Fenilalanin Nedir, Ne İşe Yarar? Hangi Besinlerde Bulunur?

Fenilalanin nedir? Bu isim bize bir besin takviyesinin adını çağrıştırsa da aslında vücudumuzda üretilen bir amino asittir. Besin takviyeleri de bulunmaktadır. Ayrıca bazı yiyecekleri yemek de bu amino asitin üretilmesini sağlar.

Fenilalanin, birçok gıdada bulunan, proteinler ve diğer önemli molekülleri üretmek için vücudumuz tarafından kullanılan bir amino asittir. Depresyon, ağrı ve cilt bozuklukları üzerine etkileri araştırılmıştır. Ruh halini ve vücut ağırlığını düzenlemede rol oynayan belirli hormonların ve nörotransmitterlerin sentezi için önemlidir.

Fenilalanin nedir
Fenilalanin nedir?

Fenilalanin Nedir?

Vücudumuzdaki proteinlerin yapı taşı olan bir amino aittir. Bu molekül iki şekilde mevcuttur: L-fenilalanin ve D-fenilalanin. Neredeyse aynıdırlar ancak biraz farklı bir moleküler yapıya sahiptirler. L-formu gıdalarda bulunur ve vücudumuzda proteinler üretmek için kullanılırken, D-formu bazı medikal uygulamalarda kullanılmak üzere sentezlenir.

Vücudumuz kendi başına yeterli L-fenilalanin üretemez. Bu nedenle besinlerden elde edilmesi gereken önemli bir amino aittir. Hem bitkisel hem de hayvansal kaynaklar olmak üzere çok çeşitli gıdalarda bulunur.

Protein üretimindeki rolüne ek olarak, vücudumuzdaki diğer önemli molekülleri yapmak için de fenilalanin kullanılır. Bunların bir kısmı vücudumuzun farklı bölgeleri arasında sinyaller gönderir.

Fenilalanin, cilt hastalıkları, depresyon ve ağrı gibi çeşitli tıbbi durumlar için bir tedavi olarak çalışılmıştır. Ancak, genetik bozukluk fenilketonüri (PKU) olan kişiler için tehlikelidir.

Fenilalanin Ne İşe Yarar?

Vücudumuzun protein yapmak için amino asitlere ihtiyacı vardır. Beyinde, kanda, kaslarda, iç organlarda ve vücudumuzdaki hemen her yerde birçok önemli protein bulunur. Fenilalanin aşağıdaki gibi diğer moleküllerin üretimi için çok önemlidir:

  • Tirozin: Fenilalaninden tirozin üretilir. Yeni proteinler yapmak veya başka moleküllere dönüştürmek için kullanılır.
  • Epinefrin ve norepinefrin: Stresle karşılaştığımızda, bu moleküller vücudun “savaş ya da kaçış” yanıtı için hayati öneme sahiptir.
  • Dopamin: Bu molekül, hafızadaki keyif duyguları ile birlikte anıları ve öğrenme becerilerini şekillendirir.

Fenilalanin Faydaları

Bilimsel çalışmalar fenilalanin takviyelerinin faydaları üzerine odaklanmıştır. Çalışmalardan elde edilen sonuçlara göre fenilalanin faydaları şunlardır;

  • Bazı bileşikleri üretmek için kullanılır

Diğer amino asitler gibi fenilalanin de sağlık için önemli olan bazı anahtar bileşiklerin üretiminde hayati bir rol oynar. Örneğin, öğrenme, hafıza ve duygu ile ilgili bir nörotransmitter olan dopamini üretmek için kullanılır.

Vücut ayrıca fenilalanini proteinlerin sentezine yardımcı olan bir amino asit olan tirozine dönüştürür. Ayrıca, stresli durumlara yanıt olarak vücut tarafından salınan nörotransmiterler olan norepinefrin ve epinefrin üretiminde de rol oynar.

Bu önemli amino asitte bir eksiklik olduğunda, zihinsel bulanıklık, depresyon, hafıza kaybı ve bitkinlik gibi uzun bir sorun listesi karşımıza çıkar.

  • Depresyonu hafifletir

L-fenilalaninin en önemli faydalarından biri, ruh halini iyileştirmesi ve depresyona karşı koruma yeteneğidir. Bazı araştırmalar, ruh halini olumlu yönde iyileştirdiğine dair güçlü bulgular edindiler.

  • Parkinson hastalığını önler

Parkinson hastalığı, merkezi sinir sistemini etkileyerek titreme gibi belirtilere neden olur. Bir araştırmaya göre, Parkinson hastalığı, tümü fenilalaninden sentezlenen tirozin, dopamin ve norepinefrinin tükenmesi sonucu olur.

  • Kronik ağrıyı giderir

Bazı araştırmalar, fenilalaninin kronik ağrıyı azaltmayı sağlayan doğal bir ağrı kesici olduğunu belirlemiştir.

  • Zayıflamayı destekler

L-fenilalanin ile yapılan çalışmalar bel ölçüsünde azalma tespit etmiştir. Çünkü iştahı kontrol altında tutmaya yardımcı bir hormon olan kolesistokinin (CCK) düzeyleri artmıştır. 

  • Alkol yoksunluğunu giderir

Araştırmalar bu amino asidin diğer amino asitlerle birlikte alkol yoksunluğu belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabileceğini göstermiştir.

Fenilalanin Zararları 

Fenilalanin birçok protein içeren gıdada bulunur. Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından “genel olarak güvenli” ibaresi ile belirtilmiştir. Gıdalarda bulunan bu fenilalanin miktarı, sağlıklı bireyler için risk oluşturmaz. Ancak hamile kadınların fenilalanin takviyeleri almaktan kaçınması gerekir.

Bu amino asit için dikkate değer bir istisna vardır. Amino asit metabolizması bozukluğu yani fenilketonüri (PKU) olan bireyler, bu amino asidi uygun şekilde işleyemez. Kandaki fenilalanin konsantrasyonları, PKU olmayanlara göre 400 kat daha yüksektir. Bu tehlikeli yüksek konsantrasyonlar beyin hasarına ve zihinsel engellere ve ayrıca diğer amino asitlerin beyne taşınmasına ilişkin problemlere neden olabilir.

Fenilketonüri rahatsızlığının ciddiyeti nedeniyle, bebekler genellikle doğumdan hemen sonra PKU için taranır. PKU’lu bireyler genellikle yaşam boyu sürdürülen özel bir düşük proteinli diyetle beslenir.

Fenilalanin Hangi Besinlerde Bulunur?

Fenilalanin, hem bitkisel hem de hayvansal protein içeren gıda kaynaklarında doğal olarak bulunur. Et, balık ve kümes hayvanları, yumurta, kabuklu yemişler, tohumlar ve soya ürünleri fenilalanin açısından zengin gıdalardan bazılarıdır.

Gıda katkı maddesi olarak sakız, soda ve diğer diyet ürünlerinde fenilalanin bulunur. Aspartam, aspartik asit ve fenilalaninden oluşan yapay bir tatlandırıcıdır. FDA tarafından kullanımı onaylanmış olmasına rağmen, güvenliği konusunda kafalarda çok ciddi sorular bulunmaktadır.

Takviyeler ile dopamini artırmak isteyenler için fenilalanin takviyeleri bulunmaktadır. Bu takviyeler genellikle toz veya kapsül formunda bulunur. Çeşitli potansiyel kullanımları vardır ancak öncelikle ruh halini ve zihinsel keskinliği artırmak için kullanılır.

Kaynakça: 1

Yazıyı Paylaşın!!!

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir