Aktif Kömür Nedir, Nasıl Kullanılır? Faydaları ve Zararları

Aktif kömür diğer bilinen adıyla aktif karbon, bir panzehir olarak düşünülebilir. Günümüzde, güçlü bir doğal tedavi olarak kullanılmaktadır. Kolesterolü düşürme, diş beyazlatma ve kusmayı engelleme gibi çeşitli faydaları vardır.

Aktif kömür nedir?

Karbonlaştırılmış hindistan cevizi kabukları, turba, petrol kok kömürü, maden kömürü, zeytin çekirdekleri veya talaş ile yapılan ince siyah bir tozdur.

Aktif kömür nasıl yapılır?

Kömür çok yüksek sıcaklıklarda işlenerek aktive edilir.  Yüksek sıcaklık, iç yapısını değiştirerek gözeneklerinin boyutunu küçültür ve yüzey alanını artırır. Bu normal kömürden daha gözenekli bir odun kömürü sağlar.

Aktif kömür, mangal kömürü ile karıştırılmamalıdır. Her ikisi de aynı temel malzemeden yapılsa da, mangal kömürü yüksek sıcaklıklarda aktive edilmemiştir. Dahası, insanlar için toksik olan bazı maddeler içerir.

aktif kömür faydaları

Aktif kömür ne işe yarar?

Aktif kömür faydalarından biri, toksinleri ve kimyasalları bağırsakta tutarak, emilimini önlemesidir. Kömürün gözenekli dokusu negatif bir elektrik yüküne sahiptir ve bu da toksinler ve gazlar gibi pozitif yüklü molekülleri çekmesine neden olur.

Bağırsaktaki toksinleri ve kimyasal maddeleri yakalamasına yardımcı olur. Vücut tarafından absorbe edilmediğinden, dışkıdaki vücudun yüzeyine bağlı toksinleri dışarı taşır.

Aktif kömür hangi zehirlenmelerde kullanılır?

Aktif kömür kullanım alanlarından biri, toksin bağlama özelliklerini içeren çeşitli tıbbi kullanımlardır. Örneğin zehirlenme vakalarında sıklıkla kullanılır. Bunun nedeni, çok çeşitli ilaçları bağlayarak etkilerini azaltabilmesidir.

İnsanlarda, 1800’lerin başından beri zehre karşı panzehir olarak kullanılmaktadır. Reçeteli ilaçların doz aşımlarının yanı sıra aspirin, asetaminofen ve sakinleştiriciler gibi reçetesiz ilaçların aşırı dozlarını tedavi etmek için kullanılabilir.

Örneğin, çalışmalar, ilaç alımından beş dakika sonra 50-100 gramlık aktif kömür içeren tek bir doz alındığında, yetişkinlerde ilaç emilimini % 74’e kadar düşürebildiğini göstermiştir.

Uyuşturucu kullanımımdan 30 dakika sonra alındığında % 50’ye, ilaç doz aşımından üç saat sonra alınırsa etkilerini % 20’ye düşürür. 

Aktif kömür zehirlenme durumlarının tümünde etkili değildir. Örneğin, alkol, ağır metal, demir, lityum, potasyum, asit veya alkali zehirlenmeleri üzerinde çok az etkili olduğu görülmektedir.

Dahası, uzmanlar, zehirlenmelerde her zaman rutin olarak uygulanmaması konusunda uyarıyor. Bunun yerine, kullanımı her vaka için ayrı dikkate alınmalıdır.

Aktif kömür faydaları nelerdir?

Böbrek fonksiyonunu destekler

  • Aktif kömür, böbreklerin filtrelemek zorunda olduğu atık ürünlerin sayısını azaltarak böbrek fonksiyonlarının geliştirilmesine yardımcı olur. Özellikle kronik böbrek hastalığından muzdarip olan hastalarda yararlıdır.
  • Sağlıklı böbrekler normalde ek bir yardım almadan kanı filtrelemek için çok iyi donatılmıştır. Ancak, kronik böbrek hastalığına yakalanan hastalar genellikle üre ve diğer toksinleri vücuttan atmakta zorlanır.
  • Aktif kömür, üre ve diğer toksinleri bağlayarak vücudun bunları ortadan kaldırmasına yardımcı olur. Üre ve diğer atık ürünler, difüzyon olarak bilinen bir süreçle kan dolaşımından bağırsağa geçer. Bağırsaklarda harekete geçirilen odun kömürüne bağlanır ve dışkılarla atılır.

Balık kokusu sendromu belirtilerini azaltır

  • Aktif kömür, balık kokusu sendromu olarak bilinen trimethylaminuria (TMAU) olan bireylerde hoş olmayan kokuları azaltmaya yardımcı olur.
  • Balık kokusu sendromu, çürüyen balık benzeri bir kokuya sahip bir bileşik olan vücutta trimetilamin (TMA) ‘nin birikmesi sonucu oluşan genetik bir durumdur.
  • Sağlıklı kişiler genellikle idrarla atılmadan önce balık kokulu TMA’yı kokmayan bir bileşiğe dönüştürür. Fakat, TMAU’lu insanlar bu dönüştürmeyi gerçekleştirmek için gerekli enzimden yoksundur. Bu, TMA’nın vücutta birikmesine neden olur ve idrar, ter ve nefes içine girerek kötü, balık kokusu oluşturur.
  • Araştırmalar, aktif kömürün gözenekli yüzeyinin, atılımlarını artırarak TMA gibi kokulu bileşikleri bağlamasına yardımcı olabileceğini gösteriyor.

Kolesterolü düşürür

  • Aktif kömür, kolesterol düzeylerini düşürmeye yardımcı olur. Bunun nedeni kolesterol ve kolesterol içeren safra asitlerini bağırsaklara bağlayarak vücudun emilimini engellemesidir.
  • Bir çalışmada, günde 24 gram aktif kömür almanın, dört hafta boyunca toplam kolesterolü % 25 ve “kötü” LDL kolesterolü % 25 oranında düşürdüğü belirlendi. “İyi” HDL kolesterol seviyeleri de % 8 arttı.

Aktif kömür nasıl kullanılır?

Çok fazla kullanımı olan bu popüler doğal ürün şu amaçlar için kullanılmaktadır:

Gazın azaltılması

  • Bazı çalışmalar, gaz üreten bir yemek sonrasında gaz üretimini azaltmaya yardımcı olabileceğini bildirmektedir. 
  • Ayrıca, gaz kokusunun iyileşmesine yardımcı olabilir.

Su filtrasyonu

  • Aktif kömür sudaki ağır metal ve florür içeriğini azaltmak için kullanılan popüler bir yöntemdir. 
  • Fakat virüslerin, bakterilerin veya sert su minerallerinin giderilmesinde çok etkili görünmemektedir.

Aktif kömür ile diş beyazlatma

  • Aktif kömür diş fırçalarken kullanıldığında, beyazlama sağlamaktadır. 
  • Plak gibi bileşikleri emerek dişlerin beyazlamasına yardımcı olmaktadır.

Alkolün etkilerinin önlenmesi

  • Bazen akşamdan kalma diye tabir edilen durumlar için bir tedavi olarak kullanılır.

Cilt tedavisi

  • Aktif kömür ciltte sivilce, böcek veya yılan ısırıkları için etkili bir tedavi olarak görülmektedir.
Aktif kömür zararları nelerdir?

Çoğu durumda güvenli kabul edilir ve yan etkilerinin seyrek olduğu ve nadiren ağır olduğu söylenir. 

  • Ancak hoş olmayan bazı yan etkilere neden olabileceği belirtilmektedir ve bunların en yaygını bulantı ve kusmadır. Ayrıca kabızlık ve siyah dışkı da yaygın olarak bildirilen yan etkileridir.
  • Zehirlenmeler için bir panzehir olarak kullanıldığında, mideden ziyade akciğerlere girme riski vardır. Bu, özellikle eğer onu alan kişi kusarsa veya uykulu veya yarı bilinçli olması durumunda geçerlidir. Bu risk nedeniyle sadece tamamen bilinçli kişilere verilmelidir.
  • Aktif kömür cildi, bağırsakları ve sinir sistemini etkileyen nadir bir genetik hastalık olan variegate porfiri hastalarında semptomları kötüleştirebilir.
  • Ayrıca, çok nadir durumlarda bağırsak tıkanıklıklarına neden olabilir. 
  • Bazı ilaçların emilmesini de azaltabileceğini belirtmek gerekir. Bu nedenle, ilaç kullanan bireyler almadan önce sağlık uzmanıyla görüşmelidir.

Aktif kömür dozu

Bu doğal ilacı denemek isteyenler, yukarıda sözü edilen çalışmalarda kullanılanlara benzer dozaj talimatlarına dikkat etmelidir. Uyuşturucu zehirlenmesi durumunda hemen tıbbi yardım almak önemlidir.

50-100 gramlık bir doz, ideal olarak aşırı dozdan bir saat içinde bir tıp uzmanı tarafından uygulanabilir. Çocuklar normal olarak 10-25 gramdan daha düşük bir doz almalıdır.

Diğer koşullardaki dozajlar, böbrek hastalığında kolesterolü düşürmek ve böbrek fonksiyonunu artırmak için balık kokusu hastalığının tedavisinde 1.5 gramdan günde 4-32 grama kadar değişebilir.

Aktif kömür kapsül, hap veya toz formlarında bulunur. Toz olarak alındığında su veya asidik olmayan bir su ile karıştırılır. Ayrıca, su alımını artırmak, kabızlık semptomlarını önlemeye de yardımcı olur.

Aktif kömürün hamilelikte kullanımı

FDA, hamilelik sırasında kullanımının fetüse zarar verdiğini kanıtlamıştır. Çalışma sadece hayvanlarda doğrulanmış olmasına rağmen, hamilelik ve emzirme sırasında kullanılması tavsiye edilmez.

Kaynakça: 1

Yazıyı Paylaşın!!!

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir