Anemi hastalığı esas olarak üreme çağındaki kadınları ve çocukları etkiler. Anemi durumunda RBC sayımı veya hemoglobin düzeyleri düşer. Çarpıntı, eller ve ayakların soğukluğu,yorgunluk ve cilt solukluğuna yol açar.
Tedavi edilmezse, anemi ölümcül olabilir. Bazı küçük değişikliklerle durum, kolayca tedavi edebilir. Tekrarlanan bir sağlık sorunu haline gelmesi önlenebilir.
Anemi hastalığı nedir?
Kansızlık olarak da bilinen anemi, RBC sayımı veya hemoglobin seviyelerinin normal seviyelerin altına düşmesidir.
RBC’ler vücudun tüm bölgelerine oksijen taşınmasından sorumludur. RBC’lerde bulunan demir açısından zengin bir protein olan hemoglobin, kan hücrelerine kırmızı renk verir.
Ayrıca kanın pıhtılaşmasını uyararak, oksijenin bağlanmasına, enfeksiyonlarla savaşmasına ve kan kaybının önlenmesine yardımcı olur.
Anemi, vücudun çeşitli bölgelerine daha az oksijen ulaşmasına neden olur.
Aneminin belirtileri nelerdir?
Vücutta yeterince oksijen taşıyan kırmızı kan hücreleri olmadan, beyne, dokulara, kaslara ve hücrelere yeterli miktarda oksijen taşımak imkansızdır. Anemi kendini şu belirtilerle gösterir;
Yorgunluk
Halsizlik
Ten renginin solması
Nefes darlığı
Ellerin ve ayakların soğukluğu
Baş ağrısı
Baş dönmesi
Göğüs ağrısı
Saç kaybı
Düzensiz kalp atışı
Dayanıklılık seviyesinin düşmesi
Konsantrasyon zorluğu
Aneminin sebepleri nelerdir?
Üç ana nedenden dolayı RBC sayısında veya hemoglobinde bir düşüş meydana gelebilir:
Vücut yeterli RBC üretmeyebilir.
RBC’ler vücut tarafından yok edilebilir.
Menstrüasyon, yaralanma veya diğer kanama nedenlerinden dolayı kan kaybı yaşanabilir.
Kırmızı kan hücresi üretimini azaltan faktörler
Kırmızı kan hücresi üretimini azaltan ve anemiye neden olan şeyler şunlardır:
Böbrekler tarafından üretilen eritropoietin hormonu tarafından kırmızı kan hücresi üretiminin yetersiz uyarılması
Besinlerden yetersiz demir, B12 vitamini veya folat alımı
Kırmızı kan hücrelerini yapıldığından daha hızlı yok eden herhangi bir bozukluk, anemiye neden olabilir. Bu genellikle aşağıdakilerden dolayı meydana gelebilen kanama nedeniyle oluşur:
Glikoz-6-fosfat dehidrojenaz (G6PD) eksikliği, talasemi, orak hücre anemisi gibi genetik bozukluklar
Anemi çeşitleri nelerdir?
Demir eksikliği anemisi
Demir eksikliği anemisi en sık görülen anemi türüdür. Demir, insanların hemoglobin üretmesi için gereklidir. Kan kaybı, zayıf beslenme ve vücudun demiri gıdalardan emmemesi, demir eksikliğine yol açabilir. Sonuç olarak vücut yeterli hemoglobin üretemez.
Aplastik anemi
Bu tip anemi, vücut yeterli kırmızı kan hücresi (RBC) üretmediğinde ortaya çıkar. RBC’ler her 120 günde bir kemik iliğinde üretilir. Kemik iliği RBC üretemediğinde, kan sayımı düşer ve anemiye yol açar.
Orak hücre anemisi
Ciddi bir kan bozukluğu olan orak hücre hastalığı, orak hücre anemisine neden olur. Kırmızı kan hücreleri bu tip anemide düz disk veya orak şeklindedir. RBC’ler, orak hücre hemoglobini olarak bilinen anormal hemoglobin içerir. Bu da onlara anormal şekil verir. Orak hücreler yapışkandır ve kan akışını engeller.
Hemolitik anemi
Bu tip anemi, kırmızı kan hücreleri normal ömürleri sona ermeden önce yok edildiğinde ortaya çıkar. Kemik iliği vücudun talebini karşılayacak kadar hızlı yeni RBC üretememektedir.
B12 vitamini eksikliği anemisi
Demir gibi, B12 vitamini de yeterli hemoglobin üretimi için gereklidir. Çoğu hayvansal ürün B12 vitamini bakımından zengindir.
Ancak vejetaryen veya veganlarda,B12 vitamini eksikliği olabilir. Bu, vücuttaki hemoglobin üretimini engelleyerek anemiye neden olur. Bu tip anemi pernisiyöz anemi olarak da bilinir.
Talasemi
Talasemi, vücudun yeterli kırmızı kan hücresi oluşturmadığı genetik bir bozukluktur.
Fanconi anemisi
Fanconi anemi, kemik iliği fonksiyon bozukluğuna yol açan nadir bir genetik kan hastalığıdır. Fanconi anemisi kemik iliğinin yeterli RBC üretmesini önler.
Kan kaybı anemisi
Menstrüasyon sırasında aşırı kanama, yaralanma, ameliyat, kanser, idrar yolu veya sindirim sistemi disfonksiyonunun neden olduğu kanama, kan kaybı anemisine yol açabilir.
Anemi için risk faktörleri nelerdir?
Demir veya B12 vitamini eksikliği
Kadın olmak
Pernisiyoz anemisi olan kişiler, yeterince B12 vitamini alır ancak uygun şekilde metabolize edemez.
Yaşlılık
Hamilelik
Candida
Otoimmün hastalık (örneğin lupus gibi)
İnflamatuar bağırsak hastalığı, Crohn hastalığı veya ülser gibi besin emilimini bozan sindirim sorunları
Sık sık reçetesiz satılan ağrı kesicileri kullanmak
Bazen anemi kalıtsaldır.
Anemi nasıl teşhis edilir?
Doktorun anemi teşhisini koymak için gerek duyduğu bilgi ve testler şöyledir;
Aile öyküsü: Birkaç anemi türü genetik olduğundan, doktor ailedeki herhangi birinin anemisi olup olmadığını öğrenecektir.
Fizik testi
Herhangi bir düzensizlik olup olmadığını öğrenmek için kalp atışlarını dinleme.
Nefesin düzensiz olup olmadığını kontrol etmek için akciğerleri dinleme.
Dalağın veya karaciğerin boyutunu kontrol etme.
Tam kan sayımı: Tam kan sayımı testi, hemoglobin ve hematokrit düzeylerini kontrol eder.
Diğer testler: Doktor retikülosit testi (genç RBC sayısı) isteyebilir. Ayrıca RBC’lerdeki hemoglobin tipini bilmek ve vücuttaki demir seviyelerini kontrol etmek için de teste ihtiyaç olabilir.
Anemi nasıl tedavi edilir?
Anemi tedavisi, neyin sebep olduğuna bağlıdır.
Yetersiz miktarda demir, B12 vitamini ve folatın neden olduğu anemi, besin takviyeleri ile tedavi edilir. Doktor uygun miktarda vitamin, mineral ve diğer besinleri içeren bir diyet önerecektir.
Uygun bir diyet, bu tür aneminin tekrar etmesini önlemeye yardımcı olacaktır.
Bazı durumlarda, anemi şiddetliyse, doktorlar kemik iliğinde kırmızı kan hücresi üretimini artırmak için eritropoietin enjeksiyonları kullanır.
Kanama olursa veya hemoglobin seviyesi çok düşükse, kan nakli gerekli olabilir.
