Trisodyum fosfat; tahıllar, peynir, soda ve fırınlanmış ürünler gibi birçok işlenmiş ürün çeşidinde bulunan yaygın bir gıda katkı maddesidir. Raf ömrünü uzatmak, lezzetini arttırmak ve dokuyu geliştirmek için kullanılan gıda katkı maddelerinin güvenliği ile ilgili endişeler gün geçtikçe artmaktadır.
FDA güvenli olduğunu düşünürken, bazı kanıtlar trisodyum fosfat gibi fosfat içeriğine sahip katkı maddelerinin sağlığa zarar verebileceğini göstermektedir.
Şimdi trisodyum fosfat katkı maddesi ile ilgili bilinmesi gerekenler anlatalım.
Trisodyum fosfat nedir?
Sodyum fosfat, fosfor kaynaklı gıda katkı maddelerinin bir grubunu ifade eder. Bu katkı maddeleri, fosfordan türetilmiş bir kimyasal bileşik olan sodyum (tuz) ve inorganik fosfatın farklı kombinasyonlarını birleştirerek yapılır.
Fosfor, süt, fasulye, et, balık, yumurta, kümes hayvanları ve fındık gibi gıdalarda doğal olarak bulunan önemli bir mineraldir.
Bu doğal fosfor türü, organik fosfor olarak bilinir ve diğer yaşamsal süreçlerin yanı sıra kemik sağlığı, hücresel onarım, kas kasılması ve sinir fonksiyonu için gereklidir.
İnorganik fosfor, bir içerik maddesi olarak gıdalara eklenen trisodyum fosfat gibi fosfor türevi gıda katkı maddelerini içerir. Trisodyum fosfat, en yaygın sodyum fosfat katkı maddelerinden biridir ve çeşitli ürünlerde bulunur.
Bu ve diğer fosfat katkı maddeleri, fast food ve diğer yüksek derecede işlenmiş ürünlerde rutin olarak kullanılır.
Trisodyum fosfat ve diğer sodyum fosfat katkı maddeleri, gıda endüstrisinde birçok kullanıma sahiptir ve ticari olarak hazırlanmış birçok üründe bulunur.
Asitliği azaltmak ve fırınlanmış ürünler ile etler gibi gıdalarda dokuyu geliştirmek için kullanılır. Aynı zamanda fırınlanmış eşyalarda mayalama maddesi olarak görev yaparlar, yani hamurun kabarmasına ve şeklini korumalarına yardımcı olurlar.
Örneğin, trisodyum fosfat, bu ürünlerin kabarıklığını ve yüksekliğini artırma kabiliyetinden dolayı, fırın ya da marketten satın alınan ekmek, kek ve kek karışımlarında kullanılan popüler bir maddedir.
Ayrıca, nemi korumak, raf ömrünü uzatmak ve bozulmayı önlemek için pastırma, sosis ve konserve ton balığı gibi et ve deniz ürünlerine sıklıkla eklenir.
Ek olarak, sodyum fosfat katkı maddeleri, bu yiyeceklerin pH seviyesini dengelemeye yardımcı olur ve yiyeceklerin daha hızlı bozulmasına neden olabilecek çok asidik veya alkali hale gelmelerini engeller.
Ayrıca, sodyum fosfat katkı maddeleri kutulu patates püresi gibi ürünlerde kalınlaştırıcı maddeler olarak görev yapar. Sodanın renginin koyulaşması ile işlenmiş peynir ürünlerindeki yağ ve suyun ayrışmasını önler.
Trisodyum fosfat zararlı mı?
Temizleme ve boya ürünlerinde belirli tiplerde sodyum fosfat kullanılmasına rağmen, bunlar gıda sınıfı sodyum fosfatla aynı değildir.
Gıda sınıfı sodyum fosfat dünya çapında kullanılmaktadır, FDA ve Avrupa Birliği gibi büyük düzenleyici kurumlar tarafından güvenli kabul edilmektedir.
Sodyum fosfat içeren az miktarda gıda tüketmek, büyük olasılıkla sağlığa zararlı değildir.
Bununla birlikte, birçok insan hazır yiyecek, işlenmiş et ve paketlenmiş gıdaları günlük olarak tükettiği için, yüksek sodyum fosfat seviyelerinin vücuda zarar verebileceği endişesi bulunmaktadır.
Süt ürünleri ve etler gibi gıdalarda doğal olarak bulunan organik fosfor, işlenmiş gıdalara eklenen inorganik fosfor (sodyum fosfat) türünden çok daha düşük ve daha yavaş emilim oranına sahiptir.
Organik fosfor, inorganik fosfordan çok daha az emilebilir. Sindirim sistemi, organik fosforun sadece % 40-60’ını emer. Tahıl, kek, soda ve şarküteri gibi gıdalarda bulunan inorganik fosforun % 100’üne kadarı emilir.
İnorganik fosfor, sindirim sistemi tarafından daha etkili bir şekilde emildiği için, vücudu organik fosfordan farklı bir şekilde etkiler.
Sodyum fosfat katkı maddeleri içeren çok fazla gıda yemek, vücutta fosfat düzeylerini sağlıksız bir seviyeye çıkarabilir.
Çalışmalar, yüksek fosfat seviyelerini kalp hastalığı, kemik yoğunluğunun azalması, erken yaşlanma, böbrek sorunları ve hatta erken ölüm gibi durumlarla ilişkilendirmiştir.
Fosfat katkı maddelerinden uzak durması gerekenler
Çok fazla sodyum fosfat tüketmek, sağlık için iyi değildir ancak bunun küçük miktarları güvenli kabul edilir.
Bununla birlikte, bazı tıbbi rahatsızlıkları olan kişiler trisodyum fosfat gibi sodyum fosfat katkı maddeleri içeren gıdalardan kaçınmalıdır.
Böbrek hastalığı veya böbrek yetmezliği olan kişiler
Osteoporoz ve osteopeni olanlar
Kalp sorunları olan kişiler
İnflamatuar bağırsak hastalığı olanlar
Fosfat katkı maddeleri nasıl azaltılır?
Organik fosfor birçok gıdada doğal olarak bulunduğundan, tavsiye edilen miktarda fosforun sağlıklı ve dengeli bir beslenmeyle alınması zor değildir.
Bununla birlikte, işlenmiş gıdaları çok fazla tüketiyorsanız, daha fazla fosfor elde etme şansınız vardır, bu da sağlık için iyi değildir. Fosfor alımı, trisodyum fosfat gibi fosfor içeren gıda katkı maddelerinin artan tüketimi nedeniyle zamanla sürekli olarak artmıştır.
Gıda katkı maddeleri şeklinde çok fazla fosfor tüketmekten kaçınmak için aşağıdaki yiyeceklerin ve içeceklerin tüketimini azaltmaya çalışın:
