İştahsızlık Neden Olur, Nasıl Geçer? İştahsızlığa Ne İyi Gelir?

21. yüzyılın en büyük sağlık sorunu aşırı yemek ve pek çok kişi iştahını kontrol etmekte zorlanıyor. Aslında aşırı yemekten daha tehlikeli başka bir durum var. İştahsızlık ya da yeterince yememe…

Herkes dönem dönem iştahsızlık yaşar. Yeme isteğinin kaybolması, yiyeceğe ilgi duymama ya da mide bulantısı gibi sebeplerle iştah kaybı meydana gelir.

İştahın olmamasını, özellikle kilo vermek isteyenler olumlu karşılayabilir. Aslında öyle değil. Çünkü pek çok sağlık soruna davetiye çıkarabilir.

İştahsızlık zamanla yetersiz beslenmeden kaynaklanan besin eksiklikleri, halsizlik ve kilo kaybetme sonucunu doğurur.

iştahsızlık mide bulantısı

“İştahsızlık sebepleri nelerdir”, “iştahsızlık için ne yapmalı”, “iştahsızlık yapan hastalıklar nelerdir”, “iştahsızlık nasıl giderilir”, “iştahsızlık tedavisi nelerdir” gibi iştahsızlık ile ilgili bilinmesi gerekenleri anlatalım.

İştahsızlık nedir?

İştahsızlık, fiziksel veya psikolojik nedenler gibi farklı durumlardan kaynaklanır. Enfeksiyonlar veya sindirim sorunları gibi faktörlerle geçici iştahsızlık yaşanabilir. Dediğimiz gibi geçicidir ve kişinin durumu düzeldiğinde iştahı eski haline döner.

Bazen kanser gibi ciddi hastalıkların ileri evrelerinde olduğu gibi uzun süreli bir tıbbi durumun belirtisi olarak iştahsızlık gelişir. Buna kaşeksi denir.

Uzun süreli iştahsızlık için kullanılan tıbbi terim ise anoreksidir. Anoreksi, zihinsel bir sağlık sorunu olarak yeme bozukluğuna dönüştüğünde anoreksiya nervoza adını alır. Anoreksiya nervoza psikolojik bir durumdur ve iştahsızlıktan çok farklıdır.

İştahsızlık nedenleri nelerdir?

Grip veya gastroenterit gibi viral veya bakteriyel enfeksiyonlar en sık rastlanan iştahsızlık sebebidir. Kişinin iştahı genellikle hastalık iyileşmeye başladığında geri gelir.

Kısa vadeli iştahsızlık nedenleri arasında şunlar bulunur: 

  • Soğuk algınlığı
  • Grip
  • Solunum yolu enfeksiyonları
  • Bakteriyel veya viral enfeksiyonlar
  • Kabızlık
  • Mide bozulması
  • Sindirim sorunları
  • Asit reflü
  • Gıda zehirlenmesi
  • Alerjiler
  • Gıda intoleransları
  • Gebelik- genellikle sabahları iştahsızlık görülür
  • Hormonal dengesizlikler
  • Stres
  • İlaçların yan etkisi
  • Alkol veya uyuşturucu kullanımı

Ağızda yara gibi acı veren bir durum da iştahsızlık nedenidir. İştahsızlık sebeplerini şu şekilde açıklayalım.

Bakteriler ve virüsler

İştahsızlık, bakteriyel, viral, mantar veya diğer enfeksiyonlardan kaynaklanabilir. İştah kaybına neden olabilecek hastalıklar şunlardır:

  • Üst solunum yolu enfeksiyonu
  • Zatürre
  • Gastroenterit
  • Kolit
  • Cilt enfeksiyonu
  • Menenjit

Bu hastalıklar tedavi edildiğinde, iştah eski haline döner.

Tıbbi durumlar

Uzun süreli tıbbi durumlar, iştah kaybı yaşanmasına sebep olur. İştahsızlık, bağışıklık sisteminin zayıflaması ve karın ağrısı ile ilgili olabilir.

