Mineraller, vücudumuzun çalışması için gereken temel besinlerdir. Büyüme, kemik sağlığı, kas kasılmaları, sıvı dengesi ve diğer birçok süreç gibi bedensel fonksiyonları etkiler.
Vücut birçok minerali emmekte zorlanabilir. Bu nedenle, daha fazla emilim sağlayan şelatlı mineraller son zamanlarda ilgi görmeye başlamıştır.
Şelatlı mineraller, vücudun mineral alımını arttırmak için kullanılan amino asitler veya organik asitler gibi bileşiklere bağlanır.
Şelatlı Mineraller Nelerdir?
Mineraller, vücudumuzun düzgün çalışması için ihtiyaç duyduğu besin türüdür. Vücudumuz mineral üretemediğinden, bunları besinlerden almak gerekir.
Ancak, birçoğunun emilmesi zordur. Örneğin, bağırsaklarımız yiyeceklerden sadece % 0.4-2.5 krom emebilir.
Şelatlı mineraller, emilimi artırmak içindir. Minerallerin diğer bileşiklerle etkileşmesini önlemeye yardımcı olan tipik olarak organik bileşikler veya amino asitler olan bir kenetleme maddesine bağlanırlar.
Örneğin, krom pikolinat, üç pikolinik asit molekülüne bağlı bir krom türüdür. Besinlerden alınan kromdan farklı bir yoldan emilir ve vücudumuzda daha kararlı görünür.
Minerallerin Önemi
Mineraller sağlık için hayati önem taşır çünkü kas, doku ve kemikleri oluşturan yapı taşlarıdır. Ayrıca birçok yaşamsal fonksiyonu destekleyen sistem ve aktivitenin önemli bileşenleridir ve hormonlar, oksijen taşıma ve enzim sistemleri için önemlidir.
Mineraller vücutta meydana gelen kimyasal reaksiyonlara katılır. Bu besin maddeleri kofaktör veya yardımcı olarak çalışır.
Kofaktörler olarak, mineraller enzimlerin düzgün çalışmasına yardımcı olur. Mineraller ayrıca bu enzimatik reaksiyonları başlatmak ve hızlandırmak için katalizör görevi görür.
Mineraller, vücudun normal vücut sıvılarını ve asit-baz dengesini korumak için ihtiyaç duyduğu elektrolitlerdir. Elektrolitler olarak mineraller, vücuttaki sinir sinyali hareketlerini kontrol etmek için durdurma kapıları olarak işlev görür. Sinirler kas hareketlerini kontrol ettiğinden, mineraller kas kasılmasını ve gevşemesini de düzenler.
Çinko, bakır, selenyum ve manganez gibi birçok mineral antioksidan görevi görür. Vücudu serbest radikallerin (reaktif moleküller) zararlı etkilerine karşı korurlar.
Bu yüksek derecede reaktif radikalleri temizler ve bunları inaktif, daha az zararlı bileşiklere dönüştürürler. Bunu yaparken, bu mineraller kanseri ve erken yaşlanma, kalp hastalığı, otoimmün hastalıklar, artrit, katarakt, Alzheimer hastalığı ve diyabet gibi diğer birçok dejeneratif hastalığı önlemeye yardımcı olurlar.
Mineral Takviyeleri Neden Kullanılır?
Son yapılan araştırmalara göre çoğu insan, yediklerinden yeterli miktarda mineral alamamaktadır. Vücudun düzgün çalışması için bu besin maddelerine gereksinim olduğundan, giderek daha fazla insan şelatlı mineralleri tercih etmektedir.
Birçok sağlıklı insan, vücudunun bağışıklık sistemini güçlendirmek ve maksimum düzeyde enerji ve zihinsel uyanıklık elde etmek için mineral takviyeleri kullanmaktadır.
Şelatlı Mineral Türleri
Şelatlı mineraller, bu temel besin maddelerinin vücutta emilimini artırmak için tasarlanmış, özel olarak formüle edilmiş mineral takviyeleridir.
Bir minerali şelatlı bir bileşik yapan şey, mineralin azot ve minerali çevreleyen ve onu diğer bileşiklerle etkileşime girmesini önleyen ligand ile birleştirilmesidir.
Çoğu mineral şelatlı formda mevcuttur. En yaygın olanlardan bazıları şunlardır:
Kalsiyum
Çinko
Demir
Bakır
Magnezyum
Potasyum
Kobalt
Krom
Molibden
Genellikle bir amino asit veya organik asit kullanılarak yapılırlar.
Amino asitler
Bu amino asitler genellikle şelatlı mineraller yapmak için kullanılır:
Aspartik asit
Çinko aspartat, magnezyum aspartat ve daha fazlasını yapmak için kullanılır.
Metiyonin
Bakır metiyonin, çinko metiyonin ve daha fazlasını yapmak için kullanılır.
Monometiyonin
Çinko monometiyonin yapmak için kullanılır.
Lizin
Kalsiyum lizinat yapımında kullanılır.
Glisin
Magnezyum glisinat yapmak için kullanılır.
Organik asitler
Şelatlı mineral yapımında kullanılan organik asitler şunlardır:
Asetik asit
Çinko asetat, kalsiyum asetat ve daha fazlasını yapmak için kullanılır.
Sitrik asit
Krom sitrat, magnezyum sitrat ve daha fazlasını yapmak için kullanılır.
Orotik asit
Magnezyum orotat, lityum orotat ve daha fazlasını yapmak için kullanılır.
Glukonik asit
Demir glukonat, çinko glukonat ve daha fazlasını yapmak için kullanılır.
Krom pikolinat, manganez pikolinat ve daha fazlasını yapmak için kullanılır.
Şelatlı minerallerin emilimi daha mı iyi?
Şelatlı mineraller genellikle şelatsız olanlardan daha iyi emilir. Birkaç çalışma, ikisinin emilimini karşılaştırmıştır.
Örneğin, 15 yetişkinde yapılan bir araştırma şelatlı çinkonun (çinko sitrat ve çinko glukonat olarak) şelatsız çinkodan (çinko oksit olarak) yaklaşık % 11 daha etkili bir şekilde emildiğini buldu.
Benzer şekilde, 30 yetişkinde yapılan bir çalışmada, magnezyum gliserofosfatın (şelatlı) kan magnezyum düzeylerinin magnezyum oksitten (şelatsız) önemli ölçüde daha yüksek olduğu belirtildi.
Bazı araştırmalar şelatlı mineraller almanın, sağlıklı kan seviyelerine ulaşmak için tüketilmesi gereken toplam miktarı azaltabileceğini belirtmektedir. Bu, aşırı demir yükü gibi aşırı mineral alımı riski olan kişiler için önemlidir.
Örneğin, 300 bebekte yapılan bir çalışmada, günlük vücut ağırlığının kg’ı başına 0,75 mg demir bisglisinat(şelatlı) günlük demir kan seviyelerini, bu miktardaki demir sülfatın(şelatsız) 4 katının neden olduğu seviyelere yükseltti.
Genel olarak, hayvan çalışmaları şelatlı minerallerin daha etkili bir şekilde emildiğini göstermektedir.
Şelatlı Mineral Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Şelatlı mineral takviyeleri kullanırken, akılda bulundurulması gereken bazı noktalar vardır;
Mineral takviyeleri sağlıklı beslenmenin yerini tutamaz. Ek olarak, yetersiz beslenen bir vücut tarafından iyi emilmezler. Bu nedenle, az yağlı ve yüksek lifli beslenmek gerekir.
Bir sağlık uzmanı, belirli bir mineral eksikliği için kısa süreli tedavi olarak bir veya birkaç bireysel takviye önerebilir.
Bunlar çok uzun süre kullanılırsa, vücuttaki mineral dengesini bozabilir ve diğer minerallerin eksikliklerine neden olabilir. Genel sağlık için, mineralleri şelatlı ya da şelatsız şekilde birlikte kullanmak daha iyidir.
Potansiyel etkileşimler nedeniyle, kullandığınız her bitkisel takviyeyi doktora söylemek gerekir.
Vitaminlerin aksine, mineraller kolayca aşırı kullanılır ve toksik olabilir. Bu nedenle önerilen dozu aşmamaya dikkat etmek gerekir.
Şelatlı Mineral Etkileşimleri
Gıdalar minerallerin emilimini artırır. Bu nedenle, daha iyi emilim için mineral takviyeleri, yiyeceklerle birlikte alınmalıdır.
Kalsiyum, demir, manganez, magnezyum, bakır veya çinko gibi mineraller, birlikte alındıklarında birçok ilaca bağlanabilir ve etkinliklerini azaltabilir. Bu nedenle, mineral takviyeleri aşağıdaki ilaçlardan herhangi birinden iki saat önce veya iki saat sonra alınmalıdır:
Bazı durumlarda, bir mineralin şelatlı formunu almak daha uygun olabilir. Örneğin şelatlı mineraller yaşlı yetişkinlere fayda sağlar. Yaşlandıkça, mineral emilimini etkileyebilecek daha az mide asidi üretilir.
Şelatlı mineraller bir amino veya organik aside bağlı olduğundan, verimli bir şekilde sindirilmek için fazla mide asidine ihtiyaç duymazlar.
Benzer şekilde, takviyeleri aldıktan sonra mide ağrısı yaşayan insanlar, sindirim için mide asidine daha az bağımlı oldukları için şelatlı mineraller kullanabilir.
Bununla birlikte, çoğu yetişkin için şelatsız mineraller yeterlidir. Ayrıca, şelatlı mineraller şelatsız olanlardan daha pahalıya mal olur. Maliyeti yükseltmemek için, şelatsız mineralleri de kullanabilirsiniz.
Diyetiniz günlük ihtiyaçlarınızı karşılayacak kadar yeterli olmadıkça, mineral takviyelerinin çoğu sağlıklı yetişkinler için gereksizdir.
Ancak veganlar, kan bağışlayan kişiler, hamile kadınlar ve diğer bazı popülasyonlar düzenli olarak minerallerle takviye edilmelidir.
Şelatlı mineralleri kullanmadan önce bir sağlık uzmanına danışmakta yarar vardır.
Sonuç olarak;
Şelatlı mineraller, emilimi arttırmak için organik asit veya amino asit gibi bir şelatlaştırıcı maddeye bağlanan minerallerdir. Diğer mineral takviyelerinden daha iyi emildikleri belirtilmektedir.
Yaşlı yetişkinler ve mide sorunları olanlar gibi bazı popülasyonlar için şelatlı mineraller normal minerallere uygun bir alternatiftir. Çoğu sağlıklı yetişkin için, şelatsız mineraller de yeterlidir.
