Dang Humması Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Dang humması, dang virüsünün (DENV) neden olduğu, Aedes türlerine ait sivrisinekler yoluyla bulaşan viral bir enfeksiyondur. Bu sivrisinekler, chikungunya ateşi ve Zika hastalığına da neden olur.

Dünyada her yıl yaklaşık 400 bin insan dang hummasına yakalanıyor. Dünya Sağlık Örgütü, dünya çapında 2,5 milyardan fazla insanın, özellikle tropikal ve subtropikal ülkelerdeki çocukların bu hastalığın riski altında olduğunu söylüyor. 

Yayınlanan bir araştırma, dang hastalığının ABD, Asya, Afrika ve Doğu Akdeniz’de 140’tan fazla ülkede endemik olduğunu belirlemiştir.

Dang humması türleri nelerdir?

Bu hastalığa Flaviviridae ailesine ait olan dang virüsü ve flavivirüs cinsi neden olur. Virüsün başlıca dang hastalığına neden olan dört farklı serotipi vardır: DENV-1, DENV-2, DENV-3 ve DENV-4. 

Bir insan ömrü boyunca en fazla dört kez dang hummasına yakalanabilir.

Dang virüsü nasıl bulaşır?

Dang virüsünün bulaşıcılığı yağışlı mevsimlerde, sıcaklığın düşük ve nemin yüksek olduğu bölgelerde zirve yapar. Virüsün insanlara bulaşma yolları şu şekildedir:

• Dişi Aedes sivrisinekleri, yumurta üretmek için kana ihtiyaç duyan sivrisineklerdir. Dang humması bulaşmış kişiyi ısırarak virüsün taşıyıcısı olur. Vücutlarında virüs 8-12 gün içinde çoğalır ve tükürük bezleri gibi vücut dokularına yayılır.
• Bu enfekte sivrisinekler başka bir sağlıklı kişiyi ısırdığında, virüs kan dolaşımına bulaşır. Dang enfeksiyonuna neden olur.
• Kişi, dang enfeksiyonundan kurtulduktan sonra, enfeksiyona neden olan dang serotipine karşı ömür boyu bağışıklık kazanır. 
• Fakat kişi hala dang hummasının kalan serotipleri tarafından enfekte olabilir. 
• Ayrıca, bir serotipten iyileştikten kısa bir süre sonra kalan üç serotipten herhangi biri tarafından koenfeksiyon meydana gelirse, kişi ciddi dang humması geliştirme riski altına girer.

Dang hastalığının diğer bulaşma yolları şöyledir:

• Enfekte iğneler.
• Enfekte kanın alınması.
• Hamile anneden yenidoğana transplasental enfeksiyon.
• Organ veya doku nakli.

Dang humması belirtileri nelerdir?

Bu hastalığın kuluçka süresi 4-8 gündür. Semptom göstermeyen hastalar olabildiği gibi hafif ateş ve dang hemoraji ateşi gibi şiddetli formlarda görülebilir.

Hafif semptomları olan kişiler genellikle 10 gün içinde iyileşir. Dang hummasının hafif semptomları grip benzeridir ve şu şekildedir: 

• Yaklaşık 40 derece ani yüksek ateş.
• Baş ağrısı
• Kusma ve mide bulantısı
• Boğaz ağrısı
• Kas, kemik ve eklem ağrıları
• Şişmiş bezler
• Döküntüler
• Gözlerin arkasında ağrı

Hastalığın ciddi belirtileri şöyledir:

• Plazma sızıntısı (dang kanaması ateşi)
• Diş etlerinde ve burunda kanama
• Devam eden kusma
• Dang şoku sendromu
• Nefes almakta zorlanma
• Şiddetli karın ağrısı
• İdrarda kan
• Bitkinlik
• Sinirlilik

Dang humması risk faktörleri nelerdir?

Coğrafya: Güneydoğu Asya, Karayip Adaları, Afrika, Hint Alt Kıtası gibi tropik bölgelerde yaşamak veya bu bölgelere seyahat etmek.

Yaş: 3-4 yaş altı çocuklar ve yaşlılar daha yüksek risk altındadır. 

Önceki enfeksiyon: Dang virüsünün bir serotipi ile önceki enfeksiyon, başka bir serotip ile koenfeksiyon riskini artırır.

Kronik hastalıklar: Diabetes mellitus, astım, orak hücreli anemi ve peptik ülser gibi belirli kronik durumlar.

Gen: Konağın genetik geçmişi.

Dang humması komplikasyonları nelerdir?

Tedavi edilmeyen veya şiddetli dang hastalığı aşağıdaki gibi komplikasyonlara neden olabilir:

• Ensefalit ve ensefalopati.
• Çoklu organ yetmezliği.
• Menenjit
• Felç
• Ölüm

Dang humması nasıl teşhis edilir?

Hastalığın teşhisi zordur. Çünkü belirti ve semptomlar genellikle sıtma, tifo ve leptospirosis gibi diğer hastalıklarla aynıdır. Teşhis için şu yöntemler kullanılır:

• Virolojik test: Virüsün elementlerini tespit etmek için ters transkriptaz-polimeraz zincir reaksiyonu (RT-PCR) gibi testler yapılır.
• Serolojik test: Dang virüsüne yanıt olarak üretilen antikorları tespit etmek için enzime bağlı immünosorbent testleri (ELISA) gibi testler yapılır.

Not: Bu testler, enfeksiyonun ilk haftasında yapılırsa uygun sonuçlar verir.

Dang humması tedavisi

Hastalığın özel bir tedavisi yoktur. Durum, devam eden semptomun kritikliğine bağlı olarak destekleyici bakım ve ardından durumun sürekli izlenmesi ile yönetilir. Hastalık için tedavi yöntemlerinden bazıları şunlardır:

Sıvı infüzyonu: Susuz kalmayı önlemek ve dang virüsünü sistemden temizlemek için damardan veya doğrudan ağızdan alınır.

Kan ürünlerinin transfüzyonu: Vücuttaki trombosit sayısını artırmak için taze donmuş plazma sağlanır.

Nazal CPAP: Akut solunum yetmezliği belirtilerini iyileştirmek için.

İlaçlar: Kortikosteroidler ve Karbazokrom sodyum sülfonat gibi.

Dang humması için aşılar

2 Şubat 2020’de Vaccines dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, şu anda dang hummasına karşı beş aşı türü mevcuttur. Bunlar canlı atenüe aşı (LAV), DNA aşısı, inaktive aşı (IV), viral vektörlü aşı (VVV) ve rekombinant alt birim aşısı (RSV) dır.

Her biri hala klinik deneme aşamasındadır ve bazı olumsuz yönleri vardır. Bu konuda çalışmalar halen devam etmektedir.

Kaynakça: 1