Astım Neden Olur, Belirtileri Nelerdir, Tedavisi Nasıl Yapılır?

Belki bazılarımızın hafife aldığı bir durum ama aslında nefes almak insanlara bahşedilmiş en büyük nimet. Bunun değerini ancak astım hastaları bilir.

Çocuklar arasında en yaygın kronik hastalığın astım olduğunu biliyor musunuz?

Astım nedir?

Astım, akciğerlere giden hava yollarının iltihaplanması nedeniyle meydana gelen bir hastalık. Nefes almayı zorlaştırdığı gibi bazı fiziksel aktiviteleri hatta günlük işleri bile yapmayı zorlaştırıyor.

Peki, astım hastalığı nasıl olur?

Aldığımız her nefesle birlikte hava, burnumuzdan geçer, solunum yollarımıza iner ve en sonunda ciğerlerimize gelir.

Akciğerlerimizde, havadan kan dolaşımına oksijen taşınmasını sağlayan çok sayıda küçük hava yolları var. Astım bu hava yollarının daralması sonucu oluyor.

Astım krizi nasıl olur?

Astım krizi ya da diğer bir ismiyle astım atağı sırasında hava yolları iltihaplanarak, daralar. Bunun sonucu astım hastası nefes almakta zorlanır ve astım krizini tetikleyen nefes nefese kalma nöbetine tutulur. Hava yollarının daralması şu üç faktörden kaynaklanır:

• İltihap
• Bronkospazm(Solunum yollarını çevreleyen kas bantlarının gerilmesi)
• Astım tetikleyicileri

Peki, astımın sebepleri var mı?

Astım nedenleri

Astım hastalığının sebepleri tam olarak bilinmese de bazı faktörlerin bu solunum yolu hastalığını tetiklediği ve hastalığa neden olduğu düşünülüyor.

• Alerjiler: Alerjik bir bünyeye sahip olmak astım geliştirme riskini artırır.
• Çevre şartları: Bebeklerde solunum yollarını tahriş eden şeyleri soluduktan sonra astım gelişebilir. Örneğin; alerjenler ve sigara dumanı…
• Genetik: Ailesinde astım öyküsü olan kişilerde hastalığa yakalanma riskinin daha yüksek olduğu biliniyor.
• Solunum yolu enfeksiyonları: Solunum sinsityal virüsü (RSV) gibi belirli solunum yolu enfeksiyonları küçük çocukların gelişmekte olan akciğerlerine zarar vererek, astımı tetikler.

Astımı tetikleyen faktörler neler?

Kişinin astım krizi geçirmesine neden olan bazı maddeler vardır ki; bunlara “astım tetikleyicileri” denir. Astımı neyin tetiklediğini bilmek, tedbir almak açısından önemli çünkü atakları daha başlamadan önleyecektir.

Astımı tetikleyen şeyler herkes için farklıdır. En bilinen tetikleyici faktörler şöyle:

• • Hava şartları: Fabrika bacalarından çıkan duman, araba egzozunun dumanı, yangın dumanı astımı tetikleyen faktörlerdir. Çok yüksek nem veya düşük sıcaklıklar gibi hava koşulları da tetikleyebilir.
  • Toz akarları: Bu böcekleri göremezsiniz ama her yerde vardır. Toz akarları astım krizini tetikler.
  • Egzersiz: Bazı insanlarda egzersiz yapmak, astım krizine neden olur.
  • Küf: Küf, nemli yerlerde ürer ve astımlı kişilerin krizini tetikler.
  • Zararlı böcekler: Hamam böceği, fare ve diğer ev zararlıları astım krizine neden olabilir.
  • Evcil hayvanlar: Evcil hayvanınız ve herhangi bir hayvan astım krizini tetikler.
  • Sigara dumanı: Sigara içiyorsanız ya da yanınızda içiliyorsa, astım geliştirme riskini yükselttiği gibi astım krizini de tetikler.
  • Duygular: Bağırmak, gülmek ve ağlamak atağı tetikleyebilir.
  • Hastalık: Virüsler, zatürre ve grip gibi solunum yolu hastalıkları astım atağını tetikleyebilir.

• Güçlü kimyasallar veya kokular

• Bazı meslekler

Astım belirtileri nelerdir?

Peki, astım olduğunu nasıl anlarsın?

Astımın en yaygın belirtisi nefes alırken çıkan hırıltı sesi ve boğulurcasına meydana gelen öksürüktür. Diğer astım semptomları ise şunlar:

• Gülerken, konuşurken öksürük – özellikle geceleri
• Göğüste sıkışma
• Nefes darlığı
• Konuşmada zorluk
• Bitkinlik

Astımın belirtileri türüne göre farklılık gösterir. Herkes aynı semptomları yaşamayabilir.

Astım türleri nelerdir?

Astım çok farklı şekillerde sınıflandırılır. Klasik olarak astım, “alerjik astım” ve “alerjik olmayan astım” diye iki gruba ayrılır:

Alerjik astım

Alerjik astım, özellikle çocuklukta başlar. Ailesinden birinde astım, saman nezlesi, besin alerjisi gibi alerjik hastalıkları olanlarda görülür. Alerjik astımı belirli alerjenler tetikler. Nedir bu alerjenler?

• Kedi ve köpek gibi hayvanların tüyü
• Gıda
• Küf
• Polen
• Toz

Alerjik astım genellikle mevsimsel olur.

Alerjik olmayan astım

Alerjik olmayan astım genellikle 30 yaşından sonra başlar. Daha çok kadınlarda görülür. Tedavisi daha zordur. 

Astım teşhisi nasıl konur?

Astımı teşhis edecek bir kan testi, alerji testi ya da görüntüleme cihazı yok, astım doktorun soru sorarak ya da muayene yaparak teşhis koyabileceği bir hastalık. 

Ancak astım tanısı kesin değilse ve başka bir hastalık şüphesi varsa akciğer röntgeni gibi incelemeler yapılabilir. Solunum fonksiyon testleri de yapılabilecek incelemelerden. Akciğerlere giren ve çıkan hava akışını ölçer. 

Peki astımın tedavisi var mı?

Astım tedavisi nasıl yapılır?

Astım ömür boyu devam eden bir hastalık olduğu için, astım hastalarının, hastalık hakkında bilgilendirilmeleri gerekir. Astım ilaçlarının ne zaman ve hangi durumlarda kullanacağını hastaların bilmesi çok önemlidir. 

Astım hastalığının tedavisi kişiden kişiye ve astımın türüne göre farklılık gösterir. Kesin bir tedavisi yok. Çeşitli yöntemler ve ilaçlarla hastalık kontrol altına alınmaya çalışılır. 

Nefes açıcılar ve bazı ilaçlar hastalığın tedavisinde kullanılır. Kişiye özel bir tedavi benimsendiğinden, en uygun tedaviyi doktor hastaya göre belirleyecektir.

Astıma iyi gelen yiyecekler nelerdir?

Astımın ortaya çıkmasında ve astım ataklarının meydana gelmesinde beslenmenin önemi büyük. Astımlı kişilerin, ataklar olsun ya da olmasın beslenmelerine dikkat etmeleri gerekir. Astım hastalarının tüketmesi gereken yiyecekleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Sebze
• Meyve
• Yeşillik
• Balık
• Yoğurt, ayran, kefir gibi probiyotik gıdalar
• Magnezyum içeren yiyecekler
• Brokoli
• Soğan, sarımsak

Astım hastalarının kilo almamaları gerekir. Bunun için uzak durmaları gereken yiyecekler de var;

• Katkı maddesi içeren yiyecekler
• GDO’lu yiyecekler
• Fast food gibi hazır yiyecekler
• Yağlı yiyecekler
• Karbonhidrat içeriği yüksek yiyecekler

Astımı tetikleyen yiyecekler neler?

Aşağıdaki yiyeceklerin astım atağını tetiklemekten sorumlu olduğu çalışmalarca belirlenmiştir:

• Soya ve soya ürünleri
• Süt ve süt ürünleri
• Fıstık ve diğer kuruyemişler
• Balık, karides ve diğer kabuklu deniz ürünleri
• Buğday
• Gluten
• Yumurta

MSG (Monosodyum glutamat) gibi gıda katkı maddeleri de astımı tetikleyebilir.

Astım ile KOAH arasındaki fark

Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) ve astım genellikle birbiriyle karıştırılır. Hırıltı, öksürük ve nefes almada zorluk gibi benzer belirtiler görülse de aslında ikisi de çok farklı hastalıklar.

KOAH, kronik bronşit ve amfizemi içeren bir grup ilerleyici solunum yolu hastalıklarını tanımlamak için kullanılan genel bir terim.

Bu hastalıklar, hava yollarındaki iltihaplanma nedeniyle hava akışının azalmasına neden olur. Zamanla durum daha da kötüleşir.

Astım her yaşta ortaya çıkabilir ve genellikle çocuklukta başlar. KOAH olan kişilerin teşhisi ise en az 45 yaşında konur.

 KOAH’lı kişilerin astımı olabilir ve yaşla birlikte her iki durumu da geliştirme riski artar.

Astım hastalığı alerjenler tarafından tetiklenip solunum problemlerine neden oluyorken, KOAH’ın en yaygın nedeni sigara içmektir. 

Astım için Şifalı Bitkiler ve Doğal Tedaviler

Astım tedavisini destekleyen şifalı bitkilerle yapılabilecek doğal tedaviler de mevcut. Bunlar hastalığın iyileşmesini sağlamaz. Fakat krizleri engelleyebilir ve hastalığın belirtilerini yatıştırabilir. Astımın bitkisel tedavisi kapsamında yapılabilecekler şöyle;

Lavanta yağı

Sıcak suya beş damla lavanta yağı damlatın ve buharını on dakika boyunca içinize çekin.

Lavanta yağı solunum yollarının iltihaplanmasını engeller ve mukus üretimini kontrol eder. Hava yollarını yatıştırır, bağışıklık sistemini güçlendirir.

Çay ağacı yağı

Bezi ılık suya batırın ve sıkın. Birkaç damla çay ağacı yağını nemli beze damlatın ve bez kuruyana kadar buharını soluyun.

Çay ağacı yağının balgam söktürücü ve burun açıcı özelliği, hırıltı, öksürük ve fazla mukusun giderilmesinde işe yarayacaktır.

Çörek otu yağı

Yarım çay kaşığı çörek otu yağını bir çay kaşığı bal ve bir bardak ılık suyla karıştırın. Kahvaltıdan ve akşam yemeğinden sonra bir kez için. 40 gün boyunca tekrarlayın.

Çörek otu yağı bronşit tedavisi ile birlikte astım tedavisinde de faydalıdır.

Bal

Bir çay kaşığı balı ılık suya karıştırın ve için. Yatmadan önce bir çay kaşığı balı tarçın tozuyla birlikte yiyin.

Bal, solunum problemleri için en eski ve en doğal çözümlerden biri. Astım semptomlarını hafifletir ve balgamı giderir.

Zencefil

Taze zencefili rendeleyin ve bir bardak sıcak suya ekleyin. Beş dakika demlensin, sonra bal ekleyin ve sıcakken için. Günde iki bardak içebilirsiniz.

Zencefil hava yolu kaslarını gevşetir ve daralmayı hafifletir.

Sarımsak

10 diş sarımsağı yarım su bardağı sütün içinde kaynatın ve bu karışımı için. Bunu günde bir kez içebilirsiniz. Sarımsak, ciğerlerdeki tıkanıklığı gidermeye yardımcı olur ve astım semptomlarını azaltır.

Astım nasıl önlenir?

İnflamatuar bir durumun önlenmesi zor ama astım atakları önlenebilir ve sıklığı azaltılabilir. Nasıl mı?

Tabi ki astımı tetikleyen şeylerden uzak kalarak. Doktorun yazdığı ilaçları düzenli kullanmak da atakları azaltacak ve hatta önleyecektir.

Astım hastalarının dikkat etmesi gerekenler

• Sağlıklı ve dengeli beslenin.
• Kilo verin veya normal kilodaysanız mevcut kilonuzu koruyun. Astım, aşırı kilolu kişilerde daha kötü seyreder.
• Sigarayı bırakın. Sigara dumanı gibi tahriş edici maddeler astımı tetikler ve KOAH riskini artırır.
• Düzenli egzersiz yapın. Egzersiz bazı kişilerde astım atağını tetiklese de aslında düzenli egzersiz solunum problemleri riskini azaltır.
• Stresten uzak kalın. Stres astım semptomları için tetikleyicidir.
• Toz akarları açısından halıların temizliği çok önemli. Evinizde küf oluşumunu engellemek için düzenli havalandırın.
• Evde evcil hayvan bulundurmayın.
• Aşırı soğuktan korunun.
• Kimyasalların dumanından uzak durun ve kokusunu solumayın.