Obesogen Nedir? Obeziteye Neden Olan Obesogenler Neler?

Obesogenler, obeziteye neden olduğu düşünülen yapay kimyasallardır. Gıda kapları, biberon, oyuncak, plastik, tencere ve kozmetiklerde bulunur.

Bu kimyasallar insan vücuduna girdiğinde, normal fonksiyonunu bozarak, yağlanmaya neden olur. Obesogen olarak tanımlanan 20’den fazla kimyasal vardır.

Obesogen nedir?

Obesogenler, yiyecek kaplarında, tencere ve plastiklerde bulunan yapay kimyasallardır. Endokrin bozucu kimyasalların bir alt kümesidir.

Bu kimyasalların kilo almaya neden olduğu düşünülmektedir. Kişi gelişme döneminde bu kimyasallara maruz kalırsa, normal metabolik süreçlerini bozarak, yaşamı boyunca kilo almaya yatkınlığı artar.

Obesogenler doğrudan obeziteye neden olmaz ama kilo almaya karşı duyarlılığı artırır.

Araştırmalar, obesogenlerin, iştah ve tokluk kontrolüne müdahale ederek obeziteyi teşvik ettiğini göstermektedir. Yani vücudun açlık ve tokluk duygularını düzenleme şeklini değiştirir.

obesogen ne işe yarar

Obesogenler nasıl çalışır?

Obesojenler, hormonlara müdahale eden endokrin bozucu maddelerdir. Bazı endokrin bozucular, hem kadınlarda hem de erkeklerde zararlı etkilere neden olabilecek östrojen reseptörlerini aktive eder. 

Bazı obesogenler doğum kusurları, kızlarda erken ergenlik, erkeklerde kısırlaşma, göğüs kanseri ve diğer bozukluklara neden olur.

Bu etkilerin çoğu rahimde gerçekleşir. Örneğin, hamile kadınlar bu kimyasallara maruz kaldığında, çocuklarının hayatının ilerleyen dönemlerinde obez olma riski artar.

Obesogenler Nelerdir?

Bisfenol-A (BPA)

Bisfenol-A (BPA), biberon, plastik gıda ve içecek kutuları gibi pek çok üründe bulunan sentetik bir bileşiktir. Uzun yıllar ticari ürünlerde kullanılmıştır.

BPA’nın yapısı östrojen hormonunun en önemli formu olan estradiolü andırır. Yani BPA vücuttaki östrojen reseptörlerine bağlanır.

BPA’ya karşı en fazla duyarlılığın olduğu yer rahimdir. Çalışmalar BPA maruziyetinin kilo almaya neden olduğunu göstermiştir. Ayrıca insülin direnci, kalp rahatsızlığı, diyabet, nörolojik bozukluklar, tiroid bozukluğuna neden olur.

Ftalatlar

Ftalatlar, plastiklerin yumuşak ve esnek olmasını sağlayan kimyasal maddelerdir. Gıda kutuları, oyuncaklar, güzellik ürünleri, ilaçlar, duş perdeleri ve boya gibi çeşitli ürünlerde bulunur. Bu kimyasallar plastiklerden kolayca sızar. Yiyecekleri, suyu ve hatta nefes aldığımız havayı kirletir.

BPA gibi, ftalatlar da vücudumuzdaki hormonal dengeyi etkileyen endokrin bozuculardır. Metabolizmaya karışan PPARlar olarak adlandırılan hormon reseptörlerini etkileyerek kilo almaya olan duyarlılığı artırır. İnsülin direncine neden olur.

Özellikle erkekler bu maddelere karşı daha hassastır. Araştırmalar, ftalat maruziyetinin inmemiş testis ve düşük testosteron seviyelerine yol açtığını gösteriyor.

bpa zararlı mı

Atrazin

Atrazin, en çok kullanılan herbisitlerden biridir. Atrazin de bir endokrin bozucudur. Çalışmalar, insanlardaki doğum kusurlarıyla ilgili olduğunu göstermektedir.

Sıçanlarda mitokondriye zarar verdiği, metabolik hızı düşürdüğü ve abdominal obeziteyi arttırdığı belirlenmiştir.

Organotinler

Organotinler, endüstride kullanılan suni kimyasal sınıfıdır. Bunlardan birine tribütiltin (TBT) denir.

Bir mantar ilacı olarak kullanılır ve deniz organizmalarının büyümesini önlemek için teknelere ve gemilere uygulanır. Ahşap koruyucu ve bazı endüstriyel su sistemlerinde kullanılır. Birçok göl ve kıyı suları tribütiltinle kontamine olmuştur.

Tribütiltin, deniz organizmalarına zararlıdır. Bilim insanları, tribütiltin ve diğer organotin bileşimlerinin, yağ hücrelerinin sayısını arttırarak endokrin bozucu olarak işlev görebileceğini düşünüyor.

Perflorooktanoik asit (PFOA)

Perfluorooktanoik asit (PFOA), çeşitli amaçlarla kullanılan sentetik bir bileşiktir. Teflon gibi yapışmaz tencerelerde kullanılır.

Tiroid bozuklukları ve kronik böbrek hastalığı gibi çeşitli hastalıklarla ilişkilendirilmiştir.

Farelerde yapılan bir çalışmada, gelişim döneminde PFOA’ya maruz kalma, insülin ve leptin hormonu ile vücut ağırlığının hayat boyu artmasına yol açtı.

Poliklorlu bifeniller (PCB’ler)

PCB’ler, kağıtta pigmentler, boyalarda plastikleştiriciler, plastikler ve kauçuk ürünler ve elektrikli ekipman gibi yüzlerce endüstriyel ve ticari uygulamada kullanılan insan yapımı kimyasallardır. 

Yapraklar, bitkiler ve besinlerde birikir, balıkların ve diğer küçük organizmaların vücutlarına girer. Bir ortama girdikten sonra kolayca parçalanmazlar.

Current Pharmaceutical Biotechnology’de yayınlanan araştırmaya göre, PCB’ler obezite, insülin direnci, tip 2 diyabet ve metabolik sendrom gelişimini etkiler.

obesogenler nelerdir

Obesogenlerle temas nasıl en aza indirilir?

Temas etmek zorunda kaldığımız birçok endokrin bozucu kimyasal var. Onları tamamen hayatımızdan çıkarmak imkansız çünkü her yerdeler. Fakat maruziyeti önemli ölçüde azaltmak mümkün:

  • Plastik kaplarda saklanan gıdalar ve içeceklerden uzak durun.
  • Plastik yerine paslanmaz çelik veya kaliteli alüminyum su şişeleri kullanın.
  • Bebeğinizi plastik biberonlarla beslemeyin. Onun yerine cam biberon kullanın.
  • Yapışmayan tencere yerine, döküm demir veya paslanmaz çelik kullanın.
  • Organik, doğal kozmetik malzemeler kullanın.
  • Plastikleri mikrodalgada kullanmayın.
  • Kokusuz ürünler kullanın.
  • Leke tutmayan veya alev geciktirici halı veya mobilya satın almayın.
  • Mümkün olduğunca taze yiyecekler (meyve ve sebzeler) yiyin.
Yazıyı Paylaşın!!!

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir