Bebeklerde Süt Alerjisi Neden Olur? Belirtileri ve Tedavisi

İnek sütü alerjisi, bebeklerde ve küçük çocuklarda en sık görülen besin alerjisidir. İki yaşına kadar olan çocukların yaklaşık %2,5’ini etkiler.

İlerleyen yaşlarda inek sütü alerjisi bazı çocuklarda geçse de, ömür boyu alerji yaşayan kişiler de olabilmektedir.

İnek sütü alerjisi nedir?

Süt alerjisi, vücudun sütte bulunan belirli proteinlere karşı alerjik tepkisi vermesidir. İnek sütü alerjisi olanlar süt ve süt ürünlerine karşı alerjiktir. 

Bu alerji türü, çocuklarda en yaygın rastlanan besin alerjilerinden biridir.

İnek sütü, süt alerjisinin en yaygın tetikleyicisidir. Manda, keçi, koyun ve diğer memelilerin sütü de alerjik tepkiye neden olur. 

İnek sütünde bulunan alfa S1-kazein proteini süt alerjisinin nedenidir.

İnek sütü alerjisinin belirtileri nelerdir?

İnek sütü alerjisi olan çocuklar genellikle yavaş reaksiyon gösterir. Belirtiler birkaç saat içinde kendini gösterebileceği gibi günler sonra bile ortaya çıkabilir. Çocuklarda görülen yavaş reaksiyonlu süt alerjisinin belirtileri şunlardır:

• Zaman zaman kan veya mukus içeren sulu dışkı
• Karın krampı
• Deride döküntü
• İshal
• Öksürük
• Bebeklerde kolik
• Burun akıntısı
• Boy ve kilo alamama
• Gözlerin sulanması

Bazı belirtiler oldukça hızlı gelişir. Örneğin birkaç saniye ila birkaç saat arasında. Süt alerjisinin hızlı gelişen belirtileri şöyledir:

• Kurdeşen
• Kusma
• Mide bulantısı
• Hırıltı
• Dudak çevresinde kaşıntı
• Dudak, boğaz veya dilin şişmesi

Nadir durumlarda, inek sütü alerjisi olan çocuk, anafilaktik şok geliştirir. Anafilaktik şok kan basıncında düşüşe, solunum güçlüğüne ve acil şekilde tedavi edilmezse, kalp durmasına neden olur.

İnek sütü alerjisi, hayati fonksiyonları etkileyen bir durum olmasa da bazı çocuklarda ve yetişkinlerde ölümcül reaksiyonlara neden olabilir.

İnek sütü alerjisi kimlerde olur?

Vücudun süt ve süt ürünlerinde bulunan bazı proteinlere karşı verdiği bağışıklık tepkisi, inek sütü alerjisinin ana nedenidir. 

Süt alerjisi olanlarda vücut, bazı süt proteinlerini zararlı olarak görür ve proteini nötralize etmek için immünoglobulin E (IgE) adı verilen antikorların üretimini tetikler.

Daha sonra, proteinle her temas ettiğinizde, IgE antikorları onları tanımlar ve bağışıklık sistemine histamin ve diğer kimyasalları salması için sinyal verir. Bunun sonucunda alerjik semptomlar gelişir.

Bazı faktörler bu alerjiyi geliştirme riskini tetikler;

• Diğer alerjiler
• Atopik dermatit veya egzama
• Ailesinde süt alerjisi veya saman nezlesi, astım gibi diğer alerji türleri olanlar
• Daha kısa süre emen bebekler
• İnek sütü alerjisi çocuklarda, yetişkinlerden daha yaygındır. Bunun nedeni, çocukların sindirim sisteminin hala gelişmekte olmasıdır.

Çoğunlukla süt alerjisi ve laktoz intoleransı birbirine karıştırılır. Benzerlikler olsa da aslında ikisi de farklı durumlardır.

Süt alerjisi mi laktoz intoleransı mı?

Süt alerjiniz mi yoksa laktoz intoleransınız mı olduğunuzu anlamak için ikisi arasındaki farkları bilmek gerekir.

Süt Alerjisi

• Bağışıklık sisteminden kaynaklanır.
• Süt ve süt ürünlerinde bulunan bazı proteinlere karşı vücudun verdiği bağışıklık tepkisidir.
• Alerji semptomlarına neden olan histamin ve diğer kimyasalların salınmasına yol açar.
• Semptomlar hafif ila şiddetli olabilir.
• Çocuklarda ve bebeklerde görülür.

Laktoz İntoleransı

• Sindirim sisteminden kaynaklanır.
• Vücudun laktozu (sütte bulunan bir şeker) sindirmek için gerekli bir enzim olan laktaz üretememesi nedeniyle ortaya çıkar.
• Sindirilmemiş laktoz, kolona geçerek şişkinlik semptomlarına neden olur.
• Yetişkinlerde yaygındır.

Süt alerjisini nasıl anlarsınız?

Yediğiniz veya içtiğiniz şeyler arasında hangisinin alerjik reaksiyona neden olduğunu belirlemek kolay değildir. 

Süt alerjisini teşhis etmek için doktorun dikkat edeceği kriterler şöyledir:

• Belirtiler ve semptomlar hakkında soru sorma
• Fizik muayene yapma
• Yediğiniz yiyecekleri not almanızı isteme
• Sütü bir süreliğine içmemenizi ve ardından reaksiyonu tetikleyip tetiklemediğini görmek için tekrar içmenizi isteme

Doktor aşağıdaki testlere de başvurabilir:

• Cilt testi – Cildiniz delinir ve ardından az miktarda süt proteinine maruz bırakılır. Delinen bölgede kabarmış bir yumru gelişimi, süt alerjisi olduğunu gösterir.
• Kan testi – Kan testi, bağışıklık sisteminin süt tüketimine nasıl tepki verdiğini anlamaya yardımcı olur. Bunu, kandaki IgE antikorlarının salınımını ölçerek yapar.

Süt alerjisi nasıl tedavi edilir?

Süt alerjisini tedavi etmenin tek yolu, süt veya süt içeren ürünlerin tüketimini kesmektir. Süt, düzenli olarak tükettiğimiz birçok yiyecekte olduğu için zor olacaktır.

Bazı kişilerin süte alerjisi olsa da yoğurt gibi yiyecekleri yiyebilir. Bunun için kişisel tolerans önemlidir.

Süt ürünlerine alerjisi olanlar hangi yiyecekleri yiyemez?

• Yağsız, yağlı ve az yağlı süt
• Yoğurt
• Tereyağı
• Dondurma
• Peynir
• Süzme peynir

Gizli süt kaynağı olabilecek diğer yiyecekler şunlardır:

• Kesilmiş sütün suyu
• Çikolata ve karamel
• Kazein
• Peynir ve tereyağı aromaları
• Hidrolizatlar
• Protein tozu

Süt ürünleri içerebilecek diğer yiyeceklerden de uzak durun. Dışarıda sipariş ettiğiniz yemeğin içeriğini mutlaka sorup öğrenin.

Süt proteinine alternatifler

Süt alerjisi olan kişiler için süt proteinine alternatif olan ama süt ürünü olmayan seçenekler şunlardır:

• Soya proteini – Besin açısından inek sütüne en yakın olanı soya proteinidir. 6 aylıktan küçük bebeklerde kullanılmamalıdır.
• Anne sütü – Anne sütü, bebekler için inek sütüne en güvenli alternatiftir. Ancak inek sütü tüketen bir anne süt proteinlerini bebeğe aktarır.
• Hipoalerjenik formüller – İnek sütüne alerjisi olan bebekler için, reaksiyona neden olma olasılığı daha düşük bebek mamaları bulunmaktadır.

Çocuklar büyüdükçe süt alerjisini aşar.

Süt alerjisi birdenbire ortaya çıkar mı?

Süt alerjisi, yaşamın ilerleyen dönemlerinde veya birdenbire ortaya çıkmaz. Genellikle bebeklik döneminden başlar.

Süt alerjisi geçer mi?

Çoğu çocuk, büyüdükçe süt alerjisinin üstesinden gelir. Fakat kanında yüksek düzeyde inek sütü antikoru olanlarda, süt alerjisini atlatma şansı daha düşüktür.