Yazının İçeriği
Fotofobi ışığa karşı hassasiyet anlamına gelir. Gözün ışığın bulunduğu ortamda ağrıması gibi durumlar oluşur. Işık nedeniyle duyusal rahatsızlık tetiklenir.
Fotofobi aslında bir hastalık değildir. Gözlerin parlak ışığa maruz kaldığında zarar görmesi sonucu oluşan farklı tıbbi durumların bir belirtisidir.
Fotofobi nedir?
Fotofobi, ışığa karşı artan duyarlılıktır. Yunanca ışık anlamına gelen “foto” ve korku anlamına gelen “fobi” sözcüklerinden türemiştir. Kelime tam olarak ışık korkusu anlamına gelmektedir.
Fotofobi neden olur?
Fotofobinin dört nedeni olduğu düşünülmektedir: göz bozuklukları, nörolojik bozukluklar, psikiyatrik bozukluklar ve ilaca bağlı durumlar…
Fotofobiye neden olan göz bozuklukları şunlardır:
- Göz kuruluğu
- Gözlerde iltihaplanma
- Korneal aşınma
- Ayrılmış retina
- Kontakt lens nedeniyle oluşan tahriş
- Göz ameliyatı
- Konjonktivit
- Sklerit katarakt
- Glokom
Fotofobiye neden olan nörolojik durumlar şunlardır:
- Menenjit
- Travmatik beyin hasarı
- İlerleyici supranükleer felç
- Migren
- Talamus lezyonları
- Subaraknoid kanama
- Blefarospazm
Fotofobiye neden olan psikiyatrik bozukluklar şunlardır:
- Kronik depresyon
- Anksiyete
- Bipolar bozukluk
- Panik bozuklukları
- Diğer fobiler
- Kronik stres
Fotofobiye neden olabilecek ilaçlardan bazıları şunlardır:
- Steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler)
- Antihistaminikler
- Bazı sülfa bazlı ilaçlar
- Antikolinerjik ajanlar
- Hormon bazlı kontraseptifler
- Antidepresanlar
Her türlü ışık fotofobiyi tetikler. Güneş ışığı, ampullerden yayılan ışık, cep telefonları veya dizüstü bilgisayarların ekran ışığı, ateş veya herhangi bir aydınlatma nesnesi fotofobiyi tetikler.
Fotofobinin belirtileri nelerdir?
Fotofobinin kendisi birçok durumun belirtisidir. Fotofobi ortaya çıktığında görülen semptomlar şunlardır:
- Işığa tahammül edememe.
- Küçük bir ışıktan bile rahatsızlık duyma.
- Işık olan ortamlardan uzak durma.
- Bir nesneye bakarken zorlanma.
- Işığa bakarken gözlerde ağrı oluşması.
- Gözlerin yaşarması
- Baş dönmesi
- Göz kuruluğu
- Gözlerin kapanması
- Gözleri kısma
- Baş ağrısı
Fotofobi ve fotosensitivite arasındaki fark nedir?
Tanımlarına bakarsak hem fotofobi hem de fotosensitive aynı şeyler. Her ikisi de kişinin ışığa duyarlı olması ve maruz kaldığında ağrı yaşamasına neden olduğu bir durumu tanımlar.
Fakat tıbbi olarak her ikisinin de farklı anlamları var. Fotofobi göz, beyin veya sinir sistemindeki bir veya daha fazla bölgede oluşan problemi ifade eder. Bu bölgeler arasındaki iletişimde kesinti olduğunda ortaya çıkar.
Örneğin, gözlerden beyne sinyal iletmekten sorumlu sinirler sağlıklı olmasına rağmen, katarakt gibi bazı göz problemleri, gözün ışığa duyarlı hücrelerini bozar. Bu da fotofobiye neden olur.
Migren gibi nörolojik durumlar da fotofobiyi tetikler. Bu gibi durumlarda gözler, sinyali beyne başarılı bir şekilde iletse de, sinir problemleri nedeniyle kesintiye uğrar.
Fotosensitive ise biraz farklıdır. Sadece göz duyarlılığı değil ışığa, özellikle güneş ışığına maruz kalmaya bağlı olarak cilt duyarlılığı da meydana gelir. Fotosensitive olan kişiler, genellikle güneşin zararlı UV ışınlarının neden olduğu deri döküntüsü, güneş yanığı, kaşıntı, kabarcıklar ve cilt kanseri riski altındadır.
Fotosensitivite, esas olarak, cildi ışığa duyarlı hale getiren ve zararlı semptomları tetikleyen belirli bağışıklık reaksiyonlarının aktivasyonuna neden olur. Cildin ışık kaynaklı DNA’sındaki veya genindeki kusurların sonucu ortaya çıkar.
Fotofobi nasıl teşhis edilir?
Duruma tanı koymak için aşağıdakilerle ilgili ayrıntılı inceleme yapılmalıdır:
- Kişinin sağlık geçmişi
- Göz testi
- Gerekli olduğunda nörolojik muayene
- MR
Fotofobi nasıl tedavi edilir?
Fotofobi için en etkili tedavi, duruma neden olan şeylerden kaçınmaktır. Fotofobi tedavisi için altta yatan durumu tedavi etmek gerekir. Şu yöntemlerle tedavi yapılır;
İlaçlar: Migren ve konjonktivit gibi durumları tedavi etmek için kullanılır.
Göz damlası: Gözlerin iltihaplanmasını ve kızarıklığını azaltmak için kullanılır.
Cerrahi: Katarakt ve glokom gibi durumlarda gerekli olabilir.
Fotofobi nasıl önlenir?
- Migren ve baş ağrısı fotofobiyi tetiklediği için atakları önlemek gerekir.
- Güneş ışığında dışarı çıkarken güneş gözlüğü veya şapka takın.
- Konjonktivit gibi göz enfeksiyonlarında insanlarla temas etmeyin.
- Yanınızda göz damlası taşıyın.
- Evinizin ışığını kendinize göre ayarlayın.
- Semptomların daha da şiddetlenmemesi için doktora gidin.