapmak için gereken amino asitleri içeren yüksek kaliteli proteine ​​ihtiyacı vardır. Et, kümes hayvanları, deniz ürünleri, süt ürünleri, baklagiller ve soya peyniri, mükemmel amino asit kaynaklarıdır.

Kolajenin Azalmasına Neden Olan Faktörler

Bazı durumlar vücutta üretilen kolajenin üretiminin azalmasına yol açar. Kolajen üretiminin azalmasına neden olan faktörler şunlardır;

  • Şeker ve rafine karbonhidratlar: Şeker, kolajenin kendini onarma yeteneğine müdahale eder. Bu nedenle üretiminin sekteye uğramaması için şeker ve rafine karbonhidrat tüketimini en aza indirmek gerekir. 
  • Çok fazla güneş ışığı: Ultraviyole radyasyon, kolajen üretimini azaltır. Aşırı güneş ışığından kaçınmak gerekir.
  • Sigara içmek: Sigara içmek de kolajen üretimini azaltır. Bu, yara iyileşmesini bozar ve kırışıklıklara yol açar.

Lupus gibi bazı otoimmün bozukluklar da kolajen üretimine zarar verir.

Kolajen İçeren Besinler

Kolajen hayvansal gıdaların bağ dokularında bulunur. Örneğin, tavuk ve domuz derisinde büyük miktarlarda bulunur. Özellikle zengin bir kaynak, tavuk ve diğer hayvanların kemiklerinin kaynatılmasıyla yapılan kemik suyudur. Jelatin temel olarak pişmiş kollajendir. Bu nedenle onu üretmek için gereken amino asitler bakımından çok yüksektir. Kolajen içeren besinler şunlardır;

  • Kemik suyu

Hayvan kemiklerinin suda kaynatılmasıyla yapılan bu işlem, kolajeni ortaya çıkarır. 

  • Tavuk

Birçok kolajen takviyesi tavuktan elde edilir. Herkesin en sevdiği beyaz et bol miktarda kolajen içerir.

  • Balık ve kabuklu deniz ürünleri

Diğer hayvanlar gibi, balık ve kabuklu deniz hayvanlarının da kolajenden yapılmış kemikleri ve bağları vardır. Deniz kolajeninin en kolay emilenlerden biri olduğu düşünülmektedir.

  • Yumurta akı

Yumurta, diğer birçok hayvansal gıda gibi bağ dokusu içermese de, yumurta akı kolajen üretimi için gerekli amino asitlerden biri olan büyük miktarda prolin sağlar. 

  • Narenciye

C vitamini, vücudun kolajen öncüsü olan prokolajen üretiminde önemli bir rol oynar. Bu nedenle, yeterli C vitamini almak kritik öneme sahiptir. Portakal, greyfurt, limon gibi narenciye meyveleri bol miktarda C vitamini içerir.  

  • Dutsu meyveler

Narenciye meyvelerinin C vitamini içeriğinin daha fazla olduğu düşünülse de dutsu meyveler de mükemmel kaynaklardır. Çilek aslında portakaldan daha fazla C vitamini sağlar. Ahududu, yaban mersini ve böğürtlen de yüksek oranda C vitamini içerir.

  • Tropikal meyveler

C vitamini açısından zengin meyveler arasında mango, kivi, ananas ve guava gibi tropikal meyveler de bulunur. Guava ayrıca kolajen üretimi için başka bir ortak faktör olan az miktarda çinko içerir.

  • Sarımsak

Sarımsak, kolajen üretimini artırır. Çünkü bunu sağlayan yüksek miktarda kükürt içerir.

  • Yeşil yapraklı sebzeler

Yeşil yapraklı sebzeler, renklerini antioksidan özellikleriyle bilinen klorofilden alır. Bazı çalışmalar, klorofil tüketmenin derideki kolajen öncüsü olan prokolajeni artırdığını göstermiştir.

  • Fasulye

Fasulye, kolajen sentezi için gerekli amino asitleri içeren yüksek proteinli bir besindir. Ayrıca, birçoğu kolajen üretimi için gerekli olan başka bir besin olan bakır bakımından zengindir.

  • Kaju fıstığı

Kaju, her ikisi de vücudun kolajen oluşturma yeteneğini artıran çinko ve bakır içerir.

  • Domates

Başka bir gizli C vitamini kaynağı olan domates, bu önemli besinin neredeyse yüzde 30’unu sağlar. Domates ayrıca güçlü miktarda, cilt desteği için gerekli likopen antioksidanına sahiptir.

  • Biber

Biber C vitaminini yüksek oranda içerir. Kolajen üretimini desteklemesinin yanı sıra kapsaisin ve anti-inflamatuar bileşik içeriği, yaşlanma belirtileri ile mücadele eder.

Kolajenin Zararları

Kolajen takviyelerinin potansiyel yan etkileri arasında ağızda kalıcı ve hoş olmayan bir tat ve mide ekşimesi hissi bulunur. Ayrıca, takviyenin kaynağına alerjiniz varsa, alerjik reaksiyon da geliştirebilirsiniz.

Kolajenin Kullanım Alanları

Kolajenin gıdadan ilaca, imalata kadar birçok kullanımı vardır. Binlerce yıl boyunca, tutkal oluşturmak için kolajen kullanıldı. Bugün hala müzik aletlerine teller oluşturmak için kullanılıyor.

Gıdalarda kolajen, jelatin oluşturmak için ısıtılır ve sosislerde kullanılır. Tıp alanında plastik cerrahide dolgu maddesi olarak ve ciddi yanıklar için pansuman olarak kullanılır.

Sığır Kolajeni Nedir?

Sığır kollajeni, bu proteinin esas olarak ineklerden türetilen bir şeklidir. Kolajen doğal olarak vücudumuz tarafından üretilir, ancak gıdalardan ve takviyelerden de alınabilir.

Çoğu takviye, en yaygın sığır, domuz, balık, deniz anası ve sünger gibi deniz türleri olan çeşitli hayvan ve bitki kaynaklarından elde edilir. Daha az yaygın kaynaklar arasında genetik olarak modifiye edilmiş maya ve bakteriler bulunur.

Sığır türleri yak, antilop, bizon, manda ve inekleri içerir – ancak sığır kolajeni öncelikle ineklerden elde edilir. Bunu yapmak için, inek kemikleri veya diğer sığır yan ürünleri suda kaynatılır. Kolajen çıkarıldıktan sonra kurutulur ve bir takviye oluşturmak için toz haline getirilir.

Sığır kolajeni mi, balık kolajeni mi?

Vücudumuzda her biri belirli bir role sahip 16 kolajen türü vardır. Ana tipler I, II, III ve IV’tür. Kolajen takviyeleri, kaynaklarına bağlı olarak farklı tipler sağlar.

Sığır kolajeninin tip I ve III’ü arttırdığı, balık kolajeninin tip I ve II’yi arttırdığı bulunmuştur.

Ciltteki kolajen, öncelikle tip I ve III kolajenden oluşur. Yani sığır kollajeni kırışıklıkları azaltmak, elastikiyeti arttırmak ve cilt nemini arttırmak için özellikle yararlıdır.

Balık kolajeni ise, kıkırdak ve cilt sağlığını iyileştirir. Bazı çalışmalar, hastalık bulaşma riskinin daha düşük olduğunu, daha az inflamatuar etkiye sahip olduğunu ve sığır kolajeninden daha yüksek bir emilim oranına sahip olduğunu göstermektedir.

Balık kolajeni, yenidir. Ancak araştırmalar kemik dokusu rejenerasyonu, kırışıklık karşıtı etkiler, UV radyasyonundan korunma ve yara iyileşmesi için umut verici sağlık yararları olduğunu belirtmektedir.

Sığır Kolajeni Faydaları
  • Sığır kolajen takviyeleri, düşük kollajen seviyelerinin etkilerine karşı koymaya yardımcı olur. 
  • Osteoartrit belirtilerini hafifletir.
  • Görünür yaşlanma belirtilerini azaltır.
  • Kemik kaybını önler.
Kolajen Eksikliği Nedir?

Kolajen eksikliği vücutta çeşitli değişikliklere neden olur. Doğal olarak oluşan bir protein olmasına rağmen bazen dışarıdan takviye olarak kullanılmalıdır. 

Kolajen insan vücudunun işleyişinde çok önemli bir rol oynar. Kemikler, kıkırdak, kaslar, tendonlar ve bağların bileşimi kolajen içerir. Güçlerinden ve kesintisiz çalışmalarından sorumlu olan kolajendir. Başka bir deyişle kolajen, tüm organlar için bağ dokusu görevi gören özel bir yapışkan proteindir.

Kolajen, hayvanların etinde, kemiklerinde ve derisinde bulunur. Vücut dokusunu güçlendirmeye ve bir arada tutmaya yardımcı olur.

Kolajen ayrıca cildimizde bol miktarda bulunur, bu da onu esnek ve sıkı yapar. Ancak yaşlandıkça kolajen üretim süreci zayıflar ve ilk olarak cildin durumunda kendini gösterir. Kolajen eksikliği cilt yaşlanmasının ana nedenidir. Cilt elastikiyetini kaybeder, üst tabaka incelir, kuruluk oluşur ve bunun sonucunda ilk kırışıklıklar ortaya çıkar.

Kolajen Eksikliği Belirtileri
  • Vücutta eklem ağrıları
  • Saç ve tırnaklarda kırılma
  • Hareketlerde yavaşlama
  • Hem yüzde hem de gözlerde çökük görüntü
  • Diş etlerinde kanama
  • Cilt yüzeyinde kırışıklıklar
  • Selülit başlangıcı veya gelişimi 
  • Vücudun belirli bölgelerinde morluklar
  • Burun kanaması
  • Aşırı halsizlik ve yorgunluk

Bunlarla birlikte eklemler, kıkırdak ve tendonlar bağları olumsuz etkiler. Cildin görünümündeki değişiklikler açıkça görülebilir. Bu semptomlar esas olarak ciltte kendini gösterir:

  • Cildin nem dengesinin bozulması 
  • Ciltte kuruluk ve sarkma
  • Cildin belirli bölgelerinde buruşma
  • Ciltte renk ve ton eşitsizliği
  • Yanık, kesik veya sıyrık durumlarında derinin geç iyileşmesi  
  • Cildin kalıcı solgunluğu
  • Kaz ayağı oluşumu

Bunlara ek olarak kolajen eksikliğinin eklem, kıkırdak ve bağlarda meydana getirdiği değişiklikler şöyledir:

  • Kas kütlesinde gözle görülür azalma
  • Spor yaralanmalarının çok geç iyileşmesi
  • Kemik yapısının zayıflaması
  • Kıkırdak doku aşınması ve yıpranması
  • Hareket sırasında eklem ağrıları

Kolajen Eksikliği Tedavisi

Genelde kolajen eksikliğinde önce saç ve tırnaklar zarar görür. Saç büyümesi durur ve saç dökülmesi artar. Tırnaklar çok kolay soyulmaya ve kırılmaya başlar. Bu tür sorunlardan kaçınmak için kolajen takviyesine ihtiyaç vardır. Doğal yollarla elde edilemiyorsa kolajen üretimini dışarıdan güçlendirici besinlerle desteklemek faydalıdır.

Genel olarak bilimsel araştırmalara göre C vitamini kolajen üretimini desteklemektedir. Turunçgiller, kivi, biber, kuşburnu, patates, lahana, domates, yeşil soğan ve maydanoz C vitamini açısından zengin besinlerdir.

Kaynakça: 12

Yazıyı Paylaşın!!!

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir