Salisilat Nedir? Salisilat İntoleransı Neden Olur?

Salisilat alerjisi ya da salisilat intoleransı pek bilinen duyarlılık türleri değildir. Çoğu insan adını bile duymamıştır. Sadece başına gelenler bilir. Peki salisilat nedir? Neden bazı kişilerde salisilat intoleransı olur?

Salisilat nedir?

Salisilat, salisilik asitten türeyen bir kimyasaldır. Doğal olarak belirli yiyeceklerde bulunur. Ayrıca aspirin, diş macunu ve gıda koruyucuları gibi ürünlere sentetik olarak eklenir. 

Bitkiler böcekler ve mantarlar, hastalık gibi zararlı unsurlara karşı savunma için doğal olarak salisilat üretir. Doğal salisilat, meyveler, sebzeler, kahve, çay, fındık, baharat ve bal gibi geniş bir gıda yelpazesinde bulunur. 

salisilat nedir
Salisilat nedir?

Salisilat intoleransı nedir?

Hem doğal hem de sentetik formlar bazı insanlarda istenmeyen reaksiyonlara neden olur. Gıdalarla karşılaştırıldığında, aspirin gibi ilaçlar yüksek miktarlarda salisilat içerir. Bu nedenle salisilat intoleransı çoğunlukla ilaçlara karşı olur.

Gıda intoleransları, tanı koymanın zor olduğu durumlardır. Salisilat intoleransı, gluten intoleransı veya laktoz intoleransı kadar yaygın değildir. Fakat bazı insanlar için gerçekten büyük bir sorundur.

Salisilat intoleransı neden 0lur?

Aşırı miktarda salisilat tüketmek, bazı insanlarda istenmeyen reaksiyonları tetikler. Salisilata duyarlı olan kişiler, salisilat içeren bir yiyeceği yediklerinde veya bu kimyasaldan az miktarda içeren bir ürün kullandıklarında yan etkiler yaşar. Bu kişilerin salisilatı düzgün metabolize etme ve vücutlarından atma yeteneği düşüktür.

Salisilat intoleransı, astım, romatizmal artrit ve inflamatuar bağırsak hastalığı gibi çeşitli koşullarla bağlantılıdır. Aşırı iltihap üretimine bağlı lökotrienlerden kaynaklandığı düşünülmektedir.

Salisilat intoleransı kimlerde görülür?

  • Salisilat intoleransı astım olan erişkinlerde daha sık görülür. Astımlı yetişkinlerin % 2-22’sinin bu bileşiğe duyarlı olduğu tahmin edilmektedir.
  • Gıda alerjisi ve inflamatuar bağırsak hastalığı olanların da duyarlılık olasılığı yüksektir.
Salisilat intoleransı belirtileri

Salisilat intoleransı, alerjiler ve başka hastalıkları taklit eden çeşitli belirtilere neden olur. Görülen bazı belirtiler başka alerjilerin de belirtisi olabileceğinden salisilat intoleransı için teşhis koymak zordur.

En yaygın salisilat intoleransı belirtileri solunum yollarında görülür. Cilt ve bağırsak sistemi de etkilenir. Belirtileri şöyledir:

  • Burun tıkanıklığı
  • Sinüs enfeksiyonu ve inflamasyon
  • Burun ve sinüs polipleri
  • Astım
  • İshal
  • Gaz
  • Karın ağrısı
  • Bağırsak iltihabı (kolit)
  • Cilt döküntüleri
  • Doku şişmesi

Bir reaksiyonu tetikleyen salisilatların miktarı, kişinin onları parçalama kabiliyetine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Bu nedenle, bazıları bu kimyasala az miktarda maruz kaldıktan sonra bile semptomlar yaşayabilir. Bazıları ise daha büyük miktarlara tolerans gösterebilir.

Salisilat hangi besinlerde bulunur?

Salisilat içeren besinler şunlardır:

  • Meyveler: Üzüm, kayısı, böğürtlen, yaban mersini, kiraz, kızılcık, ananas, erik, portakal, mandalina, çilek ve guava.
  • Sebzeler: Brokoli, salatalık, bamya, hindiba, turp, su teresi, patlıcan, kabak, ıspanak, enginar ve fasulye.
  • Baharat: Köri, anason, kereviz, dereotu, zencefil, tarçın, karanfil, hardal, kimyon, kekik, tarhun, zerdeçal ve biberiye.
  • Diğer kaynaklar: Çay, şarap, sirke, sos, nane, badem, su kestanesi, bal, meyan kökü, reçel, sakız, turşu, zeytin, gıda renklendiricileri, aloe vera, tuzlu cips, kraker ve meyve aromaları.
Salisilat nerelerde kullanılır?

Gıda dışı ürünlerde de salisilat bulunabilir:

  • Nane aromalı diş macunu
  • Parfüm
  • Şampuanlar ve klimalar
  • Gargara
  • Losyonlar
  • İlaçlar

En çok salisilat bulunan ilaç aspirin ve diğer non-steroid antiinflamatuar ilaçlardır (NSAID’ler).

Salisilat intoleransı nasıl tedavi edilir?
  • Salisilat intoleransını teşhis etmek için herhangi bir laboratuvar testi bulunmamaktadır. Ancak bir alerjiyi ekarte etmek için bazı testler yapılabilir.
  • Salisilat içeren aspirin ve diğer ilaçlara karşı duyarlılığı bilinen kişiler, bu ilaçlardan kaçınmalıdır. 
  • Fakat aspirine ve diğer ilaçlara karşı duyarlılık, salisilattan zengin gıdalardan kaçınılması gerektiği anlamına gelmez.
  • Bunun nedeni, aspirin gibi ilaçların gıdalara kıyasla çok daha fazla miktarda salisilat içeriyor olması ve duyarlılığın genellikle doza bağlı olmasıdır.
  • Duyarlılıktan şüphelenilirse, genellikle salisilat bakımından zengin gıdaları hariç tutan bir eliminasyon diyeti tercih edilen tedavi seçeneğidir.

Kaynakça: 1

Yazıyı Paylaşın!!!

One comment

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

  1. Buna seara!Am fibromialgie de 20 de ani.As avea o întrebare:Ce alimente sa consum, care nu conțin salicilati.As vrea sa incep o dieta cu guafansina,adică să nu conțină salicilații.A incercat cineva așa ceva?