Yazının İçeriği
Tromboangiitis obliterans olarak da adlandırılan Buerger hastalığı, kan damarlarının iltihaplanmasıdır. Herhangi bir kan damarı iltihaplanabilir. Genellikle atardamarların ayaklar ve ellerde tıkanması ile ortaya çıkar. Ağrı ve doku hasarına yol açar.
Hastalık, en çok tütün çiğnemek gibi tütün ürünlerini yoğun bir şekilde kullanan 40-45 yaş arası Asyalı ve Orta Doğulu erkekleri etkiler.
Buerger hastalığı nedir?
Buerger hastalığı, kol ve bacaklardaki atardamar ve toplardamarlarda oluşan nadir görülen bir hastalıktır. Buerger hastalığında kan damarları iltihaplanır, şişer ve oluşan kan pıhtıları ile tıkanır.
Tıkanıklık ve pıhtı oluşumu cilt dokularına zarar verir. Zamanla dokuları yok eder, enfeksiyona ve kangrene yol açabilir.
Buerger hastalığı ilk olarak eller ve ayaklarda ortaya çıkar. Sonunda kolların ve bacakların daha geniş bölgelerine yayılır.
Bacaklar kollardan daha çok etkilenir. Etkilenen kişilerin yürürken bacaklarına kramp girer. Kramplar bazen topallamaya neden olur.
Buerger hastalığı teşhisi konan hemen hemen herkes sigara içer ya da tütün çiğner. Buerger hastalığını tedavi etmenin ve ilerlemesini önlemenin tek yolu her türlü tütün ürününü kullanmayı bırakmaktır. Bırakmayanlarda bir uzvun tamamı veya bir kısmı kesilebilir.
Çok nadir durumlarda, sigara içmeyen kişilerde de buerger hastalığı gelişmiştir.
Buerger hastalığının nedeni nedir?
- Buerger hastalığının nedeni bilinmemektedir. Yoğun şekilde sigara içmek, bu hastalığa yakalanma riskini artırır.
- Tütünün içindeki kimyasalların kan damarlarının iç yüzeyini tahriş ederek şişmesine neden olabileceği düşünülmektedir.
Buerger hastalığının belirtileri nelerdir?
Buerger hastalığı, damarların şişmesine ve kan damarlarında kan pıhtıları oluşarak başlar. Kan akışını kısıtlar ve kanın dokularda tamamen dolaşımını engeller. Bu nedenle, doku ölümüne neden olur çünkü dokular besin ve oksijenden mahrum kalır.
Buerger hastalığı etkilenen bölgelerde ağrı ile başlar, bunu güçsüzlük izler. Buerger hastalığının en belirgin semptomları şunlardır:
- Eller, ayaklar, bacaklar ve kollarda gelip giden ağrı
- Ayak veya el parmaklarında açık yara oluşması
- Damarların iltihaplanması
- Ellerde veya ayaklarda karıncalanma, uyuşma.
- Soluk, kırmızımsı, mavi renkli el veya ayaklar.
- Soğuğa maruz kaldığında solgunlaşan el ve ayak parmakları (Raynaud fenomeni).
Buerger hastalığı için risk faktörleri nelerdir?
- Tütün kullanımı
- Kronik diş eti hastalığı
- Cinsiyet – Erkeklerde kadınlardan daha yaygındır.
- Yaş – Hastalık ilk olarak 45 yaşından daha genç olanlarda görülür.
Buerger hastalığının komplikasyonları nelerdir?
- Buerger hastalığı kötüleşirse, kollara ve bacaklara giden kan akışı azalır. Bunun nedeni, tıkanıklık sonucu kanın el ve ayak parmaklarının uçlarına ulaşmasının zorlaşmasıdır. Kan almayan dokular, hayatta kalmak için ihtiyaç duydukları oksijen ve besinleri alamazlar.
- Bu durum, el ve ayak parmaklarının ucundaki dokunun ölmesine yani kangrene neden olabilir. Kangren belirtileri arasında cildin mavi veya siyah renk alması, etkilenen parmakta his kaybı, etkilenen bölgeden kötü bir koku gelmesi bulunur.
- Kangren, etkilenen ayak parmağın kesilmesini gerektiren ciddi bir durumdur.
- Nadir durumlarda, Buerger hastalığı felce veya kalp krizine neden olabilir.
Buerger hastalığı nasıl tedavi edilir?
Sigarayı bırakmak
Hiçbir tedavi Buerger hastalığını iyileştiremese de, hastalığın kötüleşmesini önlemenin en etkili yolu tütün ürünlerini kullanmayı bırakmaktır. Günde birkaç sigara bile hastalığı kötüleştirebilir.
Diğer tedaviler
Buerger hastalığı için başka tedavi seçenekleri de var. Fakat sigarayı bırakmadan hiçbir etkisi olmaz. Diğer tedavi seçenekleri şöyle:
- Kan damarlarını genişletmek, kan akışını iyileştirmek, kan pıhtılarını çözmek için ilaçlar
- Uzuvlara kan akışını artırma
- Omurilik stimülasyonu
- Ampütasyon (enfeksiyon veya kangren oluşursa)
Buerger hastalığı doğal tedavi
Belirtileri iyileştirmeye yardımcı olmak için kişinin kendi başına yapabileceği şeyler vardır, örneğin:
Egzersiz yapmak: Düzenli egzersiz yapmak, Buerger hastalığının acısını az da olsa hafifletir.
Cilt bakımı: Buerger hastalığında el ve ayak parmaklarına dikkat etmek gerekir. Kollar ve bacaklardaki deride kesik ve sıyrık olup olmadığını sürekli kontrol edin. Kesik varsa ve acı hissetmiyorsanız his kaybı olabilir. El ve ayak parmaklarını koruyun ve soğukta bırakmayın.
Enfeksiyonları önleme: Uzuvlara giden kan akışının yavaşlarsa, vücut enfeksiyonlara direnemez. Küçük kesikler ve sıyrıklar kolaylıkla ciddi enfeksiyonlara dönüşebilir. Herhangi bir kesiği sabun ve suyla temizleyin, temiz bir bandajla sarın. İyileştiğinden emin olmak için sürekli kontrol edin. Kötüleşirlerse veya yavaş iyileşirlerse doktora başvurun.
Diş eti bakımı: Buerger hastalığına bağlı diş eti hastalığı oluşumunu önlemek için düzenli olarak diş hekimine gidin.
Başkalarının sigara dumanından kaçınmak: Sigara içmemenin yanı sıra, pasif içicilikten de kaçınmak önemlidir.