Kereviz, çok yönlü bir sebzedir, çiğ veya haşlanmış olarak yenebilir. Bu bitkinin hem kök hem de yaprak ve sapları lezzetlidir ve besin bakımından zengindir.
Dünyanın en sağlıklı gıdalarından biri olarak kabul edilir ve sağlıklı beslenmeye ilgi duyan insanlar tarafından tercih edilir.
Kereviz kalorisi düşük bir sebze olduğu için kilo vermek isteyen insanlar için uygun bir seçimdir. 100 gram başına 16 kalori içerir.
Bu sağlıklı sebze, besleyici maddeler bakımından zengindir. Biz de bu yazıda “kereviz nedir”, “kereviz neye yarar”,“kerevizin faydaları nelerdir”, “kerevizin besin değeri” konularında ayrıntılı bilgiler vermeye çalışalım.
Kerevizin Besin Değeri
Çoğu insan kereviz sapını yemeyi tercih eder ancak yaprakları ve tohumları da yenilebilirdir ve faydalıdır. Bir kase doğranmış çiğ kereviz (yaklaşık 101 gram) şunları içerir:
Glisemik indeks bir yiyeceğin, kişinin kan şekeri üzerindeki etkisine denir. En yüksek değer saf glikozun kan şekeri üzerindeki etkisini gösteren 100’dür. En düşüğü ise 0.
Düşük glisemik indeksli yiyecekleri tercih etmek gerekir çünkü bu yiyecekler, sindirim sırasında yavaşça parçalanan karbonhidratlar demektir ve kan şekeri seviyeleri üzerinde büyük bir etki yaratmadan ve bu etkiyi önlemek için vücudun daha fazla insülin salmasına neden olmadan, glikoz kan dolaşımına kademeli olarak salınır.
Kerevizin faydalarından biri, düşük bir glisemik indekse sahip olmasıdır, bu da diyabet hastası veya düşük karbonhidratlı diyet uygulayan insanlar için mükemmel bir seçim olduğunu gösterir.
K vitamini açısından zengindir
1 bardak kereviz (yaklaşık 100 gram) günlük olarak önerilen K vitamini miktarının % 33’ünü sağlar. Vücudun çeşitli sebeplerden dolayı K vitaminine ihtiyacı vardır:
– Kan pıhtılaşmasında çok önemli bir rol oynar.
– Kalp hastalığını önler.
– Güçlü kemikler oluşturmaya ve yaşlılarda kemik yoğunluğunu korumaya yardımcı olur.
–D vitamini ile birlikte vücudun optimal çalışmasına yardımcı olur.
K vitamini eksikliği osteoporoz, çeşitli kanser türleri, diş çürümesi, bulaşıcı hastalıklar ve beyin sağlığı sorunları ile ilişkilendirilmiştir.
Yüksek antioksidan içeriğine sahiptir
Antioksidanlar, vücudu serbest radikaller olarak adlandırılan zararlı moleküllerden koruyan vitaminler, mineraller ve flavonoidler (bitkilerde bulunan bileşikler) gibi maddelerdir.
Serbest radikaller kanser, kan damarı hastalıkları ve diğer sağlık durumları için ana suçlu olarak kabul edilir.
Bu sebze, önemli bir antioksidan kaynağıdır ve çok çeşitli vitamin ve minerallerin yanı sıra aşağıdaki fitobesinler içerir (sebzelerde bulunan bileşikler):
– Flavonoller
– Fenolik asitler
– Flavonlar
– Dihydrostilbenoids
– Fitosteroller
– Furanocoumarinler
Bu bileşikler vücudun çeşitli nedenlerden kaynaklanan serbest radikallerin olumsuz etkileriyle mücadele etmesine yardımcı olur :
– İlaç almak
– Yanan şekerler ve sindirim enzimleri bırakma gibi normal vücut süreçlerinin yan ürünleri
100 gram kereviz 1,6 – 1,7 gram diyet lifi içerir ve bu sebze mükemmel bir çözünür lif kaynağıdır. Çözünür lif, bitki hücrelerinde bulunan reçine, müsilaj ve pektinden yapılır; sindirim sistemine ulaşırken, çözünebilir lifler suyu emer ve sindirim sistemi boyunca yiyeceklerin çok hızlı hareket etmesini engelleyen jel benzeri bir kitle oluşturur.
Bu, vücudun glikoz ve kolesterol gibi besin maddelerini emmesi için daha fazla zamana sahip olduğu ve kan akışına daha yavaş ulaşabileceği anlamına gelir. Bu sebze ayrıca dışkıya hacim katan ve kabızlığı önleyen çözünmez lif içerir.
Beslenme uzmanları, erkekler için günlük 38 gram ve kadınlar için 25 gram lif önermektedir; kereviz, hem çözünür hem de çözünmeyen liflerin günlük gerekli miktarının iyi bir şekilde sağlanmasına yardımcı olabilir.
Potasyum içerir
Potasyum, bu sebzenin içinde büyük miktarlarda bulunan başka bir besin maddesidir (100 gramı, günlük önerilen potasyumun % 8’ini sağlar).
En yüksek miktarda potasyum, kereviz bitkisinin taze yapraklarında bulunur, yapraklar tazeliğini kaybettikçe, besin değerlerini de kaybetmeye başlar. Potasyum vücutta şu görevlerde bulunur:
– Vücuttaki elektriksel impulsları koruduğu için sıvı dengesini düzenlemeye yardımcı olur (potasyum elektrolit olarak kabul edilir)
– Tansiyonu düşürür.
– Kalbi sağlıklı tutar.
– Hücrelerin çok önemli bir bileşenidir.
– Kas kütlesi kayıplarına karşı koruma sağlar.
– Kemik yoğunluğunu korur.
– Böbrek taşlarının oluşumunu önler.
Molibdenin mükemmel kaynağıdır
Molibdenin vücutta karmaşık bir biyolojik rolü vardır ve vücudun işleyişi için çok önemli olan birçok enzim molibdene bağlıdır.
İnsan vücudu, bir kilogram ağırlık için 0.07 mg molibden içerir ve diş minesinde, böbreklerde ve karaciğerde daha yüksek konsantrasyonlar bulunur.
Kereviz (1 bardak) günlük önerilen molibden miktarının % 11’ini içerir ve bu eser elementin faydaları şunlardır:
– Vücuttakibakır seviyelerini düşürerek inflamatuar, fibrotik veotoimmün hastalıklara karşı mücadele eder.
– Toksin metabolizmasından sorumlu bir dizi önemli vücut enzimi için yardımcı faktör olarak çalışır.
– Kansere karşı koruma sağlar – bitkiler topraktan daha az molibden aldıklarında, daha fazla kanser üreten ajan içerirler ve bu da hastalığın daha yüksek bir oranına yol açar.
Folik asit içerir
Taze kereviz, günlük önerilen folik asit miktarının % 9’unu sağlar. Folat formunda doğal olarak bulunan bu vitamin (folik asit sentetik formdur) hem erkekler hem de kadınlar için çok faydalıdır.
– Hamile olan veya hamile kalmak isteyen kadınların, doğum kusurlarını ve düşük yapmalarını önlemek için folik asit almaları ve folat bakımından zengin gıdalar tüketmeleri önerilir. Folik asit temel vücut fonksiyonları için hayati öneme sahiptir ve DNA üretiminde önemli bir rolü vardır.
– Folat eksikliğinin neden olduğu anemi ve diğer durumlar da folik asit takviyeleri alınarak tedavi edilir.
– Folik asit kandaki homosistein seviyelerini azaltır (kalp hastalığı için daha yüksek risk ile ilişkili bir kimyasal)
– Bu vitamin aynı zamanda daha yaşlı kişilerde (Alzheimer hastalığı, hafıza kaybı, maküler dejenerasyon, işitme kaybı, osteoporoz, vb) meydana gelen bir dizi rahatsızlığın tedavisinde de kullanılır.
Folat, K vitamini ve molibdenden sonra bu sebzede yüksek miktarlarda bulunan üçüncü bileşendir.
A ve C vitamini bakımından zengindir
100 gram kereviz, günlük olarak önerilenC vitamini miktarının % 15’ini veA vitamininin % 5’ini içerir.
Vücudun iyi çalışması için bu vitaminler gereklidir. Hücre büyümesini ve sağlıklı bir bağışıklık sistemini desteklemek ve göz sağlığı için A vitamini gereklidir.
A vitamini eksiklikleri nadir görülür ve sadece çok zayıf beslenen veya sindirim bozuklukları olan kişilerde rastlanır.
A vitamini, cilt sorunları (sivilce, kuru cilt, kırışıklık ve benzeri) ile uğraşan kişiler için daha sık reçete edilir.
Yüksek doz A vitamini tavsiye edilmez ve vücuda daha fazla zarar verebilir ve bu nedenle alınması gereken miktarı doğal kaynaklardan almak daha iyidir.
C vitamini, soğuk algınlığının iyileştirilmesine yardımcı olan besin maddelerinden biridir. Uzmanlar, C vitamininin kardiyovasküler hastalık, göz hastalığı ve bağışıklık sistemi problemlerinin tedavisinde daha önemli bir role sahip olduğunu söylüyor.
A vitamininin aksine, bu besin çok güvenlidir ve günlük değerleri aşmak zarar vermez.
% 95 sudan oluşur
Bu sebzenin yaprakları çok çabuk solar. Bu, onun gevrekliğinden sorumlu olan, yüksek su içeriğinden kaynaklanmaktadır.
Yüksek su içeriği, kerevizin kilo vermedeki etkisini açıklıyor. Ağırlıklı olarak sudan oluşan yiyecekler, çok fazla kalori tüketmeden kendinizi tok hissetmenize yardımcı olur.
Yüksek su içeriği dehidrasyonu önlemeye yardımcı olur – insan vücudu % 50-75 sudan oluşur ve sadece içerek değil, et ve bitki gibi besinlerden de su alınması gerekir.
Alkalileştirici bir etkiye sahiptir
Magnezyum, demir ve sodyum gibi mineraller içeren sebze, asidik gıdalar üzerinde nötralize edici bir etkiye sahiptir – bu mineraller temel vücut fonksiyonları için gereklidir.
Kanser riskini azaltmaya yardımcı olabilir
Kereviz, kanseri teşvik eden serbest radikallere karşı savaşmaya yardımcı olan antioksidanlar açısından zengindir. Vücuttaki kanser hücrelerini öldürebilen iki biyoaktif flavonoid (apigenin ve luteolin ) içerir.
Apigenin, kimyasal önleyici bir ajandır ve anti-kanserojen özellikleri, kanser hücresi ölümünü teşvik etmek için vücuttaki serbest radikalleri yok eder.
Ayrıca, vücudun hastalığı önlemeye yardımcı olan işlevsiz hücreleri uzaklaştırdığı bir süreç olan otofajiyi de teşvik eder. Luteolin’in antikanser özelliği, hücre proliferasyon sürecini inhibe eder.
Kerevizdeki bu flavonoidler, pankreas ve göğüs kanserlerini tedavi etme potansiyeline sahiptir.
Kerevizin ayrıca biyoaktif poliasetilenlere sahip olduğu söyleniyor. Bu kemo-koruyucu bileşikler, çok sayıda kanser oluşumunu önleme potansiyeline sahiptir.
İnflamasyonu azaltır
Kereviz, anti-inflamatuar özelliklere sahip bitkisel besleyici antioksidanlarla doludur. Harbin Tıp Üniversitesi (Çin) tarafından yapılan bir araştırma, bu sebzenin aynı zamanda önemli bir flavonol kaynağı olduğunu buldu.
Kereviz tohumu özlerinin de iltihap önleyici özelliklere sahip olduğu belirtiliyor.
Kereviz ayrıca beyin hücrelerinde iltihabı önleyebilen luteolin adlı bir bileşik içerir. King Saud Üniversitesi (Riyad) tarafından fareler üzerinde yapılan bir araştırma, kerevizin gastrite (mide zarının iltihaplanması) neden olan bir bakteri olan Helicobacter pylori’nin büyümesini engelleyebileceğini öne sürdü.
Kan basıncı seviyelerini düşürebilir
Kerevizin, arter duvarlarını gevşeten ve kan akışını artıran ftalidler adı verilen bir fitokimyasal içerdiği bulunmuştur. Aynı zamanda kan damarlardaki düz kasları genişletir ve kan basıncının düşürülmesine yardımcı olur.
Fareler üzerinde yapılan bir İran araştırması, kerevizin antihipertansif özelliklerini aynı fitokimyasallara bağladı. Kereviz ayrıca kan basıncını düşürmeye yardımcı olabilecek nitratlar açısından da zengindir.
Kardiyovasküler sağlığı iyileştirebilir
Kereviz kardiyovasküler sağlığın korunmasına yardımcı olabilir. İran’da yapılan bir araştırma, kereviz yaprağı ekstresinin kolesterol, trigliseritler ve LDL (kötü kolesterol) gibi çok sayıda kardiyovasküler parametreyi iyileştirebileceğini buldu.
Kereviz, anti-inflamatuar ve kardiyovasküler faydaları olan polifenollerde yüksektir.
Hafıza kaybını önleyebilir
Kereviz hafıza kaybı riskini azaltabilir. JiNan Üniversitesi’nde (Çin) yapılan bir araştırma, luteolin (kerevizde bulunan bir flavonoid) ile daha düşük yaşa bağlı hafıza kaybı oranları arasında bir bağlantı olduğunu buldu.
Luteolin beyin iltihabını yatıştırır ve nöroinflamatuar bozuklukların tedavisine yardımcı olabilir. Bu nedenle, nörodejenerasyon riskini azaltmaya da yardımcı olabilir.
Kerevizde bulunan biyoaktif bir flavonoid olan apigeninin nörojeneze (sinir hücrelerinin büyümesi ve gelişmesi) yardımcı olduğuna inanılıyor.
Bununla birlikte, bu faktör henüz insanlarda kanıtlanmamıştır. Apigenin ayrıca nöronların sağlığına da katkıda bulunabilir.
Cinsel yaşamı iyileştirebilir
Kereviz, kadınlarda cinsel uyarılmayı uyardığına inanılan erkeklik hormonları olan androstenon ve androstenol içerir.
Erkek sıçanlar üzerinde yapılan bir araştırma, kereviz özlerinin cinsel performansı artırdığını buldu. Dozajın sıçanlarda sperm sayısını arttırdığı bulunmuştur. Hatta testosteron salgılanmasını artırabilir. Bununla birlikte, kerevizin insanlarda bu etkisini doğrulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Astım tedavisine yardımcı olabilir
Burada sınırlı araştırma var. Kereviz tohumunun astım tedavisinde faydalı olabilecek antifungal ve antibakteriyel özelliklere sahip olduğu söyleniyor. Buu mekanizmayı anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Diyabet tedavisine yardımcı olabilir
Bu konuda araştırma sınırlıdır. Kereviz, kan şekeri seviyelerini düşürmedeki rolleri için incelenen flavon adı verilen antioksidanlar içerir.
Bazı uzmanlar, kerevizdeki K vitamininin anti-diyabetik özelliklere sahip olabileceğine inanıyor. İnflamasyonu ve buna bağlı insülin duyarlılığını azaltabilir ve bu da glukoz metabolizmasının iyileşmesine yol açabilir. Bununla birlikte, bunun bilimsel bir kanıtı yoktur.
Anekdot niteliğindeki kanıtlar, kereviz almanın tip 2 diyabet riskini azaltabileceğini göstermektedir. Diyabet, gastrointestinal sorunlara neden olan Helicobacter pylori tarafından da ağırlaştırılabilir.
Kereviz bu bakteriyel savaşma kabiliyetine sahip olduğu için bu konuda da yardımcı olabilir. Ancak, bu etkiyi kanıtlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
İran’da yapılan bir araştırma, kereviz tohumu ekstresinin sıçanlarda diyabeti kontrol edebileceğini buldu. Bu nedenle, insanlar üzerinde yapılan araştırmaların da aynı şeyi kanıtlaması bekleniyor.
Bağışıklığı güçlendirir
Kereviz C vitamini içerir. Bu besin, bağışıklığı güçlendirir. Kerevizdeki antioksidanlar, bağışıklığı geliştirmede de rol oynayabilir.
Bağışıklık sistemindeki çok sayıda hücrenin, optimal işleyiş ve hastalıkların önlenmesi için C vitaminine bağlı olduğu bulunmuştur.
C vitamini takviyesinin, bağışıklık sisteminin anahtar bileşikleri olan kandaki immünoglobulin konsantrasyonunu artırdığı da bulunmuştur.
Böbrek taşlarını tedavi edebilir
Kereviz uçucu yağı, luteolin ve böbrek taşlarının tedavisinde kullanılabilecek diğer temel bileşikleri içerir. Ayrıca, kerevizdeki ana flavonoidlerden biri olan apigenin, böbrek taşlarında bulunan kalsiyum kristallerini parçalayabilir.
Eklem sağlığını iyileştirebilir
Kereviz tohumu ve ilgili özler, eklem ağrıları ve gut tedavisinde faydalı olabilecek anti-artritik özelliklere sahiptir.
Eklem ağrıları genellikle ürik asit oluşumuna bağlı olarak ortaya çıkar. Bir teori, kerevizin idrar söktürücü özelliklerinin, potansiyel olarak eklem ağrılarını tedavi etmek için ürik asit atılmasına yardımcı olabileceğini öne sürüyor.
Menopoz belirtilerini giderebilir
Fitoöstrojenler adı verilen bazı bitki bileşikleri, hormon seviyelerini dengelemeye yardımcı olabilir. Fitoöstrojenler açısından zengin besinler, kadınlarda menopoz semptomlarını hafifletme potansiyeline sahiptir. Kereviz, fitoöstrojenler içerir ve bu açıdan faydalı olabilir.
Vitiligo tedavisine yardımcı olabilir
Vitiligo, cildin belirli bölgelerinde pigmentini kaybettiği ve beyaz lekelere neden olduğu bir durumdur. Polonya’da yapılan bir araştırmaya göre, kerevizde bulunan furanokumarinler vitiligo tedavisine yardımcı olabilir.
Kereviz Zayıflatır mı?
Kereviz düşük kalorilidir ve daha uzun süre tok hissetmeyi sağlayan lif içerir. Kerevizin çözünmeyen lif içeriği tokluğu artırabilir ve kilo vermeye yardımcı olabilir. Sebzenin yüksek su içeriği de kilo vermeye yardımcı olabilir. Aynı zamanda lipid metabolizmasını düzenler.
Kerevizin Yan Etkileri Nelerdir?
Kereviz tüketimi bazı kişilerde alerjik reaksiyon, hamile kadınlarda kanama ve uterus kasılmaları ve ilaç etkileşimleri gibi çeşitli yan etkilere neden olabilir. Aşırı kereviz tüketimi gaza neden olabilir. Bununla birlikte, kerevizin yan etkileri konusunda sınırlı araştırma mevcuttur.
Alerjik Reaksiyona Neden Olabilir
Kereviz yaygın bir alerjendir ve bazı insanlarda ciddi alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Pelin veya huş ağacı polenine alerjiniz varsa, muhtemelen kerevize de tepki verebilirsiniz.
Polonya’da yapılan bir araştırma, kerevizin şiddetli anafilaktik şoka neden olabileceğini öne sürüyor. Semptomlar yüzün şişmesi, tahriş, kızarıklık, mide rahatsızlığı ve baş dönmesini oluşturur.
Aşırı durumlarda, semptomlar kan basıncı seviyelerinde bir düşüş ve nefes almada güçlük içerebilir. Kereviz yedikten sonra bu semptomlardan herhangi birini yaşarsanız, tüketimini bırakın ve doktora başvurun.
İlaçlarla Etkileşime Girebilir
Kereviz, warfarin gibi kan pıhtılaşma ilaçlarıyla etkileşime girebilir. Antikoagülanlarla (kan inceltici ilaçlar) etkileşime girebilen ve aşırı kanama riskini artıran kimyasallar içerir.
Sonuç olarak;
Kereviz alerjisi olmadığınız veya hamile kalmadığınız sürece(sebzedeki aromatik yağlar uterusun kasılmasına neden olabilir) kereviz tüketimi sağlıklı bir sebzedir.
Bu sebze, antikoagülan veya diüretik ilaç kullanan insanlar tarafından da dikkatli kullanılmalıdır.
Kerevizin zararlarından biri yüksek lif içeriğinin (fazla yerseniz) hazımsızlığa, şişkinliğe ve mide ağrısına neden olmasıdır.
Yapraklarını, saplarını veya köklerini tercih ederseniz, kereviz birçok yiyecek ve sebze ile mükemmel bir şekilde uyum sağlar, salata ve çorba gibi çok sayıda yemek tarifinde kullanılır.
