Abur cubur hemen hemen her yerde bulunur. Marketler, bakkallar, işyerleri, okullar ve otomatlarda satılmaktadır.
Bu kadar yaygın tüketilmesine rağmen bu pratik yiyecekler, yapılan araştırmalarda sağlıksız olarak ifade edilmektedir.
Yazıda, “abur cubur nedir”, “abur cubur zararları”, “abur cubur bağımlılığından kurtulmak” gibi konu hakkında bilmeniz gereken her şey anlatılacaktır.
Yazının İçeriği
Abur Cubur Ne Demek?
Herkesin abur cubur tanımı değişebilirken, genel olarak sağlıklı olmayan atıştırmalıklar için kullanılan bir kavramdır.
İşlenmiş atıştırmalıklar yüksek oranda kalori içerir – özellikle yağ ve şeker şeklinde – çok az miktarda vitamin, mineral veya lif içerir. Bu tür abur cuburların listesi şöyledir:
– Soda
– Cips
– Şeker
– Kurabiye
– Çörek
– Kek
– Hamur işleri
Abur Cubur Bağımlılığı
Abur cubur bağımlılık yapar. Bu bağımlılık şeker ve yağ içeriğinden kaynaklanmaktadır. Şeker, kokain gibi ilaçlar ile aynı şekilde beyindeki ödül mekanizmasını uyarır.
Şeker tek başına insanlarda sürekli bağımlılık yapmaz ancak yağ ile birleştiğinde cazibesine karşı koymak zorlaşır.
52 çalışmanın gözden geçirilmesi, bağımlılık semptomlarıyla en fazla ilişkili gıdaların yüksek oranda işlendiğini, şeker ve yüksek miktarda yağ ve rafine karbonhidrat içerdiğini ortaya koymuştur.
Düzenli ve hatta aralıklı olarak yüksek oranda işlenmiş gıda tüketmek, beyindeki istek ve alışkanlık oluşum merkezini uyarır.
Bu da, sağlıksız yiyeceklerin fazla tüketilmesine ve zamanla kilo alımına neden olur.
Abur cubur tüketimi obez veya aşırı kilolu insanlar arasında oldukça yaygındır.
Abur Cubur Kilo Yapar mı?
Obezite, karmaşık ve çok faktörlü bir hastalıktır, tek bir sebebe bağlı değildir. Abur cuburlara erişim kolaylığı, lezzetli olmaları ve maliyetinin düşük olması, kalp hastalığı ve tip 2 diyabet gibi diğer koşullarla birlikte obeziteye neden olmaktadır.
Abur Cubur ve Zararları
Şişmanlık
Bu tür yiyeceklerin doygunluk değeri düşüktür yani tok tutmaz. Özellikle soda, sporcu içecekleri ve özel kahvelerden alınan sıvı kaloriler boş kalori olarak düşünülür.
32 çalışmanın gözden geçirilmesi, tüketilen şekerli içeceklerin her porsiyonu için, insanların bir yılda 0.12-0.22 kg aldıklarını buldu. Her ne kadar önemsiz olarak görünse de, bu zamanla kilo alımına neden olacaktır.
Diğer incelemeler, abur cuburun – özellikle şekerli tatlandırılmış içeceklerin – hem çocuklarda hem de yetişkinlerde kilo alımı ile anlamlı bir şekilde ilişkili olduğunu gösteren benzer sonuçlara işaret etmektedir.
Kalp hastalığı
Kalp hastalığı dünya çapında ölümlerin önde gelen nedenidir. Şeker alımı bu hastalık için çeşitli risk faktörlerinden biridir.
Eklenen şeker, kandaki trigliserit miktarını artırır ve kalp hastalığı için önemli risk faktörü olan kan basıncını artırır.
Tip 2 diyabet
Tip 2 diyabet, vücutta kan şekerini düşüren hormon olan insülinin etkilerine karşı duyarsızlaştığında ortaya çıkar.
Aşırı vücut yağı, yüksek tansiyon, düşük HDL (iyi) kolesterol ve kalp hastalığı veya inme öyküsü tip 2 diyabet için önde gelen risk faktörleridir.
Abur cubur yemek aşırı vücut yağları, yüksek tansiyon ve düşük HDL kolesterolü ile ilişkilidir – bunların hepsi tip 2 diyabet riskini artırır.
Abur Cuburun Cilde Zararları
Yediğimiz besinler cilt sağlığını etkiler. Pizza, çikolata ve yağlı yiyecekler sivilceyi tetikler. Buradaki ana etken karbonhidrattır.
Karbonhidrat bakımından zengin gıdalar kan şekeri artışına neden olur ve kan şekeri seviyesindeki bu ani sıçrama sivilceleri tetikler.
Bir araştırmaya göre, haftada en az üç kez fast food yiyen çocuklarda ve ergenlerde egzama gelişmesi daha olası. Egzama, tahriş olmuş iltihaplı, kaşıntılı cilt lekelerine neden olan bir cilt rahatsızlığıdır.
Abur Cubur Alerjisi
Bilim insanları son 20 yılda alerjik reaksiyonların arttığını ve bunun abur cubur gıdalardaki artışa bağlı olduğunu söylemektedir. Buna göre yüksek şeker ve yağlı yiyecekler bağırsaklardaki sağlıklı bakterilerin sayısını azaltmaktadır.
Abur Cubur ve Sağlıklı Yiyeceklerin Farkları
Temel olarak, sağlıklı ve sağlıksız yiyecekler arasındaki fark genellikle kalori ve yağ içeriğine bağlıdır. Sağlıklı yiyecekleri, sağlıksız abur cuburlardan ayıran temel farklar şöyledir;
Yağ farkı
Bugün piyasada o kadar çok çeşit yemeklik yağ var ki, daha sağlıklı olanları seçmek gerçekten kafa karıştırıcı. Sağlıksız ve sağlıklı yağlar arasındaki en önemli fark, içerdikleri doymuş ve doymamış yağların miktarıdır.
Doymamış yağlar sağlıklıdır. Bu nedenle, daha yüksek oranda doymamış yağ içeren yağlar daha sağlıklı bir seçenek olarak kabul edilir.
Zeytinyağı, doymuş yağ oranı düşük olduğu için sağlıklı bir seçenektir.
Besin kapasitesi
Sağlıklı besinler kalsiyum, lif, potasyum, D vitamini vb. gibi besinler açısından zengindir. Sebzeler, meyveler, baklagiller, kabuklu yemişler ve tam tahıllar lif sağlar.
Yapraklı sebzeler ve yağ oranı düşük süt ürünleri kalsiyum içerir. Muz, avokado, çilek, kayısı ve salatalık gibi sebze ve meyveler potasyum açısından zengindir.
Yumurta, balık, portakal suyu ve süt, iyi D vitamini kaynaklarıdır. Abur cubur yiyecekler, bu besin maddelerinin çok azını içerir.
Rafine edilmiş ve rafine edilmemiş yiyecekler
Rafine etme işlemi sırasında çok sayıda enzim, vitamin ve lif kaybolur ve bu da rafine gıdaları sağlıksız hale getirir. Bitkisel yağlar makul miktarda tüketilirse başlangıçta sağlık için iyidir.
Yağın raf ömrünü uzatmak için kısmen hidrojene edilir ve daha sonra pişirme ve fırınlama için kullanılır. Hidrojenasyon sürecinden sonra eskiden iyi olan yağ, daha az sağlıklı trans yağa dönüşür.
İşlenmiş yağın vücut üzerinde uzun vadeli olumsuz etkileri vardır. Bu nedenle, sağlığı korumak için rafine edilmemiş ve işlenmemiş malzemeler kullanmaya çalışın.
Sağlıklı yiyecekler antioksidan açısından zengindir
Antioksidanlar, vücudu kansere neden olabilecek serbest radikallerden korumak için gereklidir. Sebzeler, meyveler ve fasulye gibi sağlıklı besinler zengin antioksidan kaynaklarıdır.
Sağlıklı atıştırmalıklar
Sağlıklı atıştırmalıklar seçmek çok önemlidir çünkü en sağlıksız yiyecekleri atıştırma sırasında tüketiyoruz. Patates cipsi veya soğanlı patates kızartması yerine az yağlı soslu kereviz ve havuç gibi çıtır sebzeler tüketmek daha sağlıklıdır. Kuruyemiş ve patlamış mısır, cips gibi işlenmiş yiyeceklerden daha sağlıklıdır.
Hastalık riski
Sağlıksız beslenmek, birçok sağlık sorunu riskini artırır. Kalp hastalığı, obezite ve tip 2 diyabet olasılığını artırır.
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, dünya genelinde her yıl yaklaşık 2,7 milyon insan beslenmelerinde besin açısından zengin sebze ve meyvelerin eksikliği nedeniyle ölüyor.
Sağlıklı yiyecekler, kompleks karbonhidratlar ve lif açısından zengindir
Karbonhidratlar, moleküllerinin yapısına göre basit ve kompleks olarak kategorize edilir. Basit karbonhidratlar esas olarak şeker içerirken, kompleks karbonhidratlar nişasta ve yüksek lif içeriğine sahip yiyecekleri içerir.
Lif açısından zengin beslenme, sindirim sürecini iyileştirir ve enerji verir. Basit karbonhidratlar enerji sağlar ancak aynı zamanda duygudurum dalgalanmaları ve obezite gibi bazı yan etkilere de yol açar.
Abur Cubur Bağımlılığından Kurtulmak
Abur cubur nasıl bırakılır?
Abur cubur yememek için öncelikle bunları evinizden uzak tutmalısınız. Markete gittiğinizde abur cubur alışverişi yapmamak için o reyondan uzak durmanızı tavsiye ederim.
Cips veya diğer atıştırmalıkları doğrudan poşetten yemeyin. Bunun yerine, bir kaseye bir miktar alın ve o şekilde tüketin.
Ayrıca, abur cubur ürünleri daha sağlıklı seçeneklerle değiştirin. İşte bunun yerine tüketebileceğiniz sağlıklı atıştırmalıklar:
Meyveler
Elma, muz, portakal ve diğer meyveler
Sebzeler
Yeşil yapraklı sebzeler, biber, brokoli ve karnabahar
Kepekli tahıllar ve nişastalar
Yulaf, esmer pirinç, kinoa ve tatlı patates
Tohumlar ve kuruyemiş
Badem, ceviz ve ay çekirdeği
Baklagiller
Fasulye, bezelye ve mercimek
Sağlıklı protein kaynakları
Balık, kabuklu deniz ürünleri, biftek ve kümes hayvanları
Süt
Yoğurt, peynir ve kefir gibi fermente süt ürünleri
Sağlıklı yağlar
Zeytinyağı, fındık ezmesi, avokado ve hindistan cevizi
Sağlıklı içecekler
Su, maden suyu, yeşil çay ve bitki çayları
Sonuç olarak;
Abur cubur gıdalar; kalori, şeker ve yağ bakımından yüksek, ancak lif, vitamin ve mineral gibi önemli besinlerden yoksundur.
Bunlar obezite ve bazı kronik hastalıklar için itici bir faktördür. Abur cubur yiyeceklerdeki yağ ve şeker, birlikte bağımlılık yapar ve tüketmek kolaydır.
Sağlıksız olarak kabul edilen abur cuburların yerine sağlıklı atıştırmalıkları tercih edebilirsiniz.