İştah kaybına neden olabilecek tıbbi durumlar şöyledir: 

  • İrritabl bağırsak sendromu ve Crohn hastalığı gibi sindirim koşulları
  • Addison hastalığı gibi hormonal bir durum
  • Astım
  • Şeker hastalığı
  • Kronik karaciğer veya böbrek hastalığı
  • Kanda yüksek kalsiyum seviyeleri
  • HIV ve AIDS
  • Tiroid veya hipotiroidi
  • Aşırı aktif tiroid veya hipertiroidizm
  • KOAH
  • Kalp yetmezliği
  • Mide veya kolon kanseri 

İlaçların yan etkisi

İştahsızlık, kabızlık veya ishal gibi sindirim sorunları için kullanılan birçok ilacın ortak bir yan etkisidir. İştah kaybına neden olan ilaçlar ve tedaviler şunlardır: 

  • Sedatifler
  • Bazı antibiyotikler
  • İmmünoterapi
  • Kemoterapi
  • Mide bölgesine radyasyon tedavisi 

Yakın zamanda geçirilen bir ameliyattan sonra da iştahsızlık yaşanabilir. Bu his kısmen anestezi ilaçlarıyla ilişkilidir.

Kokain, esrar ve amfetaminler gibi yasadışı ilaçların kullanılması da iştah kaybı oluşturur. 

Psikolojik nedenler

Psikolojik faktörler ve ruh sağlığının iştah üzerinde önemli bir etkisi vardır. Bu koşullar şunlardır: 

  • Depresyon
  • Kaygı
  • Panik atak
  • Stres
  • Anksiyete
  • Bulimia veya anoreksiya nervoza gibi yeme bozuklukları 

Yaş

İştahsızlık, yaşlılarda daha yaygın görülür. Bu, ilaç kullanımındaki artıştan ve yaşlandıkça vücuttaki değişikliklerden kaynaklanır. Bu değişiklikler aşağıdakileri etkiler:

  • Sindirim sistemi
  • Hormonlar
  • Tat veya koku alma hissi 

Bazı kanserler

İştahsızlık ve kilo kaybı bazen pankreas, yumurtalık veya mide kanseri gibi bazı kanserlerin belirtisi olabilir.

İştahsızlığın yanı sıra, aşağıdaki belirtiler de görülecektir: 

  • Mide ağrısı
  • Mide ekşimesi
  • Çabuk doymak
  • Cilt veya gözlerin sararması
  • Dışkıda kan

Bu semptomlardan biri görüldüğünde altta yatan sebebi bulmak için mutlaka doktora başvurmak gerekir. 

Ciddi hastalıklar

Ciddi tıbbi durumu olan kişiler, hastalığın kendisinden veya kemoterapi tedavisi gibi tedavilerin yan etkisinden dolayı iştahsızlık yaşayabilir.

Ciddi hastalıkların sonraki aşamalarında bazı insanlar kaşeksi yaşar. Kaşeksi, kronik, yaşamı zorlayan hastalıkların neden olduğu kilo ve kas kaybı için kullanılan bir sağlık terimidir.

İştahsızlık belirtileri nelerdir?

Altta yatan hastalığa bağlı olarak değişen semptomlar, iştahsızlık ile birlikte ortaya çıkar. Sindirim sistemini etkileyen semptomlar, diğer vücut sistemlerini de içerir.

İştahsızlığa, aşağıdakiler gibi sindirim sistemini etkileyen diğer semptomlar eşlik eder:

  • Karın ağrısı veya kramp
  • Tat veya kokudaki değişiklikler
  • Kronik veya kalıcı ishal
  • Kabızlık
  • Göğüste ağrılı yanma hissi
  • Hazımsızlık
  • Sarılık
  • Bulantı ve kusma

Diğer vücut sistemleriyle ilgili yaşanabilecek semptomlar şöyledir:

  • Zamanla daha şiddetli hale gelen öksürük
  • Zor veya hızlı nefes alma
  • Genel hastalık hissi
  • Sinirlilik ve ruh hali değişiklikleri
  • Halsizlik veya uyuşukluk
  • Devam eden ateş
  • Kısmi veya tam koku kaybı
  • Hızlı kalp atışı (taşikardi)
  • Şiddetli yorgunluk
  • Açıklanamayan kilo kaybı

aşırı iştahsızlık

İştahsızlık nasıl tedavi edilir?

İştahsızlık tedavisi, durumun nedenine bağlı olarak değişir. İştahsızlığın sebebi bakteriyel veya viral bir enfeksiyonsa, enfeksiyon iyileştikten sonra iştah geri gelir. Genellikle özel bir tedaviye ihtiyaç yoktur.

İştahsızlık evde doğal tedavi

İştahsızlık, kanser veya kronik hastalık gibi hastalıklardan kaynaklanıyorsa, iştahın kendiliğinden geri gelmesini beklemeyin çünkü bu zor bir durumdur. 

“Peki iştahımızın artması için ne yapalım?” diye sorarsanız, “öncelikle sevdiğiniz yiyecekleri yemeye çalışın.” derim.

İştahı tetiklemek için, öğün aralarında atıştırın. Sık yapılan küçük öğünler iştahı uyarmaya yardımcı olur.

Yeni ve farklı yiyecekler deneyin. Ailenizin ve sevdiklerinizin katılacağı büyük sofralar kurun.

Hafif egzersiz, iştahı artırmaya yardımcı olur. Protein zengini yiyecekleri daha çok yemeye çalışın.

yetişkinlerde iştahsızlık nasıl geçer

İştah açan yiyecekler nelerdir?

Aç olmadığınızda, yemek yemek gerçekten çok zor. Bazı yiyecekler sizin işinizi kolaylaştırır. İştahınızın açılmasına yardımcı olacak besinler şöyledir;

  • Yağsız et 
  • Süt ürünleri 
  • Yumurta 
  • Tahıl gevreği
  • Beyaz pirinç
  • Muz
  • Yoğurt
  • Kuruyemiş
  • Fasulye, nohut
  • Patates
  • Havuç
  • Sarımsak
  • Kırmızı biber
  • Greyfurt

f vitamini zararları

İştah açan vitamin hapları

Vitamin ve mineraller, iştahı uyarmada etkilidir. Bazı durumlarda vitamin ve mineral eksiklikleri iştah kaybına neden olur. Doktora danıştıktan sonra iştahsızlık için aşağıdaki besin takviyelerini kullanabilirsiniz:

Çinko

Çinko eksikliği tat ve iştah değişikliğine neden olur. Vücutta oluşan çinko eksikliği için takviye almak, iştahın artmasına yardımcı olacaktır.

B1 vitamini(tiamin)

B1 vitamini eksikliği iştahın azalması, halsizlik ve kilo kaybına neden olur.

Balık yağı

Balık yağı iştah açar. Ayrıca sindirimi iyileştirir. Balık yağı, balığa alerjisi olmayan herhangi bir yetişkin tarafından güvenle kullanılabilir. 

İştahsızlık için Öneriler

  • Üç büyük öğün yerinde daha küçük ve sık öğünler yiyin.
  • Vücudun yeterli enerjiyi alması için yiyecekleriniz kalori ve protein açısından zengin olsun.
  • Smoothie ve proteinli içecekler gibi kalori almayı kolaylaştıracak yöntemler deneyin.
  • Yemeklerinize farklı baharat ve otlar gibi değişik lezzetler ekleyin.
  • Yemekleri dışarıda yiyerek zevkli hale getirebilirsiniz.
  • Sıvı kaybını önlemek için bol miktarda su için.
  • Kısa bir yürüyüş gibi hafif egzersizler bazen iştahı açar. 

İştahsızlık sorunu için ne zaman doktora gitmek gerekir?

İştahsızlığın devam etmesi kilo kaybına ve dolayısıyla yetersiz beslenmeye neden olur. Durumun nedenini bulmak önemlidir çünkü uzun süreli iştahsızlığın tedavi edilmemesi, ciddi sonuçlar doğurur.

Sürekli ve aşırı iştahsızlık durumlarında tıbbi yardım almak gerekir. Hızlı kilo kaybı ile birlikte aşağıdaki belirtiler varsa doktora gitmek şarttır: 

  • Karın ağrısı
  • Ateş
  • Nefes darlığı
  • Öksürük
  • Hızlı veya düzensiz kalp atışı 

İştahsızlık tedavi edilmezse

İştahsızlık, geçici bir durumun sonucuysa doğal olarak kendiliğinden iyileşir. Tıbbi bir durumdan kaynaklanıyorsa ve tedavi edilmezse, aşağıdaki belirtiler meydana gelir:

  • Aşırı yorgunluk
  • Kilo kaybı
  • Kalp atışının hızlanması
  • Ateş
  • Sinirlilik
  • Halsizlik

İştahsızlık devam ederse, mutlaka doktora gidin.

Yazıyı Paylaşın!!!

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir