Kişniş Neye İyi Gelir, Nasıl Yenir? Faydaları ve Zararları

Kişniş diğer bilinen adıyla aşotu, yemekleri lezzetlendirmek için dünya çapında yaygın olarak kullanılan bir bitkidir.

Coriandrum sativum bitkisinden gelir, maydanoz, havuç ve kereviz ile aynı ailedendir.

Kişniş bitkisinin yaprakları genellikle bütün olarak, tohumları ise kuru veya öğütülmüş olarak kullanılır.

İşte “kişniş nedir, ne işe yarar, hangi hastalıklara iyi gelir”, “kişniş otu faydaları nelerdir”, “taze kişnişin faydaları nelerdir, “kişnişin kansere faydaları nelerdir” sorularının cevabı…

Kişniş Nedir?

Apiaceae veya Umbelliferae ailesinin bir üyesi olan kişniş (Coriandrum sativum), dünyanın farklı yerlerinde farklı isimler ile bilinir.

Kişnişin kökenleri Güney Avrupa ve Akdeniz’e kadar uzanır. Tarihte 7000 yıldır kullanılan en eski baharatlardan biridir. 

Kişniş besinlerle doludur ve çok sayıda kullanıma ve faydaya sahiptir. 

Kişniş Besin Değeri

Bir yemek kaşığı kişniş ( Coriandrum sativum ) tohumu şunları içerir:

15 kalori

2.8 gram karbonhidrat

0.6 gram protein

0.9 gram yağ

2.1 gram lif

0.8 miligram demir (yüzde 4.6 DV)

16 miligram magnezyum (yüzde 4 DV)

35 miligram kalsiyum (yüzde 3,5 DV)

20 miligram fosfor (yüzde 2 DV)

1 miligram C vitamini (yüzde 1.7 DV)

Kişniş uçucu yağı ayrıca karvon, geraniol, limonen, borneol, kafur, elemol ve linalool gibi faydalı bitki besinleri açısından da zengindir.

Aynı zamanda, kuersetin, kaempferol, ramnetin ve apigenin gibi flavonoidlere ve ayrıca kafeik ve klorojenik asit dahil olmak üzere aktif fenolik asit bileşiklerine sahiptir. 

Kişnişin Yararları Nelerdir?

Kan şekerini düşürmeye yardımcı olur 

Yüksek kan şekeri, tip 2 diyabet için risk faktörüdür.

Kişniş tohumu, özü ve yağları kan şekerinin düşürülmesine yardımcı olur. Ancak özellikle kan şekeri düşük olanlar veya diyabet ilacı alan kişiler, bu bitkiye dikkat etmelidir, çünkü kan şekerini düşürmede çok etkilidir.

Bağışıklığı güçlendiren antioksidanlar bakımından zengindir

Kişniş otu, serbest radikallerin neden olduğu hücresel hasarı önleyen bazı antioksidanlara sahiptir. 

Bu bitkideki antioksidanlar vücudumuzdaki iltihapla mücadeleye yardımcı olan bileşiklerden oluşur.

Bu bileşikler, tüp ve hayvan çalışmalarına göre, kansere karşı önleyici, bağışıklığı güçlendiren ve nöroprotektif etkilere sahip olabilecek terpinen, kuersetin ve tokoferolleri içerir.

Kalp sağlığına faydalıdır

Bazı hayvan ve tüp çalışmaları, bu bitkinin yüksek tansiyon ve LDL (kötü) kolesterol düzeyleri gibi kalp hastalığı risk faktörlerini azaltabileceğini göstermektedir.

Kişniş özü bir idrar söktürücü gibi davranır ve vücuttan fazla sodyum ve suyun atılmasına yardımcı olur. Bu kan basıncını düşürür. 

Beyin sağlığını korur

Parkinson, Alzheimer ve multipl skleroz gibi birçok beyin rahatsızlığı iltihaplanma ile ilişkilidir. Kişniş otunun iltihap önleyici özellikleri bu hastalıklara karşı koruma sağlar.

Bir fare çalışması, bu bitkinin hafızayı artırdığı, Alzheimer hastalığı için etkili olabileceği sonucuna vardı. 

Bu faydalı bitki ayrıca anksiyete tedavisinde de etkilidir. Hayvan çalışmaları, kişniş ekstresinin bu durumun semptomlarını azaltmada yaygın bir endişe ilacı olan Diazepam kadar etkili olduğunu göstermektedir.

Sindirim ve bağırsak sağlığını korur

Kişniş tohumundan elde edilen yağ, sindirimi hızlandırır, bu nedenle sindirim sisteminin düzenli çalışmasına da yardımcı olur. 

Geleneksel bilginlere göre kişniş, zararlı gazların mideden beyne yükselmesini engeller. Modern tıp, kişniş ve yağının gaz giderici olarak kullanılabileceğini bulmuştur

Enfeksiyonlarla savaşır

Bu şifalı bitki, bazı enfeksiyonlara ve yiyecek kaynaklı hastalıklara karşı savaşmaya yardımcı olabilecek antimikrobiyal bileşikler içerir. 

Bitkideki bir bileşik olan Dodecenal, yaşamı tehdit eden gıda zehirlenmelerine neden olan Salmonella gibi bakterilerle savaşır. 

Gıda zehirlenmesiyle mücadele eder

Birkaç çalışma, kişnişin gıda kaynaklı patojenlere karşı güçlü antimikrobiyal etkilere sahip birkaç bitki ve baharat arasında yer aldığını göstermektedir. Yemeklerde kullandığında, aslında gıda zehirlenmesi riskine karşı ek bir koruma sağlar.

Kişniş, Salmonella choleraesuis’e karşı özel olarak savaşabilen antibakteriyel bir bileşik içerir. Salmonella zehirlenmesi, gıda kaynaklı hastalıktan sorumludur. 

Journal of Agricultural and Food Chemistry’de yapılan bir araştırma, kişnişin özellikle Salmonella’ya karşı antibakteriyel aktivitesi olduğunu  gösterdi. 

Kişniş, bir antibiyotiğin iki katı kadar güçlü doğal bir bileşik olan yüksek düzeyde dodekenal içerir. Bundan dolayı ölümcül gıda zehirlenmelerine karşı korumaya yardımcı olabilir.

Nörolojik inflamasyonu ve hastalığı önleyebilir

Nörodejeneratif hastalıklar – Alzheimer, Parkinson, multipl skleroz, beyin tümörleri ve menenjit dahil – kronik iltihaplanma ile ilişkilidir.

Molecular Neurobiology dergisinde yayınlanan bir araştırma, zerdeçal, biber, karanfil, zencefil, sarımsak, tarçın ve kişniş tüketmenin, inflamatuar yolları hedeflemeye ve nörodejeneratif hastalıkları önlemeye yardımcı olduğunu buldu.

Araştırmacılar, bu besinler açısından zengin beslenen bireylerin yaşam tarzı faktörlerinin daha düşük nörolojik dejenerasyon insidansı gösterdiğini belirtti. 

Tümör oluşumunu ve büyümesini engeller

Kişnişteki ftalidler ve terpenoidler gibi aktif bileşikler, spesifik enzimlerin üretimini indükler. Bunlar, tümöre neden olan iyonları ve bileşikleri daha az toksik formlara dönüştürür. Bu aktivite tümör oluşumunu ve büyümesini durdurur.

Vücudunuzu detoksifiye eder

Kişniş, vücudu gençleştirebilecek bitkiler arasında en iyi biyokimyasal profillerden birine sahiptir. Terpenoidler, poliasetilenler ve karotenoidler kandaki zararlı serbest radikalleri ve reaktif oksijen türlerini temizler. 

İdrar yolu enfeksiyonlarını tedavi eder – böbrek işleyişini iyileştirir

Kişniş tohumu böbreklerin idrar filtreleme oranını artırarak daha hızlı idrar oluşumuna yol açar. Bu vücutta su tutulmasını azaltır. Ayrıca vücut, tüm toksinlerden ve mikroplardan kurtulur ve üriner sistemi temiz tutar.

Antibakteriyel, antifungal ve antihelmintik özelliklere sahiptir

Kişniş ve kişniş tohumu, vücut için her türlü faydayı sağlamanın yanı sıra antibakteriyel ve antifungal özelliklere de sahiptir. Biyoaktif bileşikler sayesinde kişniş, vücuttaki parazitleri de öldürebilir (antelmintik).

Bu özellik sadece tıpta değil, aynı zamanda gıda muhafazası ve bozulmanın önlenmesi için de kullanılmaktadır. Bu, et, balık, tahıl, sebze gibi yiyecekleri, kişniş tohumu veya uygun özlerle uzun süre saklayabileceğiniz anlamına gelir. 

Sağlıklı adet fonksiyonunu destekler

Kişniş tohumu, endokrin bezi işlevini ve adet döngüsünü düzenleyen hormonları düzenlemeye yardımcı olur, bundan dolayı sağlıklı adet işlevini destekler. 

Ayrıca kişniş, adet döngüsü sırasında şişkinliği, krampları ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir. Menstrüasyonu düzenlemek için kullanımı Ayurveda tıbbında yaygın bir uygulamadır.

Kişnişin Cilde Faydaları

Bitkinin, dermatit gibi hafif döküntüleri tedavi etme gibi çeşitli cilt yararları vardır.

Bazı çalışmalar, kişniş ekstresindeki antioksidanların, ultraviyole B radyasyonundan kaynaklanan cilt hasarının yanı sıra, cildin yaşlanmasına neden olabilecek hücresel hasarı önlemeye yardımcı olabileceğini belirtiyor. 

Ayrıca, birçok kişi akne, pigmentasyon, yağlılık veya kuruluk gibi cilt durumlarında kişniş yaprağı suyunu kullanır. 

Kişniş Nasıl Yenir? 

Coriandrum sativum bitkisinin tüm kısımları yenilebilir ancak tohumları ve yaprakları çok farklı bir tada sahiptir. Yapraklarının tadı  keskin narenciyeye benzer. 

Pişmiş yemeklere, diğer sebzelerle birlikte turşulara, kavrulmuş sebzelere ve pişmiş mercimek yemeklerine bütün tohumlar eklenebilir.

Kişniş kullananlar, yapraklarını çorba, makarna salatası gibi yemekleri süslemek için tercih eder. Bitkinin yapraklarını ayrıca sarımsak ve limon suyu ile püre yapabilirsiniz.

Kişnişi Fazla Yemenin Zararları

Ağır metallerle etkileşir

Kişniş, vücuttaki ağır metal iyonları üzerinde şelasyon etkisine sahiptir. Biyoaktif bileşenler cıva, kadmiyum, kalay ve kurşun ile etkileşime girerek onları harekete geçirerek atılmasına neden olur.

Bu metallerden yapılmış herhangi bir implant (diş, atel veya kırık destekleri) kişnişi aşırı yerseniz aşınır.

Işık duyarlılığına neden olabilir

Bazı araştırmalar kişniş ve kişniş tohumunun ışığa duyarlılığa neden olabileceğini düşündürmektedir. Cildiniz çok hassas hale gelir ve neredeyse güneş ışınlarına alerjisi olur. 

Sonuç olarak;

Kişniş, birçok mutfak kullanımına ve sağlık yararına sahip kokulu, antioksidan bakımından zengin bir bitkidir.  Kan şekerini düşürmeye, enfeksiyonlarla savaşmaya ve kalp, beyin, cilt ve sindirim sağlığını korumaya yardımcı olur. 

Yazıyı Paylaşın!!!

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir