Sodyum bikarbonat olarak da bilinen karbonat, mutfakta özellikle de fırında pişirilen hamur işlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır.
Bunun nedeni mayalama özelliğine sahip olması yani karbondioksit üreterek hamurun kabarmasına neden olmasıdır.
Yemek pişirmenin yanı sıra, karbonat çeşitli ev kullanımlarına ve sağlık yararlarına sahiptir. İşte “karbonatın faydaları ve farklı kullanım alanları”
Karbonat Kullanım Alanları
Mide ekşimesini tedavi eder
Mide ekşimesi, asit reflü olarak da bilinir. Midenin üst bölgesinde ortaya çıkan ve boğaza yayılabilen ağrılı, yanma hissidir. Reflünün birkaç yaygın nedeni aşırı yeme, stres, yağlı veya baharatlı yiyecekler yemektir.
Karbonat, mide asidini nötralize ederek mide ekşimesini tedavi etmeye yardımcı olabilir. Bir çay kaşığı karbonatı bir bardak soğuk suda eritin ve karışımı yavaşça için.
Bu uygulamanın dezavantajlarından biri sürekli kullanım sonucunda, metabolik alkaloz ve kalp problemlerine yol açabilmesidir.
Gargara olarak kullanılabilir
Gargara, ağız hijyeni için kullanılan bir uygulamadır. Fırçalama sırasında gözden kaçabilecek ağzın köşelerine ve dişlerin, diş etlerinin ve dilin çatlaklarına ulaşır.
Çoğu insan gargaranın yerine karbonat kullanır. Bazı çalışmalar karbonatın gargara amaçlı kullanımının, nefesi tazelemeye yardımcı olabileceğini ve hatta antibakteriyel ve antimikrobiyal özellikler sağladığını göstermiştir.
Bununla birlikte, bir çalışma, karbonat gargarasının oral bakteri seviyelerini önemli ölçüde düşürmediğini ancak bakteriyel büyümeyi engellemek için önemli olan tükürük pH’ının artmaya neden olduğunu bulmuştur.
Karbonatın, gargara yapmak amaçlı tarifi şöyledir; yarım bardak ılık suya 1/2 çay kaşığı karbonat ekleyin ve ardından çalkalayın.
Pamukçuk yaralarını yatıştırır
Pamukçuk yaraları, ağzın içinde oluşabilen küçük, ağrılı ülserlerdir. Uçuğun aksine dudaklarda pamukçuk oluşmaz ve bulaşıcı değildir.
Daha fazla kanıta ihtiyaç duyulmasına rağmen, bazı araştırmalar karbonatlı gargaranın pamukçuğun neden olduğu ağrıyı yatıştırmak için harika olduğunu bulmuştur.
Bir önceki bölümde verilen tarifi kullanarak karbonatlı gargara yapabilirsiniz. Ağzınızı bu karışımla günde bir kez ağız yarası iyileşene kadar çalkalayın.
Dişleri beyazlatır
Karbonat, dişleri beyazlatmak için popüler bir ev ilacıdır. Birçok çalışma, karbonat içeren diş macununun, karbonat içermeyen diş macununa göre dişleri beyazlatmak ve plağı çıkarmak için daha iyi olduğunu bulmuştur.
Bunun nedeni muhtemelen karbonatın, dişleri lekeleyen moleküllerin bağlarını kırmasına izin veren hafif aşındırıcı özelliklere sahip olmasıdır. Ayrıca zararlı bakterilerle savaşmaya yardımcı olabilecek antibakteriyel ve antimikrobiyal özelliklere sahiptir.
Deodorant olarak kullanılabilir
Şaşırtıcı bir şekilde, insan teri kokusuzdur. Ter ancak koltuk altındaki bakteriler tarafından parçalandıktan sonra koku kazanır. Bu bakteriler teri asidik atık ürünlere dönüştürerek ter kokusunu verir.
Karbonat, kokuları daha az asidik hale getirerek ter kokusunu ortadan kaldırabilir. Koltuk altlarına karbonat sürmeyi deneyin.
Egzersiz performansını artırabilir
Sodyum bikarbonat yani karbonat, sporcular arasında popüler bir tamamlayıcıdır.
Bazı araştırmalar, karbonatın özellikle anaerobik egzersizler veya yüksek yoğunluklu egzersiz ve sprint sırasında zirvede daha uzun süre performans sergilemeye yardımcı olabileceğini göstermektedir.
Yüksek yoğunluklu egzersiz sırasında kas hücreleri, egzersiz sırasında aldığınız yanma hissinden sorumlu olan laktik asit üretmeye başlar. Laktik asit ayrıca hücrelerin içindeki pH’ı düşürür ve bu da kasların yorulmasına neden olabilir.
Karbonat, yorgunluğu geciktirmeye yardımcı olabilecek yüksek pH’a sahiptir ve zirvede daha uzun süre egzersiz yapmayı sağlar.
Örneğin, bir araştırma, karbonat içenlerin, karbonat içmeyenlere göre ortalama 4,5 dakika daha uzun süre egzersiz yaptığını buldu.
Bir çalışma, egzersiz yapmadan 1-2 saat önce 1 litre su için 300 mg karbonat almayı önermektedir.
Başka bir çalışma, egzersizden 3 saat önce almanın daha az gastrointestinal rahatsızlık ile sonuçlandığını belirtmektedir.
Ciltteki kaşıntıyı ve güneş yanıklarını giderir
Kaşıntılı cildi yatıştırmak için genellikle karbonat banyosu önerilir. Bu banyolar, böcek ısırıklarından ve arı sokmalarından kaynaklanan kaşıntı için yaygın olarak kullanılan bir çaredir.
Ek olarak, karbonat, güneş yanıklarından kaynaklanan kaşıntıyı hafifletmeye yardımcı olabilir. Bazı insanlar mısır nişastası ve yulaf ezmesi gibi diğer malzemelerle birleştirildiğinde daha etkili olabileceğini iddia ediyor.
Karbonat banyosu yapmak için, ılık bir banyoya 1-2 bardak karbonat ekleyin. Etkilenen bölgenin iyice ıslatıldığından emin olun.
Daha spesifik alanlar için, karbonat ve biraz su ile bir macun yapabilirsiniz. Etkilenen bölgeye kalın bir macun tabakası uygulayın.
Buzdolabındaki kokuları etkisiz hale getirir
Hiç buzdolabınızı açıp şaşırtıcı derecede kötü bir koku ile karşılaştınız mı?
Muhtemelen, buzdolabınızdaki bazı yiyecekler bozulmaya başlamıştır. Bu kötü koku, buzdolabını boşalttıktan ve iyice temizledikten çok sonra bile kalabilir.
Karbonat kötü kokuları etkisiz hale getirerek kokan bir buzdolabının tazelenmesine yardımcı olabilir. Kokuları maskelemek yerine koku partikülleriyle etkileşime girerek onları yok eder.
Bir bardağı karbonatla doldurun ve kötü kokuları yok etmek için buzdolabınızın arkasına koyun.
Oda spreyi olarak kullanılabilir
Tüm ticari oda spreyleri kötü kokuları ortadan kaldırmaz. Bunun yerine, bazıları kötü kokuları maskeleyen koku molekülleri salgılar.
Karbonat, ticari oda spreylerine mükemmel ve güvenli bir alternatiftir. Koku parçacıklarıyla etkileşime girer ve onları maskelemek yerine etkisiz hale getirir.
Karbonatlı oda spreyi oluşturmak için gereken:
Küçük bir kavanoz
1/3 su bardağı karbonat
En sevdiğiniz uçucu yağdan 10-15 damla
Bir parça bez veya kağıt
İp veya şerit
Karbonat ve uçucu yağı kavanoza ekleyin. Üzerini bez veya kağıtla örtün ve ardından ip ile bağlayın. Koku etkisiz hale gelmeye başladığında kavanozu sallayın.
Çamaşırları beyazlatabilir
Karbonat, çamaşırları beyazlatmanın ve temizlemenin ucuz bir yoludur. Karbonat, kiri ve lekeleri çıkarmaya yardımcı olabilecek bir alkalidir – çözünür bir tuzdur. Suda çözündüğünde, lekelerin çıkarılmasına yardımcı olabilir.
Normal miktarda çamaşır deterjanına 1/2 bardak karbonat ekleyin. Ayrıca suyu yumuşatmaya yardımcı olur, bu da normalden daha az deterjana ihtiyacınız olabileceği anlamına gelir.
Karbonatın çok yönlülüğü onu harika bir mutfak temizleyicisi yapar. Yalnızca zorlu lekeleri çıkarmakla kalmaz aynı zamanda kötü kokuların da giderilmesine yardımcı olur.
Mutfakta karbonat kullanmak için, az miktarda suyla karbonatı karıştırarak bir macun yapın. Macunu bir sünger veya bezle istenilen yüzeye sürün ve iyice ovalayın.
Çöp kokusunu ortadan kaldırır
Çöp torbaları, çürüyen çeşitli atık ürünler içerdiğinden genellikle çürük kokar. Ne yazık ki bu koku mutfağınıza ve evinizin diğer alanlarına yayılabilir.
Karbonat, çöp kokularının giderilmesine yardımcı olabilir. Bu kokular genellikle asidiktir, bu nedenle karbonat koku molekülleri ile etkileşime girebilir ve onları nötralize edebilir.
Bilim insanları, atık kutularının dibine karbonat yaymanın, çöp kokusunu % 70 oranında nötralize etmeye yardımcı olabileceğini keşfetti.
İnatçı halı lekelerini çıkarır
Karbonat ve sirke kombinasyonu en inatçı halı lekelerini çıkarabilir. Karbonat ve sirke karıştırıldığında, temizlik ürünlerinde yaygın bir bileşen olan karbonik asit adı verilen bir bileşik oluştururlar. Bu reaksiyon, zorlu lekelerin parçalanmasına yardımcı olabilir.
Karbonat ve sirke ile inatçı halı lekelerini şu şekilde giderebilirsiniz:
– Halı lekesini ince bir tabaka karbonatla kapatın.
– Boş bir sprey şişesini 1’e 1 sirke ve su karışımı ile doldurun ve lekeli bölgeye püskürtün.
– 1 saat kadar veya yüzey kuruyana kadar bekleyin.
– Karbonatı bir fırça ile ovalayın ve tortuyu temizleyin.
– Leke tamamen çıkmış olmalıdır. Halının üzerinde karbonat kalıntısı kalmışsa nemli bir havluyla silin.
Çok amaçlı banyo temizleyicisi olarak kullanılabilir
Mutfak gibi banyo temizliği de zor olabilir. Sık kullanılan ve bu nedenle sık temizlenmesi gereken çeşitli yüzeyler vardır.
Karbonat bu konuda kullanışlıdır çünkü birçok banyo yüzeyini beyazlatır ve dezenfekte eder.
Karbonat ve biraz su kullanarak bir macun yapın. Temizlemek istediğiniz yüzeye karışımı bir sünger veya bez kullanarak iyice ovun. 15–20 dakika sonra nemli bir bezle yüzeyi silin.
Meyve ve sebzeleri temizler
Pek çok insan yiyecekler üzerindeki böcek ilaçlarından endişe duyuyor. Pestisitler, mahsullerin böcekler, mikroplar, kemirgenler ve yabani otlar tarafından zarar görmesini önlemek için kullanılır.
Pestisitleri ortadan kaldırmanın en iyi yolu meyveleri soymaktır. Bununla birlikte, birçok meyvenin kabuğunda bulunan lif, vitaminler ve mineraller gibi önemli besinleri almadığınız anlamına da gelir.
Son araştırmalar, meyve ve sebzeleri karbonat ile yıkamanın, pestisitleri soymadan uzaklaştırmanın en etkili yolu olduğunu bulmuştur.
Bir çalışma, elmayı 12-15 dakika karbonat ve su çözeltisinde bekletmenin neredeyse tüm pestisitleri ortadan kaldırdığını buldu.
