İnsülin Direnci Nedir, Nasıl Kırılır? Belirtileri ve Tedavisi

İnsülin, vücudun birçok işlemini kontrol eden önemli bir hormondur. Bu hormon ile ilgili sorunlar birçok modern sağlık koşulunun kalbinde yer almaktadır. 

Bazen hücrelerimiz bu hormona gerektiği gibi cevap vermez. Bu durum insülin direnci olarak adlandırılır ve inanılmaz derecede yaygındır.

İnsülin direnci, obez erişkin kadınlarda % 70’e, bazı hasta gruplarında % 80’e kadar yükselebilir. 

Obez çocukların ve gençlerin yaklaşık üçte biri de insülin direncine sahip olabilir. Bu rakamlar korkutucu ancak iyi haber şu ki basit yaşam tarzı değişiklikleri  ile insülin direnci önemli ölçüde düzelebilir.

Yazıda “insülin nedir”, “insülin direnci belirtileri nelerdir”,“insülin direnci nasıl tedavi edilir” sorularının cevaplarını arayacağız.

İnsülin Direnci Nedir?

İnsülin, pankreas adı verilen organ tarafından salgılanan bir hormondur. Temel rolü, kanda dolaşan besin maddelerinin miktarını düzenlemektir. 

Çoğunlukla kan şekeri yönetimiyle ilişkili bir hormon olmasına rağmen, yağ ve protein metabolizmasını da etkiler.

Karbonhidrat içeren bir yemek yediğiniz zaman kan dolaşımındaki kan şekeri miktarı artar.  Bu pankreastaki hücreler tarafından algılanır ve bu durumda insülin kan içine salınır. Kanda dolaşır ve vücudun hücrelerine kandan şeker almaları gerektiğini söyler.

Bu kandaki şeker miktarında azalmaya yol açar ve kullanım veya depolama için hücrelere girmesi istenen yere koyar.

Bu önemlidir çünkü kandaki yüksek miktarlarda şeker toksik etkilere sahiptir, ciddi hasara neden olur ve tedavi edilmezse potansiyel olarak ölüme yol açar.

Ancak, çeşitli sebeplerden dolayı bazen hücreler, gerektiği gibi bu hormona cevap vermez. Bir başka deyişle, insülin için “dirençli” hale gelirler. 

Bu gerçekleştiğinde, pankreas kan şekeri düzeylerini düşürmek için daha fazla üretmeye başlar. Bu, hiperinsülinemi adı verilen yüksek insülin seviyesine yol açar.

Bu, uzun süre gelişmeye devam edebilir. Hücreler giderek daha fazla dirençli hale gelir ve hem insülin hem de kan şekeri seviyeleri yükselir. Sonunda, pankreas yetişemez ve pankreastaki hücreler hasar görür.

Hücrelerin hasar görmesi, insülin üretiminin azalmasına neden olur, bundan dolayı hücreler de bu hormona cevap vermez. Bu, kan şekeri seviyelerinin hızla yükselmesine neden olur.

Kan şekeri seviyeleri belirli bir eşiği aştığında, tip 2 diyabet tanısı konulur. Dünya genelindeki insanların yaklaşık % 9’unu etkileyen insülin direnci, bu yaygın hastalığın başlıca nedenidir.

insülin direnci belirtileri

İnsülin Duyarlılığı Nedir?

İnsülin direnci ve insülin duyarlılığı aynı madalyonun iki yüzüdür. Eğer insüline dirençliyseniz, o halde düşük insülin duyarlılığınız vardır. 

Tersine, insüline duyarlıysanız, düşük insülin direncine sahipsiniz. İnsüline dirençli olmak kötü bir şey; insülin duyarlılığı ise iyidir.

İnsülin Direnci Neden Olur?

Birçok olası durum insülin direnci nedenleri arasında yer alabilir. En önemlilerinden biri kandaki yağ miktarının artmış olmasıdır.

Çok sayıda çalışma, kandaki yüksek miktarda serbest yağ asidinin, kas hücreleri gibi, hücrelerin insüline doğru şekilde tepki vermemesine neden olduğunu göstermektedir.

Bu kısmen kas hücrelerinin içinde oluşan ve intramiyosellüler yağ olarak adlandırılan kaslarda oluşan yağ ve yağ asidi metabolitlerinden kaynaklanır. Bu, insülinin çalışması için ihtiyaç duyulan sinyal yollarını bozar.

Serbest yağ asitlerinin yükselmesinin başlıca nedeni çok fazla kalori almak ve fazla vücut yağı taşıyor olmaktır. O yüzden insülin direnci ve obezite arasında kuvvetli bir ilişki vardır.

İnsülin direnci sebepleri arasında şunlar gösterilebilir:

– Fruktoz tüketimi

– Kronik inflamasyon

– Hareketsizlik

– Bağırsak mikrobiyotasının bozulması

İnsülin Direncinin Belirtileri

Bu hormona dirençli olup olmadığınızı belirlemenin birkaç yolu vardır. Örneğin, açken insülin seviyelerinin yüksek olması insülin direncinin belirgin bir işaretidir.

İnsülin direnci nasıl ölçülür?

HOMA-IR denilen bir test, insülin direncini kan şekerinden ve insülin seviyelerinden tahmin eder ve oldukça doğru sonuç verir.

Kan şekeri kontrolünü daha doğrudan ölçmenin yolları da vardır; oral glikoz tolerans testi gibi, bir miktar glikoz verildikten sonra kan şekeri düzeyleri birkaç saat için ölçülür.

İnsülin direnci nasıl anlaşılır?

Eğer aşırı kilolu veya obezseniz ve özellikle göbek bölgesinin etrafında büyük miktarlarda yağ varsa, insüline dirençli olma ihtimaliniz çok yüksektir. 

HDL’nin düşük olması (“iyi” kolesterol) ve yüksek kan trigliseritleri, insülin direnci ile kuvvetli bir şekilde ilişkili olan diğer iki belirteçtir.

İnsülin Direncinin Etkileri

İnsülin direnci zararları arasında, metabolik sendrom ve tip 2 diyabet gibi iki çok sık rastlanan durumun risk faktörü olması yer almaktadır. 

Metabolik sendrom, tip 2 diyabet, kalp hastalığı ve diğer problemler ile ilgili risk faktörleri olan bir gruptur.

Belirtiler yüksek kan trigliseritleri, düşük HDL seviyeleri, yüksek tansiyon, merkezi obezite (karın yağı) ve yüksek kan şekeridir.

Bazen bu durum “insülin direnci sendromu” olarak anılır ve tip 2 diyabetin önemli bir belirtisidir. Yüksek kan şekeri seviyeleri, bu hormona artık cevap vermeyen hücrelerden kaynaklanır. 

Zamanla, pankreastaki insülin üreten hücrelerin işleyişi durabilir ve bu da insülin eksikliğine neden olabilir. İnsülin direnci olanlar, insülin direnci tedavisi ile metabolik sendrom ve tip 2 diyabeti önleyebilir.

İnsülin direnci hastalığının neden olduğu başka hastalıklar da vardır. Bunlar, alkolsüz yağlı karaciğer hastalığı, polikistik over sendromu (PCOS), Alzheimer hastalığı, kanser ve kalp hastalığıdır.

İnsülin Direnci Geçer mi?

Haftada en az beş gün 30 dakika egzersiz yaparak ve dengeli beslenerek insülin direnci ve diyabeti önleyebilir ve bununla ilişkili diğer hastalıkların risk faktörlerini azaltabilirsiniz. İnsülin direnci kilo verme sonrası büyük ölçüde düzene girer.

İnsülin Direnci Nasıl Tedavi Edilir?

İnsülin direnci çeşitli ciddi sağlık sorunlarıyla bağlantılıdır ve yapmanız gerekenler hakkında doktorunuzla konuşmanız gerekir. Bu durumda uygulanabilecek tıbbi tedaviler hakkında en iyi bilgiyi o verecektir.

insülin direnci kırma

İnsülin Direnci Nasıl Kırılır?

İnsülin direnci beslenme ile doğrudan ilişkilidir. Bu yüzden insülin ile ilgili problemler yaşamamak ve insülin direnci kesin çözüm için aşağıdaki yaşam tarzı değişikliklerine göz atın.

İnsülin direncini kıran yiyecekler nelerdir? İşte insülin direncini kırmanın yolları

Kaliteli uyuyun

İyi bir gece uykusu sağlık için önemlidir. Uykusuzluk zararlıdır ve enfeksiyon, kalp hastalığı ve tip 2 diyabet riskini artırır. Birçok çalışma uyku eksikliğini insülin direncinin nedeni olarak belirlemiştir.

Örneğin, dokuz sağlıklı gönüllüde yapılan bir çalışma, bir gece sadece dört saat uyumanın, sekiz saatlik uykuya kıyasla hassasiyeti ve kan şekeri düzenleme yeteneğini azalttığını belirtti. Kaliteli ve yeterli uyku, insülin direncini kırabilir. 

Egzersiz yapın

Düzenli egzersiz, insülin direncini kırmanın en iyi yollarından biridir. Şekerin depolanması için kaslara taşınmasına yardımcı olur.

Stresi azaltın

Stres, vücudun kan şekeri düzenleme yeteneğini etkiler. Vücudu kortizol ve glukagon gibi stres hormonlarının üretimini uyaran “savaş veya uçuş” moduna geçmeye teşvik eder.

Ne yazık ki, kronik stres, stres hormon düzeylerini yüksek tutar, besin alımını uyarır ve kan şekerini yükseltir. Meditasyon, egzersiz ve uyku gibi aktiviteler, stresi azaltarak insülin direncini kırmaya yardımcı olabilecek en iyi yollardır.

Kilo verin

Aşırı kilo, özellikle göbek bölgesinde insülin duyarlılığını düşürür ve tip 2 diyabet riskini arttırır. Bu yüzden insülin direnci zayıflama yolu ile düzene girer.

Lif tüketin

İki çeşit lif vardır; çözünür ve çözünmez. Çözünmeyen lif çoğunlukla dışkının bağırsaklarda hareket etmesine yardımcı olmak için bir dolgu maddesi görevi görür.

Çözünebilir lif, kolesterolü düşürmek ve iştahı azaltmak gibi lifin bir çok faydasından sorumludur. 

Çözülebilir lif ayrıca insülin duyarlılığını artırmaya yardımcı olur çünkü bağırsaktaki besin maddelerinin hareketini yavaşlatır ve emilim için daha fazla temas süresi sağlar. Bu, insüline normalde olduğundan daha fazla harekete geçme zamanı verir.

Çözünür lif açısından zengin gıdalar, baklagiller, yulaf ezmesi, keten tohumu, Brüksel lahanası gibi sebzeler ve portakal gibi meyvelerdir.

Renkli meyve ve sebzeler tüketin

Meyve ve sebzeler besleyicidir aynı zamanda güçlü sağlık etkileri vardır. Özellikle renkli meyve ve sebzeler, antioksidan özelliklere sahip bitki bileşenleri bakımından zengindir.

Antioksidanlar serbest radikaller adı verilen ve vücudun tamamında zararlı inflamasyona neden olabilecek moleküllere bağlanır ve etkisiz hale getirir.

Birçok çalışma, zengin besin çeşidiyle alınan bitki bileşiklerinin, insülin direncini kırmaya yardımcı olduğunu göstermiştir.

Yemeklerde bazı ot ve baharatları kullanın

Otlar ve baharatların tıbbi özellikleri çok önce kullanılmaya başlanmıştır. Araştırmalar sonucunda bazı bitkiler insülin direncini kırma yönünde olumlu sonuçlar vermiştir. İnsülin direnci bitkisel tedavi için şunlar etkilidir;

Çemen

İnsülinin daha etkili hale getirilmesine yardımcı olan çözünür lif bakımından yüksektir.

Zerdeçal

Güçlü antioksidan ve anti-inflamatuar özelliklere sahip, curcumin adı verilen aktif bir bileşen içerir. Kandaki serbest yağ asitlerini ve şekeri azaltarak insülin duyarlılığını geliştirir. 

Zencefil

Çalışmalar, aktif bileşeni olan gingerolün, şeker emilimini artırarak kas hücrelerindeki şeker reseptörlerini daha kullanılabilir hale getirdiğini bulmuştur. 

Sarımsak

Hayvan çalışmalarında, sarımsak insülin salınımını iyileştirmiştir.

Tarçın tüketin

Tarçın, bitki bileşikleriyle dolu lezzetli bir baharattır. Kan şekerini azaltma ve insülin direncini kırma özelliği ile de bilinir.

Araştırmalar, tarçının kas hücrelerindeki glikoz reseptörlerine yardımcı olarak duyarlılığı artırdığını ve şekerlerin hücrelere taşınmasında daha etkin ve etkili olduğunu ortaya koymaktadır.

Yeşil çay için

Yeşil çay, sağlık için mükemmel bir içecektir. Ayrıca, tip 2 diyabetliler ve bunun riski altında olan kişiler için de mükemmel bir seçimdir.

Birkaç çalışma, yeşil çay içmenin insülin duyarlılığını artırabileceğini ve kan şekerini düşürdüğünü bulmuştur. 

Elma sirkesi kullanın

Sirke, kan şekerini azaltarak ve insülinin etkinliğini artırarak direnci kırmaya yardımcı olabilir. Bir çalışmada, elma sirkesi tüketmenin insüline dirençli kişilerde yüksek karbonhidratlı bir yemek sırasında % 34, tip 2 diyabetli kişilerde % 19 oranında insülin duyarlılığını artırdığı tespit edildi.

İnsülin Direnci Olanlar Ne Yememeli?

insülin direnci bitkisel çözüm

Karbonhidratları azaltın

Karbonhidratlar, insülin kan düzeylerinin yükselmesine neden olan ana uyarandır. Vücut karbonhidratları şeker içinde sindirdiğinde ve kana bıraktığında, pankreas şekeri kandan hücrelere taşımak için insülin salgılar. 

Karbonhidrat alımını azaltmak direncini kırmaya yardımcı olabilir. Bunun nedeni, yüksek karbonhidratlı beslenmenin kan şekerinde artışa yol açması, bunun da kandaki şekeri kaldırmak için pankreasa daha fazla baskı yapması.

Karbonhidrat alımını gün boyunca eşit olarak yaymak insülin duyarlılığını artırmanın başka bir yoludur.  Seçtiğiniz karbonhidrat türü de önemlidir.

Düşük glisemik indeksli (GI) karbonhidratlar en iyisidir çünkü şekerin kana yayılımını yavaşlatır, böylece insüline verimli çalışmak için daha fazla zaman kazandırır.

Trans yağlardan kaçının

Beslenmenizden tamamen çıkarılabilecek bir şey varsa, bu da yapay trans yağlardır. Diğer yağların aksine, sağlık faydaları yoktur ve birçok hastalık riskini artırırlar. Yapay trans yağlar genellikle işlenmiş gıdalarda bulunur.

Şekeri azaltın

Eklenen şeker ile doğal şeker arasında büyük fark var. Doğal şeker, pek çok besin sağlayan meyveler ve sebzeler gibi kaynaklarda bulunur.

Tersine, eklenen şeker daha çok işlenmiş gıdalarda bulunur. Üretim süreci boyunca eklenen iki temel şeker fruktoz ve sofra şekeri (sükroz olarak da bilinir) ‘dir. Pek çok çalışma, yüksek fruktoz alımının diyabetli kişilerde insülin direncini artırabileceğini bulmuştur.

menopozda kullanılan bitkiler

Takviye alın

İnsülin direnci bitkisel çözüm için besin takviyelerin alınması fikri oldukça yenidir. Pek çok farklı takviye, insülin duyarlılığını artırabilir, ancak krom, berberin, magnezyum ve resveratrol en tutarlı kanıtlarla desteklenmektedir.

Krom

Karbon ve yağ metabolizmasına karışan bir mineraldir. Araştırmalar, 200-1000 mcg dozlarında krom pikolinat takviyelerinin alınmasının insülin reseptörlerinin kan şekerini azaltma kabiliyetini artırabildiğini buldu. 

Magnezyum

Kan şekeri depolamak için insülin reseptörleri ile çalışan bir mineraldir. Magnezyum alınması, insülin direncini kırmaya yardımcı olabilir.

Berberin

Berberin bitkisi de dahil olmak üzere çeşitli bitkilerden alınan bir bitki molekülü. İnsülin üzerindeki etkileri tam olarak bilinmemekle birlikte, bazı çalışmalar insülin duyarlılığını arttırdığını ve kan şekerini düşürdüğünü bulmuştur.

Resveratrol

Kırmızı üzüm ve diğer meyvelerin derisinde bulunan bir polifenol. Çalışmalar, özellikle tip 2 diyabetlilerde insülin duyarlılığını artırdığını bulmuştur.

Tüm takviyelerin mevcut ilaçlarınızla etkileşimde bulunma riski vardır. Bu durumdan emin değilseniz, almayı denemeden önce doktorunuzla görüşün.

Sonuç olarak;

İnsülin direnci, her yıl milyonlarca insanı etkileyen bugünün kronik hastalıklarının çoğunun en önemli etkenlerinden biridir.

İnsülini düşürmek ve insülin direncinin önlenmesi, daha uzun, sağlıklı ve daha mutlu bir şekilde yaşamak için yapabileceğiniz en güçlü şeylerden biridir. İnsülin direnci doğal çözüm için yazıda belirtilen önerilere uyun.

Yazıyı Paylaşın!!!

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir