Ağız Yarası Neden Olur, Nasıl Geçer, Ne İyi Gelir?

Ağız sağlığı, genel sağlığımızı korumak için önemlidir. Ağızda oluşan yaralar, dudaklarla birlikte dil, dil altı, diş etleri, yanakların iç kısmı ve damak gibi ağzın iç bölgelerinde de gelişebilir. Bu yaralar acı vericidir, yeme-içme ve konuşmayı zorlaştırır. 

Ağız yaraları genel anlamda stresli durumlarda kendini gösterir, besin eksikliğinden kaynaklandığı da olur. Küçük kesi şeklindeki yaralardan afta kadar farklı ağız yarası türleri vardır.

Nedeni ve çeşidi ne olursa olsun ağız yarası can sıkıcı ve acı vericidir. Bu nedenle en kısa sürede tedavi edilmelidir. 

Yazıda “ağız yarası için ne yapılmalı”, “ağız yarası bitkisel tedavi yöntemleri neler” gibi konuyla ilgili merak edilen sorularının cevapları ele alınacaktır.

Ağız yarası nedenleri

Ağız yaraları basit nedenlerden kaynaklanabileceği gibi, Behçet hastalığı ve ağız kanserine kadar uzanan ciddi durumların da belirtisi olabilir. 

Küçük günlük nedenlerden kaynaklanabilecek durumlar şöyledir:

• Dil, dudak ya da yanağını ısırmak
• Ağzını yakmak
• Diş telleri, tutucular veya takma dişler gibi nesne dolayısıyla tahriş
• Dişleri çok sert fırçalamak veya sert bir diş fırçası kullanmak
• Tütün çiğnemek
• Herpes simpleks virüsü

Ağız yarasına neden olabilecek daha ciddi durumlar ve hastalıklar şöyledir;

• Uçuk

Uçuk, ağız ve dudakların yakınında belirir, kırmızı, ağrılı, sıvı dolu kabarcıklar şeklinde kendini gösterir.

• Anemi

Kırmızı kan hücreleri çok azaldığında vücutta yeterli oksijen taşımakta sorun oluşur ve anemiye neden olur. Soluk cilt ve diş etleri, ağız yarası, baş dönmesi, yorgunluk, kan basıncının azalması veya yükselmesi, hızlı kalp atışı gibi belirtiler görülür.

• Diş eti iltihabı

Gingivitis, genellikle çocuklarda görülen ağız ve diş etlerinin enfeksiyonudur. Diş etlerinde veya yanakların iç kısımlarında hassas yaralar oluşur.

• Aft

Ağzın iç kısmında kırmızı, beyaz veya sarı renkte görünen küçük, ağrılı, oval şekilli ülserlere, aft denir.

Genellikle zararsızdır ve birkaç hafta içinde kendiliğinden iyileşir. Tekrarlayan aftlar, Crohn hastalığı, çölyak hastalığı, vitamin eksikliği veya HIV gibi başka hastalıkların belirtisidir.

• Folat eksikliği

Folat, DNA yapmak ve onarmak için kullanılan önemli bir B vitaminidir. Folat eksikliğinde ağız yarası ile birlikte yorgunluk, halsizlik, cilt solukluğu, yorgunluk, dilde şişme, saçların beyazlaması ve büyüme gecikmesi görülür.

• Pamukçuk

Ağız içi ve dilde gelişen mantar enfeksiyonu bağışıklık sisteminin zayıflamasının bir göstergesidir. Dilde, yanak içlerinde, diş etlerinde veya bademciklerde kremsi beyaz yumrular belirir.

• El ayak ve ağız hastalığı

Genellikle 5 yaşın altındaki çocukları etkileyen durum, ağızda, dilde ve diş etlerinde ağrılı, kırmızı kabarcıklara neden olur.

• Lökoplaki

Lökoplaki, dil ve ağız astarında kabarık, sert veya kıllı bir görünüme sahip kalın, beyaz lekelere neden olur. Sigara içenlerde görülür.

Lökoplaki genellikle zararsızdır ve kendi kendine geçer, daha ciddi vakalar ise ağız kanserine neden olabilir.

• Oral liken planus

Oral liken planus diş etlerini, dudakları, yanakları ve dili etkiler. Ağızdaki beyaz, örümcek ağına benzeyen veya parlak kırmızı yaralardır.

• Çölyak hastalığı

Çölyak hastalığı, ince bağırsağın astarına zarar veren glutene karşı anormal bir bağışıklık sistemi yanıtıdır.

Semptomları arasında ishal, kilo kaybı, mide ağrısı, anemi, eklem ağrısı, şişkinlik, gaz, deri döküntüsü ve ağız yarası bulunur.

• Ağız kanseri

Bu kanser, dudaklar, yanaklar, dişler, diş etleri, dilin ön kısmının üçte ikisi, çatı ve ağız tabanı dahil olmak üzere ağzını veya ağız boşluğunun kısımlarından herhangi birini etkiler.

Ağız içinde veya dudaklarda iyileşmeyen ülser, beyaz leke veya kırmızı lekelere neden olur.

• Pemfigus vulgaris

Pemfigus vulgaris nadir görülen bir otoimmün hastalıktır. Ağız, boğaz, burun, gözler, cinsel organlar, anüs ve akciğerlerin derisini ve mukoza zarlarını etkiler. 

Ağız yaralarının belirtileri nelerdir?

Ağız yaraları, yemek yerken ve bir şeyler içerken kızarıklık ve ağrıya neden olur. Boğaz çevresinde yanma veya karıncalanma hissi oluşur. 

Ağız içi yaraları yeme içme ile birlikte konuşmayı veya nefes almayı da zorlaştırır. Ağız yaralarında kendini gösterebilecek belirtiler şöyledir:  

• Ağız içinde kızarık ya da beyaz görünümdeki yaralar.

• Yarada iltihaplanma

• Yara bölgesinde şişkinlik, ağrı ve hassasiyet

• Ağrı ve batma hissi nedeniyle konuşma ve çiğnemede güçlük

• Diş fırçalama sırasında ağrı

• Ağrı nedeniyle iştah azalması

• Boğaz ağrısı

• Ateş

Aşağıdaki belirtiler görüldüğünde mutlaka doktora başvurmak gerekir:

• Bir santimetreden daha büyük olan yaralar
• Ağızda sık sık yaralar oluşması
• Döküntü
• Eklem ağrısı
• Ateş
• İshal

Ağız Yarası Nasıl İyileşir?

Mutfakta kolayca bulabileceğiniz malzemeleri kullanarak ağız yarasını evde tedavi edebilirsiniz.

Ağız Yarasına Bitkisel Çözüm 

Bal

Yaranın bulunduğu bölgeye bal uygulayın ve bir süre bekleyin. Bunu birkaç saat arayla tekrarlayın.

Bal mikrop önleyici ve yara iyileştirici özelliklere sahiptir. Ağız yarasının doğal iyileşme sürecini hızlandırır ve bölgeyi enfeksiyondan uzak tutar. Ayrıca tahrişi ve şişliği de azaltır. 

Ağız yarası için karbonat

Macun oluşturmak için bir yemek kaşığı suyu ve bir çay kaşığı karbonatı karıştırın. Bunu ağızdaki yaranın üzerine uygulayın. Birkaç dakika kurumasını bekleyin.

Ağzınızı su ile çalkalayın. Bunu gün boyunca üç kez tekrarlayın.

Karbonat, sodyum bikarbonat olarak bilinir ve ağız yaraları için mükemmel bir ilaçtır. Asitleri nötralize ederek ağrıyı hafifletir ve iyileşme sürecini hızlandırır. 

Hindistan cevizi yağı

Saf hindistan cevizi yağını yaranın üzerine sürün. Bunu gün boyunca birkaç kez tekrarlayın. Yatmadan önce uygulamak daha etkili olacaktır.

Hindistan cevizi yağı, mikropları öldürücü özelliği nedeniyle ağız yaralarını doğal olarak tedavi eder.

Ağız yarası için elma sirkesi

Bir yemek kaşığı elma sirkesini yarım su bardağı suyla karıştırın ve bu çözeltiyi yaklaşık bir veya iki dakika boyunca ağzınızda çevirin. Ağzınızı suyla çalkalayın.

Ağız yarası iyileşene kadar her sabah ve her akşam bunu tekrarlayın. Elma sirkesinin asitliği ağız yaralarına neden olan bakterileri öldürür ve bölgeyi iyileştirir. 

Tuzlu su

Bir bardak ılık suyla bir yemek kaşığı tuzu karıştırın ve bununla gargara yapın. Ağzınızdaki tuz tadını gidermek için suyla çalkalayın. Tuzlu su ile gargarayı gün boyunca birkaç kez yapın.

Su ağzı temizler ve ağız yarası için yatıştırıcı bir etkisi vardır. Tuz antiseptik özelliklere sahiptir ve yaraları daha hızlı iyileştirmeye yardımcı olur. 

Portakal suyu

Günde iki bardak portakal suyu için. Ağız yarası iyileşene kadar bunu her gün tekrarlayın.

C vitamini eksikliği, ağız yarasına neden olabilir. Portakal suyu günlük C vitamini ihtiyacını karşılayacaktır. Ayrıca C vitamini, bağışıklık sistemini güçlendirir ve vücudun ağız yarası da dahil olmak üzere her türlü enfeksiyonla savaşmasına yardımcı olur.

Karanfil yağı

Pamuğu karanfil yağına batırın ve doğrudan ağız yarasının üzerine uygulayın. Yarayı iyileştirmesi ve cilt tarafından emilmesi için bekletin.

Karanfil yağı uygulamadan önce yara alanını temizlemek için ağzınızı ılık suyla çalkalamanız gerekir. Günde iki veya üç kez karanfil yağı uygulayabilirsiniz.

Karanfil yağının öjenol içeriği, oral problemlerle hızlı ve etkili bir şekilde başa çıkmak için kullanılmaktadır. Ağız yarası için mikrop önleyici etkisi ve iyileştirici özellikleri vardır. 

Hindistan cevizi sütü

Hindistan cevizi sütü ile gargara yapın ve sonra ağzınızı temiz suyla çalkalayın. Bunu gün içinde üç veya dört kez yapın.

Taze hindistan cevizi sütü ağız yaraları için mükemmel bir çaredir. Rahatlatıcı bir etkisi vardır ve acıyı azaltmaya yardımcı olur.

Zerdeçal

2 yemek kaşığı zerdeçalı 1 yemek kaşığı suyla karıştırın. Bunu ağız yarasının üzerine uygulayın ve çalkalamadan önce iki ila üç dakika bekletin. Her gün sabah ve akşam ağız yarası iyileşene kadar uygulayın.

Zerdeçal, enfeksiyonları tedavi etmek için hem topikal, hem de dahili olarak kullanılan bir antiseptiktir. İltihap ve mikrop önleyici özellikleri ağız yarası için hızlı rahatlama sağlar. 

Sarımsak

1 diş sarımsağı ikiye bölün ve bir ya da iki dakika boyunca ağız yarasını bununla hafifçe ovalayın. Ağzınızı 30 ila 40 dakika sonra temiz suyla çalkalayın. Bunu günde iki veya üç kez tekrarlayın.

Sarımsak güçlü mikrop önleyici aktivitesi nedeniyle enfeksiyonları tedavi etmek için kullanılır. Sarımsakta bulunan allisin, bu özellikten sorumlu olan ana bileşendir.

Epsom Tuzu

2 yemek kaşığı epsom tuzuna bir bardak ılık su ekleyin ve tuzun çözünmesi için iyice karıştırın. Bir dakika kadar bu suyla gargara yapın ve sonra ağzınızı suyla çalkalayın.

Epsom tuzu gargarasını günde iki kez veya üç kez yapmanız önerilir. Epsom tuzu, ağız yarası üzerine uygulandığında antibakteriyel etki gösteren mineraller içerir.