Divertikülit Nedir, Neden Olur? Belirtileri ve Tedavisi

Sindirim sisteminde ve kolonun bazı kısımlarında küçük şişkin keseler oluştuğunda, bunlara divertikül denir. Bu keseler iltihaplandığı zaman divertikülit adını alır.

Divertikül hastalığının ana nedenlerinden biri lifli yiyecekleri çok az yemektir. Lifli yiyecekler yemek, durumun kendi kendine tedavi edilmesini sağlayacaktır. Eğer durum tekrarlarsa divertikülit ameliyatı gerekebilir.

Ağrılı bir durum olan bu rahatsızlığın ne olduğunu ve nasıl tedavi edileceğini merak ediyorsanız, aşağıda divertikülit ile ilgili merak ettiğiniz bütün soruların cevaplarını bulacaksınız.

Divertikül nedir?

Divertikül, sindirim sisteminin astarında oluşabilen küçük, şişkin keselere denir. Daha çok kalın bağırsağın (kolon) alt kısmında oluşurlar. 

Bir veya birden fazla kese iltihaplandığında ve hatta enfekte olduğunda, divertikülit olarak adlandırılır. Divertikülit, şiddetli karın ağrısı, ateş, mide bulantısı ve bağırsak alışkanlıklarında değişikliğe neden olur.

Divertikülit nedenleri

Kolondaki zayıf bölgelerin baskı altında olması divertikül gelişmesini tetikler. Bu baskı keselerin kolon duvarından dışarı çıkmasına neden olur.

Keselerin neden kolondan dışarı çıktığı, net bir şekilde bilinmiyor. Genellikle ana neden olarak, besinlerden yeterince lif almamak gösteriliyor.

Çünkü lif, dışkıyı yumuşatır, yeterince lif tüketilmiyorsa dışkı sertleşir. Bu da dışkı itilirken baskı veya zorlanmaya neden olur. Bu baskının divertikül gelişimine neden olduğu düşünülüyor.

Divertikül, Afrika veya Güney Asya gibi lifli yiyeceklerin tüketildiği bölgelerde sık görülmez, lif tüketiminin düşük olduğu Batı bölgelerinde ise oldukça yaygındır. Bu tespit bile, durumun lifle bağlantılı olduğunu kanıtlıyor.

Divertikülit belirtileri nelerdir?

Divertiküller iltihaplandığında divertikülit oluşur ve ardından şu belirtiler ortaya çıkar:

  • Sürekli ve şiddetli ağrı, genellikle karnın sol tarafında
  • Ateş
  • Sık idrara çıkma
  • İdrarla birlikte ağrı
  • Mide bulantısı ve kusma
  • Rektumda kanama

Divertikül için risk faktörleri nelerdir?

Bazı kişilerde divertikülit gelişme riski daha yüksektir. Çünkü bu hastalık için, riski artıran durumlar vardır. Divertikülit geliştirme riskini artıran faktörler şöyledir;

  • Divertikülit riski yaşla birlikte artar.
  • Obez olmak, divertikülit geliştirme olasılığını artırır.
  • Sigara içen kişilerin sigara içmeyenlere göre divertikülit geliştirme olasılığı daha yüksektir.
  • Egzersiz yapmayan ya da hareketsiz olan kişilerde risk yükselir.
  • Fazla hayvansal yağ tüketimi ile birlikte düşük lifli beslenmek, riski önemli ölçüde artırır.
  • Aradaki bağlantı tam kurulamasa da D vitamini seviyesi yüksek olan kişilerin divertikülit riskinin daha düşük olduğu belirlenmiştir.

Divertikülit teşhisi

Divertiküliti teşhis etmek için öncelikle doktor, kişinin tıbbi geçmişini sorar. Karındaki hassasiyeti tespit etmek için fizik muayene yapar. 

Bazı rahatsızlıklar, divertikülite benzer semptomlara neden olur. Diğer koşulları saf dışı bırakmak ve divertikülit belirtilerini kontrol etmek için doktor bazı testler yapacaktır. Testler şunlar olabilir:

  • Mide – bağırsak (GI) yolunun resimleri oluşturmak için karın ultrasonu, karın MRI taraması, karın BT taraması veya karın röntgeni
  • GI kanalının içini incelemek için kolonoskopi
  • Clostridium difficile gibi enfeksiyonları kontrol etmek için dışkı testi
  • Enfeksiyonları kontrol etmek için idrar testi
  • İnflamasyon, anemi veya böbrek veya karaciğer sorunları belirtilerini kontrol etmek için kan testleri
  • Kadınlarda jinekolojik sorunları saf dışı bırakmak için pelvik muayene
  • Kadınlarda hamileliği saf dışı bırakmak için hamilelik testi

Divertikülit tedavisi

Divertikülit tedavisi, belirtilerin şiddetine bağlı olarak farklılık gösterecektir. Rahatsızlık için geçerli tedaviler şöyledir;

Komplike olmayan divertikülit

Belirtileriniz hafifse, doktorun tavsiyesi ile tedavi evde şu şekilde yapılır:

  • Enfeksiyonu tedavi etmek için antibiyotik kullanımı.
  • Bağırsaklar iyileşirken birkaç gün boyunca sıvı diyet uygulama. Belirtiler düzeldiğinde, katı yiyecekler yavaş yavaş yenmelidir.

Bu tedavi komplike olmayan divertikülit için etkilidir ve çoğu insan bu yöntemle tedavi edilir.

Komplike divertikülit

Şiddetli bir atakla birlikte başka sağlık sorunları ortaya çıkarsa, hastaneye yatmak gerekebilir. Hastanede uygulanacak tedavi şöyledir:

  • İntravenöz antibiyotikler
  • Karın apsesi oluşmuşsa boşaltmak için bir tüp yerleştirilmesi

Divertikülit ameliyatı

Divertiküliti tedavi etmek için şu gibi durumlarda ameliyat olmak gerekecektir:

  • Bağırsak apsesi, fistül veya tıkanıklık veya bağırsak duvarında bir delik (perforasyon) gibi bir komplikasyon varsa
  • Birden fazla komplike olmayan divertikülit atağı olmuşsa
  • Bağışıklık sistemi zayıflamışsa

bağırsak temizleme diyeti

Divertikülit beslenme

Lif, insanlar tarafından sindirilemeyen bir karbonhidrat türüdür. Çözünür lif ve çözünmez lif olmak üzere iki tiptedir. Hem çözünür hem de çözünmez lif sindirim için çok önemlidir.

Çünkü dışkıya hacim kazandırır, sindirilmiş gıdaların kolondan geçiş süresini yavaşlatır, besinlerin emilimine yardımcı olur, iştahı bastırır ve iyi bağırsak bakterilerinin gelişmesini sağlar.

Lif yoksa kabızlık vardır, bu da divertiküloz veya kolon duvarının şişmesine neden olur. Lif yemek, kolonun dışkıyı dışarı atmak için baskı yapmasını ve böylece kolon duvarlarının tahriş olmasını önler. 

Lifin bu kadar faydası varken, hiç mi zararı yok? Her şeyin fazlası zararlıdır, lifin de öyle. Elbette lif tüketirken dikkatli olmak gerekir. Hiç lif yemeyen biri, birden aşırı şekilde lif yemeye başlarsa, kolonda tahriş oluşabilir. Divertikülit diyetinde, bu noktaya özellikle dikkat etmek gerekir.

Divertikülit diyeti

Divertikülit diyetini doktor, akut divertikülit için kısa süreli tedavi planı olarak önerir. Hafif divertikülit vakaları genellikle antibiyotikler ve düşük lifli bir diyetle tedavi edilir.

Divertikülit diyeti, aslında sindirim sistemine dinlenme şansı vermek için geçici bir önlemdir.

yeşil elma faydaları nelerdir

Divertikülit diyeti listesi

Diyette birkaç gün boyunca sadece berrak sıvılar tüketilir. Berrak sıvıları vücut daha kolay sindirir ve bağırsakların temizlenmesini kolaylaştırır. Bu tür bir diyet doktor kontrolünde uygulanmalıdır. Diyette şunlar yenir;

  • Et suyu
  • Elma suyu gibi posasız meyve suları
  • Jelatin
  • Su
  • Çay veya kahve, kremasız

Kişi kendini iyi hissetmeye başladığında doktor, düşük lifli gıdaları yavaş yavaş diyete dahil etmeyi önerecektir. Düşük lifli gıdalardan bazıları şöyledir:

  • Kabuksuz veya çekirdeksiz pişmiş meyveler
  • Yeşil fasulye, havuç ve patates gibi pişmiş sebzeler (kabuksuz)
  • Yumurta, balık ve kümes hayvanları
  • Beyaz ekmek
  • Posasız meyve ve sebze suyu
  • Düşük lifli tahıllar
  • Süt, yoğurt ve peynir
  • Beyaz pirinç, makarna

Divertikülit diyetinin riski azdır. Fakat berrak sıvı diyetini birkaç günden fazla sürdürmek, vücudun ihtiyaç duyduğu besinleri yeterince alamamasına neden olur. Bu nedenle doktor, tolere edildiği anda, lifli yiyecekler içeren normal beslenme düzenine dönmeyi tavsiye eder.

Divertikülit komplikasyonları

Akut divertiküliti olan kişilerin yaklaşık %25’inde şu komplikasyonlar gelişir:

  • İrin toplandığında kese içinde apsenin ortaya çıkması.
  • Bağırsakta yara izinin neden olduğu tıkanıklık.
  • Bağırsak veya bağırsak bölümleri ve diğer organlar arasında anormal bir geçiş yolu (fistül).
  • Enfekte veya iltihaplı kese yırtıldığında ortaya çıkabilen peritonit, bağırsak içeriğinin karın boşluğuna dökülmesi. Peritonit acil durumdur ve acil müdahale gerektirir.

Divertikülit Nasıl Önlenir?

Divertiküliti önlemek için yaşam tarzına dikkat etmek gerekir. İşte bazı ipuçları:

  • Düzenli egzersiz yapmak, bağırsak fonksiyonunu destekler ve kolondaki basıncı azaltır.
  • Lifli beslenme, divertikülit riskini azaltır. Taze meyve, sebzeler ve kepekli tahıllar gibi lif açısından zengin gıdalar, dışkıyı yumuşatır ve kolondan daha hızlı geçmesini sağlar.
  • Lif, suyu emer ve kolondaki dışkıya hacim kazandırır. Su içmeden lifli yiyecekler yemek, kabızlığı artırır. Bu nedenle bolca su içmek gerekir.
  • Sigara içmek, divertikülit riskini artırdığı için sigarayı bırakın. Alkolden ise tamamen uzak durun.
  • Kolon duvarını tahriş etmemek için baharatlı yiyecekleri fazla yemeyin.
  • Düzenli bir yaşam için geceleri 7-8 saat uyuyun.

Divertikülit ağrılı bir durumdur, ağrının şiddetini azaltmak ve önlemek, beslenme ve yaşam tarzınızda yapacağınız değişikliklerle mümkündür.

Divertikülit ve divertiküloz

Enfekte olmayan veya iltihaplanmayan divertiküle, divertiküloz denir. Divertiküloz vakalarının yaklaşık yüzde 80’i herhangi bir belirtiye neden olmaz. Divertiküloz durumunda belirti görülmüyorsa, tedaviye de  ihtiyaç olmayacaktır.

Divertiküloz bazen, karın ağrısı ve şişkinlik gibi semptomlar gösterir. Bu durumda, semptomatik komplike olmayan divertiküler hastalık (SUDD) olarak adlandırılır. Bu kişilerin yaklaşık yüzde 4’ü sonunda divertikülit geliştirir.

Mesane divertiküliti

Divertikül mesanede de gelişebilir. Mesanenin astarında keseler oluştuğunda ve mesane duvarındaki zayıf noktalardan içeri girdiğinde olur.

İltihaplı mesane divertikülüne, mesane divertiküliti denir. Mesane divertiküliti antibiyotik ve ağrı kesici ilaçlar ile tedavi edilir. 

Kolondaki divertikülitin mesaneyi etkilemesi de mümkündür. Şiddetli vakalarda, kolon ve mesane arasında bir fistül gelişebilir. Bu, kolovezikal fistül olarak bilinir. 

Özofagus divertiküliti

Divertikül, yemek borusunda potansiyel olarak oluşabilir. Bu, özofagus astarında keseler oluştuğunda meydana gelir.

Özofagus divertikülü nadir görülür. Gelişmesi yavaş ve uzun yıllar sürer. Büyüdükçe, aşağıdaki gibi semptomlara veya komplikasyonlara neden olur:

  • Yutma güçlüğü
  • Yutkunurken ağrı
  • Ağız kokusu
  • Pulmoner aspirasyon
  • Aspirasyon pnömonisi ; yiyecek veya tükürük soluduktan sonra akciğer enfeksiyonu geliştirmek

Divertikül iltihaplanırsa, özofagus divertiküliti olarak adlandırılır. Özofagus divertikülitini tedavi etmek için doktor, antibiyotik ve ağrı kesici ilaçlar verir. Tedavi seçenekleri arasında ameliyat da bulunur.

Yazıyı Paylaşın!!!

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir