Kiraz, en sevilen meyvelerden biridir. Bunun sebebi sadece lezzetli olması değil, aynı zamanda güçlü sağlık etkileri olan vitamin, mineral ve bitki bileşikleri içermesidir.
Kiraz Besin Değeri
Kiraz meyvesi çeşitli renk ve lezzete sahip sert çekirdekli meyvedir. İki ana kategorisi vardır – tart ve tatlı kiraz, sırasıyla Prunus cerasus L. ve Prunus avium L. Renkleri sarıdan koyu siyah-kırmızıya kadar değişebilir.
Tüm çeşitleri oldukça besleyicidir ve lif, vitamin ve minerallerle doludur. Bir bardak (154 gram) tatlı, çiğ, çekirdeksiz kirazın besin içeriği şöyledir:
Kiraz kalori: 97
Protein: 2 gram
Karbonhidrat: 25 gram
Lif: 3 gram
C Vitamini: Günlük Değerin % 18’i (DV)
Potasyum: DV’nin % 10’u
Bakır: DV’nin % 5’i
Manganez: DV’nin % 5’i
Kirazda C vitamini var mı?
Bu meyve, özellikle lif, C vitamini ve potasyum içerir ki, bu besinler birçok yönden sağlığa yararlıdır.
C vitamini bağışıklık sistemini ve cilt sağlığını korumak için gerekli bir antioksidandır. Kas kasılması, sinir fonksiyonu, kan basıncı regülasyonu ve diğer birçok kritik bedensel işlem için ise potasyum gereklidir.
Bu sert çekirdekli meyve ayrıca, faydalı bağırsak bakterilerini besleyerek ve bağırsak düzenini teşvik ederek sindirim sistemini sağlıklı tutmaya yardımcı olan iyi bir lif kaynağıdır. Ayrıca, B vitaminleri, manganez, bakır, magnezyum ve K vitamini sağlar.
Kirazın Yararları Nelerdir?
Antioksidan ve anti-inflamatuar bileşikler bakımından zengindir
Yüksek bitki bileşik konsantrasyonu, kirazın faydasından sorumludur. Bu faydalar miktar ve tür çeşitliliğine bağlı olarak değişebilse de, bütün çeşitleri antioksidan ve anti-inflamatuar bileşiklerle doludur.
Bu yüksek antioksidan içeriği, birçok kronik hastalık ve erken yaşlanma ile bağlantılı bir durum olan oksidatif stres ile mücadeleye yardımcı olur.
Bu lezzetli meyve özellikle hücresel hasarla savaşmaya, inflamasyonu azaltmaya ve genel sağlığı güçlendirmeye yardımcı olan geniş bir bitki kimyasal grubu olan polifenoller bakımından yüksektir.
Polifenol bakımından zengin beslenme, kalp hastalığı, diyabet, zihinsel düşüş ve bazı kanserler dahil olmak üzere birçok kronik duruma karşı koruma sağlar.
Bu sert çekirdekli meyve ayrıca, her ikisi de anti-inflamatuar ve antioksidan özelliklere sahip olan beta karoten ve C vitamini gibi karotenoid pigmentler içerir.
Egzersiz sonrası kas hasarını önler
Araştırmalar, meyvenin anti-inflamatuar ve antioksidan bileşiklerin egzersize bağlı kas ağrısını, hasarını ve inflamasyonu hafifletmeye yardımcı olabileceğini göstermektedir.
Ekşi kiraz suyu ve konsantresinin, kas toparlanmasını hızlandırdığı, egzersize bağlı kas ağrısını azalttığı ve bisikletçiler ve maraton koşucular gibi seçkin sporcularda güç kaybını önlediği belirtilmektedir.
Kalp sağlığına yararlıdır
Kiraz gibi yoğun gıda maddeleri barındıran meyveler, kalbi korur. Özellikle potasyum ve polifenol antioksidanları da dahil olmak üzere kalp sağlığını koruduğu bilinen besinler ve bileşikler bakımından zengin olduğu için faydalıdır.
Potasyum düzenli bir kalp atışı sağlamak için gereklidir ve tansiyonu düzenleyen vücuttaki fazla sodyumun atılmasına yardımcı olur. Bu yüzden yüksek potasyum alımı, kalp hastalığı ve inme riskini azaltır.
Bu meyve antosiyaninler, flavonoller ve kateşinler dahil olmak üzere güçlü polifenol antioksidanları bakımından zengindir, bu da hücresel hasara karşı koruyarak ve iltihabı azaltarak kalbin sağlıklı kalmasına yardımcı olur.
Artrit ve gut semptomlarını iyileştirir
Güçlü anti-inflamatuar etkileri nedeniyle, eklemlerdeki aşırı şişlik, iltihaplanma ve ağrıya neden olabilecek ve ürik asit birikiminden kaynaklanan artrit ve gut semptomlarını azaltabilir.
Pek çok çalışma, kirazın oksidatif stresi önlemeye yardımcı olduğunu ve artritle ilgili semptomları azaltmaya yardımcı olabilecek inflamatuar proteinleri baskılayarak inflamasyonu azalttığını göstermektedir.
Ayrıca, vücuttaki ürik asit seviyelerini azalttığı için özellikle gut hastaları için faydalıdır.
Uyku kalitesini iyileştirir
Kiraz yemek veya suyunu içmek uyku kalitesini iyileştirmeye yardımcı olur. Bu uyku artırıcı faydalar, meyvenin yüksek konsantrasyondaki bitkisel bileşiklerine bağlıdır. Ek olarak, uyku-uyanıklık döngüsünü düzenlemeye yardımcı bir madde olan melatonin içerir.
Kirazın Cilde Faydaları
Kiraz iyi bir A, B, C ve E vitamini kaynağıdır, cildin parlak ve sağlıklı kalması için vücudun ihtiyaç duyduğu vitaminleri karşılar.
Cildi aydınlatmada etkilidir
Kiraz suyunun koyu lekeleri temizlediği ve cildin aydınlanmasına yardımcı olduğu düşünülmektedir. Araştırmacılar uzun süreli kullanımının cildi yenileyebileceğini ve gençleştirebileceğini belirtiyor.
Yaşlanma karşıtı özelliklere sahiptir
Diğer meyvelerle karşılaştırıldığında en yüksek düzeyde antioksidan ile donatılmış olması, cildin daha yaşlı görünmesini sağlayan vücutta bulunan serbest radikallerle savaşması nedeniyle, yaşlanma sürecini yavaşlatmaya yardımcı olur.
Kirazın Saça Faydaları
Kiraz yemek, saç sağlığı için de aynı derecede faydalıdır. Meyvede bulunan vitaminler, saça gerekli besinleri sağlar. Kirazda bulunan farklı vitaminler saç sağlığını şu şekilde etkiler;
A Vitamini
Vitaminler genel sağlık için gereklidir. Kirazdaki vitaminlerin bolluğu onu harika bir meyve yapar. A vitamini saç ve saç derisini nemlendirir. Ayrıca saç folikülleri için önemli olan retinoik asit adı verilen esansiyel bir asit üretimini de düzenler.
B Vitamini
B vitaminleri, kafa derisi de dahil olmak üzere vücuttaki kan dolaşımını iyileştirmeye yardımcı olur, bu da mevcut hücrelerin yenilenmesini sağlayarak, saç büyümesini tetikler.
C vitamini saçlar için çok önemlidir. Saç köklerinin güçlendirilmesine yardımcı olur ve köklerden kırılmayı önler. Ayrıca saçları besler ve yeni saç köklerinin büyümesini uyararak kırık uçları ve saç dökülmesini önler.
E Vitamini
Bu vitamin, bağışıklığı korumak için uygun kan dolaşımına yardımcı olur ve herhangi bir saç hasarını önler. Ayrıca saç ve saç derisinde uygun nemi korur.
Kiraz Nasıl Seçilir?
Sert ve parlak bir yüzeye sahip kirazları satın alın. Kesik veya çürük olanlardan kaçının. Kirazın koyu renkli olması, uygun olgunluğa eriştiğini gösterir.
Kiraz Nasıl Saklanır?
Kiraz narin meyvedir ve en iyi lezzeti elde etmek için uygun şekilde saklanması gerekir. Oda sıcaklığında tutulursa, 2 gün içinde tüketilmesi gerekir, aksi takdirde donuklaşmaya başlarlar ve yemek için çok da uygun değildir.
Kiraz buzdolabında yaklaşık bir hafta saklanabilir. Plastik bir torbada saklamak gerekir.
Kiraz, sadece yemeden önce yıkanmalıdır. Yıkama ve ardından saklama, bozulmayı hızlandıracaktır. Yıkanmamış kirazları daima buzdolabında saklayın.
Kirazın Zararları Nelerdir?
Alerjiniz yoksa, bu meyvenin belirgin bir zararı ve yan etkisi yoktur. Çok fazla ve lifli yiyeceklerle birlikte kiraz yemek, rahatsız edici etkilere neden olabilir.
Kiraz lif bakımından yüksektir, bir bardağı 3 gram lif sağlar. Bu miktar tek başına rahatsızlık vermez ancak lifli diğer yiyeceklerle birlikte tüketmek bağırsak gazı, karın krampları veya şişkinlik gibi belirtiler yaşanmasına neden olabilir.
Kiraz alerjisi olanlarda bu meyveyi yemek, tehlikeli yan etkilere neden olabilir. Alerjiniz varsa kirazdan uzak durun.
Kiraz Nasıl ve Nelerde Kullanılır?
Kiraz çok yönlü ve lezzetli bir meyvedir. Hem tatlı hem de ekşi çeşitleri birçok yiyecek ile iyi eşleşir. Ayrıca, kuru kiraz, kiraz suyu gibi ilgili ürünler de birçok tarifte kullanılır. Kiraz;
– Tatlı bir atıştırmalık olarak taze yenir.
– Meyve suyu olarak içilir.
– Komposto yapılır ve yoğurt, yulaf ezmesi veya chia pudingi üzerine koyulur.
– Meyve salatasını renklendirir.
– Kuru kiraz fırınlanmış ürünlere eklenir.
– Dondurma ve tatlı ürünlere eklenir.
Mutfakta kullanım seçenekleri sınırsızdır, bu yüzden denemekten korkmayın.
Kiraz Alerjisi Nedir, Nasıl Geçer?
Diğer alerjiler kadar yaygın olmasa da bazı kişilerde kiraz, alerji yapabilir.
Vücudumuz belirli maddelere olumsuz tepki verdiğinde alerjik bir reaksiyon oluşur. Besin alerjileri durumunda, bağışıklık sistemi reddettiği yiyeceklerdeki proteinlere saldırır ve negatif semptomlara neden olur.
Kuruyemiş, süt, soya, balık, buğday gibi yiyeceklere karşı alerji diğerlerine göre daha sık rastlanır.
Kiraz alerjisi, birincil veya ikincil reaksiyonlar olarak sınıflandırılabilir. Birincil kiraz alerjisi, meyvenin kendisine geliştirilen alerjidir.
Kiraz gibi meyvelere alerji genellikle oral alerji sendromu (OAS) adı verilen bir durumla ilgilidir. “Polen-gıda sendromu” olarak da adlandırılan oral alerji sendromu, çiğ veya taze meyveleri yerken çoğunlukla ağız çevresinde ve yüzde hafif semptomlara neden olur.
Erken yaşta polene alerjik olanlar, yetişkin bir birey olduklarında kiraz gibi ilgili meyvelere alerji geliştirebilir. Buna ikincil kiraz alerjisi denir. Buna neden olan en yaygın durum kiraz ağaçlarınkiyle benzer olan huş polenidir. Huş polenine alerjiniz varsa, kiraza karşı da alerjiniz olabilir.
Tek başına kiraz yaygın alerjen değildir. Oral alerji sendromu varsa, diğer meyveler, sebzeler ve bunlarla ilişkili olabilecek kuruyemişlerle birlikte kiraz alerjisi de gelişebilir. Aşağıdakilere alerjisi olanlar kiraza da alerji geliştirebilir:
Badem
Elma
Kayısı
Havuç
Kereviz
Fındık
Kivi
Armut
Ceviz
Kiraz alerjisi belirtileri
Şiddetli, birincil kiraz alerjisi olanlar, meyveyi tükettikten sonra mide ağrısı veya kramp ve kusma gibi yoğun gastrointestinal semptomlar yaşayabilir. Daha ciddi vakalarda anafilaksiye varan şu belirtiler görülebilir:
– Nefes almada zorluk
– Göğüs ve boğazda gerginlik
– Yüzün şişmesi
– Cilt kaşıntısı
– Cilt döküntüsü
– Düşük kan basıncı
– Hızlı kalp atımı
– Karın ağrısı
– Mide bulantısı ya da kusma
– Baş dönmesi
– Bayılma
Kiraz alerjisi tedavisi
Bazı gıda alerjileri gelip geçer, ancak tedavi edilemez. Kiraz alerjisini tedavi etmenin tek yolu meyvelerden ve diğer ikincil alerjenlerden kaçınmaktır.
Oral alerji sendromu olanlar bazı sağlık kuruluşlarına göre kirazı pişirerek, alerjik reaksiyonları azaltabilir, çünkü pişirme, vücudun tepki verdiği kirazdaki proteinleri bozar veya değiştirir.
Sonuç olarak;
Kiraz oldukça besleyicidir ve birçok sağlık yararı sunar. İltihaplanmayı önleyebilen bitki bileşikleri içermesinin yanında uyku kalitesini iyileştirir, kalp sağlığını güçlendirir ve egzersiz sonrası toparlanmayı hızlandırır.
Kiraz alerjisi, özellikle oral alerji sendromunda rastlanılan bir durumdur. Bununla birlikte, diğer meyvelerle ve hatta bazı sebzelerle çapraz reaktivite nedeniyle, kiraza karşı alerjiyi tespit etmek zor olabilir.
Diğer alerji türlerinden farklı olarak, gıda alerjilerinden kaynaklanan komplikasyonları önlemenin tek yolu alerji yapan gıdalardan tamamen kaçınmaktır.