Tencereleri temizler
Birçok insan yemek pişirirken, dibi tutar. Bunları temizlemek kabus olabilir ancak yanmış bir tencereyi karbonat ve suyla kolayca kurtarabilirsiniz.
Tencerenin dibine bol miktarda karbonat serpin ve yanmış alanları kaplayacak kadar su ekleyin. Karışımı kaynatın ve boşaltın. İnatçı lekeler kalırsa, sünger ile ovun ve kalan yanmış parçaları yavaşça çıkarın.
Ayakkabı kokusunu giderir
Kokmuş ayakkabılar yaygın bir sorundur. Karbonat, kokmuş ayakkabıları tazelemek için harika bir çaredir.
İki yemek kaşığı karbonatı iki tülbent ya da ince kumaş parçasına dökün. Bezleri bir lastik bant veya ip ile sabitleyin ve her bir ayakkabının içine bir tane yerleştirin.
Karbonat ve Kabartma Tozu Aynı mı? Farkları Nelerdir?
Karbonat ve kabartma tozu, her ikisi de unlu mamullerde kullanılan pişmiş ürünlerin kabarmasına yardımcı olan maddelerdir.
Benzer isimleri ve görünümleri nedeniyle sık sık karıştırılırlar.
Karbonat nedir?
Karbonat; kek, muffin ve kurabiye gibi unlu mamullerde kullanılan mayalayıcı bir maddedir. Sodyum bikarbonat olarak bilinir, doğal olarak alkali veya bazik olan beyaz kristal bir tozdur.
Karbonat, hem asit içeriği hem de sıvı ile birleştirildiğinde aktif hale gelir. Bunun üzerine, fırınlanmış ürünlerin yükselip kabarmasını sağlayan karbondioksit üretilir. Bu nedenle karbonat içeren tariflerde ayrıca limon suyu gibi asitli bir madde de bulunur.
Kabartma tozu nedir?
Kabartma tozu, karbonatın aksine tam bir mayalama maddesidir, yani ürünün yükselmesi için gerekli olan hem baz ( sodyum bikarbonat ) hem de asit içerir.
Mısır nişastası, kabartma tozu gerektiren tariflerde bulunur. Asit ve bazın depolama sırasında aktive olmasını önlemek için bir tampon olarak eklenir.
Karbonatın suyla ve asitli bir bileşenle reaksiyona girmesine benzer şekilde, kabartma tozundaki asit sodyum bikarbonat ile reaksiyona girer ve bir sıvı ile birleştiğinde karbondioksit salgılar.
Karbonat ve kabartma tozu-hangisini ne zaman kullanmalı?
Karbonat; turunçgil suyu gibi asitli bir bileşen içeren tariflerde kullanılır. Tersine, kabartma tozu tarifte asidik bir bileşen bulunmadığında kullanılır çünkü toz zaten karbondioksit üretmek için gerekli olan asidi içerir.
Bazı tarifler hem karbonat hem de kabartma tozu isteyebilir. Genelde bunun nedeni, tarifin, kabartma tozu ile dengelenmesi gereken bir asit içermesidir; ancak bu asitin ürünü mayalamak için yeterli olmamasıdır.
Karbonat yerine kabartma tozu kullanılır mı?
Kabartma tozunun karbonatın yerine kullanılması pek tavsiye edilmez. Ancak az da olsa kullanılabilir ve ilave bileşenler gerektirmez.
Karbonat kabartma tozundan çok daha güçlüdür. Bu nedenle, muhtemelen aynı yükselme yeteneğini oluşturmak için 3 kat daha fazla kabartma tozu kullanmak gerekir.
Kabartma tozu yerine karbonat kullanılır mı?
Tarifinizde kabartma tozu bulunuyorsa ve elinizde karbonat varsa bunu kullanabilirsiniz ancak ek bileşenler eklemeniz gerekir. Kabartma tozunu aktive etmek için asitli bir bileşen eklemelisiniz.
Karbonat kabartma tozundan daha güçlü mayalama etkisine sahiptir. Bu nedenle yaklaşık 1 çay kaşığı kabartma tozu 1/4 çay kaşığı karbonat ile eşdeğerdir.
