Crohn hastalığı(IBD) iltihabın neden olduğu bir hastalık. Ağızdan anüse kadar mide ve bağırsak yolunu tutar.
Hastalık hakkında araştırmalar devam ediyor ve her geçen gün yeni şeyler öğreniliyor. Fakat halihazırda nasıl başladığı, kimlerde oluştuğu, nasıl tedavi edileceği kesin olarak bilinmiyor.
Crohn hastalığı, en çok ince bağırsakta ve kolonun herhangi bir bölümünde ortaya çıkıyor.
Hastalığın şiddeti, kişiden kişiye farklılık gösteriyor. Şiddetli vakalarda hastalık, yaşamı tehdit eden bir hal alıyor ve yan etki göstererek başka rahatsızlıklara yol açıyor.
Crohn hastalığı ile ilgili bilmek isteyeceğiniz ne varsa yazıda okuyabilir, hastalıkla ilgili aklınıza takılan sorulara cevaplar bulabilirsiniz.
Crohn hastalığı belirtileri nelerdir?
Crohn hastalığı herkeste farklı belirtilerle kendini gösterir. Hastalık sonucu oluşan iltihap, sindirim sisteminin çoğu kısmını etkileyebileceği gibi, çok küçük bir kısmını da etkileyebilir.
Crohn hastalığı semptomları, hangi dokunun iltihaplandığına ve iltihabın ne kadar şiddetli olduğuna bağlı olarak hafif ila şiddetli arasında değişiyor.
Belirtiler yavaş yavaş ortaya çıkıyor ve uyarı vermeden aniden kendini gösteriyor. Remisyon denilen dönemde hastalık uykuda kalırken, dönem dönem alevlenerek aktif hale gelebiliyor. Crohn hastalığının en sık karşılaşılan belirtileri şöyle:
Diğer iltihap belirtileri — Deri, göz, eklemler, karaciğer veya safra kanallarında iltihaplanma
Gelişimsel gecikmeler
Crohn hastalığı nedenleri
Size Crohn hastalığının sebeplerini burada maddeler halinde saymak isterdim ama maalesef bu mümkün değil. Çünkü bugün için hastalığı neyin oluşturduğu bilinmiyor. Genel olarak genetik yatkın bir insanda farklı dış faktörlerin bir araya gelmesiyle iltihap tetikleniyor ve vücut bu iltihabı kendi kendine baskılayamıyor.
Hastalığa neden olduğu düşünülen bazı risk faktörleri var. Araştırmalara göre en yaygın risk faktörleri şöyle:
Yaş – Crohn hastalığı her yaşta ortaya çıkabilir ama genç olanlar daha fazla yakalanmaktadır. Teşhis konulan hastaların çoğu 30 yaşından genç.
Beslenme – Yapılan çalışmalara göre bu hastalık baharatlı gıdalar, kızarmış yiyecekler, işlenmiş gıdalar, şeker ve yapay tatlandırıcılar, alkol ve kafeini çok tüketen kişilerde görülüyor.
Doğum kontrol hapları– Doğum kontrol hapları ile Crohn hastalığının gelişimi arasında bağlantı olduğu tespit edilmiş.
Antibiyotikler – Antibiyotik kullanımı Crohn hastalığının gelişme riskini artırır.
Virüs ve enfeksiyonlar – İltihap ve otoimmün durumlara neden olan bilinmeyen virüsler veya bakteriyel enfeksiyonlar, hastalığın riskini artırır.
Stres – Stres, Crohn hastalığına neden olur mu bilinmiyor ama belirtilerini ve şiddetini artırdığı kesin.
Genetik – Ailesinde Crohn hastalığı olanların bu hastalığı geliştirme riski artıyor.
Sigara içmek –Crohn hastalığının kontrol edilebilir risk faktörü.
Yaşadığınız bölge – Sanayinin geliştiği kentsel bir bölgede yaşamak, Crohn hastalığına yakalanma riskini artırır.
Crohn’s hastalığı otoimmün bir hastalık mı?
Otoimmün hastalık, vücudun yanlışlıkla bağışıklık sistemine saldırması demektir. Bağışıklık sistemi, Crohn hastalığında iltihaba katkı sağlasa da, nedenleri hala bilinmediğinden henüz bir otoimmün hastalık olarak sınıflandırılmamıştır.
Crohn hastalığı teşhisi
Crohn hastalığını teşhis etmek için tek bir test yeterli değil. Doktor, belirtilerin diğer olası nedenlerini ortadan kaldırmakla işe başlayacaktır. Tanı koymak ya da diğer hastalıkları dışlamak için çeşitli testler kullanabilir:
Kan testleri
Dışkı testi
Endoskopi
Kolonoskopi
CT taramaları ve MRI taramaları gibi görüntüleme testleri
Crohn hastalığı tedavisi
Crohn hastalığı için bir tedavi henüz mevcut değil ancak hastalığı yönetmek için bazı ilaçlar ve tedaviler kullanılıyor. Belirtilerin şiddetini ve sıklığını azaltabilecek çeşitli tedavi seçenekleri mevcut. Crohn hastalığının tedavisinde şu ilaçlar ve yöntemler kullanılır:
İlaçlar: İshal ve iltihap önleyici ilaçlar yaygın olarak kullanılmaktadır.
Anti-inflamatuar ilaçlar: Anti-inflamatuar ilaçlar, Crohn hastalığı tedavisinde ilk olarak kullanılan ilaçlardır.
Kortikosteroidler: Kortizon gibi kortikosteroidler, otoimmün iltihabı hafifletmek için kullanılır.
İmmünomodülatörler: Bağışıklık sistemini etkileyen immunomodülatörler, inflamatuar yanıtı azaltmak ve bağışıklık sisteminin tepkisini sınırlamak için kullanılır.
Antibiyotikler: Bazı doktorlar, antibiyotiklerin Crohn hastalığının bazı semptomlarını bastırabileceğini düşündüğünden, antibiyotik tedavisi kullanır.
İlaçlar ve hastanın yaşam tarzında yaptığı değişiklikler işe yaramaz ve hastalığın semptomlarını iyileştirmezse, ameliyat gerekebilir.
Crohn hastalığında ameliyat, sindirim sisteminin hasarlı kısımlarını çıkararak, sağlıklı bölümleri yeniden birleştirme yoluyla gerçekleştirilir.
Crohn hastalığı beslenme
Yiyecekler, Crohn hastalığına neden olmaz ama hastalığın alevlenmesini tetikleyebilir. Buna göre Crohn hastalarının yememesi gerekenler ve crohn hastalığına iyi gelen yiyecekler şöyledir:
Crohn hastalığı diyeti
Crohn hastalığı olan birinin beslenmesine ve yaşam tarzına dikkat etmesi şarttır. Nasıl mı? İşte ipuçları…
Lif tüketimine dikkat!!!
Bu hastalıkta bazı kişilerde lif tüketimi sorun değilken, bazılarında yüksek lifli gıdalar hastalığı kötüleştirebilir. Kendi durumunuza göre lif tüketimini dengeleyin.
Yağ tüketimine dikkat!!!
Crohn hastalığı, vücudun yağları parçalama ve emme yeteneğini etkiler ve ishale neden olabilir. Bu nedenle yağ tüketimine dikkat etmek gerekir.
Süt tüketimine dikkat!!!
Laktoz intoleransı olan Crohn hastaları, bazı süt ürünlerini sindirmekte zorlanır. İshal, karın krampları ve mide ağrısı yaşayabilir.
Yeterince su iç!!!
Crohn hastalığı, vücudun su emme yeteneğini etkileyerek dehidrasyona neden olabilir. Yeterince su içmeye dikkat!
Az az ye!!!
Az miktarda yemek, gastrointestinal sistem üzerinde daha az stres yaratır, bu da şişkinlik, gaz ve kramp gibi Crohn semptomlarını azaltır. Günde üç büyük öğün yemek yerine daha sık ve daha az yiyin.
Crohn hastalığı doğal tedavisi
Crohn hastalığının belirtilerini azaltabilecek bazı doğal yöntemler var. Doktora danışarak alternatif olarak bu yöntemleri deneyebilirsiniz.
Probiyotikler.Probiyotikler bağırsaklardaki iyi ve kötü bakterileri dengeleyerek, Crohn hastalığına fayda sağlar. Probiyotik sağlayan yiyecekleri yiyebilir, doktora danışarak probiyotik takviyesi alabilirsiniz.
Prebiyotikler. Muz, enginar ve pırasa gibi bitkilerde bulunan prebiyotikler, probiyotiklere yakıt sağlar.
Balık yağı. Çalışmalara göre balık yağı, Crohn hastalığının tedavisini destekler.
Glutamin. Glutamin, vücutta bulunan ve bağırsağın düzgün çalışmasına yardımcı olan bir amino asit ve Crohn hastalarına yardımcı olabilir.
Multivitamin.Crohn hastalığı besinleri emme yeteneğinizi etkileyebilir, bundan dolayı multivitamin almak gerekebilir.
Crohn hastalığına iyi gelen şifalı bitkiler, aloe vera, kaygan karaağaç ve kurkumindir.
Çocuklarda crohn hastalığı
Crohn hastalığına yakalanan kişiler genellikle 20’li ve 30’lu yaşlarındadır. Bu hastalık ergenlerde ve çocuklarda da olur.
Çocuklarda Crohn hastalığı için uygun tedavi önemlidir çünkü tedavi edilmezse, çocuklarda büyümenin durmasına ve kemiklerin zayıflamasına yol açar.
Cronhn hastalığı komplikasyonlar
Crohn hastalığı, bazı yan etkilere yol açabilir:
Bağırsak tıkanıklığı. Crohn hastalığı, bağırsak duvarının kalınlığını etkileyebilir. Zamanla, bağırsağın bazı kısımları, sindirim engelleyecek şekilde daralabilir.
Ülserler. Kronik iltihaplanma, ağız ve anüs gibi sindirim sisteminin herhangi bir yerinde açık yaralara (ülserlere) yol açabilir.
Fistüller. Bazen ülserler bağırsak duvarını tamamen geçerek fistül yani vücudun farklı bölümleri arasında anormal bir bağlantı oluşturabilir. Fistüller bağırsak ile cilt arasında veya bağırsak ile başka bir organ arasında gelişebilir. Bazı durumlarda, bir fistül enfekte olabilir ve tedavi edilmezse yaşamı tehdit edebilecek bir apse oluşturabilir.
Yetersiz beslenme. Crohn hastalığı besin emilimini zorlaştırabilir. Hastalığın neden olduğu demir veya B12 vitamini seviyelerinin düşmesi nedeniyle yaygın olarak anemi gelişir.
Diğer sağlık sorunları.Crohn hastalığı vücudun diğer bölgelerinde sorunlara neden olabilir. Bu problemler arasında anemi, cilt bozuklukları, osteoporoz, artrit ve safra kesesi veya karaciğer hastalığı bulunur.
Kan pıhtıları.Crohn hastalığı, damarlarda ve atardamarlarda kan pıhtılaşması riskini artırır.
