Anksiyete Belirtileri – Anksiyeteye Ne İyi Gelir?

Gün içinde farklı duygular yaşarız. Sevinç, heyecan, üzüntü, endişe, kaygı gibi…Bir duygu bizi ne kadar karamsarlığa süreklerse sürüklesin, tamamen doğaldır. Tabi dozunda olduğunda. Aşırıya kaçmaya başladığında, günlük yaşamımızı bile olumsuz etkilemeye başladığında o zaman psikolojik bir rahatsızlığa dönüşür. Kaygı da bu duygulardan biridir. Tıptaki adı anksiyete bozukluğu olan kaygı, kişi düzenli olarak orantısız derecede kaygılandığında, tıbbi bir hastalık haline dönüşür. Aşırı sinirlilik, korku, endişe gibi anksiyete belirtileri ortaya çıkar.

Anksiyete Bozukluğu Nedir?

Anksiyete kişinin endişe, kaygı, korku gibi duyguları aşırı ve kontrol edemediği tepkiler vermesi sonucu ortaya çıkan psikolojik bir hastalıktır.

Kaygı duygusu sıkıntıya neden olsa da, her zaman tıbbi bir sorun değildir. Kişinin endişe edilecek durumlara kaygı şeklinde karşılık vermesi hem doğaldır hem de hayatta kalmak için gereklidir. Örneğin caddeyi geçerken bir araba çarpmasından kaygılanmak gibi.

Kaygı hissinin süresi veya ciddiyeti normal değerlerin dışına taştığında kan basıncı artar ve bulantı gibi fiziksel tepkiler gelişir. Bu tepkiler kaygı hissinin ötesine geçer ve kaygı bozukluğuna yol açar. Kaygı, bozukluk aşamasına ulaştığında, günlük hayatı olumsuz etkilemeye başlar.

anksiyete belirtileri
Anksiyete belirtileri

Anksiyete Belirtileri

Aşırı kaygı duygusuna tepki olarak ortaya çıkan anksiyete belirtileri şunlardır;

  • Aşırı endişelenmek

En yaygın anksiyete belirtilerinden biri olaylar karşısında normalden daha fazla endişelenmektir. Endişenin anksiyetenin belirtisi olması için en az altı ay boyunca her gün yoğun şekilde yaşamak gerekir. Kontrol altına alınması zor olur ve günlük işlerinizi engeller.

  • Heyecanlı hissetmek

Endişe hissi, nabzın hızlanması, avuç içinin terlemesi, ellerin titremesi ve ağız kuruluğu gibi durumları tetikler. Bu belirtiler, beyne vücudun tehlikede olduğunu düşündürür. Vücut tehdide tepki verir. Kalp atışı hızlanır. Bunun sonucu olarak endişe hissedildiğinde aynı zamanda aşırı heyecan da yaşanır.

  • Huzursuzluk  

Huzursuzluk, endişe hisseden tüm insanlarda ortaya çıkmaz. Ancak doktorlar tanı koyarken bu anksiyete belirtisini arar. Altı aydan uzun süredir huzursuzluk yaşamak, anksiyete belirtilerinden biridir.

  • Yorgunluk

Kolay yorulmak, anksiyete belirtilerindendir. Bazıları için, yorgunluk bir anksiyete atağından sonra oluşur. Bazılarında yorgunluk kronik hale gelir. Yorgunluk başka tıbbi durumların da belirtisi olabileceğinden tek başına anksiyeteyi teşhis etmek için yeterli değildir.

  • Odaklanma zorluğu

Yaptığı işe odaklanmakta zorluk çekmek, anksiyete belirtilerinden biridir. Bazı çalışmalar, kaygının kısa süreli belleği etkileyebileceğini göstermektedir. Bu da odaklanma güçlüğünü açıklamaktadır. Ancak odaklanma güçlüğü, dikkat eksikliği bozukluğu veya depresyon gibi diğer tıbbi durumların bir belirtisi olabilir. Bu nedenle anksiyete bozukluğunun teşhis edilmesi için yeterli bir belirti değildir.

  • Sinirlilik

Anksiyete bozukluğu olan çoğu insan, aşırı sinirlidir. Sinirlilik anksiyete atağından sonra zirve yapar.

  • Kas gerginliği

Anksiyete belirtilerinden bir diğeri kas gerginliğidir. Kas gerginliğinin tedavi edilmesi, anksiyete bozukluğu olan kişilerde kaygı hissini azaltır.

  • Uykusuzluk veya uykuda kalma sorunu

Uyku sorunları, anksiyete bozukluğunda ortaya çıkan durumlardan biridir. Gecenin ortasında uyanmak ve uykuya dalmakta zorlanmak en sık bildirilen iki problemdir. Anksiyete bozukluğu tedavi edilirse genellikle uykusuzluk da iyileşir.

  • Panik atak

Panik atak, aşırı korku olarak tanımlanır. Kalp atışının hızlanması, terleme, titreme, nefes darlığı, göğüste sıkışma, bulantı ya da ölüm korkusuyla birlikte görülür. Panik ataklar sık ve beklenmedik bir şekilde ortaya çıkarsa anksiyetenin belirtilerinden biri olur.

  • Sosyal ortamlardan kaçma

Başlı başına incelenmesi gereken bir durum olan sosyal anksiyete belirtileri şunlardır;

  • Yaklaşan sosyal durumlar hakkında endişe veya korku hissetmek
  • Başkaları tarafından yargılanabileceği veya incelenebileceğinden endişe duymak.
  • Başkalarının önünde utanma veya aşağılanma korkusu
  • Bu korkular nedeniyle sosyal olaylardan kaçmak.

Sosyal anksiyete bozukluğu yaygın görülen anksiyete türüdür. Yaşamın erken döneminde gelişir. Sosyal anksiyete yaşayanlar, gruplar halinde veya yeni insanlarla tanışırken son derece utangaç ve sessiz görünürler. Dışarıdan sıkıntılı görünmese de, içlerinde aşırı korku ve endişe hissederler.

  • Anlamsız korkular

Örümcek, kapalı alanlar veya yükseklik gibi belirli şeyler hakkında aşırı korku yaşamak, fobi olarak tanımlanmaktadır. Fobi, belirli bir nesne veya durum hakkında aşırı kaygı veya korkuya neden olur. Bu duygu, normal işlev görme yeteneğini etkileyecek kadar şiddetlidir. Bazı yaygın fobiler şunlardır:

Hayvan fobileri: Belirli hayvanların ya da böceklerin korkusu

Doğal ortam fobileri: Kasırga veya sel gibi doğal olaylardan korkma

Kan-enjeksiyon-yaralanma fobileri: Kan, enjeksiyon, iğne veya yaralanma korkusu

Durumsal fobiler: Uçak veya asansör yolculuğu gibi belirli durumlardan korkma 

Fobiler insanların yaşamlarını bir noktasında etkiler. Çocuklukta veya gençlik yıllarında gelişir ve kadınlarda erkeklerden daha yaygın görülür. 

Anksiyete Türleri

  • Yaygın anksiyete bozukluğu

Aşırı ve uzun süreli endişe içeren yaşam olayları, nesneler ve durumlar hakkında endişeler sonucu meydana gelen kronik bir hastalıktır. Bu, en sık görülen anksiyete bozukluğudur. Bozukluğu olan insanlar kaygılarının nedenini bilemez.

  • Panik bozukluğu

Kısa süreli veya ani şiddetli ataklar, panik bozukluğunu ifade eder. Bu ataklar titremeye, kafa karışıklığına, baş dönmesine, bulantıya ve solunum zorluğuna neden olur. Panik bozuklukları genellikle korkutucu deneyimlerden veya uzun süreli stresten sonra ortaya çıkar. Aynı zamanda tetikleyici olmadan da ortaya çıkabilir.

  • Özgül fobi

Bu mantıksız ve aşırı korku halinde belirli bir nesne veya durumdan kaçınmaktır. Fobiler, belirli bir nedenle ilgili oldukları için, diğer anksiyete bozuklukları gibi değildir. Fobisi olan bir kişi, mantıksız veya aşırı bir korku içindedir ve endişelerini kontrol edemez. Bunu tetikleyen durumlar; hayvanlardan günlük nesnelere kadar çeşitlilik gösterir. 

  • Agorafobi

Kişinin sıkıştığında kaçmasının zor olabileceği ya da yardım alınamayacağı yerlerden, olaylardan ya da durumlardan kaçınma korkusudur. Agorafobisi olan bir kişi evden ayrılma korkusu yaşar veya asansörleri ve toplu taşıma araçlarını kullanmaktan korkabilir.

  • Selektif mutizm

Bu, bazı çocukların tanıdık insanlar etrafında mükemmel bir sözlü iletişim becerisine sahip olmalarına rağmen, okul gibi belirli yerlerde konuşamadıkları, bir endişe biçimidir. Aşırı bir sosyal fobi şeklidir.

  • Sosyal anksiyete bozukluğu veya sosyal fobi

Bu, sosyal ortamlarda olumsuz yargılanma korkusudur. Sosyal anksiyete bozukluğu; aşağılanma ve reddedilme endişesi gibi çeşitli duygular içerir. Bu bozukluk, insanların kamusal alanlardan uzak durmasına neden olur.

  • Ayrılma anksiyetesi bozukluğu

Güvenlik hissi veren bir kişiden veya yerden ayrıldıktan sonra yüksek düzeyde kaygı, ayrılık anksiyetesi bozukluğunu ifade eder. Bu bozukluk türü, bazen panik belirtilerine neden olabilir.

Anksiyete Neden Olur?

Aslında bu sorunun cevabı biraz karışıktır. Birçok türü bir kerede ortaya çıkar. Bazı anksiyete türleri diğer türlere yol açabilir. Anksiyetenin nedenleri arasında şunlar bulunmaktadır:

  • İşteki zorluklar, ilişki sorunları veya aile sorunları gibi çevresel stres
  • Genetik, anksiyete bozukluğuna sahip aile bireyleri olan insanların bu rahatsızlığı yaşama ihtimali daha yüksektir.
  • Farklı bir hastalığın belirtileri, bir ilacın etkileri veya zor bir ameliyatın veya uzun süreli iyileşme dönemi gibi tıbbi faktörler
  • Beyin kimyası, psikologlar, birçok anksiyete bozukluğunu, beyindeki hormonların yanlış sinyalleri ve elektriksel sinyaller olarak tanımlamaktadır.
  • Yasadışı bir maddeyi bırakma, etkileri diğer olası nedenlerin etkisini yoğunlaştırabilir.

Anksiyete Tedavisi

Anksiyete bozukluğu tedavisi, psikoterapi, davranışsal tedavi ve ilaçların bir kombinasyonundan oluşur.

Kendi kendine tedavi

Bazı durumlarda, anksiyete bozukluğu tıbbi müdahaleye gerek olmadan evde tedavi edilebilir. Ancak bu yöntem, şiddetli veya uzun süreli anksiyete bozukluklarında etkili olmayacaktır. Hafif düzeydeki kaygı bozukluğu şu yöntemlerle kendi kendine tedavi edilebilir:

  • Stresi yönetmeyi öğrenmek
  • Zihinsel ve fiziksel gevşeme teknikleri
  • Nefes egzersizleri
  • Olumsuz düşünceleri olumluya çevirmek
  • Aileden biri ya da arkadaşlardan destek almak.
  • Egzersiz yapmak

Psikolojik danışma

Kaygıyı tedavi etmenin standart yolu psikolojik danışmadır. Bu bilişsel davranışçı terapi (CBT), psikoterapi veya terapilerin bir kombinasyonunu içerebilir.

TCMB

Bu tür psikoterapi, endişeli ve sıkıntılı duyguların temelini oluşturan zararlı düşünce kalıplarını tanımayı ve değiştirmeyi amaçlar. Örneğin, panik bozukluğu için CBT sağlayan bir psikoterapist, panik atakların gerçekten kalp krizi olmadığı gerçeğini pekiştirmeye çalışacaktır.

Korkulara ve tetikleyicilere maruz kalma TCMB’nin bir parçasıdır. Bu, insanları korkularıyla yüzleşmeye teşvik eder ve olağan anksiyete tetikleyicilerine olan duyarlılığı azaltır.

İlaçlar

Anksiyete tedavisi, çeşitli ilaçlarla desteklenebilir. Fiziksel ve zihinsel belirtilerin bazılarını kontrol edebilecek ilaçlar arasında antidepresanlar, benzodiazepinler, trisiklikler ve beta blokerleri bulunur. Bunlar doktor tarafından reçete edilmelidir.

Anksiyeteye Ne İyi Gelir?

İlaç kullanımı anksiyete tedavisinin ayrılmaz bir parçasıdır. İlacın yanı sıra, anksiyete belirtilerini azaltmak için egzersiz ve derin nefes alma çalışmaları gibi bazı teknikler hastalığın seyrini olumlu etkileyecektir. 

Hastalığın tedavisine destek olabilecek bazik yiyecekler, vitaminler ve bitkisel tedaviler de bulunmaktadır. Anksiyete bozukluğuna iyi gelen doğal yöntemleri sıralayalım.

Anksiyeteye İyi Gelen Yiyecekler

  • Somon balığı

Somon balığı, anksiyeteyi hafifletmede faydalıdır. D vitamini ve omega 3 yağ asitleri gibi beyin sağlığını geliştiren besin maddeleri içerir. Omega 3 yağları sakinleştirici ve rahatlatıcı özelliklere sahip olan, dopamin ve serotonin nörotransmiterlerini düzenler. Anksiyete gibi zihinsel bozuklukların ortaya çıkmasına yol açan beyin hücresi hasarını önler. 

  • Papatya

Papatya, anksiyete bozukluğuna iyi gelen şeylerdendir. İnflamasyonu azalttığı kanıtlanmış yüksek miktarda antioksidan içerir ve bu da beyin hücresi hasarının kaygıya neden olmasını önler. Ayrıca anksiyete belirtilerinde belirgin düşüş yaşanmasını sağlar.

  • Zerdeçal

Zerdeçal, curcumin içeren bir baharattır. Curcumin beyin sağlığını geliştirme ve anksiyete bozukluklarını önleme rolü olan bir bileşiktir. Curcumin aynı zamanda beyin hücre sağlığına faydalı, güçlü antioksidan ve anti-inflamatuar özelliklere sahiptir. Bu bileşiğin tüketilmesi kaygı yaşayan kişilerde düşük olan kan antioksidan düzeylerini artırır. 

  • Bitter çikolata

Bitter çikolata tüketimi, anksiyete belirtilerini azaltmaya yardımcı olur. Çünkü antioksidan olan flavonoller içerir ve bu da beyin fonksiyonuna faydalıdır. Beynin kan akışını geliştirir ve çevresel değişikliklere uyum yeteneğini artırır. Bu etkisi kaygıya neden olabilecek stresli durumlara daha iyi uyum sağlamaya yardımcı olur.

Bitter çikolata yemek, anksiyeteye yol açan stresin azalmasına yardımcı olabilecek serotonin seviyesini artırır. Örneğin, yüksek stres altında olan kişiler üzerinde yapılan bir çalışmada katılımcılar, iki haftalık bir periyot boyunca her gün 40 gram bitter çikolata tükettikten sonra stres düzeyleri önemli ölçüde azalmıştır. 

  • Yoğurt 

Anksiyete gibi zihinsel rahatsızlıklar için, yoğurt, en mükemmel besindir. Bazı yoğurt çeşitlerinde bulunan probiyotikler yani sağlıklı bakteriler, zihinsel sağlığa pek çok fayda sağlar. Araştırmalar, yoğurt gibi probiyotik gıdaların beyindeki sinir dokusuna zarar verebilecek ve kaygıya yol açan serbest radikalleri ve nörotoksinleri engelleyerek beyin işlevini geliştirdiğini göstermiştir.

  • Yeşil çay 

Yeşil çay, beyin sağlığı ve kaygı azaltmada olumlu etkileri olan L-theanine amino asitini içerir. L-theanine sinirlerin aşırı duyarlı hale gelmesini önleme potansiyeline sahiptir. Buna ek olarak, L-theanine, anti-anksiyete etkileri olan, GABA, dopamin ve serotonin gibi nörotransmitterleri artırabilmektedir. Ayrıca, yeşil çay beyin sağlığına faydalı bir antioksidan olan, epigallocatechin gallate (EGCG), içerir.

  • Avokado

Avokado önemli miktarda magnezyum içerir. Bu da kaygıyı kontrol altında tutmaya yardımcı olur.

  • Hindi, muz ve yulaf

Bu yiyecekler, vücutta serotonine dönüştürülen, bir amino asit olan triptofanın iyi kaynaklarıdır.

  • Yumurta, et ve süt ürünleri

Bu yiyecekler zihinsel sağlığı geliştirme potansiyeline sahip dopamin ve serotonin üreten esansiyel amino asitler gibi yüksek kaliteli protein sağlarlar.

  • Chia tohumu

Chia tohumu, anksiyete belirtilerini hafiflettiği bilinen, beyin güçlendirici omega 3 yağ asitleri içerir.

  • Narenciye ve biber

Bu yiyecekler, iltihaplanmayı azaltır. Kaygıya yol açan hücrelere zarar vermesini önlemeye yardımcı olan antioksidan özelliklere sahip C vitamini bakımından zengindir.

  • Badem

Badem, anksiyeteyi önlemedeki rolü için araştırılan önemli miktarda E vitamini içerir.

  • Yaban mersini

Yaban mersini, C vitamini ve flavonoidler gibi diğer antioksidanlar açısından yüksektir.

Anksiyeteye İyi Gelen Vitaminler

  • A vitamini

Anksiyete olanlarda, önemli bir antioksidan olan A vitamini eksikliği görülebilir. A vitamini takviyesi anksiyete belirtilerinin azalmasına yardımcı olur. 

  • B kompleks vitaminleri

B kompleks vitaminleri, vücudun ihtiyacı olan tüm B vitaminlerini içerir. Birçoğu sağlıklı bir sinir sistemi için hayati öneme sahiptir. Depresyon ve anksiyete belirtilerini azaltmaya yardımcı olur.

  • C vitamini

C vitamini gibi antioksidanlar, sinir sisteminde oksidatif hasarı önler. Oksidatif hasar kaygıyı artırabilir.

  • D vitamini

Bu vitamin vücudun diğer vitaminleri emmesine yardımcı olan önemli bir besindir. D vitamini eksikliği kaygıyı artırır hatta ciddi anlamda kötüleştirebilir.

  • E vitamini

E vitamini başka bir antioksidandır. Vücudumuz bu besin maddesini stres ve endişe zamanlarında hızla kullanır. Takviye E vitamini, bu dengeyi sağlamaya yardımcı olur.

  • Balık yağı

Balık yağı, antioksidan olan omega 3 yağ asitleri bakımından yüksektir. EPA ve DHA gibi omega 3 takviyelerinin anksiyeteyi hafifletmeye yardımcı olduğu belirtilmektedir.

  • GABA

Gama-aminobütirik asit (GAMMA), beyindeki bir amino asit ve nörotransmiterdir. Yeterli GABA olmadığında, anksiyete daha da kötüleşir. GABA takviyesi, kayıp GABA’yı yerine koymaya yardımcı olur.

  • L-theanine

L-theanine bir amino asittir. Yeşil çayın içinde bulunan yatıştırıcı özellikten sorumludur. Bu nedenle tablet olarak kullanmak, anksiyete belirtilerini azaltabilir.

  • Magnezyum

Magnezyum insan sağlığı için gerekli bir mineraldir. Bu mineralin eksikliği kaygı belirtilerine neden olabilir.

  • 5-HTP

5-hidroksitriptofan (5-HTP) bir nörotransmiterdir. Serotonin için bir öncüdür. İnsan beynindeki “mutluluk nörotransmitteri” budur. 2012 yılında yapılan bir çalışmada 5-HTP takviyelerinin anksiyete tedavisine yardımcı olabileceği bulunmuştur.

  • Yukarıda belirtilen takviyeler yalnızca belirli tedavilerde ve doktorun önerileriyle kullanıldığında etkili olacaktır.

Anksiyeteye İyi Gelen Bitkisel Takviyeler

Bazı bitkiler ve bu bitkilerden elde edilen bitkisel takviyeler anksiyete ile ilişkili belirtileri hafifletmeye yardımcı olabilecek fitokimyasallar içerir.

  • Ashwagandha

Ashwagandha (Withania somnifera) bir adaptojendir. Bazı araştırmalar, kaygıyı azaltmada bazı ilaçlar kadar etkili olabileceğini belirtmektedir.

  • Bacopa

Bacopa (Bacopa monnieri) ekstreleri, nöroprotektif aktivite veya nöronların korunması bakımından incelenmiştir. Kortizolü azaltabileceği tespit edilmiştir. Kortizol stres hormonu olarak da bilinir. Anksiyete belirtilerini kötüleştirir.

  • Kava kava

Kava kava (Piper methysticum), Pasifik Adaları’nda yetişen bir bitkidir. Bu bitki, geleneksel olarak sakinleştirmek için kullanılır. 2016 yılında yapılan bir çalışmada anksiyete belirtilerini yöneten GABA reseptörlerini hedeflediği bulundu. Bu nedenle, vücudun anksiyete ile savaşmasına yardımcı olur.

  • Lavanta

Lavanta (Lavandula officinalis) uzun zamandır yatıştırıcı bir stres ilacı olarak kullanılmaktadır. Merkezi sinir sistemi üzerinde, kaygı ve depresyona da yardımcı olabilecek hafif yatıştırıcı etkisi vardır.

  • Melisa

Lavantanın yakın akrabası olan melisa ( Melissa officinalis ) yatıştırıcı özelliklere sahip bir bitkidir.

  • Rhodiola

Rhodiola ( Rhodiola rosea) Alp bölgelerine özgü bir bitkidir. Sakinleştirici ve sinir sistemini yatıştırıcı etkisi vardır.

  • Valerian

Her ne kadar kediotu kökü ( Valeriana officinalis) iyi bir uyku ilacı olarak bilinse de, anksiyete tedavisine de yardımcı olur.

Anksiyeteyi yenmek için basit stratejiler

Anksiyete bozukluğu riskini azaltmanın bazı yolları vardır. Kaygı duygusunun günlük yaşamın doğal bir faktörü olduğunu ve her yaşadığınız kaygının bir sağlık sorunu olmadığını unutmayın. Kaygı ile başa çıkabilmek için şunlara dikkat edin;

  • Kafein, çay ve kola tüketimini azaltın.
  • Sağlıklı beslenin.
  • Uyku düzeni sağlayın.
  • Alkol, uyuşturucu ve sigaradan uzak durun.

Özetlemek gerekirse;

Kaygı duygusunun yoğun yaşanması ve kontrol edilmemesi sonucu oluşan anksiyete kendini çeşitli belirtilerle gösterir. Anksiyete belirtilerinin en yaygın olanlardan biri, günlük işleyişi bozan aşırı kaygıdır. Ayrıca huzursuzluk, yorgunluk, konsantrasyon güçlüğü, sinirlilik, kas gerginliği ve uyku sorunları da görülür.

Anksiyeteye iyi gelen bitkisel tedaviler bulunmaktadır. Bazı bitkisel takviyeler de anksiyete bozukluğuna iyi gelir. Ancak bunlar doktor kontrolünde kullanılmalıdır. Çünkü yan etkileri olabilir, başka ilaçlarla etkileşime girebilir.

Kaynakça: 1, 2, 3

Yazıyı Paylaşın!!!

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir