Bipolar Bozukluk Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Bipolar bozukluk, ruh halindeki aşırı değişimlerle karakterize ruhsal bir hastalıktır. Belirtileri mani olarak adlandırılan aşırı uçta yaşanan duygusal durumları içerir.

Ayrıca depresyon atakları da görülür. Bu rahatsızlık, bipolar hastalığı veya manik depresif olarak da bilinir.

Bipolar bozukluk hastalığı olan kişiler, okulda veya işte günlük yaşam görevlerini yönetmekte veya ilişkilerini sürdürmekte zorluk çekebilirler. Tedavisi yoktur ancak semptomları yönetmeye yardımcı olabilecek birçok tedavi seçeneği vardır.

Bu yazıda “bipolar bozukluk ne demek”, “bipolar bozukluk belirtileri nedir”, “bipolar bozukluk nedenleri”, “bipolar bozukluk tedavisi”, “bipolar bozukluk tipleri” gibi “bipolar bozukluk hakkında herşey” anlatılacaktır.

Bipolar bozukluk nedir?

Bu bozukluk tipi nadir görülen bir beyin bozukluğu değildir. Bu bozukluğa sahip insanların belirtilerinin görülmeye başladığı yaş ortalaması 25’dir.

Bipolar hastalığından kaynaklanan depresyon en az iki hafta sürer. Bir manik atak birkaç gün veya hafta sürebilir. Bazı insanlar yılda birkaç kez ruh hali dalgalanmaları yaşarken bazıları ise sadece nadiren yaşayabilir.

Bipolar bozukluk belirtileri

Bipolar bozukluk belirtileri üç ana bölümden oluşur: mani, hipomani ve depresyon.

Bu bozukluğa sahip biri mani yaşarken, duygusal iniş çıkışlar hissedebilir. Heyecanlı, itici, sevinçten havalara uçan ve enerji dolu… Manik ataklar sırasında, aynı zamanda aşağıdaki gibi davranışlar da görülebilir:

– Eğlenceye düşkünlük

– Korunmasız seks

– İlaç kullanımı

Hipomani genellikle bipolar 2 bozukluğu ile ilişkilidir. Maniye benzerdir ama şiddetli değildir. Maniden farklı olarak, hipomani iş, okul veya sosyal ilişkilerde herhangi bir sorun oluşturmayabilir. Ancak, hipomani olan insanlar yine de ruh hallerinde değişiklikler yaşarlar.

Bir depresyon döneminde aşağıdaki durumlarla karşılaşılabilir:

– Derin üzüntü

– Umutsuzluk

– Enerji kaybı

– Bir zamanlar keyif aldıkları etkinliklere ilgisizlik

– Çok az veya çok fazla uyku

– İntihar düşünceleri

Peki bipolar bozukluk nasıl anlaşılır?

Nadir bir durum olmamasına rağmen, bu bozukluğun çeşitli semptomları nedeniyle teşhis edilmesi zordur. Duygusal iniş çıkışın olduğu dönemlerde ortaya çıkan belirtiler birbirinden farklıdır.

bipolar bozukluk belirtileri

Kadınlarda bipolar bozukluk belirtileri

Erkekler ve kadınlar eşit sayıda bipolar bozukluk tanısı alırlar. Ancak bozukluğun ana belirtileri, iki cinsiyet arasında farklılık gösterir. Birçok durumda, bipolar bozukluğu olan bir kadın:

– 20’li veya 30’lu yaşlardan sonra teşhis edilir.

– Manik ataklar daha hafiftir.

– Manik dönemlerden daha fazla depresif dönem yaşarlar.

– Bir yılda dört veya daha fazla mani ve depresyon atakları geçirir.

Tiroid hastalığı, obezite, anksiyete bozuklukları ve migren dahil olmak üzere diğer koşulları aynı anda yaşarlar.

– Yaşam boyu alkol kullanım bozukluğu riski daha yüksektir.

Bipolar bozukluğa kadınlarda daha sık tekrarlanır. Bunun menstruasyon, gebelik veya menopoz ile ilgili hormonal değişikliklerden kaynaklandığı düşünülmektedir.

Erkeklerde bipolar bozukluk belirtileri

Erkekler ve kadınlar, bipolar bozukluğun bazı belirtilerini ortak yaşarlar. Ancak erkekler kadınlardan farklı belirtiler gösterebilir. Bipolar bozukluğu olan erkekler:

– Hastalığı daha erken teşhis edilir.

– Daha şiddetli ataklar yaşar. Özellikle manik bölümler şiddetlidir.

– Madde bağımlılığı sorunları vardır.

– Manik bölümlerin belirgin olması

Bipolar bozukluğu olan erkeklerin, kendi başlarına tıbbi yardım almaları daha az olasıdır. Ayrıca intihar ile ölme olasılığı daha yüksektir.

Bipolar bozukluk türleri

Üç ana bipolar bozukluk tipleri vardır: bipolar 1, bipolar 2 ve siklotimi.

Bipolar 1 nedir?

Bipolar 1, en az bir manik bölümün ortaya çıkmasıyla tanımlanır. Manik dönemden önce ve sonra hipomanik veya majör depresif dönemler yaşanabilir. Bu tip bozukluk erkekler ve kadınları eşit derecede etkiler.

Bipolar 2 nedir?

Tip 2 bipolar bozukluk yaşayan kişiler, en az iki hafta süren bir majör depresif dönem geçirirler. Onlarda yaklaşık dört gün süren en az bir hipomanik bölüm vardır. Bu tip bipolar bozukluğun kadınlarda daha sık olduğu düşünülmektedir.

Siklotimi nedir?

Siklotimik bozukluk yaşayan kişilerin hipomani ve depresyon atakları vardır. Bu semptomlar bipolar 1 veya bipolar 2 bozukluğunun neden olduğu mani ve depresyondan daha kısa ve daha az şiddetlidir. Siklotimik bozuklukta çoğu insanın, ruh hallerinin sabit olduğu süre sadece bir veya iki aydır.

Çocuklarda bipolar bozukluk belirtileri

Çocuklarda bu rahatsızlığın tanısı tartışmalıdır. Bu büyük ölçüde çocukların her zaman yetişkinlerle aynı bipolar belirtileri göstermemesinden kaynaklanmaktadır. Ruh halleri ve davranışları, doktorların, yetişkinlerdeki bozukluğu teşhis etmek için kullandıkları standartlara uymayabilir.

Çocuklarda ortaya çıkan bipolar bozukluk belirtilerinin çoğu, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) gibi çocuklarda ortaya çıkabilecek bir dizi başka bozukluktan kaynaklanan semptomlarla da örtüşmektedir.

Bununla birlikte, son birkaç on yılda, doktorlar ve akıl sağlığı profesyonelleri çocuklardaki durumun farkına varmışlardır. Tanı, çocukların tedavi görmesine yardımcı olabilir ancak tanıya ulaşmak haftalar ya da aylar sürebilir. Çocuğunuzun zihinsel sağlık sorunları olan çocukları tedavi etmek için eğitilmiş bir profesyonelden özel bakım alması gerekebilir.

Yetişkinler gibi bipolar bozukluğu olan çocuklar da aşırı ve farklı ruh halleri yaşarlar. Çok mutlu görünebilir ve birden üzgün davranış belirtileri gösterebilirler. Bu dönemleri daha sonra depresyon izler.

Tüm çocuklar duygu durum değişiklikleri geçirebilir ancak bipolar hastalığın neden olduğu değişiklikler çok belirgindir. Bunlar genellikle bir çocuğun tipik ruh hali durumundan daha aşırıdır.

Çocuklarda manik belirtiler

Bipolar bozukluğu olan bir çocuğun manik atağının belirtileri şunlardır:

– Çok farklı davranmak ve aşırı mutlu hissetmek

– Hızlı ve değişen konuları konuşmak

– Odaklanma ve dikkat problemleri

– Riskli şeyler yapmak veya riskli davranışları denemek

– Öfke patlamalarına yol açan kısa süreli krizler

– Uyku kaybı ve uyku kaybından sonra yorgun hissetmeme

Çocuklarda depresif belirtiler

Bipolar bozukluğu olan bir çocuğun depresif dönem belirtileri şunlardır:

– Üzgün veya çok üzgün olmak

– Çok az ya da çok fazla uyumak

– Normal aktiviteler için çok az enerjiye sahip olmak veya herhangi bir şeye ilgi göstermemek

– Karın ve baş ağrısı da dahil olmak üzere hasta hissetme konusunda sürekli şikayet

– Değersizlik veya suçluluk duygusu

– Çok az ya da çok fazla yemek

– Ölüm ve muhtemelen intihar hakkında düşünmek

Çocuğunuzda tanık olabileceğiniz bazı davranış sorunları, başka bir durumun sonucu da olabilir. Bipolar bozukluğu olan çocuklarda DEHB ve diğer davranış bozuklukları ortaya çıkabilir.

Çocuğunuzun alışılmadık davranışları için çocuğun doktoruyla görüşün, bu da tanı koymaya yardımcı olacaktır. Doğru tanıyı bulmak, doktorun çocuğunuzun sağlıklı bir yaşam sürmesine yardımcı olabilecek tedavileri belirlemesine yardımcı olacaktır.

Gençlerde bipolar bozukluk belirtileri

Hormonlardaki kaymalar ve ergenlikle gelen yaşam değişimleri, en iyi huylu gençlerin bile zaman zaman biraz üzgün veya aşırı duygusal görünmesine neden olabilir. Bununla birlikte, bazı gençlerde ruh hali değişimleri, bipolar hastalığı gibi daha ciddi bir durumun sonucu da olabilir. Gençler için, manik bölümün yaygın belirtileri şunlardır:

– Çok mutlu olmak

– Yanlış davranışlar

– Riskli davranışlarda yer almak

– Madde kullanımı

– Normalden daha fazla seks hakkında düşünmek

– Cinsel olarak aktif olmak

– Uyku problemleri olduğu halde yorgunluk belirtisi göstermemek

– Çok kısa süren öfke nöbetleri

– Odaklanma problemleri

Gençler için, bir depresif atağın sık görülen belirtileri şunlardır:

– Çok ya da az uyumak

– Çok fazla ya da çok az yemek

– Sürekli üzgün hissetme

– Aktivitelerden ve arkadaşlardan uzaklaşma

– Ölüm ve intihar hakkında düşünmek

Bipolar bozukluğu teşhis etmek ve tedavi etmek, gençlerin sağlıklı bir yaşam sürmelerine yardımcı olacaktır.

Bipolar bozukluk ve depresyon

Bu rahatsızlıkta iki uç vardır: yukarı ve aşağı yani ya çok mutlu ya da çok üzgün. Bu rahatsızlığın tanısını koymak için, bir mani ya da hipomani dönemi yaşamak gerekir. İnsanlar genellikle bozukluğun bu aşamasında kendilerini çok iyi hissederler.

Bipolar bozukluğu olan bazı kişilerde majör depresif dönem ya da “çöküş” gibi bir duygudurum görülecektir. Çöküş döneminde, ruh hali dalgalanması yaşıyorsanız, uyuşuk, heyecansız ve üzgün hissedebilirsiniz. Ancak, bu belirtiye sahip bipolar bozukluğu olan herkes, depresyona girecek kadar çöküş yaşamamaktadır.

Bipolar bozukluk depresyon denen durumla aynı değildir. Bozukluk, ruh halinde iniş çıkışlara neden olabilir, ancak depresyon her zaman çöküşte olmak demektir.

Bipolar bozukluk nedenleri

Bipolar hastalığı yaygın bir psikiyatrik bozukluktur ancak doktorlar ve araştırmacılar için hala bir gizemdir. Bazı insanlarda “bipolar bozukluk neden olur?” neden bu durumu yaşadıkları belli değildir.

Bipolar bozukluk sebepleri şunlardır:

Genetik

Ebeveynleri veya kardeşleri bu bozukluğu yaşayanlar, bu konuda risk altında demektir. En çok merak edilen “bipolar bozukluk çocuğa geçer mi?” sorusuna cevap olarak şöyle söylenebilir; aile geçmişinde bipolar bozukluğu olan çoğu kişinin bu rahatsızlığı geliştirmediğini de aklınızda bulundurun.

Beyin

Beyin yapısı hastalık riskini etkileyebilir. Beyin yapısındaki veya fonksiyonlarındaki anormallikler riski artırır.

Çevresel faktörler

Bu bozukluk sadece içsel durumlardan değil, dış faktörlerden de etkilenir. Bu faktörler şunlardır;

– Aşırı stres

– Travmatik deneyimler

– Fiziksel hastalık

Bu faktörlerin her biri, bipolar hastalık geliştiren kişileri etkileyebilir. Dahası, bu faktörlerin bir bileşimi hastalığın gelişimine katkıda bulunur.

Bipolar bozukluk kalıtsal mı?

Bu bozukluk ebeveynlerden çocuğa geçebilir. Bipolar bozukluk genetik arasındaki bağlantı çalışmalarla tespit edilmiştir. Bu bozukluğu olan bir akrabanız varsa, bunu geliştirme şansınız, aile öyküsü bulunmayan insanlardan dört ila altı kat daha yüksektir.

Ancak bu, bozukluğa sahip akrabaları olan herkesin geliştireceği anlamına gelmez. Ek olarak, bipolar bozukluğu olan herkesin aile öyküsü vardır. Yine de, genetik; bu rahatsızlığın oranında önemli bir rol oynamaktadır.

Bipolar tanısı

Bipolar bozukluk tip 1 tanısı, bir veya daha fazla manik atak veya karışık (manik ve depresif) atakları içerir. Büyük bir depresif dönemi de içerebilir, ancak olmayabilir de. Bipolar bozukluk tip 2  tanısı, bir veya daha fazla majör depresif atak ve en az bir hipomani atağı sonrası konabilir.

Bir manik atak tanısı koymak için en az bir hafta süren ya da hastaneye yatırılmaya neden olan semptomlar yaşanmalı. Bu süre boyunca her gün neredeyse tüm gün belirtiler görmek gerekir. Öte yandan majör depresif ataklar en az iki hafta sürmelidir.

Bu rahatsızlığın tanısını koymak zor olabilir çünkü ruh hali değişkendir. Çocuklarda ve ergenlerde tanı koymak daha da zordur. Bu yaş grubu genellikle ruh hali, davranış ve enerji seviyelerinde daha büyük değişikliklere sahiptir.

Tedavi edilmediği takdirde rahatsızlık çoğunlukla kötüleşir. Bölümler daha sık veya daha aşırı olabilir. Fakat bipolar bozukluk tedavi edilirse, sağlıklı ve üretken bir yaşam devam ettirilebilir. Bu nedenle tanı çok önemlidir.

Bipolar bozukluk test

Bipolar bozukluk test sonucunda tanısı konmaz. Bunun yerine, doktorunuz çeşitli testler ve sınavlar kullanacaktır:

Fiziksel test

Doktorunuz tam bir fiziksel sınav yapacaktır. Ayrıca, belirtilerin diğer olası nedenlerini anlamak için kan veya idrar testleri de isteyebilir.

Ruh sağlığı değerlendirmesi

Doktor, bir psikolog veya psikiyatrist gibi bir uzmana yönlendirebilir. Bu doktorlar, bipolar hastalığı gibi ruhsal sağlık durumlarını teşhis eder.

Tanı kriterleri

Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı (DSM), çeşitli akıl sağlığı bozuklukları için semptomların bir taslağıdır. Doktorlar bipolar tanıyı doğrulamak için bu listeyi takip ederler.

Doktorlar ek olarak tanı koymak için başka araç ve testler de kullanabilir.

Bipolar bozukluk tedavisi

Bu bozukluğu yönetmeye yardımcı olabilecek çeşitli tedaviler mevcuttur. Bunlar bipolar bozukluk ilaçları, danışmanlık ve yaşam tarzı değişikliklerini içerir. Bazı doğal ilaçlar da yardımcı olabilir.

Bipolar Bozukluk İlaçları

Önerilen ilaçlar şunlardır:

  • Lityum (Lithobid) gibi duygudurum düzenleyicileri
  • Olanzapin (Zyprexa) gibi antipsikotikler
  • Fluoksetin-olanzapin (Symbyax) gibi antidepresan-antipsikotikler
  • Kısa süreli tedavi için kullanılabilecek alprazolam ( Xanax ) gibi bir anti-anksiyete ilacı olan benzodiazepinler

Psikoterapi

Önerilen psikoterapi tedavileri şunlardır:

Bilişsel davranışçı terapi

Bilişsel davranışçı terapi, bir tür konuşma terapisidir. Bipolar bozukluk hastaları ve bir terapist, rahatsızlığı yönetmenin yolları hakkında konuşur.

Psikoeğitim

Psikoeğitim, sizin ve sevdiklerinizin bu bozukluğu anlamasına yardımcı olan bir tür danışmadır.

Kişilerarası ve sosyal ritim terapisi

Kişilerarası ve sosyal ritim terapisi (IPSRT) uyku, yeme ve egzersiz gibi günlük alışkanlıkların düzenlenmesine odaklanır. Bu günlük işleri dengeleyerek bozukluğu yönetmeye yardımcı olur.

Diğer tedavi seçenekleri

Diğer tedavi seçenekleri şunları içerebilir:

– Elektrokonvülsif tedavi (ECT)

– Uyku ilaçları

– Takviyeler

– Akupunktur

Bipolar Bozukluk Alternatif Tedaviler

Bu rahatsızlığa sahip bazı kişiler, alternatif tedavileri kullanarak bipolar bozukluk semptomlarından kurtulduğunu bildirmiştir. Bilimsel kanıtlar depresyon tedavisinde, alternatif tedavileri desteklemektedir. Fakat bipolar bozukluk tedavisinde etkili olup olmadığını anlamak için daha fazla araştırma gerekir.

Herhangi bir alternatif tedaviye başlamadan önce daima doktorunuza danışın. Takviyeler ve terapiler ilaçlarınızla etkileşime girebilir ve istenmeyen yan etkilere neden olabilir. Alternatif tedaviler geleneksel tedavileri veya ilaçları değiştirmemelidir. Bazı insanlar, ikisini birleştirdiklerinde daha fazla fayda gördüklerini söylemektedir.

bipolar bozukluk neden olur

Balık yağı

Balık yağı ve balık, üç ana tipteki omega-3 yağ asitinden ikisinin ortak kaynağıdır:

  • eikosapentaenoik asit (EPA)
  • dokosaheksaenoik asit (DHA)

Bu yağ asitleri, beyninizdeki duygudurum bozuklukları ile ilişkili kimyasalları etkileyebilir. Bu bozukluk türü, insanların balık ve balık yağı tükettikleri ülkelerde daha az yaygın görünmektedir. Depresyonlu insanlar da kanlarında daha düşük seviyelerde omega-3 yağ asitlerine sahip olma eğilimindedir. Omega-3 yağ asitleri şunlara yardımcı olabilir:

  • Sinirlilik ve saldırganlığı azaltmak
  • Ruh hali kararlılığını sürdürmek
  • Depresyon belirtilerini azaltmak
  • Beyin fonksiyonunu iyileştirmek

Bunun için balık yağı takviyeleri alabilirsiniz. Ancak balık yağı takviyeleri bazı yan etkilere sahip olabilir:

  • Mide bulantısı
  • Mide ekşimesi
  • Karın ağrısı
  • Şişkinlik
  • İshal

Rhodiola rosea

Rhodiola rosea (altın kök) hafif ve orta derecede depresyonu tedavi etmeye yardımcıdır. R. rosea hafif bir uyarıcıdır ve uykusuzluğa neden olabilir. Diğer yan etkiler arasında halüsinasyon ve mide bulantısı vardır.

Özellikle göğüs kanseri öyküsü varsa, R. rosea almadan önce doktora danışın. Bu bitki östrojen reseptörleri ile bağlanır ve meme kanseri riskini artırabilir.

S-adenosilmetiyonin

Çalışmaların gözden geçirilmesinin sonuçları, vücutta doğal olarak S- adenosilmetiyonin bulunan bir maddenin takviye formunun depresyon için yararlı olabileceğini göstermektedir. Bu amino asit takviyesi, bu bozukluk için de etkili olabilir.

Bu takviyelerin bazı dozajları, manik atakların tetiklenmesi gibi ciddi yan etkilere neden olabilir. Uygun dozajlar hakkında doktorunuzla konuşun ve S- adenosilmetioninin aldığınız diğer ilaçlarla nasıl etkileşime girebileceğini sorun.

N-asetilsistein

Bu antioksidan, oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olur. Ek olarak, literatürün gözden geçirilmesi bipolar bozukluğu olan kişilerin randomize kontrollü bir çalışmasında, geleneksel bipolar ilaç tedavisine günde 2 gram N- asetilsistein eklenmesi, depresyon, mani ve yaşam kalitesinde anlamlı iyileşmeye yol açtığını bildirmiştir.

Kolin

Bu suda çözünebilir vitamin, hızlı geçiş yapılan dönemlerde mani semptomları için etkili olabilir. Günde 2,000 ila 7,200 miligram kolin (lityumla tedaviye ek olarak) alınan hızlı geçiş dönemine sahip bipolar bozukluğu olan altı kişinin bir çalışmasının sonuçları, manik semptomlarını iyileştiğini gösterdi

İnositol

İnositol, depresyona yardımcı olabilecek sentetik bir vitamindir. Bir çalışmada, duygudurum dengeleyici ve bir veya daha fazla antidepresan kombinasyonuna dirençli olan majör depresif bölüme sahip bipolar bozukluğu olan 66 kişide 16 haftaya kadar inositol veya başka bir ek tedavi uygulanmıştır.

Bu çalışmanın sonuçları inositol alan hastaların % 17.4’ünün depresif dönemden sonra iyileştiğini ve sekiz hafta boyunca duygudurum belirtileri geçirmediğini göstermektedir.

Sakinleştirme teknikleri

Stres, bu rahatsızlığı karmaşıklaştırır. Çeşitli alternatif tedaviler anksiyeteyi ve stresi azaltmayı amaçlamaktadır. Bu tedaviler şunları içerir:

  • Masaj terapisi
  • Yoga
  • Akupunktur
  • Meditasyon

Sakinleştirici teknikler bipolar bozukluğu tedavi edemez. Ancak belirtileri yönetmeye yardımcı olabilir.

Kişilerarası ve sosyal ritim tedavisi (IPSRT)

Düzensiz yaşam ve uyku eksikliği, rahatsızlığın belirtilerini daha da kötüleştirebilir. IPSRT bir tür psikoterapidir. Bipolar bozukluğu olan insanlara yardımcı olmayı amaçlamaktadır:

  • Düzenli bir rutin oluşturmak
  • İyi uyku alışkanlıkları benimsemek

IPSRT, reçete edilen bipolar bozukluk ilaçlarına ek olarak, manik ve depresif atak sayısını azaltmaya yardımcı olur.

Yaşam tarzı değişiklikleri

Yaşam tarzı değişiklikleri bipolar bozukluğu tedavi etmese de, bazı değişiklikler tedaviye ve ruh halinizi stabilize etmeye yardımcı olabilir. Bu değişiklikler şunlardır:

  • Düzenli egzersiz
  • Yeterli uyku
  • Sağlıklı yiyecekler

Bipolar bozuklukla yaşamak

“Bipolar bozukluk geçer mi?” sorusunun cevabı olarak kronik bir psikiyatrik hastalık olduğunu ve yaşam boyu devam edebileceğini söylemek gerekir. Ancak bu, mutlu ve sağlıklı bir hayat sürdürülemeyeceği anlamına gelmez.

Bipolar bozukluk tedavisi, duygudurum dalgalanmalarını düzenler ve semptomlarla başa çıkmaya yardımcı olur.

Bu hastalıkla yaşamak için ruh hali değişimlerini tahmin etmeyi öğrenirken, kendinize sabır göstermeniz gerekir. Bu rahatsızlıkla yaşamak gerçek bir meydan okumadır.

Yazıyı Paylaşın!!!

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir