Guatrojenik Besinler Nelerdir? Guatrojen Nedir?

Guatrojen, birçok bitkisel gıdada bulunan doğal olarak oluşan kimyasallardır. Guatrojenik besinler, vücudun iyot kullanma yeteneğini engelleyerek tiroid fonksiyonunu bozabilir. Tiroid sorunları olanlar için guatrojenik besinler sorun oluşturabilmektedir.

Guatrojen nedir?

Guatrojen, tiroid bezinin normal işlevine müdahale eden bileşiklerdir. Vücudun normal metabolik işlevi için ihtiyaç duyduğu hormonları, tiroit bezinin üretmesini zorlaştırır.

Tiroid bezinin genişlemesine guatr denir ki; guatrojenin adı da buradan gelmektedir.

Guatrojenlerin sağlığa etkisi nedir?

guatrojenik besinler

Tiroid sorunlarına neden olabilir

Küçük, kelebek şeklindeki tiroid bezinin büyük sorumlulukları vardır. Tiroid; metabolizmayı kontrol eder. Beyni, GI kanalını, kardiyovasküler sistemi, lipid ve kolesterol metabolizmasını, hormon sentezini, safra kesesini ve karaciğer fonksiyonunu ve daha fazlasını etkiler.

Tiroid sorunu olan insanlar için, guatrojenlerin yüksek miktarda alınması tiroid işlevini kötüleştirebilir. Nasıl mı?

  • Guatrojenler, iyotun tiroit hormonları üretmek için gerekli olduğu tiroid bezine girmesini önleyebilir.
  • Tiroid peroksidaz (TPO) enzimi, birlikte tiroid hormonlarının temelini oluşturan amino asit tirozine iyotu bağlar.
  • Guatrojenler, tiroit bezinin hormon üretmesine yardımcı olan tiroid uyarıcı hormona (TSH) müdahele edebilir.

Tiroid fonksiyonu bozulduğunda, metabolizmayı düzenleyen hormonların üretilmesi konusunda sorunlar meydana gelir.

Başka sağlık sorunlarına neden olabilir

Guatr, guatrojenlerin neden olduğu tek sağlık sorunu değildir. Yeterli miktarda hormon üretemeyen bir tiroid, aşağıdakiler gibi sağlık sorunlarına neden olabilir:

Zihinsel düşüş: Bir çalışmada zayıf tiroid fonksiyonu, 75 yaşın altındaki kişilerde, zihinsel düşüş ve demans riskini % 81 artırmıştır.

Kalp hastalığı: Tiroid fonksiyonu zayıf olanların, kalp rahatsızlığı gelişme riski % 2-53 ve bundan ölüm riski % 18-28 daha yüksektir.

Kilo almak: 3,5 yıl süren uzun çalışma aşamasında, zayıf tiroid fonksiyonu olan insanlar 2.3 kg daha fazla kilo almışlardır.

Gelişimsel gecikmeler: Gebelik sırasında düşük tiroid hormon seviyeleri, fetüsün beyin gelişimini bozabilir.

Kemik kırıkları: Bir çalışma zayıf tiroid fonksiyonu olanların kalça kırığı riskinin % 38, omurga kırığı riskinin % 20 daha yüksek olduğunu belirlemiştir.

Guatrojenik besinler nelerdir?

Sebzeler, meyveler, nişastalı bitkiler ve soya bazlı gıdalar çeşitli guatrojenler içerir. Guatrojenik besinleri şu şekilde listeleyebiliriz;

Sebzeler

  • Çin lahanası
  • Brokoli
  • Brüksel lahanası
  • Lahana
  • Karnabahar
  • Kara lahana
  • Yaban turpu
  • Süs lahanası
  • Hardal
  • Kolza tohumu
  • Ispanak 
  • Şalgam

Meyveler ve nişastalı bitkiler

  • Bambu filizi
  • Manyok
  • Mısır
  • Lima fasulyesi
  • Keten tohumu
  • Darı
  • Şeftali
  • Yer fıstığı
  • Armut
  • Çam fıstığı
  • Çilek
  • Tatlı patates

Soya ve soyadan üretilen gıdalar

  • Soya peyniri
  • Olgunlaşmamış soya fasulyesi
  • Soya sütü

Kimler guatrojenik besinlere duyarlıdır?

Guatrojenik besinlerin tüketimi konusunda dikkatli olması gereken kişiler şunlardır:

İyot eksikliği riski olanlar: Guatrojenler tiroiddeki iyot alımını azaltır. İyot eksikliği bulunan kişilerde, guatrojenlerin sorunlara neden olma olasılığı daha yüksektir. 

Tiroid problemi olanlar: Halihazırda tiroid problemi yaşayan hastalar için guatrojenler durumu daha da kötüleştirecektir. Bu kişiler turpgil sebzeleri günde bir porsiyonla sınırlandırmalıdır.

Hamile ve emziren kadınlar: Hamile ve emziren kadınlar, ortalama bir yetişkinden yüzde 50 daha fazla iyota ihtiyaç duyar. Bu da onları iyot eksikliğine karşı daha duyarlı hale getirir. Guatrojenler, iyotun anne sütüne geçmesini engelleyebilir.

Guatrojenik besinlerin etkisi nasıl azaltılır?

Az çalışan tiroid sorunu olanlar, bu bileşiklerin olumsuz etkisini şu şekilde azaltabilir:

Beslenme şeklini değiştirme

Çeşitli bitkisel gıdalar yemek, tükettiğiniz guatrojen miktarını sınırlamaya yardımcı olacaktır. Buna ek olarak, yeterli miktarda vitamin ve mineral almanızı da sağlayacaktır.

Sebzeleri pişirmek

Sebzeleri çiğ yemeyin, pişirerek tüketin. Bu, guatrojenleri azaltarak miyozinaz enzimini parçalamaya yardımcı olur.

Yeşil sebzeleri haşlamak

Ispanak ve lahana gibi sebzeleri taze yemeyi seviyorsanız, o zaman sebzeleri haşladıktan sonra dondurucuya atın. Bu onların tiroid üzerindeki etkilerini sınırlar.

İyot ve selenyum alımını artırmak

Yeterli miktarda iyot ve selenyum almak, guatrojenlerin etkilerini sınırlar.

İyotun iki iyi besin kaynağı arasında yosun ve iyotlu tuz bulunur. Bir çay kaşığı iyotlu tuz, günlük iyot ihtiyacını karşılayacaktır.

Fazla miktarda iyot tüketilmesi de tiroidi olumsuz etkileyebilir. Yeterli selenyum almak ise, tiroid hastalıklarını önlemeye yardımcı olacaktır.

Kaynakça: 1

Yazıyı Paylaşın!!!

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir