Arı sokması özellikle yaz aylarında çok kişinin başına gelen bir durumdur. Arı sokması durumunda çoğunlukla kaşıntı ve şişlik olur. Sokulan bölge ağrır. Ağrısını ve şişliği geçirmek için yapabileceğiniz tek şey evde tedavidir. Fakat alerjiniz varsa vücudunuz farklı tepkiler gösterebilir. Bu durumda acil tedavi gerekir. Mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Yazının İçeriği
Arı soktuğunda ne olur?
Arılar sadece kendilerine tehdit yöneldiğinde sokarlar. Sokma hafiften şiddetliye kadar farklı reaksiyonlara neden olur. Ciddi bir reaksiyon ölüme bile yol açabilir.
Arı zehri melittin adı verilen bir kimyasal ve histamin adı verilen bir bileşik içerir. Melittin, hücre zarlarını parçalayarak kırmızı kan hücreleri gibi hücreleri yok eden toksik bir kimyasaldır. Bu da o bölgede şişlik ve kızarıklığa neden olur. Ayrıca histamin iltihaba ve hassasiyete neden olur. Arı zehrinin bir zararlı yönü de suda çözünür olması nedeniyle vücutta hızla yayılmasıdır.
Arı sokması acı vericidir. Bir arı soktuğunda, zehir kesesi kasılır ve iğne yoluyla dokuya zehir salar. Yaban arısının iğnesi pürüzsüzdür, defalarca sokup gidebilir. Ancak bal arısının iğnesi dikenlidir, bu nedenle uçup gittiğinde iğnesi arkasına takılır. İğnesi ile birlikte karnının bir kısmı, sinirleri ve kasları da arkadan yırtılır. Bu, arının vücudunda birkaç dakika içinde ölümüne yol açan büyük bir yırtılmaya neden olur.
Arı sokmasında şişlik ve ağrı
Arı sokması acıtır. Kişi sokulduğunda vücudunda beklenen değişiklikler şöyledir:
- Acı: Arı sokması, sanki beklenmedik bir şekilde iğne batırılmış gibi, keskin bir acıya neden olur.
- Şişlik: Etkilenen bölge tipik olarak şişer. Ellerinizden veya parmaklarınızdan sokulduysanız, yüzüklerinizi hemen çıkarın. Şiştiği zaman çıkarmak zor olur, dolaşım kaybına neden olabilir.
- Kaşıntı: Neden olabileceği kaşıntı nedeniyle arı sokmasını sivrisinek ısırığına benzetebilirsiz.
- Yanma: Sokulan bölge yanar.
Arı Sokması Belirtileri
Arı sokması sonucu geçici acı ile birlikte ciddi reaksiyonlar da oluşabilir.
Hafif belirtiler
Arı sokması belirtileri çoğu zaman hafiftir ve şöyledir:
- Sokma bölgesinde ani, keskin yanma ve acı
- Sokulan bölgede kırmızı bir iz
- Bölgenin çevresinde hafif şişlik
Çoğu insanda şişlik ve acı birkaç saat içinde geçer.
Orta şiddette belirtiler
Arı sokması sonucu bazı insanlar daha güçlü tepki gösterir:
- Aşırı kızarıklık
- Bir veya iki gün içinde kademeli olarak genişleyen sokma bölgesinde şişlik
Orta şiddetli belirtiler, 5 ila 10 gün içinde geçer.
Şiddetli belirtiler
Arı sokması sonucu anafilaksi gibi yaşamı tehdit eden alerjik reaksiyon yaşayan kişiler de olabilir. Bu durum acil tedavi gerektirir. Arı tarafından sokulan insanların çok küçük bir yüzdesi bu durumu yaşar. Anafilaksinin belirtileri şöyledir:
- Kurdeşen
- Kaşıntı, kızarıklık veya cilt solukluğu
- Nefes almada zorluk
- Boğaz ve dilin şişmesi
- Nabzın hızlı ya da zayıf atması
- Mide bulantısı, kusma veya ishal
- Baş dönmesi veya bayılma
- Bilinç kaybı
Arı sokmasına karşı ciddi tepki gösteren kişiler, bir sonraki arı sokmasında %25 ila %65 oranında anafilaksi yaşama riskine sahiptir.
Birden fazla arı sokması
Genel olarak, arılar saldırgan değildir. Herkesin bildiği gibi kendilerini savunmak için sokarlar. Birden çok arı sokmasıyla da karşılaşabilirsiniz. Özellikle arı kovanlarını bozanlar çoğunlukla bu durumu yaşar. Bazı arı türleri grup halinde sokmaya yatkındır.
Bir düzineden fazla sokulursanız, zehirin birikmesi toksik bir reaksiyona neden olabilir. Bu durumda kendinizi oldukça hasta hissederdiniz. Birden çok arı sokmasının belirtileri şöyledir:
- Mide bulantısı, kusma veya ishal
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
- Ateşli havale
- Bayılma
Birden fazla sokma, çocuklarda, yaşlı erişkinlerde, kalp veya solunum problemleri olan kişilerde acil bir tıbbi durumdur.
Bebeklerde ve hamilelerde arı sokması
Hamile kadınlar veya bebeklerin alerjisi olmadığı sürece hafif ve orta şiddetli belirtiler evde tedavi edilir. Ancak bebekler veya hamile kadınlar alerjik reaksiyon gösterirse, ciddi bir acil durumdur. Özellikle gebelikte komplikasyonları önlemek için hemen bir doktor tarafından müdahale edilmelidir.
Arı Sokması Teşhisi
Arı sokmasına karşı alerjik tepki gösterdiyseniz, aşağıdaki testler yapılır:
- Cilt testi: Cilt testi sırasında, kolunuzun derisine veya sırtınızın üst kısmına az miktarda alerjen özü yani arı zehiri enjekte edilir. Sokmaya karşı alerjiniz varsa, test yerinde kabarık bir şişlik oluşur.
- Alerji kan testi: Kan testi, kan dolaşımındaki alerjiye neden olan antikorların miktarını ölçerek bağışıklık sisteminin arı zehrine verdiği yanıtı ölçer.
Arı Sokması Tedavi
Alerjik tepkiye neden olmayan sıradan arı sokması için evde tedavi yeterlidir. Ancak reaksiyon için acil tedavi gerekir.
Arı sokmasına alerjim olup olmadığını nasıl anlarım?
Çoğumuz, bir şeye maruz kalana kadar alerjimiz olduğunu bilmeyiz. Arı sokması gibi. Arı soktuğunda baş dönmesi, dilin, boğazın veya gözlerin şişmesi, nefes almada güçlük, ciltte kızarıklık ve bilinç kaybı gibi ani anafilaksi geliştirirseniz, büyük ihtimalle alerjiniz vardır. Hemen hastaneye gidilmelidir.
Arının iğnesi nasıl çıkarılır?
Arı sokmasında yapılması gereken ilk şey deriye batan iğneyi hemen çıkarmaktır. Bu şekilde zararlı zehrin vücuda girmesi önlenir.
- Bir cımbız kullanarak arının iğnesini çıkarın.
- Bölgeyi antiseptik sabun ve temiz suyla temizleyin.
- Son olarak kurutun ve antiseptik merhem uygulayın.
Not: Arının iğnesini tutmaktan kaçınmalısınız çünkü zehir cildinize daha fazla yayılabilir.
Sokulan bölge enfekte olur mu?
Nadiren, kaşıma veya dış tahriş yoluyla bir arı sokması enfekte olabilir. Enfekte olması durumunda üstünü kaplayan yapışkan sarımsı kahverengi bir kabuk oluşur. Kabuk sulanabilir veya sarı sıvı akıtabilir.
Bu durumda hijyen çok önemlidir. Yarayı temiz tutmakla işe başlanmalıdır.
- Bölgeyi antibakteriyel sabun ve ılık suya yıkayın.
- Kabuğu çıkarın. Bakteriler kabuğun altında yaşar. Kabuğu ılık, ıslak bir bezle ıslatmak yardımcı olur.
- Kurulayın ve günde üç kez antibiyotik merhem sürün.
- Temiz, kuru bir bandajla örtün.
Bu tedavi enfekte arı sokmanın 2-3 gün içinde iyileşmesini sağlar. 7-10 gün içinde tamamen iyileşir.
Arı Sokmasına Ne İyi Gelir?
Soğuk kompres
Soğuk kompres, şişliği, kaşıntıyı ve acıyı azaltır. Deriye yapışmış iğneyi çıkardıktan sonra, o bölgeye soğuk kompres uygulayın. Buz küpüyle yapacağınız soğuk kompres, kan damarlarını sıkıştırarak zehrin kan dolaşımına serbestçe akmasını engelleyecektir.
- Buz küplerini temiz bir beze sarın.
- Arının soktuğu bölgeye koyun ve 10 dakika bekleyin.
- Yaklaşık 10 dakika mola verin.
- Buz küplerine sardığınız bezi 10 dakika boyunca tekrar uygulayın.
- Bu yöntemi her 4-5 saatte bir tekrarlayın
Limon suyu
Limon suyu, enfeksiyonun diğer vücut bölümlerine yayılmasını önler.
- Öncelikle, etkilenen bölgeyi limon suyu ile hafifçe ovun. Yaklaşık 1 veya 2 dakika bekleyin.
- Doğal olarak kurusun. Ardından suyla yıkayın.
- Bunu her dört saatte bir tekrarlayın.
Rezene tohumu ve kaya tuzu
Arı sokması şişliği, kaşıntı, iltihap ve acıyı azaltacak doğal tedavilerden biridir. Rezene tohumu iltihabı azaltır. Kaya tuzundaki magnezyum ve selenyum şişlik ve ağrıyı hafifletir.
- 1 çay kaşığı rezene tohumu ile 1 çay kaşığı kaya tuzunu toz haline getirin.
- Ardından macun yapacak kadar su ekleyin.
- Bu macunu arının soktuğu bölgeye uygulayın. Doğal olarak kurumasını bekleyin.
- Suyla yıkayın. Bu yöntemi yaklaşık 3-4 kez tekrarlayın.
Sarımsak ve hindistan cevizi yağı
Sarımsak arı sokmasına çözüm olabilecek bitkisel tedavilerden biridir. Anti-bakteriyel ve anti-inflamatuar özellikleri, şişliği ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olur.
- 1 tatlı kaşığı hindistan cevizi yağını düşük ateşte ısıtın.
- 1-2 diş ezilmiş sarımsağı yağa ekleyin.
- Yağı ateşten alın ve soğumasını bekleyin.
- Karışımı arının soktuğu bölgeye uygulayın. Cildiniz emene kadar bölgede kalsın.
- Ardından yumuşak bir havluyla silin.
- Bunu günde 3-4 kez yapın.
Aktif kömür ve su
Aktif kömür, zehri vücuttan atmaya yardımcı olur.
- Üzerine biraz su eklediğiniz aktif kömürü, macun yapmak için karıştırın.
- Bu macunu etkilenen bölgeye lapa şeklinde koyarak uygulayın.
- Yerinde durması için bandaj sarın. Yaklaşık 10-15 dakika bu şekilde bekleyin.
- Düzenli olarak tekrarlayın.
Diş macunu
Diş macununda bulunan gliserol, etkilenen bölgedeki zehri atmaya yardımcı olur. Alkali özelliği de arı zehiri tarafından bırakılan asidi nötralize eder. Böylece ağrı ve şişliği azaltır.
- Beyaz bir diş macununu etkilenen bölgeye sürün.
- Birkaç saat açık olarak bekleyin.
- Nemli bir bezle bölgeyi temizleyin.
- Gerekirse bu yöntemi tekrarlayın.
Not: Renkli veya jel diş macunu kullanmayın.
Hatmi çiçeği yaprağı
Hatmi çiçeği yaprağı, arı sokmasından kaynaklanan şişliği ve ağrıyı geçirir.
- Taze hatmi çiçeği yaprağını ezin.
- Elde ettiğiniz macunu arının soktuğu bölgeye uygulayın. Doğal olarak kurumasını bekleyin.
- Ardından ılık suyla yıkayın.
- İyileşene kadar her gün tekrarlayın.
Aloe vera jeli
Aloe vera, iltihaplanmayı azaltarak cildi yatıştırır. Arının soktuğu bölgeye aloe vera jeli uygularsanız, ağrı, kızarıklık ve şişkinlik hızlı bir şekilde geçer.
- Aloe vera yaprağından jeli çıkarın.
- Bu jeli arının soktuğu bölgeye uygulayın. 10-15 dakika bölgede kalsın.
- Bu yöntemi günde 3 defa tekrarlayın.
Aspirin ve su
Şişliği ve kaşıntıyı gidermek için aspirin kullanabilirsiniz. Zehrin nötralize edilmesi ve hızlı iyileşmesi için mükemmel bir yöntemdir.
- Bir aspirini ezerek toz haline getirin.
- Bu tozun içine birkaç damla su ekleyin.
- Hazırladığınız macunu doğrudan etkilenen bölgeye uygulayın. Birkaç dakika bölgede kalsın.
- Son olarak ılık suyla yıkayın.
- Gerektiğinde bu yöntemi tekrarlayın.
Tütün
Sağlığa zararlı bir madde olmasına rağmen tütün, arı sokmasından kaynaklanan şişliği ve kaşıntıyı gidermek için kullanılır. Tütün, yüksek alkalin seviyesi sayesinde arının asidik zehrini etkisiz hale getirir. Ayrıca, şişme, ağrı, kızarıklığın azalmasında da etkilidir.
- Bir sigaradan tütünü çıkarın.
- Tütünü suyla ıslatın.
- Islak tütünü parmaklarınızla ezin. Suyu çıkacaktır.
- Etkilenen bölgeye uygulayın ve bandajla sarın.
- Yaklaşık 10-15 dakika bekleyin.
Not: Tütün yaprağı kullanırsanız, yaprağı havanla ezin. Daha sonra, macun oluşturmak için yeterince suyla karıştırın. Arının soktuğu bölgeye uygulayın ve 15 dakika boyunca açık bırakın. Suyla yıkayın. İyileşene kadar bu yöntemi düzenli olarak tekrarlayın.
Nane
Bu bitki sokulan bölgeyi dezenfekte etmek ve kaşıntıyı yatıştırmak için etkilidir. Ayrıca analjezik ve anti-inflamatuar özellikleri ile ağrı, iltihap ve şişkinliği hızla azaltır.
- 1-2 damla nane yağını arının soktuğu bölgeye doğrudan uygulayın.
- Bu yöntemi günde birkaç kez tekrarlamalısınız.
- Hassas bir cildiniz varsa, nane yağını hindistan cevizi veya zeytinyağı ile karıştırıp kullanın.
- Bir başka seçenek, taze nane yapraklarının suyunu çıkarmaktır. Bu suyu etkilenen bölgeye sürün.
- Ilık suyla yıkamadan önce doğal olarak kurumasını bekleyin. Günde 1-2 kez tekrarlayın.
Çamur
Çamur, arı sokmasından kaynaklanan ilk acıyı gidermeye yardımcı olur. Sterilizasyon için çamuru birkaç dakika yüksek ısıda bir mikrodalga fırına koyun.
- Çamuru temiz suyla karıştırıp macun haline getirin.
- Arının soktuğu bölgeyi çamurla tamamen kapatın.
- Bir süre bekledikten sonra yıkayın.
Çamur kullanmak arı sokmasında kullanılan etkili bir yöntem olsa da bunun sakıncası da vardır. Çamurun çok temiz olduğu söylenemez. İçerisinde mikroplar bulunur. Hatta tetanoz sporları bile içerebilir. Bu nedenle çamur kullanırken dikkatli olmalısınız.
Fesleğen
Fesleğen yaprağı şişliği hafifletmeye yardımcı olabilecek anti-inflamatuar özelliklere sahiptir.
- Bir avuç kadar fesleğen yaprağını ezin. 1 yemek kaşığı toz zerdeçal ekleyin ve karıştırın.
- Etkilenen bölgeye uygulayın.
- 3-4 kez tekrarlayın.
Karbonat
Arı sokması için uygulanabilecek kolay bir yöntemdir.
- Karbonat ve suyu karıştırarak bir macun yapın.
- Arının soktuğu bölgeye koyun.
- Macunun yaranın üzerinde kurumasını bekleyin ve daha sonra yıkayın.
Soğan
Soğan, arı sokmasından kaynaklanan ağrı ve tahrişi azaltır.
- Etkilenen bölgeye bir soğan dilimi koyun.
- Soğan, sıvıları dışarı çeken enzimler içerir. Hızlı iyileşmesi için yaklaşık 1 saat etkilenen bölgede tutun.
Lavanta yağı
Lavanta, sakinleştirici ve rahatlatıcı bir etkiye sahiptir. Arının soktuğu alanı yatıştırmaya yardımcı olacaktır.
- Pamuğun üzerine birkaç damla lavanta yağı damlatın ve yaranın üzerine koyun.
- Şişme ve ağrı hızlı bir şekilde azalır.
Zerdeçal
Zerdeçal arı sokmasını iyileştirmek için etkinliği kanıtlanmış bir yöntemdir. Yaranın şişmesini ve enfekte olmasını önler.
- Toz zerdeçalı su ile karıştırarak macun yapın.
- Arının soktuğu bölgeye uygulayın.
- Kuruduktan sonra yıkayın.
Elma sirkesi
- Arı soktuktan hemen sonra, elma sirkesini yaraya sürün.
- Hızlı bir şekilde rahatlama sağlaması için elma sirkesi ve suyla hazırlanmış karışım ile arının soktuğu alanı ıslatın.
Elma sirkesinin asitliği, arının iğnesi tarafından vücuda giren toksinlerin nötralize edilmesine yardımcı olur. Ayrıca şişlik ve ağrıyı yatıştırır.
Hardal
Hardal, eski zamanlardan beri arı sokması ile böcek ısırıklarını tedavi etmek için kullanılır. Selenyum içermesi dolayısıyla da anti-inflamatuar özellikler gösterir.
- Kalın bir macun oluşturmak için hardal tozunu suyla karıştırın.
- Macunu etkilenen bölgeye yapıştırın ve ince bir bezle sarın.
- Hardal tozunu sokulan bölgenin üzerine de serpebilirsiniz.
Maydanoz
Maydanozda çok fazla uçucu yağ bulunur. Bunlardan biri, güçlü anti-inflamatuar özelliklerini veren öjenoldür. Bu bileşik maydanozu arı sokması için faydalı bir ev tedavisi yapar. Çünkü enfeksiyonun yayılmasını önler.
- Birkaç taze maydanoz yaprağını ezerek bir macun oluşturun.
- Macunu doğrudan arının soktuğu bölgeye uygulayın.
- Macunun bölgede durabilmesi için bandajla sarın. Bir süre sonra çıkarın.
- Bunu günde 3-4 defa uygulayın.
Epsom tuzu
Epsom tuzunun beyaz kristalleri, inflamasyonu hafifleten sülfat ve magnezyum içerir. Sokmadan kaynaklanan ağrıyı azaltmaya yardımcı olur.
- Su ve epsom tuzunu bir macun oluşturacak şekilde karıştırın.
- Etkilenen bölgeye doğrudan uygulayın.
Bal
Arı sokmasını tedavi etmek için, yine arının kendi yaptığı maddeyi kullanabilirsiniz. Bal, antimikrobiyal ve antibakteriyel özelliklere sahiptir. Bu da yaranın enfekte olmasını engeller. Bal, doğrudan arının soktuğu bölgeye uygulandığında, yatıştırıcı bir etki sağlar. Ancak işlenmiş bal yerine organik veya çiğ bal kullanmalısınız.
- Arının soktuğu alana biraz bal uygulayın. Birkaç dakika kurumasını bekleyin. Kuruduktan sonra yıkayın.
- Bunu gün boyunca birkaç kez uygulayın.
Arı Sokması Durumunda Ne Yapılır?
- Çevrenizde arı gördüğünüzde, sakin olmanız gerekir. Burnunuzu ve ağzınızı örtün ve yavaşça bu alandan uzaklaşın.
- Arılarla uğraşmayın veya canlarını sıkacak bir şey yapmayın. Bu arıların sizi sokmasına neden olur. Çünkü kendilerini savunurlar.
- Arı sokmasından etkilenen bölgeyi çizmeyin çünkü enfeksiyon riskini arttırır.
- Bacaklarınızda veya kolunuzda arı sokması varsa, belirtileri azaltmak için yukarı kaldırın.
- Arılar gibi böcekleri cezbetmekten kaçınmak için dışarıda yemek yediğinizde yiyecek kaplarını iyice örtün. Ayrıca, çöp kutularının da ağzını kapatın.
- Arının soktuğu bölgede küpe, yüzük, kolye, bileklik gibi takılarınız varsa hemen çıkarın. Çünkü şişerse bunları çıkarmakta güçlük çekebilirsiniz.
Arı sokması ne zaman iyileşir?
Arı sokması evde tedavi yöntemlerini uyguladıysanız sokulan bölge 3-7 gün içerisinde tamamen iyileşir. İlk anda oluşan ağrı ve yanma 1-2 saat arasında devam eder. Bu aşamada evde uygulanan tedavileri kullanın. Kızarıklık ve şişlik 24 saat sürer. Şişlik artarsa şaşırmayın. Vücut zehri işlerken kızarıklık artmaya devam edecektir.
Arı sokması ile ilgili ilginç bilgiler
Her arı sokamaz
Erkek arılar sokamaz. Sadece dişi arılar sokabilir. Ayrıca Meliponini olarak da bilinen iğnesiz bir arı grubu vardır. İğnesiz arılar, örneğin karıncalar gibi düşmanlara karşı ağaç reçinesini bir tür yapışkan silah olarak kullanır.
Afrika kökenli bal arıları gibi bazı arı türleri grup halinde toplanıp sokarlar.
İğne, algılanan bir tehdide karşı savunma tepkisidir
Çoğu zaman arılar bizi rahatsız etmez. Saldırgan değiller. Sadece kışkırtıldıklarında ya da kendilerine karşı bir tehdit algıladıklarında sokarlar.
Yıldırım çarpmasından ölme ihtimali arı sokmasından ölme olasılığından daha fazladır
Gripten ölme olasılığınız bile arı sokmasından ölme olasılığınızdan daha fazladır. Yıldırım bile her yıl arı sokmasından daha fazla insanı öldürür.
Arılar tarafından sokulan insanların yaklaşık yüzde 3 ila 4’ü alerjik reaksiyon yaşar. Arı sokması kurbanlarının yüzde 0,8 kadarı, anafilaksi adı verilen ciddi, yaşamı tehdit eden alerjik reaksiyon yaşar.
Sokan arıların hepsi ölmez
Bal arısısının dişisi sokarsa ölür. Bunun nedeni, işçi bal arılarının dikenli iğnelere sahip olmasıdır. İğne memelilerin derisine saplanır. Bal arısı soktuğu kişiden uzaklaşmaya çalıştığında ölümcül hale gelir. Sokma olayından sonra arı ölür.
Ancak bal arıları, yırtıcı böcekleri tekrar tekrar sokabilir. Kraliçe bal arıları da tekrar tekrar sokabilir. Ancak kraliçeler nadiren kovanlardan dışarı çıkar. İğnelerini rakip kraliçelere karşı kullanma olasılıkları daha yüksektir.
Ortalama bir yetişkin 1000’den fazla arı sokmasına dayanabilir
Kişinin çok şiddetli ve yaşamı tehdit eden arı sokması alerjisi olmadıkça, ortalama bir kişi vücut ağırlığının her kilogramı için 10 sokmayı güvenle tolere edebilir.
Aslında, ortalama bir yetişkin 1000’den fazla sokmaya dayanabilir. Ancak 500 sokma bir çocuğu öldürebilir.
Arı zehiri sağlık ve güzellik ürünlerinde kullanılır
Arı sokması zehrinin artrit belirtilerini azaltabileceği öne sürülmektedir. Ayrıca arı zehiri cilt bakım ürünlerinde de kullanılmaktadır.
Filler, arılar tarafından sokulmaktan korkar
Filin, arı sokmasının geçemeyeceği kadar kalın bir derisi olmasına rağmen, fillerin vücutlarının, örneğin gövdelerinin içi gibi hassas bölgeleri vardır. Filler bu nedenle arılardan korkar.
Arının sokabileceği en acı verici yer burun deliğidir
Bir bilim insanı, vücudun hangi bölgesinin arı sokmasına daha duyarlı olduğunu belirlemek için vücudunu sokmaya maruz bırakmıştır. En acı verici bölgenin burun deliği olduğunu tespit etmiştir.
Özetlemek gerekirse;
Arı sokması evde tedavi edilen ve kısa sürede iyileşen bir durumdur. Fakat hayatı tehdit edici olabilecek, anafilaksi belirtileri gösteren kişiler de olabilir. Anafilaksi belirtileri arasında nefes almada zorluk, boğaz ve dilin şişmesi, nabzın hızlı ya da zayıf atması, mide bulantısı, kusma veya ishal, baş dönmesi veya bayılma, bilinç kaybı bulunur.
Arı sokmasında ilk yapılması gereken şey iğneyi çıkarmaktır. İğneyi cımbızla çıkarın ve bölgeyi temizleyin. Arı sokmasını önlemek için arı kovanlarının yakınlarında dolaşmayın ya da onları rahatsız edecek şeyler yapmaktan kaçının.