Ay Çekirdeği Faydaları Zararları ve Besin Değeri

Ay çekirdeği, çok çeşitli biçimlerde kullanılan bir yiyecektir. Sağlıklı yağlar, yararlı bitki bileşikleri ve çeşitli vitamin ve mineraller bakımından zengindir.

Bu besinler, kalp hastalığı ve tip 2 diyabet dahil olmak üzere genel sağlık sorunlarının riskini azaltmada rol oynar.

Bu yazıda “ay çekirdeğinin faydaları”, “ay çekirdeği besin değeri”, “ay çekirdeği zararları” ve “çekirdek alerjisi” konularına değinilecektir.

Ay çekirdeği tohumu nedir?

Ay çekirdeği tohumu, teknik olarak ayçiçeği bitkisinin ( Helianthus annuus ) meyvesidir.  İki ana türü vardır.

Türlerden biri yediğimiz tohumlardır, diğeri ise yağlık olarak yetiştirilir. Yağlık olanların siyah kabukları vardır, yenilen tür ise genelde siyah beyaz çizgilidir.

Ay çekirdeği besin değeri

Pek çok besin maddesi bir küçük tohuma sığdırılmış durumdadır. 30 gramlık kabuklu, kuru kavrulmuş ay çekirdeğindeki ana besinler şunlardır:

Özellikle E vitamini ve selenyumda yüksektir. Bunlar vücudunuzun hücrelerini, çeşitli kronik hastalıklarda rol oynayan serbest radikal hasarına karşı korumak için antioksidanlar olarak işlev görür.

Ayrıca yine antioksidanlar olarak işlev gören fenolik asitler ve flavonoidler de dahil olmak üzere yararlı bitki bileşikleri için de iyi bir kaynaktır.

Tohumu filizlendiğinde, bitki bileşikleri artar. Filizlenme ayrıca mineral emilimine müdahale edebilecek faktörleri de azaltır.

Ay Çekirdeğinin Faydaları

Ay çekirdeği E vitamini, magnezyum, protein, linoleik yağ asitleri ve birkaç bitki bileşiği içerdiğinden kan basıncını, kolesterol ve kan şekerini düşürmeye yardımcı olur.

Ay çekirdeği yararları üzerine yapılan birçok çalışma, bu küçük tohumların sağlık yararlarını desteklemektedir.

İltihap

Kısa süreli inflamasyon doğal bir immün yanıtken, kronik inflamasyon birçok kronik hastalık için bir risk faktörüdür.

Örneğin, inflamatuar markör C-reaktif proteinin artan kan seviyeleri, kalp hastalığı ve tip 2 diyabetin artmış riskine bağlıdır.

6.000’den fazla erişkinde yapılan bir çalışma, haftada en az beş kez ay çekirdeği ve diğer tohumları yiyenlerin, hiç tohum yemeyen insanlara kıyasla % 32 daha düşük C-reaktif protein seviyeleri olduğunu bildirmiştir.

Bu tohumlarda bol miktarda bulunan E vitamininin C-reaktif protein düzeylerinin daha düşük olmasına yardımcı olduğu bilinmektedir.

Ayrıca flavonoidler ve diğer bitki bileşikleri de inflamasyonu azaltmaya yardımcı olurlar.

Kalp hastalığı

Yüksek tansiyon; kalp krizi veya felce yol açabilen kalp hastalığı için önemli bir risk faktörüdür. Bu tohumlardaki bir bileşik, kan damarlarının daralmasına neden olan bir enzimi bloke eder. Bu da kan damarlarının rahatlamasını ve kan basıncının düşmesini sağlar.

Ek olarak, bu küçük tohumlar özellikle linoleik asit olmak üzere doymamış yağ asitleri açısından zengindir.

Vücudun kan damarlarını rahatlatan ve kan basıncını düşüren hormon benzeri bir bileşik yapmak için linoleik asit kullanır. Bu yağ asidi aynı zamanda daha düşük kolesterolü de sağlar.

3 haftalık bir çalışmada, dengeli beslenmenin bir parçası olarak günlük 30 gram ay çekirdeği tüketen tip 2 diyabeti olan kadınlar, sistolik kan basıncında % 5’lik bir düşüş yaşadılar.

Katılımcılar ayrıca, “kötü” LDL kolesterol ve trigliseritlerde sırasıyla % 9 ve % 12’lik bir düşüş kaydettiler.

Şeker hastalığı

Bu tohumların kan şekeri ve tip 2 diyabet üzerindeki etkileri birkaç çalışmada test edilmiş ve umut verici görünmektedir, ancak daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Çalışmalar, günlük olarak 30 gram ay çekirdeği tüketen insanların, açlık kan şekerini altı ay içinde, sadece sağlıklı bir beslenmeye kıyasla yaklaşık % 10 oranında azaltabileceğini göstermektedir.

Bu tohumların kan şekerini düşürücü etkisi kısmen bitki bileşiği klorojenik asitten kaynaklanabilir.

Ay Çekirdeği Zararları

Ay çekirdeğinin faydaları her ne kadar onu sağlıklı bir besin yapsa da, her yiyecekte olduğu gibi ay çekirdeği zararları da görülebilmektedir.

Kalori ve Sodyum

Besin bakımından zengin olmasına rağmen, bu tohumların kalorisi yüksektir.

Ay çekirdeği kaç kalori?

Yukarıda ay çekirdeği besin değeri tablosunda da belirtildiği gibi, 30 gramı 163 kaloridir ki bu da fazla tüketildiğinde aşırı kalori alımına neden olur.

Ay çekirdeği kilo aldırır mı? sorusu da bu şekilde cevaplanmış oluyor. Bu tohumların kalorisi yüksektir, bu nedenle dikkatli tüketmek gerekir. Yoksa kilo almak gibi bazı yan etkilere neden olabilir.

Eğer tuz tüketimi konusunda dikkatli olmanız gerekiyorsa, kabukların genellikle 2,500 mg’dan fazla sodyum ile kaplandığını unutmayın. (30 gram).

Kadmiyum

Bu tohumların dikkatli tüketilmesinin bir başka nedeni de kadmiyum içeriğidir. Bu ağır metale, uzun bir süre boyunca yüksek miktarlarda maruz kalırsanız böbreklerinize zarar verebilir.

Ay çekirdeği, kadmiyumunu topraktan alır ve tohumlarına bırakır, bu nedenle diğer gıdalardan daha yüksek miktarlarda içerir.

Bazı sağlık kuruluşları, 70 kg’lık bir yetişkin için haftalık 490 mikrogram (mcg) kadmiyum limiti önermektedir.

İnsanlar bir yıl boyunca haftada 255 gram ay çekirdeği yediklerinde, ortalama kadmiyum alımı haftada 175 mcg’ye yükselir. Ancak, bu miktar kandaki kadmiyum düzeylerini yükseltmez veya böbreklere zarar vermez.

Bu nedenle, günde 30 gram gibi makul miktarda yemeniz konusunda endişelenmeye gerek yok ancak günde bir poşet de yememelisiniz.

Tohumların filizlenmesi

Filizlenme, tohum hazırlamada giderek yaygınlaşan bir yöntemdir. Bazen, tohumlar, filizlenmenin sıcak ve nemli koşullarında gelişebilen Salmonella gibi zararlı bakterilerle kirlenir.

Bu, 118 ℉ (48 ℃) üzerinde kavrulmamış, çiğ filizlenmiş ay çekirdeği için özel bir endişe kaynağıdır. Bu tohumların daha yüksek sıcaklıklarda kurutulması zararlı bakterileri yok etmeye yardımcı olur.

Dışkı problemleri

Bir seferde çok fazla ay çekirdeği yemek, bazen hem çocuklarda hem de yetişkinlerde dışkı problemlerine neden olabilir. Özellikle kabuklarını yemek, vücudun sindiremeyeceği kabuk parçalarının, dışkıda toplanmasına neden olur.

Bu toplanma, bağırsak hareketini engelleyebilir. Buna bağlı olarak kabızlık olmanın yanı sıra, başka belirtiler görülebilir, örneğin tıkanıklık etrafından sıvı sızabilir ve karın ağrısı ve mide bulantısı olabilir.

Ay Çekirdeği Alerjisi

Gıda alerjileri bir bağışıklık reaksiyonudur. Gıda alerjiniz olduğunda, vücudunuz bu gıdadaki proteini yanlışlıkla size zararlı olarak görür.

Buna karşılık, sizi korumak için bir savunma başlatır. Alerji belirtilerine neden olan “savunma” dır. Sekiz gıda, tüm gıda alerjilerinin yüzde 90’ını oluşturur :

– Süt

– Yumurta

– Yer fıstığı

– Kuruyemiş

– Balık

– Kabuklu deniz hayvanı

– Buğday

– Soya fasulyesi

Tohum alerjileri, yer fıstığı veya kuruyemiş alerjisine göre daha az yaygındır.  Çekirdek alerjisi birçok yönden fıstık alerjisini taklit eder.

Ay çekirdeği alerjisi belirtileri

Bu alerjinin belirtileri, yer fıstığı alerjisi de dahil olmak üzere diğer birçok alerjiye benzerdir. Semptomlar hafif ila şiddetli arasında değişir ve şunları içerebilir:

– Egzama

– Ağız kaşıntısı

– Mide sindirim sorunları

– Kusma

– Anafilaksi

Ailenizde bu alerjiyi yaşayan birisinin olması, yer fıstığı alerjisi veya diğer alerjilerden birine sahip olmak, çekirdek alerjisinin risk faktörleridir.  Genel olarak, çocuklar yetişkinlere göre gıda alerjilerine daha yatkındırlar.

Ay çekirdeği alerjisi tedavi

Çekirdek alerjisi nasıl geçer?

Şu anda, gıda alerjileri için bir tedavi yoktur. Aksi belirtilmedikçe alerjik olduğunuz gıda ve bu gıdayı içeren diğer yiyeceklerden kaçınmalısınız.

Ay çekirdeği bileşenleri yumurta malzemeleri kadar yaygın değildir, ancak gıda ve güzellik ürünlerinde bile bulunabilir.

Sonuç olarak;

Ay çekirdeği, sağlıklı bir atıştırmalıktır. İnflamasyon, kalp hastalığı ve tip 2 diyabetle savaşmaya yardımcı olabilecek çeşitli besin maddeleri ve bitki bileşikleri içerir.

Yine de, yukarıda sayılan bazı olumsuz durumlardan dolayı dikkatli tüketmekte fayda var.