Kış aylarının yağmurlu, soğuk ve karanlık günlerinden sıyrıldık. Güneşli ve uzun günlerin bizi beklediği ilkbahar mevsimi kapımıza dayandı. Ama biz kendimizi bu güzel günlerde bitkin ve yorgun hissediyoruz. Neden? Nedeni bahar yorgunluğu olabilir.
Bahar yorgunluğu nedir?
Bahar yorgunluğu vücudun mevsim değişikliğine uyum sağlayamaması nedeniyle meydana gelen birtakım sıkıntılardır. Sonbahar ve kış aylarında vücudun ritmi değişir. Havanın erken kararması nedeniyle daha yoğun melatonin salgılanır. İlkbaharda günlerin uzaması ile melatonin salgılanmasında azalma gerçekleşebilir. Bu durumun bahar yorgunluğunun tetikleyicisi olduğu düşünülmektedir.
Bahar yorgunluğu, ışığa karşı retina hücrelerinin hassasiyeti, beyindeki kimyasal iletiyi sağlayan maddelerdeki dengesizlikler, döngüsel ritimde kalıcı bozukluklar ile serotonin düzeyindeki dalgalanmalara bağlı olabilir.
Her yorgunluk bahar yorgunluğu mudur?
Bahar aylarında yaşadığımız yorgunluğu bahar yorgunluğuna bağlasak da aslında her yorgunluk bahar yorgunluğu değildir. Yorgunluk farklı şekillerde sınıflandırılmaktadır. Kronik yorgunluk, psikolojik yorgunluk ve bahar yorgunluğu…
Kronik yorgunluk: Bu tip yorgunluk 6 aydan fazla sürer ve tedavisi zordur. Endokrin, nörolojik ve psikolojik sebepleri vardır. Kronik yorgunluk ile ilgili bilgi almak için bu yazıyı okuyun.
Psikolojik yorgunluk: Bu tip yorgunluk genelde kişilerin yaşadığı olaylara paralel olarak ortaya çıkar.
Bahar yorgunluğu: Mevsimsel olarak oluşur ve baharın başlaması ile kendini gösterir.
Bahar yorgunluğu neden olur?
Vücut kış aylarında daha hareketsizdir. İlkbaharda havaların ısınmaya başlamasıyla birlikte hareketlenmeye başlar. Bedenin bu değişikliğe uyum sağlaması ve hormonal sistemin düzene girmesi zaman alır.
Ani ısı farklarının oluşması sonucu uyum süreci daha da yavaşlar. Havanın nemli ve kirli olması da bahar yorgunluğuna katkıda bulunur.
Bazı durumlar bahar yorgunluğu görülme olasılığını artırmaktadır. Dengesiz beslenme, depresyona yatkınlık, alkol ve sigara kullanımı, uyku bozukluğu gibi…
Bahar yorgunluğu bazen mevsimsel duygudurum bozukluğunun bir parçası olabilir ve ağır geçebilir. Mevsimsel duygudurum bozukluğu daha çok kış aylarında görülür. Kış aylarında yeterli ışık olmaması nedeniyle oluşan depresyon halidir.
Bahar yorgunluğu belirtileri nelerdir?
Bahar yorgunluğu belirtileri arasında şunlar bulunur; İlkbahar ayının gelmesi ile birlikte
Halsizlik
Yorgunluk
Uykusuzluk
İştah değişikliği
Gerginlik
Baş ağrısı
Kas ağrıları
Kas krampları
Kadınlarda adet düzensizliğinin görülmesi
Bahar yorgunluğu tedavisi
Bahar yorgunluğunun tedavisi için multivitamin kullanılabilir. Yaşam tarzımızda yapacağımız değişiklikler de bu durumu daha kolay atlatmamızı sağlayacaktır. Örneğin;
Dengeli beslenme
Düzenli uyku
Alkol ve sigara kullanımını bırakmak
Asitli ve kafeinli içeceklerden uzak kalmak
Bahar yorgunluğunda nasıl beslenmeli?
Bazı beslenme ve yaşam tarzı faktörleri bahar yorgunluğu sonucu olan şikayetleri artırır;
Düzenli beslenmeme
Hızlı yemek yeme
Yoğun stres yaşama
Düzenli ve yeterli uyumama
Yatak odasının uyku dışında başka aktiviteler için kullanılması
Kafeinli içeceklerin içilmesi
Yoğun şekilde alkol almak
Bahar yorgunluğunun azalması için dikkat edilmesi gerekenler şöyledir;
Fast food, abur cubur ve işlenmiş gıdaları tüketmemek. Bu tür gıdaları günlük olarak tüketmek, karaciğerin yorulmasına ve vücutta toksik yüke neden olur.
Basit şeker tüketimi kan şekerinin ani şekilde yükselip ani şekilde düşmesine neden olur. Kan şekerinde ani değişiklik yorgunluk ve halsizlik şikayetini artırır.
Tatlı, hamur işleri, şekerleme, şekerli ve fruktoz şurubu ile yapılmış içeceklerden uzak durulmalıdır.
Gün içinde hafif ve ev yapımı yiyecekler yenmelidir.
Gıdaların taze olmasına dikkat edilmelidir.
Dengeli beslenme yapılamıyorsa B vitamini takviyesi alınmalıdır.
Uyku kalitesi önemlidir.
Düzenli egzersiz yapılması halsizlik ve yorgunluk şikayetlerini azaltır. Özellikle yürüyüş, koşu, bisiklet, yüzme, dans gibi egzersizler tercih edilebilir.
Stres, durumu ağırlaştıracağı için meditasyon ve nefes egzersizleri gibi gevşemeye yardımcı olacak stres azaltıcı teknikler uygulanmalıdır.
Stres seviyesini azaltıp, zihinsel aktiviteler esnasında bilişsel fonksiyonları desteklemek için bazı besin takviyeleri kullanılabilir. Bahar yorgunluğu için vitamin tavsiyesi şöyledir;
C vitamini
B kompleks
Mineral
alımı yararlı olacaktır. Özellikle yorgun hissettiğiniz dönemlerde faydalı olacaktır.
Bahar yorgunluğu bitkisel tedavi
Bazı bitkisel içerikli takviyeler ve uçucu yağlar, bahar yorgunluğu hastalığının giderilmesine yardımcı olur.
Rhodiola rosea: Stresle ilişkili yorgunluk şikayetlerinin azalmasında etkilidir. Strese karşı günlük 288-600 mg dozlarında kullanımı önerilmektedir. Uykusuzluk yapacağı için gece kullanılmamalıdır.
Ginseng: Vücudun performansını artırır. Ginseng ekstresinin günde 1-3 kez 200 mg alınması önerilir. Uzun süreli kullanımlarda 15-20 günlük kullanımdan sonra 2 hafta ara verilir ve tekrar almaya devam edilir. Kafein içeren ürünlerle birlikte alınmamalıdır.
Frenk üzümü: Vücuda zindelik verir. Frenk üzümünden elde edilen meyve suyu sıcak su ile seyreltilir. Öğlen ile gece birer bardak içilir.
Biberiye: Merkezi sinir sistemini uyarır. Antioksidan etkilidir. 1 tatlı kaşığı biberiye yaprağı 200 ml kaynamış su içine eklenir ve ağzı kapalı olarak 15 dakika demlenip süzülür. Günde 3-4 kez 1 çay fincanı yemek aralarında içilir.
Fesleğen: Sabahları 4 damla bergamot uçucu yağı ve 4 damla fesleğen uçucu yağı karışımı hazırlanır. Banyo yağı olarak kullanılır. Küvette kalma süresi 15-20 dakikadır.
Greyfurt yağı: Bu uçucu yağ canlandırıcı bir özelliğe sahiptir. Kokusuz duş jeli içerisine 2 damla greyfurt yağı, 2 damla turunç yağı ve 1 damla biberiye yağı ilave edilir. Süngerle banyoda köpürterek kullanılır.
Gül yağı: Stresten kurtulmak için 2 damla gül yağı 20 ml tatlı badem yağı ile karıştırılır. Hazırlanan yağ ile masaj yapılır.
Limon yağı: Vücuda canlılık kazandırmak için limon yağı banyo yağı olarak kullanılabilir.
Yasemin yağı: Zindelik kazandıran yasemin yağı, taşıyıcı yağ ile seyreltilerek masaj yağı olarak kullanılabilir. Banyo yağı şeklinde de kullanılabilir.
Her gün sabah en az 5 dakika yürüyün. Bu yürüyüşleri güneşli günlerde yapmaya özen gösterin.
Meyve ve sebze tüketimini artırın. Mevsim meyve ve sebzelerini bol miktarda yiyin.
Günde en az 2 litre su içmeye özen gösterin.
Düzenli uykuya dikkat edin.
Sevdiğiniz şeyleri yapmaya zaman ayırın.
Alkol kullanıyorsanız azaltın. Kola ve kafeinden uzak durun.
Bahar yorgunluğu mevsim geçişinde meydana gelir. Durum uzarsa başka hastalıkların bir belirtisi olabilir. Böyle bir durumda doktora gitmekte fayda var.
